دولت اقليم کردستان نتيجه همه‌پرسي استقلال را تعليق کرد
رؤياي مغلوب
دو سال پيش وقتي پيشمرگه‌هاي کُرد شهر سنجار را از داعش پس گرفتند، مسعود بارزاني، رئيس اقليم کردستان عراق، نطق پيروزي را خواند و گفت از اين پس فقط پرچم کردستان در اينجا برافراشته خواهد شد. با اين همه، در روزهاي اخير پرچم عراق نه‌تنها در اين شهر بلکه در بسياري از شهرهاي شمالي عراق جايگزين پرچم کردستان شد. بارزاني که زماني گفته بود تا مستقل‌نشدن اقليم کردستان از قدرت کناره‌گيري نمي‌کند، حالا هم از داخل کردستان و هم از سوي دولت مرکزي تحت فشار قرار گرفته است. تصميم او براي برگزاري همه‌پرسي استقلال اقليم کردستان از عراق، در ميان مخالفت دولت مرکزي، ايران و ترکيه، نه‌تنها راه را براي ايجاد يک کشور مستقل کُردي هموار نکرد و قدرت چانه‌زني کُردها را در مذاکرات بالا نبرد، بلکه با ازدست‌دادن ميدان‌هاي نفتي اطراف کرکوک، اقتصاد اين منطقه را هم بيش از پيش متزلزل کرد. در چنين شرايطي و با بالاگرفتن تنش‌ها ميان بغداد و اربيل، روز گذشته و درست يک ماه پس از برگزاري همه‌پرسي استقلال، اقليم کردستان عراق در بيانيه‌اي براي تعليق همه‌پرسي استقلال اعلام آمادگي کرد. در بيانيه‌ای که روز گذشته منتشر شد، آمده که رهبري اين اقليم آماده
اعلام آتش‌بس فوري و توقف همه عمليات‌هاي نظامي در منطقه کردستان است. در اين بيانيه آمده است: «اين واقعيتي است که در جنگ بين دولت مرکزي و اقليم کردستان عراق، نه‌تنها هيچ‌يک از طرفين برنده نخواهد شد، بلکه هر دو طرف گرفتار خسارت‌هاي عظيمي در همه شئون زندگي مي‌شوند». در اين بيانيه، علاوه بر اعلام آمادگي براي آتش‌بس و پايان‌يافتن همه عمليات‌هاي نظامي در اقليم کردستان و همچنين تعليق نتيجه همه‌پرسي، آغاز گفت‌و‌گو ميان اربيل و بغداد در چارچوب قانون اساسي عراق هم پيشنهاد شده است.
يک ماه پيش، مردم اقليم خودمختار کردستان در همه‌پرسي استقلال اين منطقه از عراق شرکت کرده و بيش از 92 درصد شرکت‌کنندگان به جدايي اين منطقه رأي دادند. از همان زمان تنش‌ها آغاز شد. ايالات متحده و چندين کشور غربي متحد عراق، بارزاني را تحت فشار قرار داده بودند که همه‌پرسي را لغو يا آن را به تعويق بيندازد. چندين کشور هشدار داده بودند که برگزاري همه‌پرسي در چنين شرايطي، مي‌تواند تمرکز دولت مرکزي بر مبارزه با داعش را تحت تأثير قرار دهد و بحران امنيتي اين کشور را عميق‌تر کند. با‌اين‌حال، بارزاني مصرانه اين همه‌پرسي را برگزار کرد و پس از آن تنش‌ها ميان اربيل و بغداد بالا گرفت. حدود 10 روز پيش نيروهاي عراقي به همراهي نيروهاي حشدالشعبي عملياتي را براي آزادسازي کرکوک آغاز کردند و تا روز بعد از آغاز عمليات، با عقب‌نشيني پيشمرگه‌هاي کُرد، ميدان‌هاي نفتي کليدي اطراف کرکوک و يکي از پايگاه‌هاي نظامي استراتژيک واقع در اطراف اين شهر را تحت کنترل خود درآوردند. بر اساس گزارش‌ها، در اين عمليات 30 پيشمرگه و اعضاي ارتش عراق و گروه حشدالشعبي کشته شدند.
روز سه‌شنبه هم نيچروان بارزاني، نخست‌وزير اقليم کردستان عراق، با يان کوبيس، فرستاده سازمان ملل به عراق، ديدار کرد. کوبيس در اين ديدار خواهان تعليق نتيجه همه‌پرسي استقلال کردستان و آغاز گفت‌وگوها با بغداد در چارچوب قانون اساسي عراق شده بود.
گرچه تا لحظه تنظيم اين گزارش، حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق، به بيانيه اقليم کردستان واکنشي نشان نداده؛ اما علي العلق، يکي از نمايندگان پارلمان عراق نزديک به العبادي به بي‌بي‌سي گفته که کُردها بايد نتايج همه‌پرسي را لغو کنند. به گفته اين نماينده پارلمان عراق، تعليق نتايج همه‌پرسي يک «بمب ساعتي» توليد مي‌کند که اقليم کردستان هروقت که بخواهد، مي‌تواند به سوي دولت مرکزي پرتاب کند.
گمانه‌ها درباره برکناري بارزاني
بيانيه اقليم کردستان عراق هم‌زمان با بالاگرفتن تنش‌هاي دروني در احزاب کردستان عراق منتشر شد. دو روز پيش از انتشار اين بيانيه، حزب گوران يکي از احزاب مخالف حزب دموکرات کردستان، خواستار استعفاي مسعود بارزاني و معاونش شده بود. در همين حال، يک منبع کُرد روز گذشته مدعي شد بارزاني با انتقال اختياراتش به دو قوه مقننه و مجريه در کردستان عراق موافقت کرده است. به گزارش ايسنا، اين منبع به خبرگزاري عراقي الغد پرس گفت: پارلمان کردستان عراق روز سه‌شنبه به‌طور محرمانه انتقال اختيارات رئيس اقليم کردستان را که دوره فعاليتش به لحاظ قانوني خاتمه يافته است، بررسي کرد. او افزود: فراکسيون‌هاي سياسي به شرطي با تمديد دوره پارلمان کردستان براي هشت ماه ديگر موافقت کردند که بارزاني بپذيرد اختياراتش را به دو قوه مقننه و مجريه واگذار کند. درعين‌حال، خبري ديگر از شمال عراق حکايت از شرط‌گذاشتن بارزاني براي استعفايش دارد. يک منبع مطلع روز گذشته گفت: مسعود بارزاني به اين شرط با تشکيل دولت نجات و تقديم استعفايش موافقت کرده است که نيچروان بارزاني رياست دولت را بر عهده بگيرد؛ همچنين درخواست کرده پست رياست اقليم از داخل پارلمان لغو شود.
درگيري‌هاي نظامي
هم‌زمان با ادامه رايزني‌هاي سياسي و يک هفته بعد از عقب‌نشيني پيشمرگه‌ها در مناطق مناقشه‌برانگیز ميان اربيل و بغداد، گزارش‌ها از درگيري نيروهاي دو طرف در شمال عراق حکايت دارد و نيروهاي کُرد اعلام کردهاند در اين حملات تعدادي نيروي عراقي کشته شده‌اند. به گزارش نيويورک‌تايمز، به گفته دو کماندوي عراقي، نيروهاي کُرد از نيروهاي عراقي دعوت کردهاند به‌طور مشترک يک ايست نظامي را اداره کنند و وقتي سربازان عراقي به سمت آنها رفته‌‌اند، روي اين نيروها آتش گشوده‌اند. با‌اين‌حال، پيشمرگه‌ها مي‌گویند نيروهاي عراقي به آنها حمله کردهاند. يکي از کماندوهاي کُرد روز گذشته اعلام کرد پيشمرگه‌ها 20 نفر از نيروهاي حشدالشعبي را اسير کردند؛ اما پس از چندين ساعت آنها را آزاد کردند. اين حملات واکنش حشدالشعبي را به دنبال داشت و احند الاسدي، سخنگوي نيروهاي بسيج مردمي (حشدالشعبي) گفت: «اين حملات غيرعادلانه عليه نيروهاي فدرال بي‌جواب نخواهد ماند». منابع محلي در استان نينوا هم از حمله خمپاره‌اي پيشمرگه‌ها به شهرک «تل‌اسقف» در اين استان خبر دادند. به گفته ظافر لويس، سخنگوي جنبش بابليون (جنبش مسيحيان) در نينوا، بعد از مخالفت پيشمرگه‌ها
با عقب‌نشيني از شهرک تل‌اسقف، عملياتي براي بازپس‌گيري اين شهرک و شهرک القوش آغاز شده است.
ظافر لويس گفت: هدف از اين عمليات، بازپس‌گيري مناطقي است که مسيحيان در آنجا زندگي مي‌کنند؛ چراکه اين مناطق بايد از سوي نيروهاي فدرال اداره شود و پيشمرگه‌ها بايد به مناطق خود در اقليم کردستان بازگردند. منابع نظامي عراق گفته‌اند نيروهاي عراقي از نيروهاي پيشمرگه خواسته‌اند مواضع خود را در منطقه فيشخابور بين زاخو و ربيعه که مثلث عراقي، ترکيه‌اي و سوري بوده و در دورترين نقطه شمال غرب عراق واقع است، تحويل دهند.
دو سال پيش وقتي پيشمرگه‌هاي کُرد شهر سنجار را از داعش پس گرفتند، مسعود بارزاني، رئيس اقليم کردستان عراق، نطق پيروزي را خواند و گفت از اين پس فقط پرچم کردستان در اينجا برافراشته خواهد شد. با اين همه، در روزهاي اخير پرچم عراق نه‌تنها در اين شهر بلکه در بسياري از شهرهاي شمالي عراق جايگزين پرچم کردستان شد. بارزاني که زماني گفته بود تا مستقل‌نشدن اقليم کردستان از قدرت کناره‌گيري نمي‌کند، حالا هم از داخل کردستان و هم از سوي دولت مرکزي تحت فشار قرار گرفته است. تصميم او براي برگزاري همه‌پرسي استقلال اقليم کردستان از عراق، در ميان مخالفت دولت مرکزي، ايران و ترکيه، نه‌تنها راه را براي ايجاد يک کشور مستقل کُردي هموار نکرد و قدرت چانه‌زني کُردها را در مذاکرات بالا نبرد، بلکه با ازدست‌دادن ميدان‌هاي نفتي اطراف کرکوک، اقتصاد اين منطقه را هم بيش از پيش متزلزل کرد. در چنين شرايطي و با بالاگرفتن تنش‌ها ميان بغداد و اربيل، روز گذشته و درست يک ماه پس از برگزاري همه‌پرسي استقلال، اقليم کردستان عراق در بيانيه‌اي براي تعليق همه‌پرسي استقلال اعلام آمادگي کرد. در بيانيه‌ای که روز گذشته منتشر شد، آمده که رهبري اين اقليم آماده
اعلام آتش‌بس فوري و توقف همه عمليات‌هاي نظامي در منطقه کردستان است. در اين بيانيه آمده است: «اين واقعيتي است که در جنگ بين دولت مرکزي و اقليم کردستان عراق، نه‌تنها هيچ‌يک از طرفين برنده نخواهد شد، بلکه هر دو طرف گرفتار خسارت‌هاي عظيمي در همه شئون زندگي مي‌شوند». در اين بيانيه، علاوه بر اعلام آمادگي براي آتش‌بس و پايان‌يافتن همه عمليات‌هاي نظامي در اقليم کردستان و همچنين تعليق نتيجه همه‌پرسي، آغاز گفت‌و‌گو ميان اربيل و بغداد در چارچوب قانون اساسي عراق هم پيشنهاد شده است.
يک ماه پيش، مردم اقليم خودمختار کردستان در همه‌پرسي استقلال اين منطقه از عراق شرکت کرده و بيش از 92 درصد شرکت‌کنندگان به جدايي اين منطقه رأي دادند. از همان زمان تنش‌ها آغاز شد. ايالات متحده و چندين کشور غربي متحد عراق، بارزاني را تحت فشار قرار داده بودند که همه‌پرسي را لغو يا آن را به تعويق بيندازد. چندين کشور هشدار داده بودند که برگزاري همه‌پرسي در چنين شرايطي، مي‌تواند تمرکز دولت مرکزي بر مبارزه با داعش را تحت تأثير قرار دهد و بحران امنيتي اين کشور را عميق‌تر کند. با‌اين‌حال، بارزاني مصرانه اين همه‌پرسي را برگزار کرد و پس از آن تنش‌ها ميان اربيل و بغداد بالا گرفت. حدود 10 روز پيش نيروهاي عراقي به همراهي نيروهاي حشدالشعبي عملياتي را براي آزادسازي کرکوک آغاز کردند و تا روز بعد از آغاز عمليات، با عقب‌نشيني پيشمرگه‌هاي کُرد، ميدان‌هاي نفتي کليدي اطراف کرکوک و يکي از پايگاه‌هاي نظامي استراتژيک واقع در اطراف اين شهر را تحت کنترل خود درآوردند. بر اساس گزارش‌ها، در اين عمليات 30 پيشمرگه و اعضاي ارتش عراق و گروه حشدالشعبي کشته شدند.
روز سه‌شنبه هم نيچروان بارزاني، نخست‌وزير اقليم کردستان عراق، با يان کوبيس، فرستاده سازمان ملل به عراق، ديدار کرد. کوبيس در اين ديدار خواهان تعليق نتيجه همه‌پرسي استقلال کردستان و آغاز گفت‌وگوها با بغداد در چارچوب قانون اساسي عراق شده بود.
گرچه تا لحظه تنظيم اين گزارش، حيدر العبادي، نخست‌وزير عراق، به بيانيه اقليم کردستان واکنشي نشان نداده؛ اما علي العلق، يکي از نمايندگان پارلمان عراق نزديک به العبادي به بي‌بي‌سي گفته که کُردها بايد نتايج همه‌پرسي را لغو کنند. به گفته اين نماينده پارلمان عراق، تعليق نتايج همه‌پرسي يک «بمب ساعتي» توليد مي‌کند که اقليم کردستان هروقت که بخواهد، مي‌تواند به سوي دولت مرکزي پرتاب کند.
گمانه‌ها درباره برکناري بارزاني
بيانيه اقليم کردستان عراق هم‌زمان با بالاگرفتن تنش‌هاي دروني در احزاب کردستان عراق منتشر شد. دو روز پيش از انتشار اين بيانيه، حزب گوران يکي از احزاب مخالف حزب دموکرات کردستان، خواستار استعفاي مسعود بارزاني و معاونش شده بود. در همين حال، يک منبع کُرد روز گذشته مدعي شد بارزاني با انتقال اختياراتش به دو قوه مقننه و مجريه در کردستان عراق موافقت کرده است. به گزارش ايسنا، اين منبع به خبرگزاري عراقي الغد پرس گفت: پارلمان کردستان عراق روز سه‌شنبه به‌طور محرمانه انتقال اختيارات رئيس اقليم کردستان را که دوره فعاليتش به لحاظ قانوني خاتمه يافته است، بررسي کرد. او افزود: فراکسيون‌هاي سياسي به شرطي با تمديد دوره پارلمان کردستان براي هشت ماه ديگر موافقت کردند که بارزاني بپذيرد اختياراتش را به دو قوه مقننه و مجريه واگذار کند. درعين‌حال، خبري ديگر از شمال عراق حکايت از شرط‌گذاشتن بارزاني براي استعفايش دارد. يک منبع مطلع روز گذشته گفت: مسعود بارزاني به اين شرط با تشکيل دولت نجات و تقديم استعفايش موافقت کرده است که نيچروان بارزاني رياست دولت را بر عهده بگيرد؛ همچنين درخواست کرده پست رياست اقليم از داخل پارلمان لغو شود.
درگيري‌هاي نظامي
هم‌زمان با ادامه رايزني‌هاي سياسي و يک هفته بعد از عقب‌نشيني پيشمرگه‌ها در مناطق مناقشه‌برانگیز ميان اربيل و بغداد، گزارش‌ها از درگيري نيروهاي دو طرف در شمال عراق حکايت دارد و نيروهاي کُرد اعلام کردهاند در اين حملات تعدادي نيروي عراقي کشته شده‌اند. به گزارش نيويورک‌تايمز، به گفته دو کماندوي عراقي، نيروهاي کُرد از نيروهاي عراقي دعوت کردهاند به‌طور مشترک يک ايست نظامي را اداره کنند و وقتي سربازان عراقي به سمت آنها رفته‌‌اند، روي اين نيروها آتش گشوده‌اند. با‌اين‌حال، پيشمرگه‌ها مي‌گویند نيروهاي عراقي به آنها حمله کردهاند. يکي از کماندوهاي کُرد روز گذشته اعلام کرد پيشمرگه‌ها 20 نفر از نيروهاي حشدالشعبي را اسير کردند؛ اما پس از چندين ساعت آنها را آزاد کردند. اين حملات واکنش حشدالشعبي را به دنبال داشت و احند الاسدي، سخنگوي نيروهاي بسيج مردمي (حشدالشعبي) گفت: «اين حملات غيرعادلانه عليه نيروهاي فدرال بي‌جواب نخواهد ماند». منابع محلي در استان نينوا هم از حمله خمپاره‌اي پيشمرگه‌ها به شهرک «تل‌اسقف» در اين استان خبر دادند. به گفته ظافر لويس، سخنگوي جنبش بابليون (جنبش مسيحيان) در نينوا، بعد از مخالفت پيشمرگه‌ها
با عقب‌نشيني از شهرک تل‌اسقف، عملياتي براي بازپس‌گيري اين شهرک و شهرک القوش آغاز شده است.
ظافر لويس گفت: هدف از اين عمليات، بازپس‌گيري مناطقي است که مسيحيان در آنجا زندگي مي‌کنند؛ چراکه اين مناطق بايد از سوي نيروهاي فدرال اداره شود و پيشمرگه‌ها بايد به مناطق خود در اقليم کردستان بازگردند. منابع نظامي عراق گفته‌اند نيروهاي عراقي از نيروهاي پيشمرگه خواسته‌اند مواضع خود را در منطقه فيشخابور بين زاخو و ربيعه که مثلث عراقي، ترکيه‌اي و سوري بوده و در دورترين نقطه شمال غرب عراق واقع است، تحويل دهند.