|

جذب سرمایه‌گذار خارجی برای مقابله با ترامپ

علیرضا سلطانی . استاد دانشگاه

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، (جمعه گذشته)، 12 ژانویه، با ارائه گزارش سه‌ماهه عملکرد برجام به کنگره آمریکا، عملا لغو تحریم‌های اعمالی علیه ایران بر سر مسئله هسته‌ای را برای چهارمین‌بار متوالی در دوره خود تمدید کرد. ترامپ همه تلاش خود را برای تحت فشار قراردادن ایران انجام داده که این تلاش‌ها عبارتند از:

- بی‌خاصیت‌کردن برجام از طریق ایجاد تردید نسبت به آن، عدم به‌رسمیت‌شناختن آن و تهدیدات مکرر به خروج از آن.
- تقویت و تشدید تحریم‌ها علیه ایران در ساختارهای تعریف‌شده پیشین تحریم‌ها مانند تحریم آیسا و ... .
- درگیرکردن کنگره آمریکا در روند لغو برجام.
در موارد اول و دوم، دولت آمریکا توانسته به اهداف خود به‌طور نسبی برسد اما در مورد سوم ترامپ عملا دستاوردی نداشته است؛ چراکه برخلاف ترامپ و کاخ سفید، کنگره آمریکا دوراندیشی بیشتری در این زمینه داشته و دارد. واقعیت این است که ترامپ برخلاف مواضع اعلامی و تند خود علیه برجام، در عمل قصدی برای برهم‌زدن شاکله و اصل برجام ندارد؛ چراکه درحال‌حاضر جایگزینی بدون هزینه یا کم‌هزینه برای آن قابل تصور نیست.
تحرکات ترامپ علیه برجام نیز بیش از آنکه با هدف لغو برجام باشد، مبتنی‌بر دو هدف دیگر؛ یعنی بی‌خاصیت‌کردن برجام برای ایران، به‌خصوص در حوزه اقتصادی و همچنین فراهم‌کردن زمینه برای تسری برجام به حوزه‌های موشکی و محدودکردن تحرکات هسته‌ای ایران است. درواقع برجام با اینکه قدرت مانور آمریکا علیه ایران را کاهش داده است، درعین‌حال محوری قابل‌اتکا برای آمریکا برای پیشبرد اهداف مقابله‌جویانه با ایران است. بنابراین طرح مسائلی مانند اینکه ترامپ برای آخرین‌بار لغو تحریم‌ها را امضا کرده، دور از واقعیت است. به این معنا که با توجه به اهداف پنهانی که ترامپ در سر دارد و از سوی دیگر با توجه به استحکام حقوقی برجام و همچنین عدم همراهی قدرت‌های اروپایی با وی در موضوع برجام، رویه تأیید برجام از سوی ترامپ در آینده همچنان ادامه خواهد داشت. برجام برای ایران حاوی دستاوردهای بزرگی بوده و هست.

این توافق تاریخی در عین اینکه اجماع جهانی علیه ایران را شکست و زمینه رفع تحریم‌های سازمان ملل شد، درحال‌حاضر حصاری برای درامان‌بودن از تحرکات سیاسی و بعضا اقتصادی آمریکاست. برجام در عمل قدرت مانور آمریکا علیه ایران را به‌شدت کاهش داده و ترامپ دیگر مانند اسلاف خود نمی‌تواند علیه ایران اجماع بین‌المللی ایجاد کند که نمونه آن ناکامی در جلسه اخیر شورای امنیت بود. این حداقل دستاوردهای برجام برای ایران است. با این تفسیر، ایران ضمن اینکه می‌تواند از برجام با تمام وجود حراست کرده و از ورود به بازی مطلوب ترامپ خودداری کند، درعین‌حال می‌تواند تحرکات سیاسی و روانی آمریکا علیه برجام را نیز خنثی کند. در این راستا ندادن بهانه به دست دولت آمریکا (که ترامپ به‌شدت به دنبال یافتن بهانه‌های مناسب است)، افزایش رایزنی با قدرت‌های اروپایی عضو برجام، همکاری مناسب با سازمان بین‌المللی انرژی اتمی، کاهش و رفع تنش‌های سیاسی در منطقه (که نمونه مناسب آن تعامل با ترکیه در موضوع سوریه و بهبود مناسبات با دولت سعد حریری در لبنان در هفته‌های اخیر است) و جلب و جذب شرکت‌های خارجی به همکاری اقتصادی و تجاری با ایران باید مورد توجه قرار گیرد. لازمه همه این اقدامات، ایجاد اجماع و وحدت‌نظر داخلی در موضوع برجام، سیاست خارجی و منافع ملی است.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، (جمعه گذشته)، 12 ژانویه، با ارائه گزارش سه‌ماهه عملکرد برجام به کنگره آمریکا، عملا لغو تحریم‌های اعمالی علیه ایران بر سر مسئله هسته‌ای را برای چهارمین‌بار متوالی در دوره خود تمدید کرد. ترامپ همه تلاش خود را برای تحت فشار قراردادن ایران انجام داده که این تلاش‌ها عبارتند از:

- بی‌خاصیت‌کردن برجام از طریق ایجاد تردید نسبت به آن، عدم به‌رسمیت‌شناختن آن و تهدیدات مکرر به خروج از آن.
- تقویت و تشدید تحریم‌ها علیه ایران در ساختارهای تعریف‌شده پیشین تحریم‌ها مانند تحریم آیسا و ... .
- درگیرکردن کنگره آمریکا در روند لغو برجام.
در موارد اول و دوم، دولت آمریکا توانسته به اهداف خود به‌طور نسبی برسد اما در مورد سوم ترامپ عملا دستاوردی نداشته است؛ چراکه برخلاف ترامپ و کاخ سفید، کنگره آمریکا دوراندیشی بیشتری در این زمینه داشته و دارد. واقعیت این است که ترامپ برخلاف مواضع اعلامی و تند خود علیه برجام، در عمل قصدی برای برهم‌زدن شاکله و اصل برجام ندارد؛ چراکه درحال‌حاضر جایگزینی بدون هزینه یا کم‌هزینه برای آن قابل تصور نیست.
تحرکات ترامپ علیه برجام نیز بیش از آنکه با هدف لغو برجام باشد، مبتنی‌بر دو هدف دیگر؛ یعنی بی‌خاصیت‌کردن برجام برای ایران، به‌خصوص در حوزه اقتصادی و همچنین فراهم‌کردن زمینه برای تسری برجام به حوزه‌های موشکی و محدودکردن تحرکات هسته‌ای ایران است. درواقع برجام با اینکه قدرت مانور آمریکا علیه ایران را کاهش داده است، درعین‌حال محوری قابل‌اتکا برای آمریکا برای پیشبرد اهداف مقابله‌جویانه با ایران است. بنابراین طرح مسائلی مانند اینکه ترامپ برای آخرین‌بار لغو تحریم‌ها را امضا کرده، دور از واقعیت است. به این معنا که با توجه به اهداف پنهانی که ترامپ در سر دارد و از سوی دیگر با توجه به استحکام حقوقی برجام و همچنین عدم همراهی قدرت‌های اروپایی با وی در موضوع برجام، رویه تأیید برجام از سوی ترامپ در آینده همچنان ادامه خواهد داشت. برجام برای ایران حاوی دستاوردهای بزرگی بوده و هست.

این توافق تاریخی در عین اینکه اجماع جهانی علیه ایران را شکست و زمینه رفع تحریم‌های سازمان ملل شد، درحال‌حاضر حصاری برای درامان‌بودن از تحرکات سیاسی و بعضا اقتصادی آمریکاست. برجام در عمل قدرت مانور آمریکا علیه ایران را به‌شدت کاهش داده و ترامپ دیگر مانند اسلاف خود نمی‌تواند علیه ایران اجماع بین‌المللی ایجاد کند که نمونه آن ناکامی در جلسه اخیر شورای امنیت بود. این حداقل دستاوردهای برجام برای ایران است. با این تفسیر، ایران ضمن اینکه می‌تواند از برجام با تمام وجود حراست کرده و از ورود به بازی مطلوب ترامپ خودداری کند، درعین‌حال می‌تواند تحرکات سیاسی و روانی آمریکا علیه برجام را نیز خنثی کند. در این راستا ندادن بهانه به دست دولت آمریکا (که ترامپ به‌شدت به دنبال یافتن بهانه‌های مناسب است)، افزایش رایزنی با قدرت‌های اروپایی عضو برجام، همکاری مناسب با سازمان بین‌المللی انرژی اتمی، کاهش و رفع تنش‌های سیاسی در منطقه (که نمونه مناسب آن تعامل با ترکیه در موضوع سوریه و بهبود مناسبات با دولت سعد حریری در لبنان در هفته‌های اخیر است) و جلب و جذب شرکت‌های خارجی به همکاری اقتصادی و تجاری با ایران باید مورد توجه قرار گیرد. لازمه همه این اقدامات، ایجاد اجماع و وحدت‌نظر داخلی در موضوع برجام، سیاست خارجی و منافع ملی است.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها