|

مدیریت آب برای دوره‌های خشک‌سالی

رضا بختیاری . مدرس دانشگاه

ایران به‌عنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند خشک کره زمین با مشکل کم‌آبی مواجه است. رشد فزاینده جمعیت و نیاز به محصولات کشاورزی و دامی و محدودیت منابع آب و خاک به‌عنوان بستر اصلی تولیدات کشاورزی مسئله کم‌آبی را به‌گونه‌ای بسیار جدی فراروی کشور قرار داده است. در واقع خشک‌سالی نیز به‌عنوان یک پدیده طبیعی همچون سایر پدیده‌های طبیعی به مدد دانش، آگاهی، برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح قابل پیش‌بینی و کنترل است و خسارت‌های ناشی از آن را می‌توان به حداقل رساند. خشک‌سالی و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی در سال‌های اخیر مشکلات عدیده‌ای برای کشاورزان فراهم كرده است. ازجمله می‌توان به افت سطح آب‌های زیرزمینی، نشست سطح زمین حاصل از این افت، تحت‌تأثیر قرارگرفتن کیفیت آب و مواردی همچون مهاجرت روستايیان به شهرها، حاشیه‌نشینی، بی‌کاری و معضلات اجتماعی دیگر اشاره كرد. ایران تنها کشوری نیست که در سال‌های اخیر با بحران آب درگیر شده است بلکه جهان در حال تجربه بحران آب است. بنابراین مسئولان و دست‌اندرکاران بحران آب در مقطع کنونی نباید نگرشی مقطعی و آنی داشته باشند بلکه بايد بر مبنای مقابله اضطراری و تدوین یک برنامه بلندمدت منظم و مداوم جهت آمادگی و پیشگیری، از گسترش بحران خشک‌سالی، جلو‌گیری کنند. قبل از هرگونه اقدام عملی برای کاهش خسارت‌های خشک‌سالی اتخاذ سیاست‌های راهبردی می‌تواند مشکل‌گشا باشد. این سیاست‌ها ‌باید بر مبنای باورداشتن واقعیت کم‌آبی در منطقه باشد. به‌طور مسلم این دیدگاه می‌تواند در سیاست‌گذاری ایجاد صنایع با مصرف كم آب و کشت‌های مناسب با وضعیت کم‌آبی کارآمد باشد. ارائه راهکارها و دستورالعمل‌هایي که منطبق با شرایط اقلیمی کشور باشد، نیز می‌تواند کمک شایانی به عبور از وضعیت بحران‌زای فعلی كند. بنابراين ضروری است تا مسئولان و کارشناسان، کشاورزان و بهره‌برداران و تولیدکنندگان محترم بخش کشاورزی نسبت به اجرای اصولی کلیه موارد ذکرشده که در ادامه آمده است کوشش كنند.
الف) مصرف بهینه آب و بهبود روش‌های آبیاری
ب) اعمال مدیریت صحیح باغات
ج) رعایت امور به‌زراعی در باغات.
ایران به‌عنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند خشک کره زمین با مشکل کم‌آبی مواجه است. رشد فزاینده جمعیت و نیاز به محصولات کشاورزی و دامی و محدودیت منابع آب و خاک به‌عنوان بستر اصلی تولیدات کشاورزی مسئله کم‌آبی را به‌گونه‌ای بسیار جدی فراروی کشور قرار داده است. در واقع خشک‌سالی نیز به‌عنوان یک پدیده طبیعی همچون سایر پدیده‌های طبیعی به مدد دانش، آگاهی، برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح قابل پیش‌بینی و کنترل است و خسارت‌های ناشی از آن را می‌توان به حداقل رساند. خشک‌سالی و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی در سال‌های اخیر مشکلات عدیده‌ای برای کشاورزان فراهم كرده است. ازجمله می‌توان به افت سطح آب‌های زیرزمینی، نشست سطح زمین حاصل از این افت، تحت‌تأثیر قرارگرفتن کیفیت آب و مواردی همچون مهاجرت روستايیان به شهرها، حاشیه‌نشینی، بی‌کاری و معضلات اجتماعی دیگر اشاره كرد. ایران تنها کشوری نیست که در سال‌های اخیر با بحران آب درگیر شده است بلکه جهان در حال تجربه بحران آب است. بنابراین مسئولان و دست‌اندرکاران بحران آب در مقطع کنونی نباید نگرشی مقطعی و آنی داشته باشند بلکه بايد بر مبنای مقابله اضطراری و تدوین یک برنامه بلندمدت منظم و مداوم جهت آمادگی و پیشگیری، از گسترش بحران خشک‌سالی، جلو‌گیری کنند. قبل از هرگونه اقدام عملی برای کاهش خسارت‌های خشک‌سالی اتخاذ سیاست‌های راهبردی می‌تواند مشکل‌گشا باشد. این سیاست‌ها ‌باید بر مبنای باورداشتن واقعیت کم‌آبی در منطقه باشد. به‌طور مسلم این دیدگاه می‌تواند در سیاست‌گذاری ایجاد صنایع با مصرف كم آب و کشت‌های مناسب با وضعیت کم‌آبی کارآمد باشد. ارائه راهکارها و دستورالعمل‌هایي که منطبق با شرایط اقلیمی کشور باشد، نیز می‌تواند کمک شایانی به عبور از وضعیت بحران‌زای فعلی كند. بنابراين ضروری است تا مسئولان و کارشناسان، کشاورزان و بهره‌برداران و تولیدکنندگان محترم بخش کشاورزی نسبت به اجرای اصولی کلیه موارد ذکرشده که در ادامه آمده است کوشش كنند.
الف) مصرف بهینه آب و بهبود روش‌های آبیاری
ب) اعمال مدیریت صحیح باغات
ج) رعایت امور به‌زراعی در باغات.
 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها