تبریز، تابستان و راننده‌تاکسی‌ها
بابک زمانی- رئیس انجمن سکته مغزی
سمپوزیوم فصلی انجمن سکته مغزی ایران با عنوان «ترومبوز سینوسی» در شهر تبریز برگزار شد. تقارن این عنوان با تابستان تصادفی نبود. تابستان و گرما هرساله، (به‌ویژه در میان زحمت‌کشانی که کارهای سنگین انجام می‌دهند)، همراه با افزایش شیوع ترمبوز سینوسی بوده است و هرساله انجمن سکته مغزی ایران در این مورد در ابتدای تابستان به مردم و مسئولان هشدارهای لازم را می‌دهد. به‌خصوص انجمن در سال گذشته با مشاهده چند مورد ترومبوز سینوسی در میان رانندگان تاکسی شهر تهران، در مورد شیوع این بیماری در این قشر زحمت‌کش هشدار داد و خواهان اقداماتی در جهت کاهش خطر این بیماری در ایشان شد. البته کمپین اصلی انجمن سکته مغزی ایران در سال‌های اخیر حول محور درمان سکته مغزی حاد بوده است؛ چراکه نارسایی در درمان سکته مغزی حاد یکی از معیوب‌ترین حلقه‌های نظام سلامت کشور بود، اما باید توجه داشت که در سکته مغزی حاد، اشکال اصلی در سیستم شریانی یا سرخرگ است که خون را به مغز می‌رساند و نه سینوس‌ها یا وریدهایی که خون را از مغز خارج می‌کنند. انسداد در عروق خارج‌کننده مغز هم اگرچه قطعا نوعی سکته مغزی است، اما با اشکال متعارف آن از نظر علائم بالینی به‌شدت متفاوت است. ترومبوز سینوسی به دلیل اختلال و گرفتگی در راه‌های تخلیه‌کننده مغز پدید می‌آید و مثل گرفتگی در هر چاهک دیگری، غلیظ‌شدن خون به دلیل کم‌آبی بدن نقش زیادی در بروز آن دارد. تا چند سال پیش که این بیماری به‌خوبی شناخته‌شده نبود، برای بیماران تشخیص‌های دیگری از تومور مغزی گرفته تا صرع و عفونت‌های مغزی مطرح می‌شد. جنبه‌های مختلف سکته مغزی و حالات گوناگونی که اخیرا اهمیت آنها آشکار شده محدود به ترومبوز سینوسی نیستند. معلوم شده است:
- شیوع سکته مغزی در کودکان و حتی نوزادان بسیار بیش از آن چیزی است که تاکنون تصور می‌شد، اما تظاهرات متفاوتی دارد.
- روش‌های پیشگیری از سکته مغزی تنوع و پیشرفت‌های شگفت‌انگیزی پیدا کرده‌اند. استفاده از این روش‌ها البته به معنای حفظ کیفیت حیات در توده‌های وسیعی از مردم است. به همین دلیل است که می‌تواند به‌معنای تأمین فرصت‌هایی طلایی تا پایان یک کتاب فلسفی، یک پروژه صنعتی یا به‌سامان‌رساندن یک خانواده دچار مشکل هم باشد.
- یک تا دو درصد مردم نارنجکی به نام «انوریسم» در مغز خود دارند که گاه بی‌مقدمه منفجر شده و مرگ ناگهانی در زمین فوتبال، روی صحنه یا به هنگام کار را ایجاد می‌کند.
- پیشرفت‌های شگفت‌آور در تکنیک‌های توانبخشی سکته مغزی، انعطاف‌پذیری بی‌نظیر مغز را ثابت کرد و آن را به‌نحو معجزه‌آسایی به‌کار گرفت.
پنجشنبه گذشته، موضوع بحث با همت همکاران متخصص مغز و اعصاب آذربایجان تنها حول ترومبوز سینوسی بود و تمام ابعاد آن مورد بحث، بررسی و تعمق قرار گرفت. این گردهمایی، تلاشی بود در جهتی مخالف با اقیانوس‌هایی که می‌گویند تنها یک بند انگشت عمق دارند. بی‌تردید موضوعات برشمرده بالا هم موضوع سمپوزیوم‌های فصلی آینده انجمن خواهند بود، اما باید تأکید کرد نیل به حداقلی از پیشرفت در این زمینه‌های بسیار حیاتی از ید متخصصان مغز و اعصاب و انجمنهایشان به‌تنهایی خارج است و همیاری و توجه تمام اقشار از مسئولان، مشاهیر، هنرمندان، اصحاب رسانه و سیاست‌مداران را می‌طلبد.
سمپوزیوم فصلی انجمن سکته مغزی ایران با عنوان «ترومبوز سینوسی» در شهر تبریز برگزار شد. تقارن این عنوان با تابستان تصادفی نبود. تابستان و گرما هرساله، (به‌ویژه در میان زحمت‌کشانی که کارهای سنگین انجام می‌دهند)، همراه با افزایش شیوع ترمبوز سینوسی بوده است و هرساله انجمن سکته مغزی ایران در این مورد در ابتدای تابستان به مردم و مسئولان هشدارهای لازم را می‌دهد. به‌خصوص انجمن در سال گذشته با مشاهده چند مورد ترومبوز سینوسی در میان رانندگان تاکسی شهر تهران، در مورد شیوع این بیماری در این قشر زحمت‌کش هشدار داد و خواهان اقداماتی در جهت کاهش خطر این بیماری در ایشان شد. البته کمپین اصلی انجمن سکته مغزی ایران در سال‌های اخیر حول محور درمان سکته مغزی حاد بوده است؛ چراکه نارسایی در درمان سکته مغزی حاد یکی از معیوب‌ترین حلقه‌های نظام سلامت کشور بود، اما باید توجه داشت که در سکته مغزی حاد، اشکال اصلی در سیستم شریانی یا سرخرگ است که خون را به مغز می‌رساند و نه سینوس‌ها یا وریدهایی که خون را از مغز خارج می‌کنند. انسداد در عروق خارج‌کننده مغز هم اگرچه قطعا نوعی سکته مغزی است، اما با اشکال متعارف آن از نظر علائم بالینی به‌شدت متفاوت است. ترومبوز سینوسی به دلیل اختلال و گرفتگی در راه‌های تخلیه‌کننده مغز پدید می‌آید و مثل گرفتگی در هر چاهک دیگری، غلیظ‌شدن خون به دلیل کم‌آبی بدن نقش زیادی در بروز آن دارد. تا چند سال پیش که این بیماری به‌خوبی شناخته‌شده نبود، برای بیماران تشخیص‌های دیگری از تومور مغزی گرفته تا صرع و عفونت‌های مغزی مطرح می‌شد. جنبه‌های مختلف سکته مغزی و حالات گوناگونی که اخیرا اهمیت آنها آشکار شده محدود به ترومبوز سینوسی نیستند. معلوم شده است:
- شیوع سکته مغزی در کودکان و حتی نوزادان بسیار بیش از آن چیزی است که تاکنون تصور می‌شد، اما تظاهرات متفاوتی دارد.
- روش‌های پیشگیری از سکته مغزی تنوع و پیشرفت‌های شگفت‌انگیزی پیدا کرده‌اند. استفاده از این روش‌ها البته به معنای حفظ کیفیت حیات در توده‌های وسیعی از مردم است. به همین دلیل است که می‌تواند به‌معنای تأمین فرصت‌هایی طلایی تا پایان یک کتاب فلسفی، یک پروژه صنعتی یا به‌سامان‌رساندن یک خانواده دچار مشکل هم باشد.
- یک تا دو درصد مردم نارنجکی به نام «انوریسم» در مغز خود دارند که گاه بی‌مقدمه منفجر شده و مرگ ناگهانی در زمین فوتبال، روی صحنه یا به هنگام کار را ایجاد می‌کند.
- پیشرفت‌های شگفت‌آور در تکنیک‌های توانبخشی سکته مغزی، انعطاف‌پذیری بی‌نظیر مغز را ثابت کرد و آن را به‌نحو معجزه‌آسایی به‌کار گرفت.
پنجشنبه گذشته، موضوع بحث با همت همکاران متخصص مغز و اعصاب آذربایجان تنها حول ترومبوز سینوسی بود و تمام ابعاد آن مورد بحث، بررسی و تعمق قرار گرفت. این گردهمایی، تلاشی بود در جهتی مخالف با اقیانوس‌هایی که می‌گویند تنها یک بند انگشت عمق دارند. بی‌تردید موضوعات برشمرده بالا هم موضوع سمپوزیوم‌های فصلی آینده انجمن خواهند بود، اما باید تأکید کرد نیل به حداقلی از پیشرفت در این زمینه‌های بسیار حیاتی از ید متخصصان مغز و اعصاب و انجمنهایشان به‌تنهایی خارج است و همیاری و توجه تمام اقشار از مسئولان، مشاهیر، هنرمندان، اصحاب رسانه و سیاست‌مداران را می‌طلبد.