پیشنهاد روسیه، واکنش احتمالی اوپک

وزیر انرژی روسیه اخیرا از تأسیس سازمانی جدید در بازار نفت با مشارکت روسیه و اوپک در آینده نزدیک خبر داده است. اگرچه جزئیات این پیشنهاد منتشر نشده اما طرح چنین پیشنهادی از سوی روسیه و واکنش احتمالی اوپک و اعضای آن به این پیشنهاد، می‌تواند بحث‌های زیادی را ایجاد کند. اینکه روس‌ها به‌دنبال رسیدن به جایگاهی قدرتمند و تعیین‌کننده در بازار نفت هستند، مسئله‌ای بدیهی است. مسکو مدت‌هاست با رهبری پوتین، استراتژی احیای موقعیت و جایگاه جهانی گذشته روسیه را دنبال می‌کند. برای رسیدن به این جایگاه نیز سیاست‌ها و اقدامات یک‌جابنه‌ای را با تکیه بر قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی در پیش گرفته است که نمونه آن الحاق شبه‌جزیره کریمه و حضور فعال در سوریه است. مسکو در کنار این اقدامات یک‌جانبه، سیاست بهره‌گیری از سازوکارها و فرصت‌های بین‌المللی را نیز برای ارتقای جایگاه خود دنبال می‌کند که نمونه آن ایجاد و تقویت بریکس، سازمان شانگهای و دیگر ترتیبات منطقه‌ای و جهانی است. یکی از حوزه‌های مورد نظر مقام‌های مسکو در این راستا، بازار انرژی و به‌‌ویژه بازار نفت است. در بازار گاز روس‌ها دهه‌های متمادی است که به دلیل جایگاه برتر در تولید و صادرات گاز به‌‌ویژه به اروپا دست برتر داشته و از این منظر قدرت مانور بالایی در عرصه معادلات سیاسی و اقتصادی جهانی دارند. مسکو قصد دارد این جایگاه برتر را در عرصه بازار نفت نیز داشته باشد و به قدرت تأثیرگذار برترِ فراتر از ظرفیت واقعی ذخایر، تولید و صادرات نفت خود برسد. در واقع روس‌ها قصد دارند از قدرت سیاسی و اقتصادی خود برای رسیدن به جایگاهی برتر در بازار نفت استفاده کنند و کنترل بخش زیادی از بازار نفت را در اختیار بگیرند. در این راستا، از دو سال پیش مسکو سیاست همکاری با اوپک را در چارچوب کاهش تولید نفت و کمک به افزایش قیمت‌ها در پیش گرفت. آنها در کنار بهره‌ای که از این همکاری در حوزه افزایش درآمدهای نفت خود داشتند، سیاست پنهان اثبات نقش روسیه در ایجاد انسجام و هماهنگی بین کشورهای تولید‌کننده نفت به‌‌ویژه سازمان اوپک را نیز دنبال می‌کردند. ضمن اینکه هدف دیگر آنها بهره‌برداری از اوپک برای اهداف خاص بود. به‌هرحال یکی از برندگان بزرگ همکاری روسیه با اوپک، روس‌ها بوده و هستند. آنها توانستند بخش اعظم اهداف خود را محقق کنند. درحال‌حاضر آنها یک پای مهم و تعیین‌کننده بازار نفت در چارچوب توافق کاهش تولید نفت هستند. در واقع حضورداشتن یا نداشتن آنها در این توافق می‌تواند معادلات بازار نفت را دچار تغییرات جدی کند. اما روس‌ها به این سطح از تأثیرگذاری راضی نیستند.

اوپکی‌ها ضمن اینکه از عضویت روسیه در این سازمان با توجه به ماجراجویی‌های آن استقبال نمی‌کنند، به تشکیل سازمانی جدید در موازات اوپک و احتمالا رقیب اوپک نیز روی خوش نشان نمی‌دهند. ایجاد سازمانی جدید در بازار نفت به معنای کاهش جایگاه و موقعیت اوپک و به‌حاشیه‌رفتن آن است. اگر ترتیبات جدید مورد نظر روسیه صرفا در حد ایجاد بستری برای همکاری با اوپک باشد، می‌تواند با استقبال مواجه شود اما اگر این ترتیبات در راستای ایجاد سازمانی جدید باشد، با مقاومت اوپک مواجه می‌شود.مقاومت اوپک البته مانع از عزم روس‌ها نمی‌شود. در نهایت شاید در آینده نه‌چندان دور مقاومت روسیه برای ایجاد ترتیباتی جدید در بازار، الزامات سیاسی، اقتصادی و فنی بازار نفت و منافع سیاسی و اقتصادی کشورهای عمده تولید‌کننده نفت، آنها را وادار به جایگزینی اوپک با سازمانی جدید، با اعضا و سازوکارهای دیگر کند.

وزیر انرژی روسیه اخیرا از تأسیس سازمانی جدید در بازار نفت با مشارکت روسیه و اوپک در آینده نزدیک خبر داده است. اگرچه جزئیات این پیشنهاد منتشر نشده اما طرح چنین پیشنهادی از سوی روسیه و واکنش احتمالی اوپک و اعضای آن به این پیشنهاد، می‌تواند بحث‌های زیادی را ایجاد کند. اینکه روس‌ها به‌دنبال رسیدن به جایگاهی قدرتمند و تعیین‌کننده در بازار نفت هستند، مسئله‌ای بدیهی است. مسکو مدت‌هاست با رهبری پوتین، استراتژی احیای موقعیت و جایگاه جهانی گذشته روسیه را دنبال می‌کند. برای رسیدن به این جایگاه نیز سیاست‌ها و اقدامات یک‌جابنه‌ای را با تکیه بر قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی در پیش گرفته است که نمونه آن الحاق شبه‌جزیره کریمه و حضور فعال در سوریه است. مسکو در کنار این اقدامات یک‌جانبه، سیاست بهره‌گیری از سازوکارها و فرصت‌های بین‌المللی را نیز برای ارتقای جایگاه خود دنبال می‌کند که نمونه آن ایجاد و تقویت بریکس، سازمان شانگهای و دیگر ترتیبات منطقه‌ای و جهانی است. یکی از حوزه‌های مورد نظر مقام‌های مسکو در این راستا، بازار انرژی و به‌‌ویژه بازار نفت است. در بازار گاز روس‌ها دهه‌های متمادی است که به دلیل جایگاه برتر در تولید و صادرات گاز به‌‌ویژه به اروپا دست برتر داشته و از این منظر قدرت مانور بالایی در عرصه معادلات سیاسی و اقتصادی جهانی دارند. مسکو قصد دارد این جایگاه برتر را در عرصه بازار نفت نیز داشته باشد و به قدرت تأثیرگذار برترِ فراتر از ظرفیت واقعی ذخایر، تولید و صادرات نفت خود برسد. در واقع روس‌ها قصد دارند از قدرت سیاسی و اقتصادی خود برای رسیدن به جایگاهی برتر در بازار نفت استفاده کنند و کنترل بخش زیادی از بازار نفت را در اختیار بگیرند. در این راستا، از دو سال پیش مسکو سیاست همکاری با اوپک را در چارچوب کاهش تولید نفت و کمک به افزایش قیمت‌ها در پیش گرفت. آنها در کنار بهره‌ای که از این همکاری در حوزه افزایش درآمدهای نفت خود داشتند، سیاست پنهان اثبات نقش روسیه در ایجاد انسجام و هماهنگی بین کشورهای تولید‌کننده نفت به‌‌ویژه سازمان اوپک را نیز دنبال می‌کردند. ضمن اینکه هدف دیگر آنها بهره‌برداری از اوپک برای اهداف خاص بود. به‌هرحال یکی از برندگان بزرگ همکاری روسیه با اوپک، روس‌ها بوده و هستند. آنها توانستند بخش اعظم اهداف خود را محقق کنند. درحال‌حاضر آنها یک پای مهم و تعیین‌کننده بازار نفت در چارچوب توافق کاهش تولید نفت هستند. در واقع حضورداشتن یا نداشتن آنها در این توافق می‌تواند معادلات بازار نفت را دچار تغییرات جدی کند. اما روس‌ها به این سطح از تأثیرگذاری راضی نیستند.

اوپکی‌ها ضمن اینکه از عضویت روسیه در این سازمان با توجه به ماجراجویی‌های آن استقبال نمی‌کنند، به تشکیل سازمانی جدید در موازات اوپک و احتمالا رقیب اوپک نیز روی خوش نشان نمی‌دهند. ایجاد سازمانی جدید در بازار نفت به معنای کاهش جایگاه و موقعیت اوپک و به‌حاشیه‌رفتن آن است. اگر ترتیبات جدید مورد نظر روسیه صرفا در حد ایجاد بستری برای همکاری با اوپک باشد، می‌تواند با استقبال مواجه شود اما اگر این ترتیبات در راستای ایجاد سازمانی جدید باشد، با مقاومت اوپک مواجه می‌شود.مقاومت اوپک البته مانع از عزم روس‌ها نمی‌شود. در نهایت شاید در آینده نه‌چندان دور مقاومت روسیه برای ایجاد ترتیباتی جدید در بازار، الزامات سیاسی، اقتصادی و فنی بازار نفت و منافع سیاسی و اقتصادی کشورهای عمده تولید‌کننده نفت، آنها را وادار به جایگزینی اوپک با سازمانی جدید، با اعضا و سازوکارهای دیگر کند.