راه‌اندازي اورژانس زنانه

شهرزاد همتي : «با توجه به اينکه نيمي از جمعيت را زنان تشکيل مي‌دهند، در نظر داريم اورژانس ويژه بانوان را به‌زودي احداث کنيم تا به اين قشر خدمات ويژه‌ای ارائه شود»؛ اين بخشي از جملات پيرحسين کوليوند، سرپرست سازمان اورژانس کشور، است که در آستانه روز اورژانس پيش از خطبه نماز جمعه تهران قرائت کرد. حالا به نظر مي‌رسد پس از طرح نيمه‌کاره بيمارستان جامع زنان که بيش از 10 سال است وزارت بهداشت درباره ساخت و لزوم بودنش صحبت مي‌کند، نوبت به اورژانس زنان رسيده است. پيش از اين پارک زنان، بانک مخصوص زنان و دانشگاه زنان در ايران ساخته شدند و مخالفان و موافقان خود را داشتند؛ موافقان اين طرح‌ها مي‌گويند در ساخت چنين اماکني زنان مي‌توانند آزادي عمل بيشتري داشته باشند و مخالفان معتقدند اين طرح‌ها تنها به جداسازي بيش از پيش زنان و گوشه‌نشيني بيشتر آنها کمک مي‌کند. با این حال، به نظر مي‌رسد با وجودي که وزارت بهداشت در اين چند سال در طرح‌هاي جداسازي خود چندان موفق نبوده است، دوباره از طرح جديدي سخن مي‌گويد که قرار است فقط براي زنان باشد؛ آن‌هم در شرايطي که در همه اين سال‌ها، به کار گرفته‌نشدن زنان در اورژانس از انتقادهاي جدي‌ای بود که به سازمان اورژانس کشور وارد می‌شد.
اجرائي‌شدن اين تصميم، در حالي اعلام مي‌شود که در دانشگاه رشته فوريت‌هاي پزشکي که براي به‌کارگيري در واحد اورژانس جزء ملزومات است، از ميان متقاضيان تنها متقاضيان مرد را انتخاب مي‌کند و تا اين لحظه هيچ فارغ‌التحصيل خانمي موفق به اخذ مدرک در اين رشته نشده است و حتي نتوانسته در تيم اورژانس حضور داشته باشد. براي همين به نظر مي‌رسد براي تربيت تيم اورژانس زنان بايد چند سالي صبر کرد تا اولين دوره فارغ‌التحصيل اين رشته از ميان اين زنان آماده به کار شوند. با وجود اينکه گفته مي‌شود حضور زنان در صحنه‌هاي تصادفات و اورژانس مي‌تواند به مصدومان از نظر روحي بسیار کمک ‌کند، هرگز زنان براي اين مسئله به کار گرفته نشده‌اند.
ساره محمدي، مشاور وزير بهداشت در امور بانوان، در پاسخ به اين پرسش که ضرورت راه‌اندازي اورژانس زنان چيست؟ به «شرق» مي‌گويد:‌ اگر بخواهم نگاه تخصصي خود را به‌عنوان يک پزشک بيان کنم، بايد بگويم اورژانس همان‌طور که از نامش مشخص است، مربوط به زماني است که مسئله حادي پيش مي‌آيد و بيمار نيازمند اقدام اورژانسي و درماني سريع است و بايد به‌سرعت به مرکز درماني منتقل يا در همان محل حادثه درمان شود. وزارت بهداشت هدف و اولويت اول خود را در همه برنامه‌هايش، حفظ جان انسان‌ها فارغ از جنسيت قرار داده است و براي ما جنسيت تعيين‌کننده نيست؛ منتها تا‌ آنجايي که کرامت انساني افراد حفظ شود (بر اساس طرح انطباق) سعي مي‌کند جنسيت‌ها را هم لحاظ کند. او افزود: درباره طرح اورژانس مي‌توانم اين اطمينان را بدهم که قطعا اگر قرار باشد چنين تيمي استقرار پيدا کند، اين نيروها کنار نيروهاي مرد در مراکز حضور دارند و هروقت نيازي به حضورشان باشد و پايگاه‌ها نيروي خانم داشته باشند، اعزام مي‌شوند. اگر بيمار با امنيت خاطر بيشتري به مرکز درماني اعزام شود و احساس کند نيروي خانمي به او خدمات مي‌دهد، قطعا آرامش بيشتري خواهد داشت. اين ماجرا مشکلي در امدادرساني ايجاد نمي‌کند؛ چون ممکن است عده‌اي تصور کنند با استقرار نيروهاي زن، اورژانس منتظر رسيدن نيروهاي خانم مي‌ماند و ممکن است زمان از دست برود که من اطمينان مي‌دهم اين اتفاق نخواهد افتاد.
محمدي درباره بيمارستان جامع زنان نيز تأکيد کرد: درباره بيمارستان جامع زنان، شايد هنوز نتوانسته باشيم به نمونه‌اي که مدنظرمان است که همه خدمات در بيمارستان را خانم‌ها ارائه دهند، برسيم؛ ولي من فکر مي‌کنم باز هم پس‌زمينه ذهني اين طرح در اين راستاست که همه خدمات در فضايي ارائه شود که خانم‌ها احساس امنيت بيشتري داشته باشند. يک بار ديگر هم در جلسه‌اي مطرح کرديم و گفتيم که ما هنوز خيلي کارها در بيمارستان‌ها داريم که فقط به دست آقايان انجام مي‌شوند و فقط مربوط به حوزه درمان نيستند؛ مثل آشپزي، مسائل خدماتي، تهويه، موتورخانه، تأسيسات و... . هنوز نتوانسته‌ايم موانع را برطرف کنيم و بيمارستاني داشته باشيم که همه پرسنل آن زن باشند.
دلايل به کار گرفته‌نشدن زنان براي تيم اورژانس را پيش از اين پيرحسين کوليوند در مصاحبه‌اي شرح داده بود. به گفته کوليوند، نبود جذب در رشته تکنیسين فوريت‌هاي پزشکي خانم، بستگي به مجوز استخدام و تربيت نيرو، به تأمين‌نشدن منابع مالي بازمي‌گردد.
نمايندگان مجلس نيز درباره به‌کارنگرفتن زنان در تيم اورژانس، آماده‌نبودن قواي جسماني زنان را بهانه‌اي براي اين انتخاب عنوان کرده بودند. منوچهر جمالي، عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس، دراين‌باره اعلام کرده است: رفع موانع قانوني براي جذب نيروي زن در حوزه اورژانس، منوط به ارسال لايحه از سوي دولت به مجلس و انجام گزينش براي سنجش قواي جسماني داوطلبان است. اگر سازمان اورژانس کشور با موانع قانوني براي جذب نيروي زن مواجه بوده و وزارت بهداشت مجوزهاي لازم را دراين‌باره دريافت نکرده است، بايد اين مطالبه خود را در قالب لايحه‌اي از سوي دولت به مجلس ارسال کند تا نمايندگان بتوانند با تصويب يا اصلاح قانون، به رفع مشکلات اين بخش بپردازند.
محمد درآبادي، مدير روابط‌عمومي سازمان اورژانس کشور، به سؤالات «شرق» درباره اورژانس زنان پاسخ مي‌دهد. او در گفت‌وگو با «شرق»، در پاسخ به اين پرسش که وقتي فارغ‌التحصيل زن رشته فوريت‌هاي پزشکي نداريم، چطور مي‌خواهيم اورژانس زنانه تأسيس کنيم؟ گفت: لزومي ندارد اين پرسنل حتما رشته فوريت‌هاي پزشکي خوانده باشند و بلکه مي‌توانند فارغ‌التحصيل رشته پرستاري باشند و ما براي اورژانس زنان از آنها استفاده مي‌کنيم. او با اشاره به اينکه چندماهي مي‌شود که در تهران از نيروهاي زن در اورژانس استفاده مي‌شود، گفت: چندماهي مي‌شود به صورت پايلوت در اورژانس تهران خانم‌ها به کار گرفته شده‌ و در دو نقطه ميدان انقلاب و ميدان وليعصر، استقرار پيدا کرده‌اند و عمليات‌ ويژه بانوان را با توجه به اينکه مسافت نزديک باشد و جان بيمار به خطر نيفتد، به آنها واگذار کرده‌ايم و فعلا در تهران به صورت پايلوت برقرار است. او همچنين در پاسخ به اين پرسش که آيا اگر در صحنه تصادفي بر فرض سه زن و دو مرد آسيب ببينند، دو تيم اورژانس اعزام مي‌شوند، گفت: در صحنه‌هاي تصادفات که آقايان حاضر مي‌شوند؛ اما بر فرض اگر در يک استخر زنانه مشکلي پيش بيايد يا زني بيماري زنانه داشته باشد، از اورژانس زنان استفاده مي‌کنيم.
در سال 1354 که بر اثر ريزش سقف در فرودگاه مهرآباد و نبودن هيچ سيستمي براي اتفاقات غيرمترقبه تصميم به تأسيس اورژانس گرفته شد، تا امروز زنان جز اپراتوربودن در پايگاه‌هاي اورژانس، نقشي حداقلي داشته‌‌اند. بودن اورژانس زنان براي خانواده‌هايي که ترجيح مي‌دهند از پزشک و پرستار زن استفاده کنند، شايد اتفاق مثبتي باشد؛ اما بايد ديد ماجراي اورژانس زنان به کجا خواهد رسيد و نتيجه‌اش چه خواهد بود. مسئله مهم‌تر شايد اين باشد که هرقدر کم‌رنگ؛ اما بالاخره لزوم وجود زنان در پايگاه‌هاي اورژانس حس شد و مرکز توجه قرار گرفت.

شهرزاد همتي : «با توجه به اينکه نيمي از جمعيت را زنان تشکيل مي‌دهند، در نظر داريم اورژانس ويژه بانوان را به‌زودي احداث کنيم تا به اين قشر خدمات ويژه‌ای ارائه شود»؛ اين بخشي از جملات پيرحسين کوليوند، سرپرست سازمان اورژانس کشور، است که در آستانه روز اورژانس پيش از خطبه نماز جمعه تهران قرائت کرد. حالا به نظر مي‌رسد پس از طرح نيمه‌کاره بيمارستان جامع زنان که بيش از 10 سال است وزارت بهداشت درباره ساخت و لزوم بودنش صحبت مي‌کند، نوبت به اورژانس زنان رسيده است. پيش از اين پارک زنان، بانک مخصوص زنان و دانشگاه زنان در ايران ساخته شدند و مخالفان و موافقان خود را داشتند؛ موافقان اين طرح‌ها مي‌گويند در ساخت چنين اماکني زنان مي‌توانند آزادي عمل بيشتري داشته باشند و مخالفان معتقدند اين طرح‌ها تنها به جداسازي بيش از پيش زنان و گوشه‌نشيني بيشتر آنها کمک مي‌کند. با این حال، به نظر مي‌رسد با وجودي که وزارت بهداشت در اين چند سال در طرح‌هاي جداسازي خود چندان موفق نبوده است، دوباره از طرح جديدي سخن مي‌گويد که قرار است فقط براي زنان باشد؛ آن‌هم در شرايطي که در همه اين سال‌ها، به کار گرفته‌نشدن زنان در اورژانس از انتقادهاي جدي‌ای بود که به سازمان اورژانس کشور وارد می‌شد.
اجرائي‌شدن اين تصميم، در حالي اعلام مي‌شود که در دانشگاه رشته فوريت‌هاي پزشکي که براي به‌کارگيري در واحد اورژانس جزء ملزومات است، از ميان متقاضيان تنها متقاضيان مرد را انتخاب مي‌کند و تا اين لحظه هيچ فارغ‌التحصيل خانمي موفق به اخذ مدرک در اين رشته نشده است و حتي نتوانسته در تيم اورژانس حضور داشته باشد. براي همين به نظر مي‌رسد براي تربيت تيم اورژانس زنان بايد چند سالي صبر کرد تا اولين دوره فارغ‌التحصيل اين رشته از ميان اين زنان آماده به کار شوند. با وجود اينکه گفته مي‌شود حضور زنان در صحنه‌هاي تصادفات و اورژانس مي‌تواند به مصدومان از نظر روحي بسیار کمک ‌کند، هرگز زنان براي اين مسئله به کار گرفته نشده‌اند.
ساره محمدي، مشاور وزير بهداشت در امور بانوان، در پاسخ به اين پرسش که ضرورت راه‌اندازي اورژانس زنان چيست؟ به «شرق» مي‌گويد:‌ اگر بخواهم نگاه تخصصي خود را به‌عنوان يک پزشک بيان کنم، بايد بگويم اورژانس همان‌طور که از نامش مشخص است، مربوط به زماني است که مسئله حادي پيش مي‌آيد و بيمار نيازمند اقدام اورژانسي و درماني سريع است و بايد به‌سرعت به مرکز درماني منتقل يا در همان محل حادثه درمان شود. وزارت بهداشت هدف و اولويت اول خود را در همه برنامه‌هايش، حفظ جان انسان‌ها فارغ از جنسيت قرار داده است و براي ما جنسيت تعيين‌کننده نيست؛ منتها تا‌ آنجايي که کرامت انساني افراد حفظ شود (بر اساس طرح انطباق) سعي مي‌کند جنسيت‌ها را هم لحاظ کند. او افزود: درباره طرح اورژانس مي‌توانم اين اطمينان را بدهم که قطعا اگر قرار باشد چنين تيمي استقرار پيدا کند، اين نيروها کنار نيروهاي مرد در مراکز حضور دارند و هروقت نيازي به حضورشان باشد و پايگاه‌ها نيروي خانم داشته باشند، اعزام مي‌شوند. اگر بيمار با امنيت خاطر بيشتري به مرکز درماني اعزام شود و احساس کند نيروي خانمي به او خدمات مي‌دهد، قطعا آرامش بيشتري خواهد داشت. اين ماجرا مشکلي در امدادرساني ايجاد نمي‌کند؛ چون ممکن است عده‌اي تصور کنند با استقرار نيروهاي زن، اورژانس منتظر رسيدن نيروهاي خانم مي‌ماند و ممکن است زمان از دست برود که من اطمينان مي‌دهم اين اتفاق نخواهد افتاد.
محمدي درباره بيمارستان جامع زنان نيز تأکيد کرد: درباره بيمارستان جامع زنان، شايد هنوز نتوانسته باشيم به نمونه‌اي که مدنظرمان است که همه خدمات در بيمارستان را خانم‌ها ارائه دهند، برسيم؛ ولي من فکر مي‌کنم باز هم پس‌زمينه ذهني اين طرح در اين راستاست که همه خدمات در فضايي ارائه شود که خانم‌ها احساس امنيت بيشتري داشته باشند. يک بار ديگر هم در جلسه‌اي مطرح کرديم و گفتيم که ما هنوز خيلي کارها در بيمارستان‌ها داريم که فقط به دست آقايان انجام مي‌شوند و فقط مربوط به حوزه درمان نيستند؛ مثل آشپزي، مسائل خدماتي، تهويه، موتورخانه، تأسيسات و... . هنوز نتوانسته‌ايم موانع را برطرف کنيم و بيمارستاني داشته باشيم که همه پرسنل آن زن باشند.
دلايل به کار گرفته‌نشدن زنان براي تيم اورژانس را پيش از اين پيرحسين کوليوند در مصاحبه‌اي شرح داده بود. به گفته کوليوند، نبود جذب در رشته تکنیسين فوريت‌هاي پزشکي خانم، بستگي به مجوز استخدام و تربيت نيرو، به تأمين‌نشدن منابع مالي بازمي‌گردد.
نمايندگان مجلس نيز درباره به‌کارنگرفتن زنان در تيم اورژانس، آماده‌نبودن قواي جسماني زنان را بهانه‌اي براي اين انتخاب عنوان کرده بودند. منوچهر جمالي، عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس، دراين‌باره اعلام کرده است: رفع موانع قانوني براي جذب نيروي زن در حوزه اورژانس، منوط به ارسال لايحه از سوي دولت به مجلس و انجام گزينش براي سنجش قواي جسماني داوطلبان است. اگر سازمان اورژانس کشور با موانع قانوني براي جذب نيروي زن مواجه بوده و وزارت بهداشت مجوزهاي لازم را دراين‌باره دريافت نکرده است، بايد اين مطالبه خود را در قالب لايحه‌اي از سوي دولت به مجلس ارسال کند تا نمايندگان بتوانند با تصويب يا اصلاح قانون، به رفع مشکلات اين بخش بپردازند.
محمد درآبادي، مدير روابط‌عمومي سازمان اورژانس کشور، به سؤالات «شرق» درباره اورژانس زنان پاسخ مي‌دهد. او در گفت‌وگو با «شرق»، در پاسخ به اين پرسش که وقتي فارغ‌التحصيل زن رشته فوريت‌هاي پزشکي نداريم، چطور مي‌خواهيم اورژانس زنانه تأسيس کنيم؟ گفت: لزومي ندارد اين پرسنل حتما رشته فوريت‌هاي پزشکي خوانده باشند و بلکه مي‌توانند فارغ‌التحصيل رشته پرستاري باشند و ما براي اورژانس زنان از آنها استفاده مي‌کنيم. او با اشاره به اينکه چندماهي مي‌شود که در تهران از نيروهاي زن در اورژانس استفاده مي‌شود، گفت: چندماهي مي‌شود به صورت پايلوت در اورژانس تهران خانم‌ها به کار گرفته شده‌ و در دو نقطه ميدان انقلاب و ميدان وليعصر، استقرار پيدا کرده‌اند و عمليات‌ ويژه بانوان را با توجه به اينکه مسافت نزديک باشد و جان بيمار به خطر نيفتد، به آنها واگذار کرده‌ايم و فعلا در تهران به صورت پايلوت برقرار است. او همچنين در پاسخ به اين پرسش که آيا اگر در صحنه تصادفي بر فرض سه زن و دو مرد آسيب ببينند، دو تيم اورژانس اعزام مي‌شوند، گفت: در صحنه‌هاي تصادفات که آقايان حاضر مي‌شوند؛ اما بر فرض اگر در يک استخر زنانه مشکلي پيش بيايد يا زني بيماري زنانه داشته باشد، از اورژانس زنان استفاده مي‌کنيم.
در سال 1354 که بر اثر ريزش سقف در فرودگاه مهرآباد و نبودن هيچ سيستمي براي اتفاقات غيرمترقبه تصميم به تأسيس اورژانس گرفته شد، تا امروز زنان جز اپراتوربودن در پايگاه‌هاي اورژانس، نقشي حداقلي داشته‌‌اند. بودن اورژانس زنان براي خانواده‌هايي که ترجيح مي‌دهند از پزشک و پرستار زن استفاده کنند، شايد اتفاق مثبتي باشد؛ اما بايد ديد ماجراي اورژانس زنان به کجا خواهد رسيد و نتيجه‌اش چه خواهد بود. مسئله مهم‌تر شايد اين باشد که هرقدر کم‌رنگ؛ اما بالاخره لزوم وجود زنان در پايگاه‌هاي اورژانس حس شد و مرکز توجه قرار گرفت.