مشق شب دانش‌آموزان بازیچه مشق‌های ننوشته مسئولان می‌شود
اعظم پویان. روزنامه‌نگار
این‌روزها وزارت آموزش‌وپرورش رکورددار کوتاه‌ترین فاصله زمانی برای طرح ایده‌های نوآورانه تا اجرای آن است و هر روز با بیان یک ایده جدید و اجرای فوری آن، رکورد خود را می‌شکند. گاه فاصله طرح و اجرای ایده‌ها در این وزارتخانه از نوشتن یک گزارش معمولی برای روزنامه کوتاه‌تر است. هنوز ماجرای حذف آزمون سمپاد و واگذاری مدیریت برگزاری آزمون تیزهوشان پایه هفتم به سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی کشور از ذهن‌ها فراموش نشده که شاهد اجرای فوری طرح حذف مشق شب، باز هم به بهانه شادی و نشاط در مدارس هستیم. باز هم آموزش‌وپرورش ایده‌ای برای «حذف» بدون پشتوانه تفکری برای «ساختن» در دست اجرا دارد.
حذف «مشق شب» از مدارس ابتدایی در پایه اول تا سوم یکی دیگر از تصمیم‌های عجولانه و شتاب‌زده و بدون نگاه کارشناسی وزارت آموزش‌وپرورش است. در سال جاری دانش‌آموزان پایه اول تا سوم ابتدایی اگر در کلاس‌های 16 تا 25نفره تحصیل می‌کنند، از نوشتن مشق شب معاف هستند. البته قرار است برنامه‌های مهارتی جایگزین ننوشتن مشق شب شود اما اینکه دقیقا چه برنامه مهارتی مشخصی و از سوی چه کسانی، مدرسه، معلمان یا خانواده‌ها قرار است اجرا شود، مشخص نیست.
رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش، با بیان اینکه در سال تحصیلی جدید مشق شب حذف و تکالیف مهارت‌محور جایگزین آن می‌شود، خبر حذف مشق شب را برای دانش‌آموزان پایه‌های اول تا سوم ابتدایی اعلام کرد. وی با بیان اینکه پژوهش‌ها نشان می‌دهد رونویسی و مشق شب تأثیر زیادی در یادگیری ندارد و برعکس به یک برنامه تنش‌زا بین بچه‌ها و والدین تبدیل شده است، می‌گوید: در مرحله اول، این برنامه در کلاس‌هایی که تراکم ۱۶ تا ۲۵ دانش‌آموز دارند، اجرا خواهد شد به این نحو که بچه‌ها قرار است تکالیف خود را در مدرسه زیر نظر معلمان انجام دهند و ساعت‌های بیرون از مدرسه را صرف مهارت‌آموزی کنند. وی به بیان مصادیق دقیق‌تری از تکالیف مهارت‌محور پرداخته و می‌گوید: در بسته‌هایی که آماده کردیم برای مثال، برای اینکه دانش‌آموزان حفاظت از محیط زیست را یاد بگیرند، تأکید داریم که ابتدا مشاهده‌گر خوبی باشند و خوب دقت کنند که چه چیزهایی محیط زیست را آلوده می‌کند. یا برای تمرین مسئولیت‌پذیری از آنها می‌خواهیم مرتب‌کردن فضای منزل و اتاق خودشان را انجام دهند یا برای مهارت بهداشت، تمرین عملی مسواک‌زدن را داشته باشند. برای تثبیت مهارت
ریاضی هم آنها می‌توانند با خانواده به خرید بروند و حساب و کتاب خرید را انجام دهند و ضمنا مدیریت منابع را هم فرا بگیرند. مهارت خواندن نیز با قصه‌خوانی تقویت می‌شود و در سنین کوچک‌تر اگر خانواده‌ها برایشان قصه بخوانند و آنها آن را تعریف و بازگو کنند، مهارت‌های بیانی و ارائه‌دادنشان تقویت می‌شود. در واقع فعالیت‌های متنوعی وجود دارد.
مسئله مهم اینجاست که آنچه معاون ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش به‌عنوان برنامه مهارت‌محور مطرح می‌کنند، رؤیایی است که سال‌هاست دغدغه‌مندان حوزه آموزش‌وپرورش به آن اشاره کرده‌اند اما اجرای این ایده از هیچ سیستم مطالعاتی و کار پژوهشی مشخصی عبور نکرده است و اصلا برنامه نوشته‌شده‌ای وجود ندارد تا درباره آن با بزرگان حوزه علوم تربیتی مشورت شود که اگر چنین بود، اولویت اول، آموزش معلمان اول تا سوم برای نحوه اجرای این برنامه عملیاتی است.
علاوه بر آموزش معلمان، آماده‌کردن خانواده‌ها برای مشارکت در اجرای این طرح یکی از الزاماتی است که جای خالی آن به چشم می‌خورد. در شرایطی که سال‌هاست اکثر خانواده‌ها عادت کرده‌اند همه مسئولیت آموزشی فرزندان خود را بر دوش نهاد آموزش‌وپرورش بگذارند، جلب مشارکت خانواده‌ها نیازمند یک برنامه مطالعاتی ازپیش تعیین‌شده است.
این روزها تصمیم‌های عجولانه وزارتخانه در اجرای ایده‌های خوبی که دارد، بدون هیچ نوع پشتوانه تحقیقاتی و پژوهشی باعث شده نه‌تنها به نتیجه عملی مشخصی نرسد، بلکه اگر بعدها دیگرانی بخواهند به شکل بهتر این ایده‌های خوب را اجرا کنند، ذهن بدبین فرهنگیان و خانواده‌ها اولین و مهم‌ترین مانع برای اجراشدن در شکل صحیح آن باشد.
این‌روزها وزارت آموزش‌وپرورش رکورددار کوتاه‌ترین فاصله زمانی برای طرح ایده‌های نوآورانه تا اجرای آن است و هر روز با بیان یک ایده جدید و اجرای فوری آن، رکورد خود را می‌شکند. گاه فاصله طرح و اجرای ایده‌ها در این وزارتخانه از نوشتن یک گزارش معمولی برای روزنامه کوتاه‌تر است. هنوز ماجرای حذف آزمون سمپاد و واگذاری مدیریت برگزاری آزمون تیزهوشان پایه هفتم به سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی کشور از ذهن‌ها فراموش نشده که شاهد اجرای فوری طرح حذف مشق شب، باز هم به بهانه شادی و نشاط در مدارس هستیم. باز هم آموزش‌وپرورش ایده‌ای برای «حذف» بدون پشتوانه تفکری برای «ساختن» در دست اجرا دارد.
حذف «مشق شب» از مدارس ابتدایی در پایه اول تا سوم یکی دیگر از تصمیم‌های عجولانه و شتاب‌زده و بدون نگاه کارشناسی وزارت آموزش‌وپرورش است. در سال جاری دانش‌آموزان پایه اول تا سوم ابتدایی اگر در کلاس‌های 16 تا 25نفره تحصیل می‌کنند، از نوشتن مشق شب معاف هستند. البته قرار است برنامه‌های مهارتی جایگزین ننوشتن مشق شب شود اما اینکه دقیقا چه برنامه مهارتی مشخصی و از سوی چه کسانی، مدرسه، معلمان یا خانواده‌ها قرار است اجرا شود، مشخص نیست.
رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش، با بیان اینکه در سال تحصیلی جدید مشق شب حذف و تکالیف مهارت‌محور جایگزین آن می‌شود، خبر حذف مشق شب را برای دانش‌آموزان پایه‌های اول تا سوم ابتدایی اعلام کرد. وی با بیان اینکه پژوهش‌ها نشان می‌دهد رونویسی و مشق شب تأثیر زیادی در یادگیری ندارد و برعکس به یک برنامه تنش‌زا بین بچه‌ها و والدین تبدیل شده است، می‌گوید: در مرحله اول، این برنامه در کلاس‌هایی که تراکم ۱۶ تا ۲۵ دانش‌آموز دارند، اجرا خواهد شد به این نحو که بچه‌ها قرار است تکالیف خود را در مدرسه زیر نظر معلمان انجام دهند و ساعت‌های بیرون از مدرسه را صرف مهارت‌آموزی کنند. وی به بیان مصادیق دقیق‌تری از تکالیف مهارت‌محور پرداخته و می‌گوید: در بسته‌هایی که آماده کردیم برای مثال، برای اینکه دانش‌آموزان حفاظت از محیط زیست را یاد بگیرند، تأکید داریم که ابتدا مشاهده‌گر خوبی باشند و خوب دقت کنند که چه چیزهایی محیط زیست را آلوده می‌کند. یا برای تمرین مسئولیت‌پذیری از آنها می‌خواهیم مرتب‌کردن فضای منزل و اتاق خودشان را انجام دهند یا برای مهارت بهداشت، تمرین عملی مسواک‌زدن را داشته باشند. برای تثبیت مهارت
ریاضی هم آنها می‌توانند با خانواده به خرید بروند و حساب و کتاب خرید را انجام دهند و ضمنا مدیریت منابع را هم فرا بگیرند. مهارت خواندن نیز با قصه‌خوانی تقویت می‌شود و در سنین کوچک‌تر اگر خانواده‌ها برایشان قصه بخوانند و آنها آن را تعریف و بازگو کنند، مهارت‌های بیانی و ارائه‌دادنشان تقویت می‌شود. در واقع فعالیت‌های متنوعی وجود دارد.
مسئله مهم اینجاست که آنچه معاون ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش به‌عنوان برنامه مهارت‌محور مطرح می‌کنند، رؤیایی است که سال‌هاست دغدغه‌مندان حوزه آموزش‌وپرورش به آن اشاره کرده‌اند اما اجرای این ایده از هیچ سیستم مطالعاتی و کار پژوهشی مشخصی عبور نکرده است و اصلا برنامه نوشته‌شده‌ای وجود ندارد تا درباره آن با بزرگان حوزه علوم تربیتی مشورت شود که اگر چنین بود، اولویت اول، آموزش معلمان اول تا سوم برای نحوه اجرای این برنامه عملیاتی است.
علاوه بر آموزش معلمان، آماده‌کردن خانواده‌ها برای مشارکت در اجرای این طرح یکی از الزاماتی است که جای خالی آن به چشم می‌خورد. در شرایطی که سال‌هاست اکثر خانواده‌ها عادت کرده‌اند همه مسئولیت آموزشی فرزندان خود را بر دوش نهاد آموزش‌وپرورش بگذارند، جلب مشارکت خانواده‌ها نیازمند یک برنامه مطالعاتی ازپیش تعیین‌شده است.
این روزها تصمیم‌های عجولانه وزارتخانه در اجرای ایده‌های خوبی که دارد، بدون هیچ نوع پشتوانه تحقیقاتی و پژوهشی باعث شده نه‌تنها به نتیجه عملی مشخصی نرسد، بلکه اگر بعدها دیگرانی بخواهند به شکل بهتر این ایده‌های خوب را اجرا کنند، ذهن بدبین فرهنگیان و خانواده‌ها اولین و مهم‌ترین مانع برای اجراشدن در شکل صحیح آن باشد.