فناوری جدید برای کشورهای درحالتوسعه؛ فرصت یا خطر؟
«دنی رودریک»، استاد اقتصاد سیاسی بینالملل دانشگاه هاروارد و نویسنده کتاب «پارادوکس جهانیشدن: دموکراسی و آینده اقتصاد جهانی»، سهشنبه با انتشار مقالهای در کمبریج با عنوان «آیا فناوریهای جدید به کشورهای درحالتوسعه کمک میکنند یا آسیب میزنند؟» به یک مسئله مهم و سرشار از انواع تناقض و چالش در حوزه توسعه پرداخته است. به نوشته این پژوهشگر «تجارت و فناوری زمانی که توانایی بهکارگیری قابلیتهای موجود را دارند و به این ترتیب راه مستقیم و قابل اطمینانی برای توسعه فراهم میآورند، فرصتساز هستند، اما وقتی نیازمند سرمایهگذاریهای مکمل و گرانقیمت هستند، دیگر میانبری برای رشد و توسعه صنعتی مرسوم محسوب نمیشوند».
رودریک در ابتدای مقاله به کاهش قیمت کالاها و خدمات بهواسطه فناوریهای جدید و همچنین اثر این فناوریها در ایجاد محصولات تازه و مزایایی که برای مصرفکنندگان چه در کشورهای ثروتمند و چه در کشورهای فقیر دارد، اشاره کرده و نمونههایی مانند تلفن و ایجاد دسترسی به ارتباطات راه دور را برای مردم فقیر کشورهای درحالتوسعه بدون نیاز به سرمایهگذاری پرهزینه در خطوط تلفن ثابت و دیگر زیرساختها و امکان دسترسی به خدمات مالی در مناطق دورافتاده بدون نیاز به احداث شعب بانک برشمرده، اما خاطرنشان کرده «برای آنکه تکنولوژی سهم واقعی و پایدار در توسعه داشته باشد، علاوه بر محصولات بهتر و ارزانتر باید مشاغلی با درآمد بالاتر نیز به وجود بیاورد. به عبارت دیگر، باید به مردم فقیر علاوه بر نقش مصرفکننده، نقش تولیدکننده نیز بدهد».
این استاد اقتصاد سیاسی نمونههایی مانند کمک فناوری تلفن همراه به ماهیگیران استان کرالا در هند برای رقابتیکردن محصول خود، کمک بانکداری الکترونیک به اقتصاد خانواده زنان فقیر کنیا را یا استفاده کشاورزان آمریکای لاتین از فناوریهای GPS یا پهپاد را ذکر کرده و پرسشهایی مهم را هم درباره اینکه دستاوردها تا چه اندازه بزرگ هستند و به چه سرعتی امکان انتشار در سایر بخشهای اقتصاد را دارند، مطرح کرده و به وجود «واقعیتهایی تلخ» نیز اشاره کرده ولی در نهایت نتیجه گرفته است که با درنظرگرفتن سه عامل افزایش قابلیت محصولات و فراتررفتن از بازار داخلی، تسهیل انتقال دانش فنی در بین کشورها و بهویژه از اقتصادهای ثروتمند به فقیر و کاهش نیاز به مهارتهای بالا در تولید، فناوریهای جدید ممکن است این فناوریها امکان فوقالعادهای برای درآمدزایی در اختیار کشورهای درحالتوسعه بگذارد.
«دنی رودریک»، استاد اقتصاد سیاسی بینالملل دانشگاه هاروارد و نویسنده کتاب «پارادوکس جهانیشدن: دموکراسی و آینده اقتصاد جهانی»، سهشنبه با انتشار مقالهای در کمبریج با عنوان «آیا فناوریهای جدید به کشورهای درحالتوسعه کمک میکنند یا آسیب میزنند؟» به یک مسئله مهم و سرشار از انواع تناقض و چالش در حوزه توسعه پرداخته است. به نوشته این پژوهشگر «تجارت و فناوری زمانی که توانایی بهکارگیری قابلیتهای موجود را دارند و به این ترتیب راه مستقیم و قابل اطمینانی برای توسعه فراهم میآورند، فرصتساز هستند، اما وقتی نیازمند سرمایهگذاریهای مکمل و گرانقیمت هستند، دیگر میانبری برای رشد و توسعه صنعتی مرسوم محسوب نمیشوند».
رودریک در ابتدای مقاله به کاهش قیمت کالاها و خدمات بهواسطه فناوریهای جدید و همچنین اثر این فناوریها در ایجاد محصولات تازه و مزایایی که برای مصرفکنندگان چه در کشورهای ثروتمند و چه در کشورهای فقیر دارد، اشاره کرده و نمونههایی مانند تلفن و ایجاد دسترسی به ارتباطات راه دور را برای مردم فقیر کشورهای درحالتوسعه بدون نیاز به سرمایهگذاری پرهزینه در خطوط تلفن ثابت و دیگر زیرساختها و امکان دسترسی به خدمات مالی در مناطق دورافتاده بدون نیاز به احداث شعب بانک برشمرده، اما خاطرنشان کرده «برای آنکه تکنولوژی سهم واقعی و پایدار در توسعه داشته باشد، علاوه بر محصولات بهتر و ارزانتر باید مشاغلی با درآمد بالاتر نیز به وجود بیاورد. به عبارت دیگر، باید به مردم فقیر علاوه بر نقش مصرفکننده، نقش تولیدکننده نیز بدهد».
این استاد اقتصاد سیاسی نمونههایی مانند کمک فناوری تلفن همراه به ماهیگیران استان کرالا در هند برای رقابتیکردن محصول خود، کمک بانکداری الکترونیک به اقتصاد خانواده زنان فقیر کنیا را یا استفاده کشاورزان آمریکای لاتین از فناوریهای GPS یا پهپاد را ذکر کرده و پرسشهایی مهم را هم درباره اینکه دستاوردها تا چه اندازه بزرگ هستند و به چه سرعتی امکان انتشار در سایر بخشهای اقتصاد را دارند، مطرح کرده و به وجود «واقعیتهایی تلخ» نیز اشاره کرده ولی در نهایت نتیجه گرفته است که با درنظرگرفتن سه عامل افزایش قابلیت محصولات و فراتررفتن از بازار داخلی، تسهیل انتقال دانش فنی در بین کشورها و بهویژه از اقتصادهای ثروتمند به فقیر و کاهش نیاز به مهارتهای بالا در تولید، فناوریهای جدید ممکن است این فناوریها امکان فوقالعادهای برای درآمدزایی در اختیار کشورهای درحالتوسعه بگذارد.