ارزهای بدون بازگشت
شرق: انرژی ارزان، یارانه برای تأمین خوراک و صادرات میلیاردها دلار محصولات غیرنفتی محملی برای کسب سود کسانی شده است که در کوران نوسانات ارزی کشور، فرار سرمایه را رقم زده است. آخرین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد خالص حساب سرمایه در سه‌ماهه ابتدایی امسال به منفی پنج میلیارد دلار رسیده؛ درحالی‌که در بهار سال گذشته این رقم حدود منفی یک میلیارد دلار بوده است. خالص حساب سرمایه به معنای ساده تفاضل میزان ارز واردشده در مقایسه با ارز خارج‌شده از کشور است و حالا آمارهای رسمی کشور نشان می‌دهد اقتصاد ایران در حال سپری‌کردن روزهایی است که بیشتر از آنکه سرمایه جذب کند، گرفتار سرمایه‌بری است. روند کسری حساب سرمایه از سال 95 شروع شده و در بهار امسال با شدت بیشتری در حال ادامه است.
بخش زیادی از ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور بازنمی‌گردد و افراد بسیاری به جای سرمایه‌گذاری داخلی با خروج سرمایه خود، سرمایه‌گذاری در خارج از مرزهای ایران را انتخاب کرده‌اند و در مقابل اقتصاد ایران پیام‌های مثبتی مبنی بر اطمینان و ثبات اقتصادی به سرمایه‌گذاران خارجی نمی‌فرستد و جذب سرمایه خارجی به یک رؤیا تبدیل شده است.
افزایش 290درصدی کسری حساب سرمایه
به گزارش «شرق» مدتی پیش بود که رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد: «در دوره اجرای بسته جدید ارزی، مجموعه صادرات غیرنفتی صادرات گاز و فراورده‌های نفتی معادل سه میلیارد دلار بود؛ بنابراین حدود 16 میلیارد باقی‌مانده آن است که باید به چرخه اقتصاد برگردد».
حالا نمود بازنگشتن ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی به اقتصاد کشور را می‌توان در آمارهای رسمی مشاهده کرد. بررسی گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد خالص حساب سرمایه در پایان سال ۹۶ حدود منفی ۱۹ میلیارد دلار و در پایان بهار ۹۷ حدود منفی پنج میلیارد دلار بوده است. به عبارت دیگر در سه‌ماهه ابتدایی امسال نسبت جذب سرمایه به خروج سرمایه در اقتصاد ایران با کسری پنج میلیارد‌دلاری همراه بوده است.
در آمارهای بین‌المللی حساب سرمایه یکی از ارکان تراز پرداخت محسوب می‌شود و مثبت‌بودن این حساب به معنای جریان‌داشتن سرمایه به درون کشور است. حساب سرمایه را به طور خلاصه می‌توان تغییرات در مالکیت خارجیان بر دارایی‌های داخلی و تغییرات مالکیت مردم کشور بر دارایی‌های خارجی تعبیر کرد؛ بنابراین خالص حساب سرمایه به ما نشان می‌دهد چقدر سرمایه به اقتصاد کشور وارد شده و چقدر سرمایه داخلی از کشور خارج شده است. اگر تفاضل این دو مقدار مثبت باشد، نشان‌دهنده ورود سرمایه بیشتر به اقتصاد و فرار سرمایه کمتر است؛ اما اگر این عدد منفی باشد، گویای کسری میزان سرمایه‌گذاری اقتصاد است.
حالا آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهند در بهار امسال میزان سرمایه‌ای که از کشور خارج شده، پنج میلیارد دلار بیشتر از میزان سرمایه‌ای است که در قالب ارز به اقتصاد ایران وارد شده است. براساس گزارش بانک مرکزی رقم‌های منفی حساب سرمایه کشور (کسری یا خروج ارزهای ذخیره‌شده) همچنان در سه‌ماهه اول امسال ادامه یافته است. در این بازه زمانی خالص حساب سرمایه به منفی 5.2 میلیارد دلار رسیده که میزان کسری آن در مقایسه با سه‌ماهه اول سال گذشته به میزان 293.3 درصد رشد کرده است. در بهار سال پیش میزان کسری حساب سرمایه کشور منفی 1.3 میلیارد دلار بود. این رقم نشان می‌دهد که در سه ماه اول امسال تقاضای بالایی برای خروج سرمایه از کشور وجود داشته است. آمارها نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته حساب سرمایه کشور به میزان زیادی کاهش یافته است.
این افت تدریجی که در سه ماه اول امسال به اوج خود رسیده است، نشان‌دهنده خروج سرمایه به شکل ارز از کشور است که از مجراهای گوناگونی به صورت خرد و کلان به بیرون مرزها برده می‌شود. البته نمی‌توان عنوان کرد که دقیقا منفی‌شدن خالص حساب سرمایه معادل با خروج همین مقدار ارز از کشور است.
کارشناسان معتقدند فقط با رقم حساب سرمایه نمی‌توان عنوان کرد که خروج سرمایه از کشور رخ داده است؛ زیرا این امکان وجود دارد که تقاضا برای منابع ارزی هنگام بالارفتن قیمت دلار در کشور وجود داشته؛ اما این منابع به اقتصاد بازنگشته است.
شتاب خروج ارز از کشور
وحید شقاقی‌شهری، کارشناس اقتصادی، در‌این‌باره در گفت‌وگو با «شرق» توضیح داد: خالص حساب سرمایه ما در سال 96، 19 میلیارد دلار کسری دارد که سال 95 هم حدود 18 میلیارد دلار کسری داشته؛ اما در دو سال قبل از آن که مقارن با اجرای برجام بوده، این حساب مثبت بوده است. خالص حساب سرمایه سال 94 حدود 2.3 میلیارد دلار مثبت است و سال 93 هم رشد مثبتی را پشت‌سر گذاشته و سال قبل از آنکه اقتصاد ایران در تحریم بود، منفی بوده است. اتفاقی که افتاده، این است که در سه‌ماهه امسال هنوز تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران وضع نشده بود؛ اما خالص حساب سرمایه ما منفی است. این موضوع نشان می‌دهد ارز حاصل از صادرات محصولات غیرنفتی وارد اقتصاد ایران نشده است.
او اضافه کرد: روند خالص حساب سرمایه در سال‌های اخیر نشان می‌دهد دو سال بعد از برجام ورود سرمایه بیشتر اتفاق افتاده و خروج سرمایه کمتر بوده، دلارهای حاصل از صادرات به دلیل ثبات اقتصادی وارد چرخه داخلی شده؛ اما از سال 95 دوباره مسیر کسری حساب سرمایه برگشته است. در ماه‌های اخیر و سال گذشته تشدید شده و دلیل هم این است که صادرکنندگان غیرنفتی هم در آوردن ارزهای‌شان تعلل کرده‌اند.
در بهار سال پیش میزان کسری حساب سرمایه کشور منفی 1.3 میلیارد دلار بوده و امسال در همین بازه زمانی به منفی پنج میلیارد دلار رسیده است. تشدید این میزان از کسری خالص حساب سرمایه می‌تواند نشان‌دهنده خروج سرمایه به شکل ارز و حبس ارزهای حاصل از صادرات محصولات داخلی باشد. پیش‌بینی می‌شود اگر روند خروج ارز از کشور به همین شکل فعلی ادامه یابد، اقتصاد ایران تا پایان سال با کسری 20 تا 25 میلیارد‌دلاری خالص حساب سرمایه همراه خواهد شد و بحران شدیدی در تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی و تولید ناخالص داخلی ایجاد می‌کند.
شرق: انرژی ارزان، یارانه برای تأمین خوراک و صادرات میلیاردها دلار محصولات غیرنفتی محملی برای کسب سود کسانی شده است که در کوران نوسانات ارزی کشور، فرار سرمایه را رقم زده است. آخرین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد خالص حساب سرمایه در سه‌ماهه ابتدایی امسال به منفی پنج میلیارد دلار رسیده؛ درحالی‌که در بهار سال گذشته این رقم حدود منفی یک میلیارد دلار بوده است. خالص حساب سرمایه به معنای ساده تفاضل میزان ارز واردشده در مقایسه با ارز خارج‌شده از کشور است و حالا آمارهای رسمی کشور نشان می‌دهد اقتصاد ایران در حال سپری‌کردن روزهایی است که بیشتر از آنکه سرمایه جذب کند، گرفتار سرمایه‌بری است. روند کسری حساب سرمایه از سال 95 شروع شده و در بهار امسال با شدت بیشتری در حال ادامه است.
بخش زیادی از ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور بازنمی‌گردد و افراد بسیاری به جای سرمایه‌گذاری داخلی با خروج سرمایه خود، سرمایه‌گذاری در خارج از مرزهای ایران را انتخاب کرده‌اند و در مقابل اقتصاد ایران پیام‌های مثبتی مبنی بر اطمینان و ثبات اقتصادی به سرمایه‌گذاران خارجی نمی‌فرستد و جذب سرمایه خارجی به یک رؤیا تبدیل شده است.
افزایش 290درصدی کسری حساب سرمایه
به گزارش «شرق» مدتی پیش بود که رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد: «در دوره اجرای بسته جدید ارزی، مجموعه صادرات غیرنفتی صادرات گاز و فراورده‌های نفتی معادل سه میلیارد دلار بود؛ بنابراین حدود 16 میلیارد باقی‌مانده آن است که باید به چرخه اقتصاد برگردد».
حالا نمود بازنگشتن ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی به اقتصاد کشور را می‌توان در آمارهای رسمی مشاهده کرد. بررسی گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد خالص حساب سرمایه در پایان سال ۹۶ حدود منفی ۱۹ میلیارد دلار و در پایان بهار ۹۷ حدود منفی پنج میلیارد دلار بوده است. به عبارت دیگر در سه‌ماهه ابتدایی امسال نسبت جذب سرمایه به خروج سرمایه در اقتصاد ایران با کسری پنج میلیارد‌دلاری همراه بوده است.
در آمارهای بین‌المللی حساب سرمایه یکی از ارکان تراز پرداخت محسوب می‌شود و مثبت‌بودن این حساب به معنای جریان‌داشتن سرمایه به درون کشور است. حساب سرمایه را به طور خلاصه می‌توان تغییرات در مالکیت خارجیان بر دارایی‌های داخلی و تغییرات مالکیت مردم کشور بر دارایی‌های خارجی تعبیر کرد؛ بنابراین خالص حساب سرمایه به ما نشان می‌دهد چقدر سرمایه به اقتصاد کشور وارد شده و چقدر سرمایه داخلی از کشور خارج شده است. اگر تفاضل این دو مقدار مثبت باشد، نشان‌دهنده ورود سرمایه بیشتر به اقتصاد و فرار سرمایه کمتر است؛ اما اگر این عدد منفی باشد، گویای کسری میزان سرمایه‌گذاری اقتصاد است.
حالا آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهند در بهار امسال میزان سرمایه‌ای که از کشور خارج شده، پنج میلیارد دلار بیشتر از میزان سرمایه‌ای است که در قالب ارز به اقتصاد ایران وارد شده است. براساس گزارش بانک مرکزی رقم‌های منفی حساب سرمایه کشور (کسری یا خروج ارزهای ذخیره‌شده) همچنان در سه‌ماهه اول امسال ادامه یافته است. در این بازه زمانی خالص حساب سرمایه به منفی 5.2 میلیارد دلار رسیده که میزان کسری آن در مقایسه با سه‌ماهه اول سال گذشته به میزان 293.3 درصد رشد کرده است. در بهار سال پیش میزان کسری حساب سرمایه کشور منفی 1.3 میلیارد دلار بود. این رقم نشان می‌دهد که در سه ماه اول امسال تقاضای بالایی برای خروج سرمایه از کشور وجود داشته است. آمارها نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته حساب سرمایه کشور به میزان زیادی کاهش یافته است.
این افت تدریجی که در سه ماه اول امسال به اوج خود رسیده است، نشان‌دهنده خروج سرمایه به شکل ارز از کشور است که از مجراهای گوناگونی به صورت خرد و کلان به بیرون مرزها برده می‌شود. البته نمی‌توان عنوان کرد که دقیقا منفی‌شدن خالص حساب سرمایه معادل با خروج همین مقدار ارز از کشور است.
کارشناسان معتقدند فقط با رقم حساب سرمایه نمی‌توان عنوان کرد که خروج سرمایه از کشور رخ داده است؛ زیرا این امکان وجود دارد که تقاضا برای منابع ارزی هنگام بالارفتن قیمت دلار در کشور وجود داشته؛ اما این منابع به اقتصاد بازنگشته است.
شتاب خروج ارز از کشور
وحید شقاقی‌شهری، کارشناس اقتصادی، در‌این‌باره در گفت‌وگو با «شرق» توضیح داد: خالص حساب سرمایه ما در سال 96، 19 میلیارد دلار کسری دارد که سال 95 هم حدود 18 میلیارد دلار کسری داشته؛ اما در دو سال قبل از آن که مقارن با اجرای برجام بوده، این حساب مثبت بوده است. خالص حساب سرمایه سال 94 حدود 2.3 میلیارد دلار مثبت است و سال 93 هم رشد مثبتی را پشت‌سر گذاشته و سال قبل از آنکه اقتصاد ایران در تحریم بود، منفی بوده است. اتفاقی که افتاده، این است که در سه‌ماهه امسال هنوز تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران وضع نشده بود؛ اما خالص حساب سرمایه ما منفی است. این موضوع نشان می‌دهد ارز حاصل از صادرات محصولات غیرنفتی وارد اقتصاد ایران نشده است.
او اضافه کرد: روند خالص حساب سرمایه در سال‌های اخیر نشان می‌دهد دو سال بعد از برجام ورود سرمایه بیشتر اتفاق افتاده و خروج سرمایه کمتر بوده، دلارهای حاصل از صادرات به دلیل ثبات اقتصادی وارد چرخه داخلی شده؛ اما از سال 95 دوباره مسیر کسری حساب سرمایه برگشته است. در ماه‌های اخیر و سال گذشته تشدید شده و دلیل هم این است که صادرکنندگان غیرنفتی هم در آوردن ارزهای‌شان تعلل کرده‌اند.
در بهار سال پیش میزان کسری حساب سرمایه کشور منفی 1.3 میلیارد دلار بوده و امسال در همین بازه زمانی به منفی پنج میلیارد دلار رسیده است. تشدید این میزان از کسری خالص حساب سرمایه می‌تواند نشان‌دهنده خروج سرمایه به شکل ارز و حبس ارزهای حاصل از صادرات محصولات داخلی باشد. پیش‌بینی می‌شود اگر روند خروج ارز از کشور به همین شکل فعلی ادامه یابد، اقتصاد ایران تا پایان سال با کسری 20 تا 25 میلیارد‌دلاری خالص حساب سرمایه همراه خواهد شد و بحران شدیدی در تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی و تولید ناخالص داخلی ایجاد می‌کند.