شفا بايدت داروي صلح نوش
حسين روحانيصدر*
يكي از منابع مطالعاتي در اقتصاد معاصر ايران موضوع ذخاير نفتي و كيفيت قراردادهاي توليد و فروش آن بوده است. برخي تاريخنويسان و ديگر محققان نوشتههاي خود را در اين حوزه مزين به نفت و خون ميكنند؛ پس اصطلاح خون در كنار اين طلاي سياه هميشه معناي دلخراش و دردناكي براي برخي توليدكنندگان آن داشته است؛ البته برخي ايرانشناسان و اسلامشناسان شرقي و غربي همچنان به تحليل يافتههايشان در اين حوزه ميپردازند؛ اما مشخص نيست مطالعات نفتي امروزي ما در فضاي اطلاعات جهاني در چه سطحي است. آيا ما نبايد چشمانداز آينده را از رجزخواني نفت و خون به نفت و صلح تغيير دهيم؟ موضوع نفت منطقه و اوپك اين روزها بيشباهت به ماجراهاي الماس خوني آفريقايي نيست. نشستهاي اوپك 2018 هركدام جنجالي و چالشبرانگيز، اما با نتايج مبهم همراه بود، اين همراهيها چه نقش مثبتي در اقتصاد فلات قاره ايران داشته است؟ آیا تحليلهاي داخلي پاسخگوي نيازهاي اقتصادي اين روزهاست؟ بههرحال فضاي روبهجلو نمايشدهنده كاهش قدرت اوپك است، آيا ميتوان آينده مثبت و روبهرشدي را براي اوپك تصور كرد؟ شايد اين روزها مواجهه با جهان و منطقهاي كه در آن هنوز سرنوشت خرابيهاي بهجامانده از جنگهاي 10ساله اخير و تحريمهاي قوي عليه برخي توليدكنندگان عضو مشخص نيست، بايد در طرح ادعاها و تحليلها و گفتمانهايمان ملاحظات فراواني مانند احترام به موقعيت همسايگان تأثيرگذار در سرنوشت اوپك سرلوحهاي براي برنامهريزان منافع ملي تعريف شود و براي بهبود اين اوضاع مناسبات معنوي و تحليلهاي صلحجويانه تنهاترين، روشنترين و احتمالا نتيجهبخشترين داروي درمان اين آشفتگيها باشد. راستي چه زمانی ميتوان از ادبيات صلح بهعنوان يك ابزار كارآمد و نتيجهبخش براي كاهش آلام منطقه استفاده كرد؟ اميدواري، زماني صدچندان خواهد شد كه با استعانت از اين فرصت اخير زمينه آرامش اقتصاد داخلي و حضور فعالانه براي حفظ همسايگان در اوپك همراه با بازنگري مجدد در تنها راهكار منطقهاي ايران یعنی نرمافزار صلح و دوستي فراهم شود. اگرچه رجزخوانان در منطقه چندان تمايلي به اين دستاورد از سوي مردان سياست خارجي و گردانندگان امور داخلي ايران نداشته باشند.
* كارشناس گروه ايرانشناسي و اسلامشناسي سازمان اسناد و كتابخانه ملي
يكي از منابع مطالعاتي در اقتصاد معاصر ايران موضوع ذخاير نفتي و كيفيت قراردادهاي توليد و فروش آن بوده است. برخي تاريخنويسان و ديگر محققان نوشتههاي خود را در اين حوزه مزين به نفت و خون ميكنند؛ پس اصطلاح خون در كنار اين طلاي سياه هميشه معناي دلخراش و دردناكي براي برخي توليدكنندگان آن داشته است؛ البته برخي ايرانشناسان و اسلامشناسان شرقي و غربي همچنان به تحليل يافتههايشان در اين حوزه ميپردازند؛ اما مشخص نيست مطالعات نفتي امروزي ما در فضاي اطلاعات جهاني در چه سطحي است. آيا ما نبايد چشمانداز آينده را از رجزخواني نفت و خون به نفت و صلح تغيير دهيم؟ موضوع نفت منطقه و اوپك اين روزها بيشباهت به ماجراهاي الماس خوني آفريقايي نيست. نشستهاي اوپك 2018 هركدام جنجالي و چالشبرانگيز، اما با نتايج مبهم همراه بود، اين همراهيها چه نقش مثبتي در اقتصاد فلات قاره ايران داشته است؟ آیا تحليلهاي داخلي پاسخگوي نيازهاي اقتصادي اين روزهاست؟ بههرحال فضاي روبهجلو نمايشدهنده كاهش قدرت اوپك است، آيا ميتوان آينده مثبت و روبهرشدي را براي اوپك تصور كرد؟ شايد اين روزها مواجهه با جهان و منطقهاي كه در آن هنوز سرنوشت خرابيهاي بهجامانده از جنگهاي 10ساله اخير و تحريمهاي قوي عليه برخي توليدكنندگان عضو مشخص نيست، بايد در طرح ادعاها و تحليلها و گفتمانهايمان ملاحظات فراواني مانند احترام به موقعيت همسايگان تأثيرگذار در سرنوشت اوپك سرلوحهاي براي برنامهريزان منافع ملي تعريف شود و براي بهبود اين اوضاع مناسبات معنوي و تحليلهاي صلحجويانه تنهاترين، روشنترين و احتمالا نتيجهبخشترين داروي درمان اين آشفتگيها باشد. راستي چه زمانی ميتوان از ادبيات صلح بهعنوان يك ابزار كارآمد و نتيجهبخش براي كاهش آلام منطقه استفاده كرد؟ اميدواري، زماني صدچندان خواهد شد كه با استعانت از اين فرصت اخير زمينه آرامش اقتصاد داخلي و حضور فعالانه براي حفظ همسايگان در اوپك همراه با بازنگري مجدد در تنها راهكار منطقهاي ايران یعنی نرمافزار صلح و دوستي فراهم شود. اگرچه رجزخوانان در منطقه چندان تمايلي به اين دستاورد از سوي مردان سياست خارجي و گردانندگان امور داخلي ايران نداشته باشند.
* كارشناس گروه ايرانشناسي و اسلامشناسي سازمان اسناد و كتابخانه ملي