مدعیان نامزدی با شهدا متوهم و روان‌پریش‌اند

شرق: در روزهای اخیر، اکانتی در توییتر مدعی شد در زیارت قبور شهدا به موردی عجیب برخورده است. او روایت می‌کند هنگام مراجعه به قبر یکی از اقوام شهیدش، با خانمی که او بسیجی خطابش می‌کند، روبه‌رو شده است و از او ارتباطش با شهید را می‌پرسد. به گفته او، این زن خودش را نامزد شهید معرفی می‌کند و می‌گوید ما یک تعداد بسیجی هستیم که برای ارتباط روحی خودمان را به شهدا گره می‌زنیم.
در کمتر از 24 ساعت، این توییت به یکی از بحث‌ها و موضوعات داغ‌ شبکه‌های اجتماعی بدل شد و واکنش‌های بسیاری را برانگیخت. جدی‌ترین واکنش متعلق به مینو اصلانی، رئیس جامعه بسیج بانوان کشور است. اصلانی در گفت‌وگو با ایلنا، با تأکید بر اینکه مدعیان نامزدی با شهدا متوهم، افسرده و روان‌پریش هستند، گفت: به لحاظ عقلانی، چنین موضوعی پذیرفتنی نیست و چنین ادعا‌هایی بسیار عجیب و غیرعقلانی هستند. تاکنون چنین موضوعی را نشنیده‌ام؛ اما معتقدم انسان در هر مورد باید به عقل خود رجوع کند و عقلانیت اقتضا می‌کند همه افرادی که پیرو شهدا هستند و در مسیر زندگی‌شان از آنان الهام می‌گیرند، از سیره و وصایایشان استفاده کنند.
او با تأکید بر اینکه چنین اقداماتی نوعی توهم است و در مسیر عقلانیت نیست، گفت: چیزی که مسلم است، این است که مردم و به‌ویژه جوانان، با تأسی از شهدا اتفاقات بسیار خوبی را برای کشور رقم زده‌اند؛ به‌طوری‌که قله‌های علمی و ورزشی را فتح کرده‌اند و در دفاع از کشور و حرم اهل‌بیت گام برداشته‌اند و نکته مهم این است که جوانان با بهره‌گیری از راه و رسم شهدا و بهره‌گیری از سیره آنان و عمل به وصایایشان، این مسیر‌ها را طی کرده‌اند. رئیس بسیج جامعه زنان خاطرنشان کرد: حال اگر کسی چنین ادعایی کند، باز هم تأکید می‌کنم به ‌لحاظ عقلانی پذیرفتنی نیست و ادعای نامزدی با یک شهید، موضوعی بسیار عجیب و غیرعقلانی است. مسیر نامزدی و ازدواج، مسیری کاملا مشخص است و این کار با هیچ عقل سلیمی درک نمی‌شود. اصلانی با بیان اینکه مطرح‌کردن چنین مسائلی در جامعه دامن‌زدن به یک‌سری توهمات و روان‌پریشی‌هاست، تصریح کرد: این افراد دچار نوعی روان‌پریشی هستند و باید با یک روان‌شناس در این زمینه صحبت شود؛ چراکه این موضوع هیچ ارتباطی با فرهنگ شهادت و شهید ندارد و هرکسی می‌شنود، تعجب می‌کند. وی ادامه داد: این افراد به‌نوعی مشکلات روانی و افسردگی دارند و ممکن است سر مزار یک فرد معمولی نیز چنین ادعایی را مطرح کنند. یک نوع اختلالات فکری و روحی باعث بروز چنین رفتار‌هایی می‌شود. رئیس بسیج جامعه زنان تصریح کرد: معتقدم این موضوع، موضوعی ارزشی و پیروی از شهید نیست و ممکن است این افراد دچار یک‌سری اختلالات در اعتقادات و باورهایشان باشند و تأکید می‌کنم این موضوع با عقلانیت همخوانی ندارد. ما در این موضوع با دو کلیدواژه مواجهیم؛ کلیدواژه‌های «شهید» و «نامزد» که این دو اصلا با هم همخوانی ندارند و مرتبط نیستند؛ از‌همین‌رو معتقدم این موضوعات نمی‌تواند برگرفته از وضعیت عادی یک فرد باشد و احتمالا ناشی از یک‌سری اختلالات روانی است. رئیس بسیج جامعه زنان خاطرنشان کرد: خیلی‌ها هستند که به عشق شهدا تلاش می‌کنند و متن‌هایی دراین‌باره می‌نویسند یا اینکه با عمل به وصایای شهید در زمینه‌های مختلف مانند حجاب، احترام به خانواده، مجاهدت، تلاش و کمک به مردم، راه شهدا را ادامه می‌دهند و هیچ‌یک از این موضوعات در قالب آنچه گفته شد نمی‌گنجد.
پس از انتشار واکنش مینو اصلانی، محمدحسام مظاهری، روزنامه‌نگار، فایل پی‌دی‌اف مقاله‌ای را با عنوان «زندگی با ارواح» منتشر کرد که سال 90 برای نشریه هابیل نوشته بود. مظاهری در این گزارش به صورت مبسوط به ماجرای زندگی فانتزی با شهدا پرداخته است و در این مقاله از انوع ارتباط روحی با شهدا می‌نویسد. در بخش‌هایی از این گزارش به قلم مظاهری، درباره ارتباط خانواده و نزدیکان شهدا با آنها پس از واقعه شهادت می‌خوانیم؛ مظاهری می‌نویسد: همان‌گونه که هر واقعه و رخدادی، پس از وقع تمام می‌شود و آنچه از آن باقی می‌ماند، تنها روایت‌هایی از آن است، از هر انسانی نیز پس از مرگ این تنها خاطرات اوست که برجا می‌ماند؛ چونان میراثی برای دیگران. بسیارند کسانی که به پشتوانه همین میراث و با خاطراتشان زندگی می‌کنند.
اما اتفاقی که برای فردی افتاده که ادعا می‌کند زنی را به‌عنوان نامزد شهیدی که حدود 30 سال از شهادتش گذشته بر سر قبرش ديده، کمی متفاوت‌ است. هیچ ارتباط نزدیکی میان او و دختری که سر قبرش رؤیت شده وجود نداشته که بتواند با خاطرات موجود از شهید برای خودش او را تداعی کند. در مقاله مذکور درباره این نوع ارتباط نیز آمده است: گروهی هستند که از شهیدان خاطره دارند و استمرار حیات آنها در قالب خاطره را تجربه می‌کنند، بدون آنکه کوچک‌ترین رابطه یا حتی برخوردی گذرا با شهید در دوران حیات دنیوی‌اش داشته باشند. کمااینکه در بسیاری موارد اساسا سنشان اقتضا نمی‌کند رابطه و برخوردی با شهید داشته باشند. با‌این‌همه این گروه نیز با خاطرات شهید زندگی می‌کنند و در زندگی روزمره و جاری‌شان حاضر است و عاملیت دارد.
به نظر می‌رسد اما این بخش از این مقاله نیز ارتباطی به دختری که باعث این حجم از جنجال رسانه‌ای ‌شده ندارد. شیرین ملکان، روان‌پزشک، درباره این مسئله می‌گوید: گاهی رؤیای صادقه یا احساسات شدید قلبی می‌تواند تصاویری را برای افراد ایجاد کند و این تصاویر باعث ادامه زندگی بهتر و قوت قلبشان شود.
عده‌ای از مذهبیون نوعي رابطه روحي با شهدا دارند، درباره آنها کتاب می‌خوانند، به خانواده آنها مراجعه می‌کنند، به وسایل آنها دسترسی می‌یابند و با این ارتباط‌ها برای خود تصویرسازی می‌کنند و با شهید ارتباط روحی می‌گیرند، اما اگر این ارتباط منجر به این شود که فرد خود را همسر یا نامزد کسی که شهید شده اعلام کند، قطعا زیاده‌روی است و فرد باید برای درمان خود سریع اقدام کند.
سپیده، دختر جوانی است که مدتی می‌شود با گروهی از زنان و مردان هر هفته سر قبور شهدا حاضر می‌شوند و اقدام به ترمیم و تعمیر قبور شهدا می‌کنند، او در گفت‌وگو با «شرق» درباره این ادعای مطرح‌شده می‌گوید: «من واقعا از شنیدن این ادعا غمگینم، چون تابه‌حال چنین چیزی را نه دیده‌ام، نه شنیده‌ام. من چند ماهی است که با گروهی آشنا شده‌ام و تا‌کنون یک مورد هم از چنین ادعایی‌ها ندیده‌ام. اگر اسم گروه را بیاورم، تمامی توجه‌ها به این گروه جلب می‌شود، برای همین از بردن نام گروه صرف‌نظر می‌کنم. این گروه مزار شهدا را تعمیر و رنگ می‌کنند و ساب رویش می‌زنند و تحویل خانواده شهید می‌دهند یا خیلی از وقت‌ها، حجله بالای سر شهید شکسته می‌شود و از داخلش چیزی دزدیده می‌شود و آنها آن را تعمیر می‌کنند. من در تمام این مدتی که با این گروه رفت‌و‌آمد کرده‌ام، در قطعات مختلف دختران زیادی را دیده‌ام، حتی یک بار هم چنین مسئله‌ای را ندیده‌ام، اما نمی‌گویم نیست... این‌همه فعالیت را که جوانان مذهبی انجام می‌دهند کنار می‌گذارند و به چنین چیزی می‌پردازند؟». او ادامه می‌دهد: دهه هفتادی‌ها و هشتادی‌های بسیاری با کتاب‌هایی که درباره شهدا نوشته شده با آنها ارتباط برقرار می‌کنند و با چنین خبری تمام این جذب را می‌شویند و می‌برند. اما نمی‌شود انکار کرد که فرد بیمار وجود ندارد، مگر همه‌جا نیستند و خب طبیعتا در میان گروه‌های مختلف هم جا خوش کرده‌اند. سپیده می‌گوید: چنین افرادی کل یک فرهنگ را زیر سؤال می‌برند و باید بگویم اصلا این گروه‌هایی که بازسازی قبور شهدا را انجام می‌دهند، ربطی به پایگاه بسیج ندارند، گروهی هستند که داوطلبانه این کار را انجام می‌دهند. بنای بازسازی این قبور هم به سال‌های ایجاد طرحی به نام یکسان‌سازی قبور شهدا باز می‌گردد؛ الان یکی از قطعات را که متعلق به شهدای گمنام است و چند شهید شناسایی شده هم بین آنها دفن شده‌اند یکسان‌سازی کرده‌اند و با این کار تفکیک قبور از هم ممکن نیست. این بازسازی قبور برای مقابله با این طرح اقدام به بازسازی قبور کردند تا دیگر کار به یکسان‌سازی نکشد. به گفته سپیده دو گروه متشکل از مردان و زنان کار بازسازی قبور را بر عهده دارند و تعداد زیادی از آنها متأهل هستند و قطعا برای ارتباط روحی با شهدا نامزد نمی‌شوند.

شرق: در روزهای اخیر، اکانتی در توییتر مدعی شد در زیارت قبور شهدا به موردی عجیب برخورده است. او روایت می‌کند هنگام مراجعه به قبر یکی از اقوام شهیدش، با خانمی که او بسیجی خطابش می‌کند، روبه‌رو شده است و از او ارتباطش با شهید را می‌پرسد. به گفته او، این زن خودش را نامزد شهید معرفی می‌کند و می‌گوید ما یک تعداد بسیجی هستیم که برای ارتباط روحی خودمان را به شهدا گره می‌زنیم.
در کمتر از 24 ساعت، این توییت به یکی از بحث‌ها و موضوعات داغ‌ شبکه‌های اجتماعی بدل شد و واکنش‌های بسیاری را برانگیخت. جدی‌ترین واکنش متعلق به مینو اصلانی، رئیس جامعه بسیج بانوان کشور است. اصلانی در گفت‌وگو با ایلنا، با تأکید بر اینکه مدعیان نامزدی با شهدا متوهم، افسرده و روان‌پریش هستند، گفت: به لحاظ عقلانی، چنین موضوعی پذیرفتنی نیست و چنین ادعا‌هایی بسیار عجیب و غیرعقلانی هستند. تاکنون چنین موضوعی را نشنیده‌ام؛ اما معتقدم انسان در هر مورد باید به عقل خود رجوع کند و عقلانیت اقتضا می‌کند همه افرادی که پیرو شهدا هستند و در مسیر زندگی‌شان از آنان الهام می‌گیرند، از سیره و وصایایشان استفاده کنند.
او با تأکید بر اینکه چنین اقداماتی نوعی توهم است و در مسیر عقلانیت نیست، گفت: چیزی که مسلم است، این است که مردم و به‌ویژه جوانان، با تأسی از شهدا اتفاقات بسیار خوبی را برای کشور رقم زده‌اند؛ به‌طوری‌که قله‌های علمی و ورزشی را فتح کرده‌اند و در دفاع از کشور و حرم اهل‌بیت گام برداشته‌اند و نکته مهم این است که جوانان با بهره‌گیری از راه و رسم شهدا و بهره‌گیری از سیره آنان و عمل به وصایایشان، این مسیر‌ها را طی کرده‌اند. رئیس بسیج جامعه زنان خاطرنشان کرد: حال اگر کسی چنین ادعایی کند، باز هم تأکید می‌کنم به ‌لحاظ عقلانی پذیرفتنی نیست و ادعای نامزدی با یک شهید، موضوعی بسیار عجیب و غیرعقلانی است. مسیر نامزدی و ازدواج، مسیری کاملا مشخص است و این کار با هیچ عقل سلیمی درک نمی‌شود. اصلانی با بیان اینکه مطرح‌کردن چنین مسائلی در جامعه دامن‌زدن به یک‌سری توهمات و روان‌پریشی‌هاست، تصریح کرد: این افراد دچار نوعی روان‌پریشی هستند و باید با یک روان‌شناس در این زمینه صحبت شود؛ چراکه این موضوع هیچ ارتباطی با فرهنگ شهادت و شهید ندارد و هرکسی می‌شنود، تعجب می‌کند. وی ادامه داد: این افراد به‌نوعی مشکلات روانی و افسردگی دارند و ممکن است سر مزار یک فرد معمولی نیز چنین ادعایی را مطرح کنند. یک نوع اختلالات فکری و روحی باعث بروز چنین رفتار‌هایی می‌شود. رئیس بسیج جامعه زنان تصریح کرد: معتقدم این موضوع، موضوعی ارزشی و پیروی از شهید نیست و ممکن است این افراد دچار یک‌سری اختلالات در اعتقادات و باورهایشان باشند و تأکید می‌کنم این موضوع با عقلانیت همخوانی ندارد. ما در این موضوع با دو کلیدواژه مواجهیم؛ کلیدواژه‌های «شهید» و «نامزد» که این دو اصلا با هم همخوانی ندارند و مرتبط نیستند؛ از‌همین‌رو معتقدم این موضوعات نمی‌تواند برگرفته از وضعیت عادی یک فرد باشد و احتمالا ناشی از یک‌سری اختلالات روانی است. رئیس بسیج جامعه زنان خاطرنشان کرد: خیلی‌ها هستند که به عشق شهدا تلاش می‌کنند و متن‌هایی دراین‌باره می‌نویسند یا اینکه با عمل به وصایای شهید در زمینه‌های مختلف مانند حجاب، احترام به خانواده، مجاهدت، تلاش و کمک به مردم، راه شهدا را ادامه می‌دهند و هیچ‌یک از این موضوعات در قالب آنچه گفته شد نمی‌گنجد.
پس از انتشار واکنش مینو اصلانی، محمدحسام مظاهری، روزنامه‌نگار، فایل پی‌دی‌اف مقاله‌ای را با عنوان «زندگی با ارواح» منتشر کرد که سال 90 برای نشریه هابیل نوشته بود. مظاهری در این گزارش به صورت مبسوط به ماجرای زندگی فانتزی با شهدا پرداخته است و در این مقاله از انوع ارتباط روحی با شهدا می‌نویسد. در بخش‌هایی از این گزارش به قلم مظاهری، درباره ارتباط خانواده و نزدیکان شهدا با آنها پس از واقعه شهادت می‌خوانیم؛ مظاهری می‌نویسد: همان‌گونه که هر واقعه و رخدادی، پس از وقع تمام می‌شود و آنچه از آن باقی می‌ماند، تنها روایت‌هایی از آن است، از هر انسانی نیز پس از مرگ این تنها خاطرات اوست که برجا می‌ماند؛ چونان میراثی برای دیگران. بسیارند کسانی که به پشتوانه همین میراث و با خاطراتشان زندگی می‌کنند.
اما اتفاقی که برای فردی افتاده که ادعا می‌کند زنی را به‌عنوان نامزد شهیدی که حدود 30 سال از شهادتش گذشته بر سر قبرش ديده، کمی متفاوت‌ است. هیچ ارتباط نزدیکی میان او و دختری که سر قبرش رؤیت شده وجود نداشته که بتواند با خاطرات موجود از شهید برای خودش او را تداعی کند. در مقاله مذکور درباره این نوع ارتباط نیز آمده است: گروهی هستند که از شهیدان خاطره دارند و استمرار حیات آنها در قالب خاطره را تجربه می‌کنند، بدون آنکه کوچک‌ترین رابطه یا حتی برخوردی گذرا با شهید در دوران حیات دنیوی‌اش داشته باشند. کمااینکه در بسیاری موارد اساسا سنشان اقتضا نمی‌کند رابطه و برخوردی با شهید داشته باشند. با‌این‌همه این گروه نیز با خاطرات شهید زندگی می‌کنند و در زندگی روزمره و جاری‌شان حاضر است و عاملیت دارد.
به نظر می‌رسد اما این بخش از این مقاله نیز ارتباطی به دختری که باعث این حجم از جنجال رسانه‌ای ‌شده ندارد. شیرین ملکان، روان‌پزشک، درباره این مسئله می‌گوید: گاهی رؤیای صادقه یا احساسات شدید قلبی می‌تواند تصاویری را برای افراد ایجاد کند و این تصاویر باعث ادامه زندگی بهتر و قوت قلبشان شود.
عده‌ای از مذهبیون نوعي رابطه روحي با شهدا دارند، درباره آنها کتاب می‌خوانند، به خانواده آنها مراجعه می‌کنند، به وسایل آنها دسترسی می‌یابند و با این ارتباط‌ها برای خود تصویرسازی می‌کنند و با شهید ارتباط روحی می‌گیرند، اما اگر این ارتباط منجر به این شود که فرد خود را همسر یا نامزد کسی که شهید شده اعلام کند، قطعا زیاده‌روی است و فرد باید برای درمان خود سریع اقدام کند.
سپیده، دختر جوانی است که مدتی می‌شود با گروهی از زنان و مردان هر هفته سر قبور شهدا حاضر می‌شوند و اقدام به ترمیم و تعمیر قبور شهدا می‌کنند، او در گفت‌وگو با «شرق» درباره این ادعای مطرح‌شده می‌گوید: «من واقعا از شنیدن این ادعا غمگینم، چون تابه‌حال چنین چیزی را نه دیده‌ام، نه شنیده‌ام. من چند ماهی است که با گروهی آشنا شده‌ام و تا‌کنون یک مورد هم از چنین ادعایی‌ها ندیده‌ام. اگر اسم گروه را بیاورم، تمامی توجه‌ها به این گروه جلب می‌شود، برای همین از بردن نام گروه صرف‌نظر می‌کنم. این گروه مزار شهدا را تعمیر و رنگ می‌کنند و ساب رویش می‌زنند و تحویل خانواده شهید می‌دهند یا خیلی از وقت‌ها، حجله بالای سر شهید شکسته می‌شود و از داخلش چیزی دزدیده می‌شود و آنها آن را تعمیر می‌کنند. من در تمام این مدتی که با این گروه رفت‌و‌آمد کرده‌ام، در قطعات مختلف دختران زیادی را دیده‌ام، حتی یک بار هم چنین مسئله‌ای را ندیده‌ام، اما نمی‌گویم نیست... این‌همه فعالیت را که جوانان مذهبی انجام می‌دهند کنار می‌گذارند و به چنین چیزی می‌پردازند؟». او ادامه می‌دهد: دهه هفتادی‌ها و هشتادی‌های بسیاری با کتاب‌هایی که درباره شهدا نوشته شده با آنها ارتباط برقرار می‌کنند و با چنین خبری تمام این جذب را می‌شویند و می‌برند. اما نمی‌شود انکار کرد که فرد بیمار وجود ندارد، مگر همه‌جا نیستند و خب طبیعتا در میان گروه‌های مختلف هم جا خوش کرده‌اند. سپیده می‌گوید: چنین افرادی کل یک فرهنگ را زیر سؤال می‌برند و باید بگویم اصلا این گروه‌هایی که بازسازی قبور شهدا را انجام می‌دهند، ربطی به پایگاه بسیج ندارند، گروهی هستند که داوطلبانه این کار را انجام می‌دهند. بنای بازسازی این قبور هم به سال‌های ایجاد طرحی به نام یکسان‌سازی قبور شهدا باز می‌گردد؛ الان یکی از قطعات را که متعلق به شهدای گمنام است و چند شهید شناسایی شده هم بین آنها دفن شده‌اند یکسان‌سازی کرده‌اند و با این کار تفکیک قبور از هم ممکن نیست. این بازسازی قبور برای مقابله با این طرح اقدام به بازسازی قبور کردند تا دیگر کار به یکسان‌سازی نکشد. به گفته سپیده دو گروه متشکل از مردان و زنان کار بازسازی قبور را بر عهده دارند و تعداد زیادی از آنها متأهل هستند و قطعا برای ارتباط روحی با شهدا نامزد نمی‌شوند.