|

بنياد مد و لباس شرح هزينه‌هاي جشنواره فجر را اعلام کند

ستاره جاويد

بودجه مُد در ايران، در چنته بنياد ملي مد و لباس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است. مهم‌ترين رويداد سالانه مد در ايران جشنواره بين‌‎المللي مد و لباس فجر است که هر سال در اسفندماه برگزار مي‌شود و ساختار و چارچوب خاص خود را دارد. صرف‌نظر از انتقادهايي که به بدنه اجرائي و کنداکتور برنامه‌هاي اين جشنواره سالانه وارد است و موضوع اين مقال نيست، بعد از تشکيل بنياد مد و لباس، کودک مد در ايران صاحب بودجه سالانه شد. اين بودجه در مقياس بسيار ناچيزي و با تعاريف مشخصي در اختيار بنياد مد و لباس قرار مي‌گيرد. با توجه به اينکه تمام نهادهاي متولي جشنواره‌هاي فجر کشور اعم از جشنواره فيلم، تئاتر، موسيقي و هنرهاي تجسمي بعد از اتمام رسالت ستادي خود براي اين جشنواره، موظف به اعلام شرح هزينه‌هاي خود هستند، به اعتقاد نگارنده جشنواره مد و لباس فجر هم که هشت‌سالگي خود را در اسفندماه 1397 جشن گرفت، به حدي از پختگي و کمال رسيده است که آمادگي اعلام شرح هزينه‌هاي خود را داشته باشد. متوليان مد در کشور هم به حدي از تجربه و بالندگي درباره اين مديوم نوظهور در ايران معاصر دست يافته‌اند که به واقع نه در حضور رسانه‌ها، بلکه در حياط‌خلوت جلسات جمعي خود بر اين واقعيت صحه بگذارند که رويدادهاي متفرقه و بدون کانسپتي که به نام مد در اقصا نقاط کشور و به صورت جشنواره استاني برگزار مي‌شود، نه تنها نقطه ثقلي براي مد ايجاد نکرده بلکه به جاي ايجاد تجميع و وحدت مفهوم، تفرقه و خودمحوري استاني را به ارمغان آورده است. از سوي ديگر، بودجه اندک کودک مد که هر سال به شکلي ناعادلانه به پيکره مد کشور تزريق مي‌شود (البته باز جاي شکرش باقي‌ است که پيش از ساماندهي مد، همين بودجه اندک هم تعريفي نداشت) در روند هدايت رويدادهاي مد، به صورت هيئتي و نه سيستماتيک، تقسيم مي‌شود و به جاي اينکه شاهد يک رويداد جان‌دار با جان‌مايه عميق و تأثيرگذار در عرصه مد باشيم، شاهد ده‌ها و گاه چندده رويداد متفرقه و نه چندان تأثيرگذار در حوزه مد هستيم. شفاف‌سازي بودجه اندک مد، مي‌تواند مانند چراغي، راه نيمه‌روشن مد را روشنايي بخشد و اين نويد را بدهد که متوليان مد در بدنه خصوصي هم اين شانس را داشته باشند تا از هزينه‌هاي جاري کودک مد باخبر شوند و در يک هم‌فکري عادلانه با حضور دو بخش خصوصي و دولتي، هزينه‌هاي غيرضروري مد حذف شود و بودجه اندک به شکل هدفمند در اختيار جامعه مد قرار گيرد. حقيقت موجود و بازتاب اقداماتي که تاکنون به صورت رويدادهاي بسيار زياد و متفرقه در حوزه مد از سوي بنياد انجام شده، گوياي اين نکته اساسي است که مد با وجود بودجه اندک، مي‌تواند خود سکوي پرمخاطبي باشد براي خلق درآمد و گردش اقتصادي که در حالي که آهسته و پيوسته رشد مي‌کند، نياز ندارد براي بزرگ‌شدن به هر آبشخوري بياويزد و خود را از ماهيت واقعي‌اش که همان هنر اصيل مبتني بر زمان بودن است، دور ببيند. بنياد مد و لباس مأموريت تأسيس موزه مد کشور را بر عهده دارد و براي اين منظور جامعه مدني کشور نياز دارد که شرح شفافي از بودجه اندک مد در اختيار داشته باشد. شفاف‌سازي هزينه‌هاي جاري مد مي‌تواند شکل درست‌تر و مهندسي‌شده‌تري از شيوه اجرائي الگوي ايراني- اسلامي مد در کشور به نمايش بگذارد.
يادداشت‌هایی بر مُد به روايت مت‌گالا
مراسم سالانه «جشن مؤسسه‌ لباس» موسوم به «مت‌گالا» (Met Gala) هرساله در ارديبهشت ماه و با حضور مشهورترين چهره‌هاي دنياي مد و هنر در «موزه هنر متروپوليتن» (The Metropolitan Museum of Art) شهر نيويورک برگزار مي‌شود. به اين جشن مت‌توپ يا رقيب اسکار هم مي‌گويند و به نوعي فرش قرمز خالقان مد (Fashion Red Carpet) است که با هدف خيريه و جمع‌آوري اعانه به نفع توسعه موزه متروپوليتن صورت مي‌گيرد و بليت ورود به اين جشن 25 هزار دلار است. اندرو بولتون (Andrew Bolton) مسئول بخش فشن اين مؤسسه خيريه است که در همکاري تنگاتنگ و اتاق فکري منسجم با آنا وينتور (Anna Wintour) سردبير مجله ووگ (Vogue) مؤسس و برگزارکنندگان اصلي اين رويداد هستند. اين شب همواره يک رويداد بزرگ هنري در عرصه مد و لباس با حضور شخصيت‌هاي هنري، موسيقي و سينماست. اين سنت هنري، بزرگان بسياري را از طيف‌ها و حتي لايه‌هاي مياني و طبقه متوسط دربر مي‌گيرد. بيشتر تمرکز روي آرکه‌تايپ و هنر خياطي در پژوهش‌هايي است که در مداليته‌هاي گوناگون انجام مي‌شود. در هر پارتيشن از نمايش مد، لباس‌ها و سبک‌هاي متنوع زندگي با البسه‌هاي سنتي و کلاسيک که با طراحي مدرن روز خلق شده، در معرض ديد علاقه‌مندان قرار مي‌گيرد و خالقان مد و لباس در جريان آخرين پژوهش‌ها، آثار، طراحي‌ها و بازارهاي هدف قرار مي‌گيرند و اين سلبريتي‌ها و هنرمندان مطرح جهان از اقصا نقاط دنيا هستند که با حضور در اين شوي بزرگ بين‌المللي اين شانس و فرصت را براي طراح لباس فراهم مي‌کنند که در بزرگ‌ترين، پرهزينه‎‌ترين و در عين حال پردرآمدترين رويداد سال در جهان، ديده شوند و هنرشان به جهان معرفي شود. اين افراد در شب مت‌گالا در تعامل با يکديگر قرار مي‌گيرند. آنچه بيشتر در مت‌گالا، برجسته مي‌شود و به چشم مي‌آيد، موضوع دوخت و اصالت لباس‌هاي خيلي مدرن است که با روح خلاقه طراحان از اقصا نقاط دنيا ترکيب شده و با تمي که هر سال براي اين مراسم انتخاب مي‌شود، تلفيق مي‌شود. طراحي مد در مؤسسه مت‌گالا، متأثر از عرض‌هاي جغرافيايي، فرهنگ‌ها و جوامع مختلف بوده و به اندازه همين تفاوت‌ها داراي تنوع بالايي است. طراحان مد به طرق متفاوتي در بخش‌هاي طراحي پوشاک و زيورآلات کار مي‌کنند، بعضي به تنهايي و بعضي به عنوان بخشي از يک گروه به اين حرفه مشغول هستند. آنها با تلاش براي طراحي لباس‌هاي زيبا و باب طبع جامعه سعي در ارضاي تمايل مصرف‌کنندگان که سلبريتي‌هاي متمول هستند، دارند. به دليل اينکه طراحي و ارائه لباس‌هاي جديدي که موردپسند عموم قرار بگيرند فرايندي زمان‌بر است، متخصصان اين حرفه در عين حال بايد بتوانند به‌طور دقيق زمان تغيير سليقه مصرف‌کننده را پيش‌بيني کنند. مد و رسانه آن که پوشاک است، نمادي از وضعيت اجتماعي و اقتصادي جوامع هستند. طراحان مد در مؤسسه خيريه مت‌گالا، تلاش مي‌کنند لباسي که طراحي مي‌کنند تابعي از زيبايي دل‌انگيزي باشد و بايد در نظر داشته باشند که هر نوع لباسي چه مخاطبي دارد و همچنين در چه موقعيتي پوشيده مي‌شود. آنها براي انجام اين مهم محدوده‌اي وسيع از مواد و ترکيبات آن و همچنين طيف گسترده‌اي از رنگ‌ها، الگوها و سبک‌ها را در اختيار دارند. با وجود اينکه لباس‌هاي روز و معمولي بيشترين ميزان لباس‌هاي مصرفي را تشکيل مي‌دهند و در محدوده سبک‌هاي قراردادي متداول و مرسوم قرار دارند، لباس‌هاي رسمي و لباس‌هاي شب که براي مراسم‌هاي خاص و ميهماني‌ها استفاده مي‌شوند نيز مطلوب هستند و مخاطبان خاص خود را دارند. در مؤسسه مت‌گالا برخي از لباس‌ها به طور خاص يا دوخت سفارشي (Haute couture) براي يک شخص دوخته مي‌شوند.
طراحان لباس در مؤسسه مت‌گالا مي‌توانند از راه‌هاي متنوع و متفاوتي کار کنند، براي مثال آنها مي‌توانند به شکل تمام‌وقت در خانه طراحان که متعلق به صاحبان طرح‌هاست، براي يک مدت خاص، به صورت انفرادي يا به عنوان بخشي از يک گروه کار کنند. طراحان مستقل روي طرح‌هاي خودشان کار مي‌کنند و پس از اتمام کار، طرح‌هاي خود را به خانه‌هاي مد يا به طور مستقيم به مغازه‌ها و توليدي‌هاي لباس مي‌فروشند و لباس‌ها برچسب خريدار طرح را مي‌خورند. برخي از طراحان برچسب‌هاي خودشان را مي‌سازند که زير آن عنوان، طرح‌هايشان با نام خودشان در بازار عرضه مي‌شوند. بعضي از طراحان برند مت‌گالا نيز کارفرما هستند و براي مشتريان منحصربه‌فرد و خاصي طراحي مي‌کنند. بعضي ديگر از طراحان مؤسسه مت‌گالا در بخش مد برتر (High Fashion) فعاليت مي‌کنند و کارهاي خود را براي فروشگاه‌هاي تخصصي يا فروشگاه‌هاي حوزه مد برتر (Alamode) مي‌فرستند. اين طراحان که به دنبال بنانهادن گرايش‌هاي مد هستند، لباس‌هاي مبتکرانه و بديع خلق مي‌کنند. با اين حال بيشتر طراحان مد ايده‌هاي نوآورانه خود را براي بازار انبوه لباس‌هاي زنانه، مردانه و کودکانه به کار مي‌برند و در استخدام توليدکنندگان پوشاک هستند. برخي برندهاي شهير نظير ابرکرومبي اند فيچ (Abercrombie & Fitch)، توسط طراحان منحصربه‌فردي طراحي مي‌شوند که زير نظر کارگرداني يک مدير طراحي، کار مي‌کنند و با مؤسسه مت‌گالا همکاري دارند. ميريام چالک (Merriam Chalk) مالک و مؤسس خانه تجارت خلاقانه (Creative Business House) و يکي از مشاوران مؤسسه مد مت‌گالا است. مديريت مد، مصرف و تدارک بازار هدف در مؤسسه او، به نحوي مشروط به ترتيبات بازه زماني خاصي شده است. حکايت يک مد از يک المان خاص قابل پيش‌بيني نيست و تمام اطلاعات مربوط به الگوها و طراحان و عناصر گرافيگي و اجرائي تا بازاريابي و عرضه محصول، تحت نظام نظارت اطلاعاتي ويژه‌اي است که سوژه‌ها کپي‌برداري و انتحال نشود. در مت‌گالا، هر سال يک تم يا مفهوم انتخاب مي‌شود و بر اساس تم تعيين‌شده، طراحان موظف به ارائه آثار خود در قالب اثر هنري لباس هستند. بسياري از طراحان مد تنها يک مفهوم از مدي که مي‌خواهند ايجاد کنند دارند. مؤسسه مت‌گالا اين تضمين کيفيت را حتي در مفهوم بوهميايي به مشتريان و علاقه‌مندان مي‌دهد که با اطمينان انتخاب و خريد کنند.
مد از گروه‌هاي اجتماعي خصوصي شکل مي‌گيرد
امروزه نگاه و تصور اسطوره‌اي درباره طراح به‌عنوان يک نابغه خلاق از موقعيت اجتماعي آنها منفصل شده است؛ چرا‌که خلاقيت و توليد مد حاصل کار اجتماعي است و نه استعداد ذاتي، گرچه ممکن است کسي بسيار خلاق و با‌استعداد باشد؛ اما بدون همکاري و کسب مشروعيت از جانب سيستم مد و عبور از دروازه‌هاي آن نمي‌تواند به شهرت برسد؛ بنابراين سيستم طبقه‌بندي، به‌عنوان يک اصل ضروري نه‌تنها در صنعت مد؛ بلکه در همه صنايع فرهنگي نقش مهمي دارد؛ چراکه باعث مي‌شود مؤلف کارهاي خلاقانه، قابل شناسايي باشد. اين شيوه در مؤسسه مت گالا و شعبه‌هاي لندن و نيويورک به صورت وفادارانه‌اي دنبال مي‌شود و با سخت‌گيري شديدي در حين اجراي مراسم قابل مشاهده است. فيلترهايي که برگزارکنندگان (وينتور و بولتون) براي انتخاب افراد جهت حضور در مراسم دارند، بسيار استاندارد سخت‌گيرانه و عجيبي دارد و با وجود اينکه بليت حضور در مراسم بسيار گران است، مانع اصلي از ورود نخبگان دنياي مد، هزينه تهيه بليت نيست؛ بلکه عبور از هيئت داوران بسيار سخت‌گير و کمال‌گرايي است که تم هر سال را از ماه‌ها قبل اعلام مي‌کنند و با روند مميزي بسيار موشکافانه‌اي اجازه حضور را صادر مي‌کنند.
مت گالای ۲۰۱۹؛ نمايش لباس‌هاي عجيب و غيرقابل درک
اگر علاقه‌مند به مد باشيد، به احتمال قوي، لباس‌هاي مراسم سالانه موسوم به مت‌ گالا را ديده‌ايد؛ این لباس‌ها براي ما جديد، غيرعادي و تا حدودي غيرقابل درک هستند. با توجه به موضوع امسال با عنوان «کَمپ يادداشت‌هايي درباره مُد» و ايده کمپ در هنر و مُد و تفسيرهاي متفاوت و جذابي که میهمانان از آن داشتند، مراسم امسال به يکي از اغراق‌آميزترين، پيش‌بيني‌ناپذیر‌‌ترين و البته عجيب‌ترين مراسم اين سال‌ها تبديل شد. مراسم مت‌ گالا دقيقا جايي است که از میهمانان انتظار مي‌رود (البته اجباري وجود ندارد) با توجه به موضوع آن سال، لباس‌هاي جسورانه و فراتر از مُد روز بپوشند و حتي گاهي مُد جديدي را خلق کنند؛ بنابراين فرش قرمز مت‌ گالا از اين زاويه، با ساير فرش قرمزها متفاوت است. البته مت گالا تنها به فرش قرمز و میهماني محدود نيست؛ اما نمي‌توان انکار کرد که فرش قرمز مت گالا از پربيننده‌ترين بخش‌هاي اين رويداد است. به گفته وب‌سايت موزه متروپوليتن، مؤسسه لباس (costume) متروپوليتن نيويورک با داشتن حدود ۴۵ هزار اثر از قرن هفدهم تا امروز، مجموعه عظيمي از آثار مربوط به مُد و لباس را در اختيار دارد. اين مؤسسه سال ۱۹۴۵ با هدف جمع‌آوري و حفظ لباس‌هاي تاريخي تأسيس شد؛ اما امروز به گفته اَندرو بولتون برگزارکننده نمايشگاه‌هاي اين موزه، مؤسسه ديگر نه‌تنها لباس‌هاي تاريخي؛ بلکه لباس‌هاي متفاوت از مجموعه‌هاي طراحان لباس از گذشته تا امروز را نيز جمع‌آوري مي‌کند و امروز مؤسسه لباس موزه متروپوليتن بيشتر يک مؤسسه مُد است تا صرفا موزه‌اي براي لباس‌هاي تاريخي.
اَندرو بولتون در مصاحبه‌اي با شبکه مُد که يورونيوز فارسي
(euronews) بازتاب داده است، درباره هدف برگزاري اين نمايشگاه و موزه گفته است: «در مؤسسه لباس مي‌خواهيم به روش‌هاي جديدي براي نمايشِ مُد دست پيدا کنيم تا مخاطبان به گونه‌اي متفاوت به مُد نگاه کنند و به آن فکر کنند. زيبايي مُد در اين است که شما خود را در آن تصور مي‌کنيد، مي‌توانيد اميال و ترس‌هاي خود را در پارچه‌ها به نمايش بگذاريد و اين به شما نوعي حس رهايي مي‌دهد. مُد از مهم‌ترين هنرهاست؛ براي اينکه بازتابي از مفاهيم بسيار پيچيده درباره جنس (Gender) جنسيت (Sexuality) و هويت است. زيبايي، مدام در حال تغيير است و ما در اين سال‌ها در نمايشگاه‌هاي مختلف سعي کرديم اين اقسام زيبايي را از نگاه طراحان مختلف به نمايش بگذاريم. برخي منتقدان به دليل کوتاه‌مدت‌بودن مُد، آن ‌را نوعي هنر نمي‌دانند؛ اما به نظر من اين يکي از دلايل قدرت مُد است، گاهي نمايشگاه‌هاي مُد موزه متروپوليتن ريشه در گذشته دارند، ما مفاهيمي را در گذشته انتخاب مي‌کنيم که با مسائل معاصر ارتباط دارند يا بهتر بگويم با موضوعات انتخابي، حتي سعي مي‌کنيم تِرِندهاي فرهنگي را پيش‌بيني کنيم».
اهميت مراسم مت‌گالا
از همان بدو تأسيس، النور لمبرت (Eleanor Lambert)، روزنامه‌نگار مد و از مديران اين مجموعه، تصميم مي‌گيرد هر سال مراسمي براي جمع‌آوري پول براي انجام هزينه‌هاي اين موزه برگزار کند، بعد از مراسم مت‌گالا که نخستين دوشنبه ماه می هر سال (امسال، ششم می) برگزار مي‌شود، نمايشگاهي با لباس‌ها و اشياي تزييني مرتبط با موضوع میهماني در موزه برگزار مي‌شود. علاوه بر مبالغي که در طول میهماني جمع مي‌شود، اين مراسم درآمد بزرگي از فروش بليت دارد، اگر افراد جزء فهرست میهمانان که از سوی شخص آنا وينتور، سردبير مجله ووگ آمريکا، انتخاب مي‌شوند نباشند، با پرداخت ۳۰ هزار دلار مي‌توانند بليت شرکت در مراسم را تهيه کنند. مراسم سالانه بين ۴۰۰ تا ۷۰۰ نفر میهمان دارد و فقط در يک شب مبالغ زيادي براي موزه جمع‌آوري مي‌شود. محبوبيت اين مراسم در سال‌هاي اخير بيشتر هم شده و باعث شده است خود نمايشگاه هم به يکي از پربيننده‌ترين و سودآورترين رويدادهاي هنري دنيا تبديل شود. به گزارش يورونيوز فارسي، نمايشگاه سال قبل با موضوع «اندام آسماني: مُد و تخيل کاتوليک» طبق آماري، تقريبا يک ميليون و ۷۰۰ هزار نفر بازديدکننده داشته که پربيننده‌ترين نمايشگاه هنري سال ۲۰۱۸ بود. برخي حتي معتقدند موضوع نمايشگاه سال قبل تا حدودي به نشان‌دادن تصويري مثبت از کليساي کاتوليک در زماني که با انواع اتهاماتي درباره کودک آزاري روبه‌روست، کمک بسياري کرده است و نمايشگاه، اين موضوع را يادآور شده که آيين کاتوليک بخش بزرگي از هنر غرب و منبع الهام بسياري از هنرمندان و طراحان در ادوار مختلف بوده است.

بودجه مُد در ايران، در چنته بنياد ملي مد و لباس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است. مهم‌ترين رويداد سالانه مد در ايران جشنواره بين‌‎المللي مد و لباس فجر است که هر سال در اسفندماه برگزار مي‌شود و ساختار و چارچوب خاص خود را دارد. صرف‌نظر از انتقادهايي که به بدنه اجرائي و کنداکتور برنامه‌هاي اين جشنواره سالانه وارد است و موضوع اين مقال نيست، بعد از تشکيل بنياد مد و لباس، کودک مد در ايران صاحب بودجه سالانه شد. اين بودجه در مقياس بسيار ناچيزي و با تعاريف مشخصي در اختيار بنياد مد و لباس قرار مي‌گيرد. با توجه به اينکه تمام نهادهاي متولي جشنواره‌هاي فجر کشور اعم از جشنواره فيلم، تئاتر، موسيقي و هنرهاي تجسمي بعد از اتمام رسالت ستادي خود براي اين جشنواره، موظف به اعلام شرح هزينه‌هاي خود هستند، به اعتقاد نگارنده جشنواره مد و لباس فجر هم که هشت‌سالگي خود را در اسفندماه 1397 جشن گرفت، به حدي از پختگي و کمال رسيده است که آمادگي اعلام شرح هزينه‌هاي خود را داشته باشد. متوليان مد در کشور هم به حدي از تجربه و بالندگي درباره اين مديوم نوظهور در ايران معاصر دست يافته‌اند که به واقع نه در حضور رسانه‌ها، بلکه در حياط‌خلوت جلسات جمعي خود بر اين واقعيت صحه بگذارند که رويدادهاي متفرقه و بدون کانسپتي که به نام مد در اقصا نقاط کشور و به صورت جشنواره استاني برگزار مي‌شود، نه تنها نقطه ثقلي براي مد ايجاد نکرده بلکه به جاي ايجاد تجميع و وحدت مفهوم، تفرقه و خودمحوري استاني را به ارمغان آورده است. از سوي ديگر، بودجه اندک کودک مد که هر سال به شکلي ناعادلانه به پيکره مد کشور تزريق مي‌شود (البته باز جاي شکرش باقي‌ است که پيش از ساماندهي مد، همين بودجه اندک هم تعريفي نداشت) در روند هدايت رويدادهاي مد، به صورت هيئتي و نه سيستماتيک، تقسيم مي‌شود و به جاي اينکه شاهد يک رويداد جان‌دار با جان‌مايه عميق و تأثيرگذار در عرصه مد باشيم، شاهد ده‌ها و گاه چندده رويداد متفرقه و نه چندان تأثيرگذار در حوزه مد هستيم. شفاف‌سازي بودجه اندک مد، مي‌تواند مانند چراغي، راه نيمه‌روشن مد را روشنايي بخشد و اين نويد را بدهد که متوليان مد در بدنه خصوصي هم اين شانس را داشته باشند تا از هزينه‌هاي جاري کودک مد باخبر شوند و در يک هم‌فکري عادلانه با حضور دو بخش خصوصي و دولتي، هزينه‌هاي غيرضروري مد حذف شود و بودجه اندک به شکل هدفمند در اختيار جامعه مد قرار گيرد. حقيقت موجود و بازتاب اقداماتي که تاکنون به صورت رويدادهاي بسيار زياد و متفرقه در حوزه مد از سوي بنياد انجام شده، گوياي اين نکته اساسي است که مد با وجود بودجه اندک، مي‌تواند خود سکوي پرمخاطبي باشد براي خلق درآمد و گردش اقتصادي که در حالي که آهسته و پيوسته رشد مي‌کند، نياز ندارد براي بزرگ‌شدن به هر آبشخوري بياويزد و خود را از ماهيت واقعي‌اش که همان هنر اصيل مبتني بر زمان بودن است، دور ببيند. بنياد مد و لباس مأموريت تأسيس موزه مد کشور را بر عهده دارد و براي اين منظور جامعه مدني کشور نياز دارد که شرح شفافي از بودجه اندک مد در اختيار داشته باشد. شفاف‌سازي هزينه‌هاي جاري مد مي‌تواند شکل درست‌تر و مهندسي‌شده‌تري از شيوه اجرائي الگوي ايراني- اسلامي مد در کشور به نمايش بگذارد.
يادداشت‌هایی بر مُد به روايت مت‌گالا
مراسم سالانه «جشن مؤسسه‌ لباس» موسوم به «مت‌گالا» (Met Gala) هرساله در ارديبهشت ماه و با حضور مشهورترين چهره‌هاي دنياي مد و هنر در «موزه هنر متروپوليتن» (The Metropolitan Museum of Art) شهر نيويورک برگزار مي‌شود. به اين جشن مت‌توپ يا رقيب اسکار هم مي‌گويند و به نوعي فرش قرمز خالقان مد (Fashion Red Carpet) است که با هدف خيريه و جمع‌آوري اعانه به نفع توسعه موزه متروپوليتن صورت مي‌گيرد و بليت ورود به اين جشن 25 هزار دلار است. اندرو بولتون (Andrew Bolton) مسئول بخش فشن اين مؤسسه خيريه است که در همکاري تنگاتنگ و اتاق فکري منسجم با آنا وينتور (Anna Wintour) سردبير مجله ووگ (Vogue) مؤسس و برگزارکنندگان اصلي اين رويداد هستند. اين شب همواره يک رويداد بزرگ هنري در عرصه مد و لباس با حضور شخصيت‌هاي هنري، موسيقي و سينماست. اين سنت هنري، بزرگان بسياري را از طيف‌ها و حتي لايه‌هاي مياني و طبقه متوسط دربر مي‌گيرد. بيشتر تمرکز روي آرکه‌تايپ و هنر خياطي در پژوهش‌هايي است که در مداليته‌هاي گوناگون انجام مي‌شود. در هر پارتيشن از نمايش مد، لباس‌ها و سبک‌هاي متنوع زندگي با البسه‌هاي سنتي و کلاسيک که با طراحي مدرن روز خلق شده، در معرض ديد علاقه‌مندان قرار مي‌گيرد و خالقان مد و لباس در جريان آخرين پژوهش‌ها، آثار، طراحي‌ها و بازارهاي هدف قرار مي‌گيرند و اين سلبريتي‌ها و هنرمندان مطرح جهان از اقصا نقاط دنيا هستند که با حضور در اين شوي بزرگ بين‌المللي اين شانس و فرصت را براي طراح لباس فراهم مي‌کنند که در بزرگ‌ترين، پرهزينه‎‌ترين و در عين حال پردرآمدترين رويداد سال در جهان، ديده شوند و هنرشان به جهان معرفي شود. اين افراد در شب مت‌گالا در تعامل با يکديگر قرار مي‌گيرند. آنچه بيشتر در مت‌گالا، برجسته مي‌شود و به چشم مي‌آيد، موضوع دوخت و اصالت لباس‌هاي خيلي مدرن است که با روح خلاقه طراحان از اقصا نقاط دنيا ترکيب شده و با تمي که هر سال براي اين مراسم انتخاب مي‌شود، تلفيق مي‌شود. طراحي مد در مؤسسه مت‌گالا، متأثر از عرض‌هاي جغرافيايي، فرهنگ‌ها و جوامع مختلف بوده و به اندازه همين تفاوت‌ها داراي تنوع بالايي است. طراحان مد به طرق متفاوتي در بخش‌هاي طراحي پوشاک و زيورآلات کار مي‌کنند، بعضي به تنهايي و بعضي به عنوان بخشي از يک گروه به اين حرفه مشغول هستند. آنها با تلاش براي طراحي لباس‌هاي زيبا و باب طبع جامعه سعي در ارضاي تمايل مصرف‌کنندگان که سلبريتي‌هاي متمول هستند، دارند. به دليل اينکه طراحي و ارائه لباس‌هاي جديدي که موردپسند عموم قرار بگيرند فرايندي زمان‌بر است، متخصصان اين حرفه در عين حال بايد بتوانند به‌طور دقيق زمان تغيير سليقه مصرف‌کننده را پيش‌بيني کنند. مد و رسانه آن که پوشاک است، نمادي از وضعيت اجتماعي و اقتصادي جوامع هستند. طراحان مد در مؤسسه خيريه مت‌گالا، تلاش مي‌کنند لباسي که طراحي مي‌کنند تابعي از زيبايي دل‌انگيزي باشد و بايد در نظر داشته باشند که هر نوع لباسي چه مخاطبي دارد و همچنين در چه موقعيتي پوشيده مي‌شود. آنها براي انجام اين مهم محدوده‌اي وسيع از مواد و ترکيبات آن و همچنين طيف گسترده‌اي از رنگ‌ها، الگوها و سبک‌ها را در اختيار دارند. با وجود اينکه لباس‌هاي روز و معمولي بيشترين ميزان لباس‌هاي مصرفي را تشکيل مي‌دهند و در محدوده سبک‌هاي قراردادي متداول و مرسوم قرار دارند، لباس‌هاي رسمي و لباس‌هاي شب که براي مراسم‌هاي خاص و ميهماني‌ها استفاده مي‌شوند نيز مطلوب هستند و مخاطبان خاص خود را دارند. در مؤسسه مت‌گالا برخي از لباس‌ها به طور خاص يا دوخت سفارشي (Haute couture) براي يک شخص دوخته مي‌شوند.
طراحان لباس در مؤسسه مت‌گالا مي‌توانند از راه‌هاي متنوع و متفاوتي کار کنند، براي مثال آنها مي‌توانند به شکل تمام‌وقت در خانه طراحان که متعلق به صاحبان طرح‌هاست، براي يک مدت خاص، به صورت انفرادي يا به عنوان بخشي از يک گروه کار کنند. طراحان مستقل روي طرح‌هاي خودشان کار مي‌کنند و پس از اتمام کار، طرح‌هاي خود را به خانه‌هاي مد يا به طور مستقيم به مغازه‌ها و توليدي‌هاي لباس مي‌فروشند و لباس‌ها برچسب خريدار طرح را مي‌خورند. برخي از طراحان برچسب‌هاي خودشان را مي‌سازند که زير آن عنوان، طرح‌هايشان با نام خودشان در بازار عرضه مي‌شوند. بعضي از طراحان برند مت‌گالا نيز کارفرما هستند و براي مشتريان منحصربه‌فرد و خاصي طراحي مي‌کنند. بعضي ديگر از طراحان مؤسسه مت‌گالا در بخش مد برتر (High Fashion) فعاليت مي‌کنند و کارهاي خود را براي فروشگاه‌هاي تخصصي يا فروشگاه‌هاي حوزه مد برتر (Alamode) مي‌فرستند. اين طراحان که به دنبال بنانهادن گرايش‌هاي مد هستند، لباس‌هاي مبتکرانه و بديع خلق مي‌کنند. با اين حال بيشتر طراحان مد ايده‌هاي نوآورانه خود را براي بازار انبوه لباس‌هاي زنانه، مردانه و کودکانه به کار مي‌برند و در استخدام توليدکنندگان پوشاک هستند. برخي برندهاي شهير نظير ابرکرومبي اند فيچ (Abercrombie & Fitch)، توسط طراحان منحصربه‌فردي طراحي مي‌شوند که زير نظر کارگرداني يک مدير طراحي، کار مي‌کنند و با مؤسسه مت‌گالا همکاري دارند. ميريام چالک (Merriam Chalk) مالک و مؤسس خانه تجارت خلاقانه (Creative Business House) و يکي از مشاوران مؤسسه مد مت‌گالا است. مديريت مد، مصرف و تدارک بازار هدف در مؤسسه او، به نحوي مشروط به ترتيبات بازه زماني خاصي شده است. حکايت يک مد از يک المان خاص قابل پيش‌بيني نيست و تمام اطلاعات مربوط به الگوها و طراحان و عناصر گرافيگي و اجرائي تا بازاريابي و عرضه محصول، تحت نظام نظارت اطلاعاتي ويژه‌اي است که سوژه‌ها کپي‌برداري و انتحال نشود. در مت‌گالا، هر سال يک تم يا مفهوم انتخاب مي‌شود و بر اساس تم تعيين‌شده، طراحان موظف به ارائه آثار خود در قالب اثر هنري لباس هستند. بسياري از طراحان مد تنها يک مفهوم از مدي که مي‌خواهند ايجاد کنند دارند. مؤسسه مت‌گالا اين تضمين کيفيت را حتي در مفهوم بوهميايي به مشتريان و علاقه‌مندان مي‌دهد که با اطمينان انتخاب و خريد کنند.
مد از گروه‌هاي اجتماعي خصوصي شکل مي‌گيرد
امروزه نگاه و تصور اسطوره‌اي درباره طراح به‌عنوان يک نابغه خلاق از موقعيت اجتماعي آنها منفصل شده است؛ چرا‌که خلاقيت و توليد مد حاصل کار اجتماعي است و نه استعداد ذاتي، گرچه ممکن است کسي بسيار خلاق و با‌استعداد باشد؛ اما بدون همکاري و کسب مشروعيت از جانب سيستم مد و عبور از دروازه‌هاي آن نمي‌تواند به شهرت برسد؛ بنابراين سيستم طبقه‌بندي، به‌عنوان يک اصل ضروري نه‌تنها در صنعت مد؛ بلکه در همه صنايع فرهنگي نقش مهمي دارد؛ چراکه باعث مي‌شود مؤلف کارهاي خلاقانه، قابل شناسايي باشد. اين شيوه در مؤسسه مت گالا و شعبه‌هاي لندن و نيويورک به صورت وفادارانه‌اي دنبال مي‌شود و با سخت‌گيري شديدي در حين اجراي مراسم قابل مشاهده است. فيلترهايي که برگزارکنندگان (وينتور و بولتون) براي انتخاب افراد جهت حضور در مراسم دارند، بسيار استاندارد سخت‌گيرانه و عجيبي دارد و با وجود اينکه بليت حضور در مراسم بسيار گران است، مانع اصلي از ورود نخبگان دنياي مد، هزينه تهيه بليت نيست؛ بلکه عبور از هيئت داوران بسيار سخت‌گير و کمال‌گرايي است که تم هر سال را از ماه‌ها قبل اعلام مي‌کنند و با روند مميزي بسيار موشکافانه‌اي اجازه حضور را صادر مي‌کنند.
مت گالای ۲۰۱۹؛ نمايش لباس‌هاي عجيب و غيرقابل درک
اگر علاقه‌مند به مد باشيد، به احتمال قوي، لباس‌هاي مراسم سالانه موسوم به مت‌ گالا را ديده‌ايد؛ این لباس‌ها براي ما جديد، غيرعادي و تا حدودي غيرقابل درک هستند. با توجه به موضوع امسال با عنوان «کَمپ يادداشت‌هايي درباره مُد» و ايده کمپ در هنر و مُد و تفسيرهاي متفاوت و جذابي که میهمانان از آن داشتند، مراسم امسال به يکي از اغراق‌آميزترين، پيش‌بيني‌ناپذیر‌‌ترين و البته عجيب‌ترين مراسم اين سال‌ها تبديل شد. مراسم مت‌ گالا دقيقا جايي است که از میهمانان انتظار مي‌رود (البته اجباري وجود ندارد) با توجه به موضوع آن سال، لباس‌هاي جسورانه و فراتر از مُد روز بپوشند و حتي گاهي مُد جديدي را خلق کنند؛ بنابراين فرش قرمز مت‌ گالا از اين زاويه، با ساير فرش قرمزها متفاوت است. البته مت گالا تنها به فرش قرمز و میهماني محدود نيست؛ اما نمي‌توان انکار کرد که فرش قرمز مت گالا از پربيننده‌ترين بخش‌هاي اين رويداد است. به گفته وب‌سايت موزه متروپوليتن، مؤسسه لباس (costume) متروپوليتن نيويورک با داشتن حدود ۴۵ هزار اثر از قرن هفدهم تا امروز، مجموعه عظيمي از آثار مربوط به مُد و لباس را در اختيار دارد. اين مؤسسه سال ۱۹۴۵ با هدف جمع‌آوري و حفظ لباس‌هاي تاريخي تأسيس شد؛ اما امروز به گفته اَندرو بولتون برگزارکننده نمايشگاه‌هاي اين موزه، مؤسسه ديگر نه‌تنها لباس‌هاي تاريخي؛ بلکه لباس‌هاي متفاوت از مجموعه‌هاي طراحان لباس از گذشته تا امروز را نيز جمع‌آوري مي‌کند و امروز مؤسسه لباس موزه متروپوليتن بيشتر يک مؤسسه مُد است تا صرفا موزه‌اي براي لباس‌هاي تاريخي.
اَندرو بولتون در مصاحبه‌اي با شبکه مُد که يورونيوز فارسي
(euronews) بازتاب داده است، درباره هدف برگزاري اين نمايشگاه و موزه گفته است: «در مؤسسه لباس مي‌خواهيم به روش‌هاي جديدي براي نمايشِ مُد دست پيدا کنيم تا مخاطبان به گونه‌اي متفاوت به مُد نگاه کنند و به آن فکر کنند. زيبايي مُد در اين است که شما خود را در آن تصور مي‌کنيد، مي‌توانيد اميال و ترس‌هاي خود را در پارچه‌ها به نمايش بگذاريد و اين به شما نوعي حس رهايي مي‌دهد. مُد از مهم‌ترين هنرهاست؛ براي اينکه بازتابي از مفاهيم بسيار پيچيده درباره جنس (Gender) جنسيت (Sexuality) و هويت است. زيبايي، مدام در حال تغيير است و ما در اين سال‌ها در نمايشگاه‌هاي مختلف سعي کرديم اين اقسام زيبايي را از نگاه طراحان مختلف به نمايش بگذاريم. برخي منتقدان به دليل کوتاه‌مدت‌بودن مُد، آن ‌را نوعي هنر نمي‌دانند؛ اما به نظر من اين يکي از دلايل قدرت مُد است، گاهي نمايشگاه‌هاي مُد موزه متروپوليتن ريشه در گذشته دارند، ما مفاهيمي را در گذشته انتخاب مي‌کنيم که با مسائل معاصر ارتباط دارند يا بهتر بگويم با موضوعات انتخابي، حتي سعي مي‌کنيم تِرِندهاي فرهنگي را پيش‌بيني کنيم».
اهميت مراسم مت‌گالا
از همان بدو تأسيس، النور لمبرت (Eleanor Lambert)، روزنامه‌نگار مد و از مديران اين مجموعه، تصميم مي‌گيرد هر سال مراسمي براي جمع‌آوري پول براي انجام هزينه‌هاي اين موزه برگزار کند، بعد از مراسم مت‌گالا که نخستين دوشنبه ماه می هر سال (امسال، ششم می) برگزار مي‌شود، نمايشگاهي با لباس‌ها و اشياي تزييني مرتبط با موضوع میهماني در موزه برگزار مي‌شود. علاوه بر مبالغي که در طول میهماني جمع مي‌شود، اين مراسم درآمد بزرگي از فروش بليت دارد، اگر افراد جزء فهرست میهمانان که از سوی شخص آنا وينتور، سردبير مجله ووگ آمريکا، انتخاب مي‌شوند نباشند، با پرداخت ۳۰ هزار دلار مي‌توانند بليت شرکت در مراسم را تهيه کنند. مراسم سالانه بين ۴۰۰ تا ۷۰۰ نفر میهمان دارد و فقط در يک شب مبالغ زيادي براي موزه جمع‌آوري مي‌شود. محبوبيت اين مراسم در سال‌هاي اخير بيشتر هم شده و باعث شده است خود نمايشگاه هم به يکي از پربيننده‌ترين و سودآورترين رويدادهاي هنري دنيا تبديل شود. به گزارش يورونيوز فارسي، نمايشگاه سال قبل با موضوع «اندام آسماني: مُد و تخيل کاتوليک» طبق آماري، تقريبا يک ميليون و ۷۰۰ هزار نفر بازديدکننده داشته که پربيننده‌ترين نمايشگاه هنري سال ۲۰۱۸ بود. برخي حتي معتقدند موضوع نمايشگاه سال قبل تا حدودي به نشان‌دادن تصويري مثبت از کليساي کاتوليک در زماني که با انواع اتهاماتي درباره کودک آزاري روبه‌روست، کمک بسياري کرده است و نمايشگاه، اين موضوع را يادآور شده که آيين کاتوليک بخش بزرگي از هنر غرب و منبع الهام بسياري از هنرمندان و طراحان در ادوار مختلف بوده است.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها