از ماشينسواري روي سيوسهپل تا پيادهروي در چهارباغ
صدرا محقق: به وضعيت الان سيوسهپل نگاه نکنيد که تکتک آجرهايش براي مردم چهارگوشه ايران مهماند. تا همين 35، 36 سال پيش يعني سال 1362 اين پل تاريخي که 423 سال از افتتاحش ميگذرد، يکي از پلهاي ماشينرو شهر اصفهان بود. ماشينهاي چندتُني بيخيال اهميت ارزشهاي تاريخي و معمارانه اين ميراث باقيمانده از دوران شاه عباس بزرگ از روي اين پل گازشان را ميگرفتند و ميرفتند و ميآمدند.
اما حالا قصه عوض شده است. گذرهاي تاريخي و زيباي نصفجهان که تا آن سال حتي سيوسهپل بيمانندش هم زير چرخ خودروها ميرفت و ميلرزيد، رفتهرفته ميخواهند از زير سلطه ماشيندوديها خارج شوند. مثل ميدان نقش جهان که تا همين پنج، شش سال پيش هم ماشينهاي سبک و سنگين راحت و آزاد از دلش آمدوشد ميکردند؛ اما حالا ممنوع شده است و فقط مخصوص عابران و گردشگران پيادهاي است که از زيبايي بهتبرانگيز چهارسوي آن حظ ميکنند.
جديدترين جاي اصفهان که مدتي است از چرخ ماشينها و دود و دمشان آزاد شده، خيابان چهارباغ است. از ميدان انقلاب در سمت شمالي سيوسهپل تا ميدان دروازهدولت. مسيري زيبا، تاريخي، تجاري و مهم. کاري که شهرداري اصفهان مدتها بود قصد اجرايش را داشت؛ اما عزم و ارادهاش به هر دليلي نبود و نميشد.
پيادهراه چهارباغ به هر طرح و ترفندي بود، بالاخره رنگ اجرا به خود گرفت؛ هرچند هنوز تمام نشده است و ابهام و ترديدهاي بحقي در زمينه آثار و ارزشهاي تاريخي اين مسير موجود است. موضوعي که هم محل نگراني و پرسش دوستداران ميراث تاريخي نصفجهان است و هم خيليها مايلاند بدانند آن پايين - در لايههاي زير خاک خيابان چهارباغ که قدمتي حداقل به درازاي دوره صفوي و بعد از آن دارد - چه خبر است.
همين موضوع باعث شد مسئولان شهري اصفهان از شهردار تا رئيس ميراث فرهنگي استان، مايل به اظهارنظر و ارائه توضيحاتي درباره ابعاد اين پروژه و جزئياتش بشوند.
در آن سوي ماجرا هم مردمي هستند که قرار است چهارباغ بخشي از هويت شهرشان بشود و در ترديد سرانجام خوب و بدش هستند. چه کاسبان اين خيابان که چرخ زندگيشان به حيات و رونق اين خيابان بسته است و چه مردمان ديگر که دل در گروه اصفهان و زيباييها و تاريخش دارند.
آيا پيادهراهشدن چهارباغ که به گفته مسئولان شهرداري اصفهان براي سال 98 حدود 16 ميليارد تومان اعتبار برايش کنار گذاشته شده و تا همين الان هشت ميلياردش هم هزينه شده است، همه را راضي و خشنود خواهد کرد؟ بايد هم توضيحات همه طرفين را شنيد و هم به انتظار آينده و روزهاي بهرهبرداري نهايي از اين پيادهراه نشست؛ روزي که خبري از کارگاه ساختوساز و بيل و کلنگ و بتون و سيمان کارگران نباشد.
مسئولان چه ميگويند؟
قدرتالله نوروزي، شهردار اصفهان که از شهريور سال 96 تاکنون اين سمت را در نصفجهان در اختيار دارد، مسئول مستقيم پروژه و طرح ساماندهي خيابان چهارباغ است و بيترديد اصليترين مسئول براي پاسخگويي دراينباره است. او دراينباره اينطور ميگويد: «به دليل ارزش تاريخي و فرهنگي چهارباغ درصدد تبديل اين جاذبه گردشگري به محور فرهنگي و گردشگري هستيم؛ براساساین در ابتدا براي انجام طرح چهارباغ فراخواني اعلام شد و براي رسيدن به اين منظور نيز شش ماه زمان گذاشتيم؛ زيرا معتقديم در اين کار نبايد عجله کرد؛ هرچند دراينميان استعلامگيريها کار ما را عقب انداخت؛ اما سعي کرديم تا همه مجوزهاي لازم را از ميراث فرهنگي براي ساماندهي چهارباغ بگيريم و بعد شروع کنيم. من بشخصه ساماندهي چهارباغ را يک پروژه نمينامم و آن را يک برنامه ميدانم؛ ازاينرو جدولي را براي اين طرح در نظر گرفتهايم. پيادهراهسازي محورهاي شرقي و غربي چهارباغ حدود سه ماه زمان برد. دراينميان حدود چهار ماه نيز طرح مياني را در دستور کار قرار دادهايم؛ هرچند ممکن است در ميانه راه نيازمند اصلاحاتي باشيم».
شهردار اصفهان در ادامه گفت: «حتي ممکن است اين طرح پنج يا 10ساله شود، سالها قبل از اين کار شروع شد و حدود 300 متر از محور شرقي پيادهراهسازي شد. دراينميان سه سال زمان برد؛ اما ما توانستيم در سه ماه گذشته 110 متر بهعلاوه 800 متر ديگر را پيادهراهسازي کنيم. هرچند در دوره قبلي گودبرداريهايی را در چهارباغ انجام داده بودند؛ اما ما گودبرداري زيادي نداشتيم؛ بلکه به دنبال آن هستيم که اين بخش از اهداف اوليه ما فاصله نگيرد و بهعنوان ميراث حفظ شود و مورد توجه قرار گيرد. ما نميخواهيم چيزي را از ميراث مخفي کنيم؛ هرچند ممکن است سرمايهگذاري و هزينهکردي که در چهارباغ انجام ميدهيم، توجيه نداشته باشد؛ اما تمام اين کارها براي آن است که اين محور فرهنگي و گردشگري بيشتر شود؛ درعينحال اين حق شهروندان اصفهان است که از فضاي زندگي بهتري برخوردار شوند و با اين هدف سعي ميکنيم چهارباغ را بهعنوان محور گردشگري اصفهان ايجاد کنيم».
يکي از موضوعاتي که ارتباطي مستقيم با سرانجام و نتيجه طرح پيادهراهشدن چهارباغ دارد، وضعيت کسبوکار و درآمد کاسباني است که در دو سوي اين خيابان مهم و مرکزي در اصفهان روزگار ميگذرانند. بسياري از آنها در گفتوگوهاي حضوري دراينباره ابراز نگراني و ابهام ميکنند. ترسي در دلشان است که ورودي دخلشان در مقایسه با آن روزها که چهارباغ ماشينرو بود - حتي با وجود ترافيک نفسگيرش - کمتر شود. شهردار اصفهان دراينباره چه ميگويد؟
اين حرفهاي او در پاسخ به اين نگرانيها و سؤالات است: «هدف اصلي ما اين است که هرکس به ايران سفر ميکند، حتما به اصفهان بيايد و هرکس که به اصفهان سفر ميکند، حتما ديدن چهارباغ را در برنامهاش بگذارد. بر همين اساس من فکر ميکنم بهطور قطع در آينده درآمد کسبه چندين برابر خواهد شد. تصورش را بکنيد روزي که اينجا تبديل به محل اصلي عبورومرور، تفريح و گشتوگذار شهروندان و گردشگران بشود، محلي میشود که از صبح تا نيمههاي شب رونق و حيات دارد؛ همينها حتما رونق اقتصادي را به اين خيابان خواهد آورد. هرچند ممکن است طولانيشدن کار ساماندهي چهارباغ موجب نارضايتي کسبه شده باشد اما سعي ما بر آن است که کار را دقيق انجام دهيم و ميخواهيم آسيبشناسي کنيم. ما مانند سربازان جنگنده تمام امور را ميپاييم». نوروزي تأكيد ميکند: «چهارباغ زماني يک فضاي رفتوآمد صرف بود اما ما آن را تبديل به يک مکان کردهايم محور چهارباغ اکنون تبديل به ايستگاه فرهنگي شده است و محل ديدهشدن است اينجا محل گذر نيست و خودش تبديل به يک مقصد شده است».
شهردار اصفهان همچنين درباره انجام کاوشهاي باستانشناسي در محور مياني چهارباغ نيز ميگويد: «تاکنون کاوشهاي باستانيشناسيای با هزينههاي سنگين در محور چهارباغ انجام شده است. بخشي از اين کاوشها زماني که مترو در حال راهاندازي بود انجام و نتايج آن به ميراث فرهنگي ارائه شد. شهرداري سعي ميکند تا کار کاوش را تسهيل کند در اين ميان از دروازه دولت تا آمادگاه کاوش شده است و از آمادگاه تا انقلاب نيز بخش بزرگي از آن توسط افرادي که براي مترو آمده بودند، کاوش شد. بخش کوچکي از محور مياني باقي مانده که آن را نيز انجام خواهيم داد. شهرداري اصفهان تاکنون بسياري از کارهایی که در عهدهاش نبوده است را انجام داده و اگر ميراث توان پرداخت هزينههاي کاوش را نداشته باشد، ما به آنها کمک خواهيم کرد؛ تمام اين امور منوط به توافقي خواهد بود که در آينده صورت ميگيرد».
شخم 50ساله
ديگر مقام مسئول مرتبطي که دراينباره پاي صحبت خبرنگاران نشست، فريدون اللهياري، مديرکل ميراث فرهنگي صنايعدستي و گردشگري اصفهان بود. او که در عمارت تاريخي و زيباي دهدشتي در اصفهان ميزبان خبرنگاران بود، دراينباره اينطور توضيح داد: «در 50 يا 60 سال گذشته بخشهايي از چهارباغ شخم زده شده است و حتي لولههاي بزرگ آب و سيمهاي برق فشار قوي در زير خاک اين گذر وجود دارد؛ باوجوداين اکنون کوچکترين مداخلاتي را که در چهارباغ انجام ميشود، کارشناسان بررسي میکنند. اين نشان از توجه مردم و کارشناسان و دوستداران ميراث به اين موضوع و اهميت آن است. طرحي که اکنون بهعنوان محور فرهنگي و گردشگري چهارباغ و پيادهراهسازي آن اجرائي شده برنامه و آرزويي است که سالهاست مسئولان اصفهان به آن ميانديشند. حتي قبل از انقلاب نيز اين طرح مطرح بود و بهعنوان طرح بالادستي در نظر گرفته شده بود».
اللهياري در ادامه گفت: «مرحله نخست اجراي طرح ساماندهي چهارباغ تبديل اين خيابان از سوارهرو به پيادهراه بود. اين طرح در شوراي فني تثبيت و با همکاري باستانشناس مقيم قرار شد اجرائي شود. حتي طرح را به تهران فرستاديم و در اواخر سال 97 در دفتر حفظ و احيا تصويب شد و اعضاي شوراي فني نيز قاعدتا در جريان اين امر قرار گرفتند. از اينرو از دروازه دولت تا آمادگاه مشکل خاصي نداشت اما از آمادگاه تا سیوسهپل نيازمند بررسيهاي بيشتر بود که بايد به آن توجه شود».
او همچنين درباره انجام کاوشهاي باستانشناسي بر محور چهارباغ و مجوزهايي که بايد از پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري گرفته ميشد، گفت: «ما مطالعات باستانشناسي داشتيم که بخشي از آن در دوره قبل از چهارباغ و زمان انجام کار مترو و در دروازه دولت و ايستگاه انقلاب انجام شد. حتي در بخش کاخ جهاننما نيز کار باستانشناسي انجام داديم و پايههاي کاخ را پيدا کرديم و ايدههايي براي بهرهبرداري آن در نظر گرفتيم در اين ميان 9 گمانهزني انجام شد؛ در محور مياني و براي پشتيباني از طرح اين گمانه را انجام داديم».به گفته مديرکل ميراث گردشگري اصفهان تاکنون بيش از 80 درصد مطالعات و گمانهزنيهاي باستاني در محور چهارباغ انجام شده و 20 درصد ديگر آن باقي مانده که در دو ماه ديگر با کمک و حمايتهاي شهرداري انجام خواهد شد. پروژه ساماندهي چهارباغ با مجوز ميراث فرهنگي اصفهان آغاز و پژوهشکده براي مطالعات باستانشناسي آن اقدام خواهد کرد. باوجوداين تاکنون حدود پنج سال زمان براي مطالعات مقدماتي درباره باستانشناسي چهارباغ انجام شده است.
با همه اين توضيحات، طرح ساماندهي و پيادهراهسازي چهارباغ در حال اجراست. اين طرح و ايده شکل اوليه را به خودش گرفته است. اما هنوز تا رسيدن به مرحله پاياني زمان زيادي - حداقل طبق گفته مسئولان تا پايان امسال - براي راهاندازي کامل کار نياز است. بايد ماند و ديد که آيا تبديل اين خيابان مهم و تاريخي در مرکزيترين نقطه اصفهان به اين شهر توريستي کمکي خواهد کرد يا خير. تا آن روز ميشود با رؤياي برگرداندن بخش مهمي از شهر به مردم و خلاصي از دست ماشينها فکر کرد و لذت برد.
صدرا محقق: به وضعيت الان سيوسهپل نگاه نکنيد که تکتک آجرهايش براي مردم چهارگوشه ايران مهماند. تا همين 35، 36 سال پيش يعني سال 1362 اين پل تاريخي که 423 سال از افتتاحش ميگذرد، يکي از پلهاي ماشينرو شهر اصفهان بود. ماشينهاي چندتُني بيخيال اهميت ارزشهاي تاريخي و معمارانه اين ميراث باقيمانده از دوران شاه عباس بزرگ از روي اين پل گازشان را ميگرفتند و ميرفتند و ميآمدند.
اما حالا قصه عوض شده است. گذرهاي تاريخي و زيباي نصفجهان که تا آن سال حتي سيوسهپل بيمانندش هم زير چرخ خودروها ميرفت و ميلرزيد، رفتهرفته ميخواهند از زير سلطه ماشيندوديها خارج شوند. مثل ميدان نقش جهان که تا همين پنج، شش سال پيش هم ماشينهاي سبک و سنگين راحت و آزاد از دلش آمدوشد ميکردند؛ اما حالا ممنوع شده است و فقط مخصوص عابران و گردشگران پيادهاي است که از زيبايي بهتبرانگيز چهارسوي آن حظ ميکنند.
جديدترين جاي اصفهان که مدتي است از چرخ ماشينها و دود و دمشان آزاد شده، خيابان چهارباغ است. از ميدان انقلاب در سمت شمالي سيوسهپل تا ميدان دروازهدولت. مسيري زيبا، تاريخي، تجاري و مهم. کاري که شهرداري اصفهان مدتها بود قصد اجرايش را داشت؛ اما عزم و ارادهاش به هر دليلي نبود و نميشد.
پيادهراه چهارباغ به هر طرح و ترفندي بود، بالاخره رنگ اجرا به خود گرفت؛ هرچند هنوز تمام نشده است و ابهام و ترديدهاي بحقي در زمينه آثار و ارزشهاي تاريخي اين مسير موجود است. موضوعي که هم محل نگراني و پرسش دوستداران ميراث تاريخي نصفجهان است و هم خيليها مايلاند بدانند آن پايين - در لايههاي زير خاک خيابان چهارباغ که قدمتي حداقل به درازاي دوره صفوي و بعد از آن دارد - چه خبر است.
همين موضوع باعث شد مسئولان شهري اصفهان از شهردار تا رئيس ميراث فرهنگي استان، مايل به اظهارنظر و ارائه توضيحاتي درباره ابعاد اين پروژه و جزئياتش بشوند.
در آن سوي ماجرا هم مردمي هستند که قرار است چهارباغ بخشي از هويت شهرشان بشود و در ترديد سرانجام خوب و بدش هستند. چه کاسبان اين خيابان که چرخ زندگيشان به حيات و رونق اين خيابان بسته است و چه مردمان ديگر که دل در گروه اصفهان و زيباييها و تاريخش دارند.
آيا پيادهراهشدن چهارباغ که به گفته مسئولان شهرداري اصفهان براي سال 98 حدود 16 ميليارد تومان اعتبار برايش کنار گذاشته شده و تا همين الان هشت ميلياردش هم هزينه شده است، همه را راضي و خشنود خواهد کرد؟ بايد هم توضيحات همه طرفين را شنيد و هم به انتظار آينده و روزهاي بهرهبرداري نهايي از اين پيادهراه نشست؛ روزي که خبري از کارگاه ساختوساز و بيل و کلنگ و بتون و سيمان کارگران نباشد.
مسئولان چه ميگويند؟
قدرتالله نوروزي، شهردار اصفهان که از شهريور سال 96 تاکنون اين سمت را در نصفجهان در اختيار دارد، مسئول مستقيم پروژه و طرح ساماندهي خيابان چهارباغ است و بيترديد اصليترين مسئول براي پاسخگويي دراينباره است. او دراينباره اينطور ميگويد: «به دليل ارزش تاريخي و فرهنگي چهارباغ درصدد تبديل اين جاذبه گردشگري به محور فرهنگي و گردشگري هستيم؛ براساساین در ابتدا براي انجام طرح چهارباغ فراخواني اعلام شد و براي رسيدن به اين منظور نيز شش ماه زمان گذاشتيم؛ زيرا معتقديم در اين کار نبايد عجله کرد؛ هرچند دراينميان استعلامگيريها کار ما را عقب انداخت؛ اما سعي کرديم تا همه مجوزهاي لازم را از ميراث فرهنگي براي ساماندهي چهارباغ بگيريم و بعد شروع کنيم. من بشخصه ساماندهي چهارباغ را يک پروژه نمينامم و آن را يک برنامه ميدانم؛ ازاينرو جدولي را براي اين طرح در نظر گرفتهايم. پيادهراهسازي محورهاي شرقي و غربي چهارباغ حدود سه ماه زمان برد. دراينميان حدود چهار ماه نيز طرح مياني را در دستور کار قرار دادهايم؛ هرچند ممکن است در ميانه راه نيازمند اصلاحاتي باشيم».
شهردار اصفهان در ادامه گفت: «حتي ممکن است اين طرح پنج يا 10ساله شود، سالها قبل از اين کار شروع شد و حدود 300 متر از محور شرقي پيادهراهسازي شد. دراينميان سه سال زمان برد؛ اما ما توانستيم در سه ماه گذشته 110 متر بهعلاوه 800 متر ديگر را پيادهراهسازي کنيم. هرچند در دوره قبلي گودبرداريهايی را در چهارباغ انجام داده بودند؛ اما ما گودبرداري زيادي نداشتيم؛ بلکه به دنبال آن هستيم که اين بخش از اهداف اوليه ما فاصله نگيرد و بهعنوان ميراث حفظ شود و مورد توجه قرار گيرد. ما نميخواهيم چيزي را از ميراث مخفي کنيم؛ هرچند ممکن است سرمايهگذاري و هزينهکردي که در چهارباغ انجام ميدهيم، توجيه نداشته باشد؛ اما تمام اين کارها براي آن است که اين محور فرهنگي و گردشگري بيشتر شود؛ درعينحال اين حق شهروندان اصفهان است که از فضاي زندگي بهتري برخوردار شوند و با اين هدف سعي ميکنيم چهارباغ را بهعنوان محور گردشگري اصفهان ايجاد کنيم».
يکي از موضوعاتي که ارتباطي مستقيم با سرانجام و نتيجه طرح پيادهراهشدن چهارباغ دارد، وضعيت کسبوکار و درآمد کاسباني است که در دو سوي اين خيابان مهم و مرکزي در اصفهان روزگار ميگذرانند. بسياري از آنها در گفتوگوهاي حضوري دراينباره ابراز نگراني و ابهام ميکنند. ترسي در دلشان است که ورودي دخلشان در مقایسه با آن روزها که چهارباغ ماشينرو بود - حتي با وجود ترافيک نفسگيرش - کمتر شود. شهردار اصفهان دراينباره چه ميگويد؟
اين حرفهاي او در پاسخ به اين نگرانيها و سؤالات است: «هدف اصلي ما اين است که هرکس به ايران سفر ميکند، حتما به اصفهان بيايد و هرکس که به اصفهان سفر ميکند، حتما ديدن چهارباغ را در برنامهاش بگذارد. بر همين اساس من فکر ميکنم بهطور قطع در آينده درآمد کسبه چندين برابر خواهد شد. تصورش را بکنيد روزي که اينجا تبديل به محل اصلي عبورومرور، تفريح و گشتوگذار شهروندان و گردشگران بشود، محلي میشود که از صبح تا نيمههاي شب رونق و حيات دارد؛ همينها حتما رونق اقتصادي را به اين خيابان خواهد آورد. هرچند ممکن است طولانيشدن کار ساماندهي چهارباغ موجب نارضايتي کسبه شده باشد اما سعي ما بر آن است که کار را دقيق انجام دهيم و ميخواهيم آسيبشناسي کنيم. ما مانند سربازان جنگنده تمام امور را ميپاييم». نوروزي تأكيد ميکند: «چهارباغ زماني يک فضاي رفتوآمد صرف بود اما ما آن را تبديل به يک مکان کردهايم محور چهارباغ اکنون تبديل به ايستگاه فرهنگي شده است و محل ديدهشدن است اينجا محل گذر نيست و خودش تبديل به يک مقصد شده است».
شهردار اصفهان همچنين درباره انجام کاوشهاي باستانشناسي در محور مياني چهارباغ نيز ميگويد: «تاکنون کاوشهاي باستانيشناسيای با هزينههاي سنگين در محور چهارباغ انجام شده است. بخشي از اين کاوشها زماني که مترو در حال راهاندازي بود انجام و نتايج آن به ميراث فرهنگي ارائه شد. شهرداري سعي ميکند تا کار کاوش را تسهيل کند در اين ميان از دروازه دولت تا آمادگاه کاوش شده است و از آمادگاه تا انقلاب نيز بخش بزرگي از آن توسط افرادي که براي مترو آمده بودند، کاوش شد. بخش کوچکي از محور مياني باقي مانده که آن را نيز انجام خواهيم داد. شهرداري اصفهان تاکنون بسياري از کارهایی که در عهدهاش نبوده است را انجام داده و اگر ميراث توان پرداخت هزينههاي کاوش را نداشته باشد، ما به آنها کمک خواهيم کرد؛ تمام اين امور منوط به توافقي خواهد بود که در آينده صورت ميگيرد».
شخم 50ساله
ديگر مقام مسئول مرتبطي که دراينباره پاي صحبت خبرنگاران نشست، فريدون اللهياري، مديرکل ميراث فرهنگي صنايعدستي و گردشگري اصفهان بود. او که در عمارت تاريخي و زيباي دهدشتي در اصفهان ميزبان خبرنگاران بود، دراينباره اينطور توضيح داد: «در 50 يا 60 سال گذشته بخشهايي از چهارباغ شخم زده شده است و حتي لولههاي بزرگ آب و سيمهاي برق فشار قوي در زير خاک اين گذر وجود دارد؛ باوجوداين اکنون کوچکترين مداخلاتي را که در چهارباغ انجام ميشود، کارشناسان بررسي میکنند. اين نشان از توجه مردم و کارشناسان و دوستداران ميراث به اين موضوع و اهميت آن است. طرحي که اکنون بهعنوان محور فرهنگي و گردشگري چهارباغ و پيادهراهسازي آن اجرائي شده برنامه و آرزويي است که سالهاست مسئولان اصفهان به آن ميانديشند. حتي قبل از انقلاب نيز اين طرح مطرح بود و بهعنوان طرح بالادستي در نظر گرفته شده بود».
اللهياري در ادامه گفت: «مرحله نخست اجراي طرح ساماندهي چهارباغ تبديل اين خيابان از سوارهرو به پيادهراه بود. اين طرح در شوراي فني تثبيت و با همکاري باستانشناس مقيم قرار شد اجرائي شود. حتي طرح را به تهران فرستاديم و در اواخر سال 97 در دفتر حفظ و احيا تصويب شد و اعضاي شوراي فني نيز قاعدتا در جريان اين امر قرار گرفتند. از اينرو از دروازه دولت تا آمادگاه مشکل خاصي نداشت اما از آمادگاه تا سیوسهپل نيازمند بررسيهاي بيشتر بود که بايد به آن توجه شود».
او همچنين درباره انجام کاوشهاي باستانشناسي بر محور چهارباغ و مجوزهايي که بايد از پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري گرفته ميشد، گفت: «ما مطالعات باستانشناسي داشتيم که بخشي از آن در دوره قبل از چهارباغ و زمان انجام کار مترو و در دروازه دولت و ايستگاه انقلاب انجام شد. حتي در بخش کاخ جهاننما نيز کار باستانشناسي انجام داديم و پايههاي کاخ را پيدا کرديم و ايدههايي براي بهرهبرداري آن در نظر گرفتيم در اين ميان 9 گمانهزني انجام شد؛ در محور مياني و براي پشتيباني از طرح اين گمانه را انجام داديم».به گفته مديرکل ميراث گردشگري اصفهان تاکنون بيش از 80 درصد مطالعات و گمانهزنيهاي باستاني در محور چهارباغ انجام شده و 20 درصد ديگر آن باقي مانده که در دو ماه ديگر با کمک و حمايتهاي شهرداري انجام خواهد شد. پروژه ساماندهي چهارباغ با مجوز ميراث فرهنگي اصفهان آغاز و پژوهشکده براي مطالعات باستانشناسي آن اقدام خواهد کرد. باوجوداين تاکنون حدود پنج سال زمان براي مطالعات مقدماتي درباره باستانشناسي چهارباغ انجام شده است.
با همه اين توضيحات، طرح ساماندهي و پيادهراهسازي چهارباغ در حال اجراست. اين طرح و ايده شکل اوليه را به خودش گرفته است. اما هنوز تا رسيدن به مرحله پاياني زمان زيادي - حداقل طبق گفته مسئولان تا پايان امسال - براي راهاندازي کامل کار نياز است. بايد ماند و ديد که آيا تبديل اين خيابان مهم و تاريخي در مرکزيترين نقطه اصفهان به اين شهر توريستي کمکي خواهد کرد يا خير. تا آن روز ميشود با رؤياي برگرداندن بخش مهمي از شهر به مردم و خلاصي از دست ماشينها فکر کرد و لذت برد.