نواقص نقشه‌های کتاب‌های درسی جغرافیا
کامل حسینی. دبیر آموزش‌وپرورش
مجموعه درس‌های جغرافیای کتاب مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول نسبت به گذشته تفاوت نسبتا مناسب و مفیدی به خود دیده، زیرا مطالب جذاب و کاربردی‌تری را در خود جای داده است؛ در این میان همچنین صرف اختصاص چند کاربرگ نیز از میان کاربرگ‌ها به میزان توانایی شناخت صحیح پدیده‌های روی نقشه که بحث موردنظر ما هم هست از این موارد آموزنده و نقطه قوت در کتاب مطالعات اجتماعی است. از میان مجموعه محتوای درس‌های جغرافیا بهبود شیوه ارائه نقشه‌های جغرافیا همراه با نمایش پدیده‌های انسانی درون آن به منظور فهم بهتر دانش جغرافیا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، زیرا به‌تبع اهمیت نقشه‌ها در آموزش جغرافیا، طرز ارائه و ترسیم نقشه‌ها هم اندکی جدی‌تر می‌شود و اگر در طراحی و نمایش آنها دقت و اهداف آموزشی دچار خلل شود، آنگاه به دنبال آن، بازدهی و تأثیرگذاری نقشه‌ها هم کمتر می‌شود. کتاب مطالعات نهم دارای نقشه‌های نسبتا مفیدی است که موضوعات کلی و مهم جغرافیایی را در قالب نقشه آموزش داده و همچنین مجموعه دروس جغرافیای مطالعات هشتم در عین ابهام و کمبود در برخی نقشه‌ها اما رویکرد نسبتا موفقی در پیش گرفته است، اما در حقیقت، برخی اطلاعات
خواسته‌شده و پرسش‌هایی که در کاربرگ‌های کتاب مطالعات هفتم مطرح شده است تناسب و هماهنگی چندانی با محتوای نقشه‌های درس مطالعات اجتماعی ندارد و ممکن است دانش‌آموزان و معلمان را با دشواری کار آموزش روبه‌رو کند؛ برای مثال در یکی از کاربرگ‌های کتاب مطالعات هفتم از دانش‌آموز خواسته شده است که اطلاعات مربوط به نام قاره‌ها و مدار و نصف‌النهار‌ها را در یک نقشه جهان تکمیل کند، اما شوربختانه در کتاب هیچ‌گونه نقشه‌ای متناسب با چنین کاربرگی یافت نمی‌شود.
نوعی ابهام یا عدم نمایش مناسب و نسبتا لازم در شیوه ارائه اطلاعات برخی پدیده‌ها روی نقشه‌ها باید از میان برداشته شود، زیرا برای دانش‌آموزانی که هنوز دانش دقیق و کافی در مورد پدیده‌های طبیعی ایران ندارند، فهم آسان و دقیق از نقشه‌های کتاب بالطبع طرز ساختار ترسیم‌شده نقشه‌ها تا حدودی با ابهام روبه‌رو می‌شود. از یک طرف در برخی مدارس وسایل کمک‌آموزشی کافی و نقشه و اطلس‌هایی مورد نیاز موجود نیست که دانش‌آموزان را برای جست‌وجوی مطالب خواسته‌شده کمک کند و از طرفی دیگر دیکته مطالب خواسته‌شده در کاربرگ‌ها توسط آموزگار به دانش‌آموز برخلاف اهداف مهم آموزشی است و سرانجام به منفعل‌شدن دانش‌آموز می‌انجامد.
مورد قابل اشاره دیگر این است که در میانه درسی که درباره گردشگری و نقاط گردشگری ایران بحث می‌شود بهتر بود همراه توضیحات درباره نواحی گردشگری ایران، همین نقاط ذکرشده مهم گردشگری کشور روی یک نقشه نمایش داده شود تا یادسپاری آنها برای دانش‌آموزان میسرتر شود.
مجموعه درس‌های جغرافیای کتاب مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول نسبت به گذشته تفاوت نسبتا مناسب و مفیدی به خود دیده، زیرا مطالب جذاب و کاربردی‌تری را در خود جای داده است؛ در این میان همچنین صرف اختصاص چند کاربرگ نیز از میان کاربرگ‌ها به میزان توانایی شناخت صحیح پدیده‌های روی نقشه که بحث موردنظر ما هم هست از این موارد آموزنده و نقطه قوت در کتاب مطالعات اجتماعی است. از میان مجموعه محتوای درس‌های جغرافیا بهبود شیوه ارائه نقشه‌های جغرافیا همراه با نمایش پدیده‌های انسانی درون آن به منظور فهم بهتر دانش جغرافیا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، زیرا به‌تبع اهمیت نقشه‌ها در آموزش جغرافیا، طرز ارائه و ترسیم نقشه‌ها هم اندکی جدی‌تر می‌شود و اگر در طراحی و نمایش آنها دقت و اهداف آموزشی دچار خلل شود، آنگاه به دنبال آن، بازدهی و تأثیرگذاری نقشه‌ها هم کمتر می‌شود. کتاب مطالعات نهم دارای نقشه‌های نسبتا مفیدی است که موضوعات کلی و مهم جغرافیایی را در قالب نقشه آموزش داده و همچنین مجموعه دروس جغرافیای مطالعات هشتم در عین ابهام و کمبود در برخی نقشه‌ها اما رویکرد نسبتا موفقی در پیش گرفته است، اما در حقیقت، برخی اطلاعات
خواسته‌شده و پرسش‌هایی که در کاربرگ‌های کتاب مطالعات هفتم مطرح شده است تناسب و هماهنگی چندانی با محتوای نقشه‌های درس مطالعات اجتماعی ندارد و ممکن است دانش‌آموزان و معلمان را با دشواری کار آموزش روبه‌رو کند؛ برای مثال در یکی از کاربرگ‌های کتاب مطالعات هفتم از دانش‌آموز خواسته شده است که اطلاعات مربوط به نام قاره‌ها و مدار و نصف‌النهار‌ها را در یک نقشه جهان تکمیل کند، اما شوربختانه در کتاب هیچ‌گونه نقشه‌ای متناسب با چنین کاربرگی یافت نمی‌شود.
نوعی ابهام یا عدم نمایش مناسب و نسبتا لازم در شیوه ارائه اطلاعات برخی پدیده‌ها روی نقشه‌ها باید از میان برداشته شود، زیرا برای دانش‌آموزانی که هنوز دانش دقیق و کافی در مورد پدیده‌های طبیعی ایران ندارند، فهم آسان و دقیق از نقشه‌های کتاب بالطبع طرز ساختار ترسیم‌شده نقشه‌ها تا حدودی با ابهام روبه‌رو می‌شود. از یک طرف در برخی مدارس وسایل کمک‌آموزشی کافی و نقشه و اطلس‌هایی مورد نیاز موجود نیست که دانش‌آموزان را برای جست‌وجوی مطالب خواسته‌شده کمک کند و از طرفی دیگر دیکته مطالب خواسته‌شده در کاربرگ‌ها توسط آموزگار به دانش‌آموز برخلاف اهداف مهم آموزشی است و سرانجام به منفعل‌شدن دانش‌آموز می‌انجامد.
مورد قابل اشاره دیگر این است که در میانه درسی که درباره گردشگری و نقاط گردشگری ایران بحث می‌شود بهتر بود همراه توضیحات درباره نواحی گردشگری ایران، همین نقاط ذکرشده مهم گردشگری کشور روی یک نقشه نمایش داده شود تا یادسپاری آنها برای دانش‌آموزان میسرتر شود.