گذشته و آينده استارتاپهاي فرهنگي و مذهبي
محمدامين صميمي. مدير شتابدهنده «شفق»
سال 97 براي اکوسيستم استارتاپهاي فرهنگي-مذهبي، سالي سرنوشتساز بود. تأمين مالي استارتاپي و هوشمند در اين عرصه، پاشنه آشيل کسبوکارهاي نوپاي مذهبي است. اقداماتي براي ايجاد حلقههاي اين اکوسيستم انجام شده بود؛ مانند برگزاري رويدادهاي مختلف و فرهنگسازي فعاليت استارتاپي در عرصه فرهنگي- مذهبي، تربيت منتورهاي اين حوزه (افراد با سابقهاي که در زمينه تخصصي خود به تازهکاران مشاوره ميدهند)، منتورينگ و هدايت تيمهاي توانمند و... ، اما حلقه مفقوده اکوسيستم فرهنگي- مذهبي کشور همانا پول هوشمند و vc (صندوقهاي سرمايهگذاري خطرپذير) متمرکز بر استارتاپهاي فرهنگي- مذهبي است. محوريبودن ارزش و اثر فرهنگي و اجتماعي در اين استارتاپها، برآورد احتمالي حاشيه سود آنها را کاهش ميدهد؛ بنابراين مانند کشورهاي ديگر (بهویژه آمريکا) نياز است که سرمايهگذاران خطرپذير ويژه اين بخش پا به عرصه بگذارند. خبر خوب اين است که اتاق سرمايهگذاري نوآوري اسلامي «اَسنا»، رسما فعاليت خود را از اسفند 97 با سرمايهگذاري روي چند استارتاپ مذهبي آغاز کرد. اَسنا به عنوان يک «Angel Group» متشکل است از سرمايهگذاران نيکانديشي که بهدنبال خير کثير و ماندگار فرهنگياند و از جوانان خلاق و باانگيزه کارآفرين فرهنگي حمايت ميکند. سالي که گذشت شاهد تولد جرياني ديگر در خانواده استارتاپي کشور بود؛ کارآفريني اجتماعي. معاونت پيشگيري قوه قضائيه البته با همت دکتر افتخاري نيز از سه سال پيش، کارآفريني اجتماعي را به عرصه استارتاپي معرفي کرده بود، اما ميتوان گفت در سال 97 بود که تلاش مجموعه فعالان، به جرياني جدي و مورد اقبال جوانان تبديل شد. احتمالا آشفتگي و چالشهاي فضاي اقتصادي کشور و بهتبع آن افزايش آسيبها و مشکلات اجتماعي، محرک اين موج جريان استارتاپي اجتماعي بوده است. براساس آموزههاي ملي و مذهبي، ايرانيان اهتمام ويژهاي به امر خير و کمک به همنوعان خود دارند و پژوهشها نيز اين ادعا را تأیيد کرده است؛ مثلا بهتازگي تحقيق بزرگ و معروف گالوپ به عنوان مهمترين مؤسسه پژوهشي بينالمللي نشاندهنده رتبه 29 ايرانيان در ميان 143 کشور، از نظر تعهد مدني و نيکوکاري است. در سال جاري حداقل هفت رويداد استارتاپ ويکند اجتماعي برگزار شد که مجموعه شفق بهعنوان برگزارکننده يا منتور، داور و تسهيلگر در آنها نقش داشت و بهعلاوه، رويدادهاي کوچکتري نيز در اين حيطه برگزار شد. از آنجا که کارآفريني اجتماعي، بهنوعي ترويج کار خير در ايجاد ارزشهاي اجتماعي و کمک به ديگران است و همچنين به دليل اشتراک و شباهت مدلهاي کسبوکار اجتماعي و فرهنگي- مذهبي، استمرار کمک و همراهي فعالان استارتاپهاي فرهنگي با تجربه اين کسبوکارهاي اجتماعي نوپا، مفيد و مؤثر خواهد بود. ملاحظه ميشود با وجود تهديدها و آسيبهايي که فضاي کسبوکار در سال 97 با آن مواجه بوده، به دليل احساس مسئوليتها، فرصتهاي جديدي نيز در اين شرايط بهوجود آمده که کارآفريني اجتماعي از آن دست است. با اين حال، در سال 98 بهنوعي شاهد غربالگري اکوسيستم استارتاپي از کارآفرينان تا سرمايهگذاران خواهيم بود. آنهايي که واقعا نوآور و استارتاپياند، فرصتها را در اين فضاي جديد زودتر و بهتر از ديگران پيدا ميکنند و به ارزشآفريني ميپردازند و آنهايي که بهتر است در عرصههاي ديگر فعاليت کنند، از اين اکوسيستم خارج ميشوند. اينگونه است که به استارتاپهاي خلاق، کوشا و يادگيرنده ميتوان مژده داد و گفت که در سال پيشرو شما بهتر از هر کسي در کشور فرصتهاي جديد را خواهيد يافت، زيرا هيچکس نيازها و راهحلهاي جديد را بهدرستي و چابکي شما پيدا نخواهد کرد.
سال 97 براي اکوسيستم استارتاپهاي فرهنگي-مذهبي، سالي سرنوشتساز بود. تأمين مالي استارتاپي و هوشمند در اين عرصه، پاشنه آشيل کسبوکارهاي نوپاي مذهبي است. اقداماتي براي ايجاد حلقههاي اين اکوسيستم انجام شده بود؛ مانند برگزاري رويدادهاي مختلف و فرهنگسازي فعاليت استارتاپي در عرصه فرهنگي- مذهبي، تربيت منتورهاي اين حوزه (افراد با سابقهاي که در زمينه تخصصي خود به تازهکاران مشاوره ميدهند)، منتورينگ و هدايت تيمهاي توانمند و... ، اما حلقه مفقوده اکوسيستم فرهنگي- مذهبي کشور همانا پول هوشمند و vc (صندوقهاي سرمايهگذاري خطرپذير) متمرکز بر استارتاپهاي فرهنگي- مذهبي است. محوريبودن ارزش و اثر فرهنگي و اجتماعي در اين استارتاپها، برآورد احتمالي حاشيه سود آنها را کاهش ميدهد؛ بنابراين مانند کشورهاي ديگر (بهویژه آمريکا) نياز است که سرمايهگذاران خطرپذير ويژه اين بخش پا به عرصه بگذارند. خبر خوب اين است که اتاق سرمايهگذاري نوآوري اسلامي «اَسنا»، رسما فعاليت خود را از اسفند 97 با سرمايهگذاري روي چند استارتاپ مذهبي آغاز کرد. اَسنا به عنوان يک «Angel Group» متشکل است از سرمايهگذاران نيکانديشي که بهدنبال خير کثير و ماندگار فرهنگياند و از جوانان خلاق و باانگيزه کارآفرين فرهنگي حمايت ميکند. سالي که گذشت شاهد تولد جرياني ديگر در خانواده استارتاپي کشور بود؛ کارآفريني اجتماعي. معاونت پيشگيري قوه قضائيه البته با همت دکتر افتخاري نيز از سه سال پيش، کارآفريني اجتماعي را به عرصه استارتاپي معرفي کرده بود، اما ميتوان گفت در سال 97 بود که تلاش مجموعه فعالان، به جرياني جدي و مورد اقبال جوانان تبديل شد. احتمالا آشفتگي و چالشهاي فضاي اقتصادي کشور و بهتبع آن افزايش آسيبها و مشکلات اجتماعي، محرک اين موج جريان استارتاپي اجتماعي بوده است. براساس آموزههاي ملي و مذهبي، ايرانيان اهتمام ويژهاي به امر خير و کمک به همنوعان خود دارند و پژوهشها نيز اين ادعا را تأیيد کرده است؛ مثلا بهتازگي تحقيق بزرگ و معروف گالوپ به عنوان مهمترين مؤسسه پژوهشي بينالمللي نشاندهنده رتبه 29 ايرانيان در ميان 143 کشور، از نظر تعهد مدني و نيکوکاري است. در سال جاري حداقل هفت رويداد استارتاپ ويکند اجتماعي برگزار شد که مجموعه شفق بهعنوان برگزارکننده يا منتور، داور و تسهيلگر در آنها نقش داشت و بهعلاوه، رويدادهاي کوچکتري نيز در اين حيطه برگزار شد. از آنجا که کارآفريني اجتماعي، بهنوعي ترويج کار خير در ايجاد ارزشهاي اجتماعي و کمک به ديگران است و همچنين به دليل اشتراک و شباهت مدلهاي کسبوکار اجتماعي و فرهنگي- مذهبي، استمرار کمک و همراهي فعالان استارتاپهاي فرهنگي با تجربه اين کسبوکارهاي اجتماعي نوپا، مفيد و مؤثر خواهد بود. ملاحظه ميشود با وجود تهديدها و آسيبهايي که فضاي کسبوکار در سال 97 با آن مواجه بوده، به دليل احساس مسئوليتها، فرصتهاي جديدي نيز در اين شرايط بهوجود آمده که کارآفريني اجتماعي از آن دست است. با اين حال، در سال 98 بهنوعي شاهد غربالگري اکوسيستم استارتاپي از کارآفرينان تا سرمايهگذاران خواهيم بود. آنهايي که واقعا نوآور و استارتاپياند، فرصتها را در اين فضاي جديد زودتر و بهتر از ديگران پيدا ميکنند و به ارزشآفريني ميپردازند و آنهايي که بهتر است در عرصههاي ديگر فعاليت کنند، از اين اکوسيستم خارج ميشوند. اينگونه است که به استارتاپهاي خلاق، کوشا و يادگيرنده ميتوان مژده داد و گفت که در سال پيشرو شما بهتر از هر کسي در کشور فرصتهاي جديد را خواهيد يافت، زيرا هيچکس نيازها و راهحلهاي جديد را بهدرستي و چابکي شما پيدا نخواهد کرد.