در شرایط جنگ اقتصادی خواستار شد
رئیسجمهور اختیار ویژه
علی ایوبی : افطار رئيسجمهوري با جمعي از روحانيون و شخصيتهاي حوزوي، بهانهاي شد تا او يادي از دوران دفاع مقدس کند و اعلام کند که امروز هم در شرايط جنگ اقتصادي هستيم. البته حسن روحاني، راه پيروزي در اين جنگ را هم داشتن اختيارات ويژه دانسته است. داشتن يا نداشتن اختيارات هميشه از مواردي بوده که رؤسايجمهور با آن دستبهگريبان بودهاند؛ از رئيس دولت اصلاحات که رئيسجمهور را يک تدارکاتچي ميدانست تا حسن روحاني که براي حل مشکلات حالحاضر کشور به دنبال اختيارات ويژه است. حسن روحاني دوشنبهشب گفته بود: «در دوران جنگ تحميلي نيز در مقطعي که با مشکل مواجه شديم، شورايعالي پشتيباني جنگ ايجاد شد و همه اختيارات در دست اين شورا بود و حتي مجلس شوراي اسلامي و قوه قضائيه نيز در تصميمگيري آن شورا دخالتي نداشتند و امروز هم در شرايط جنگ اقتصادي قرار داريم». او ادامه داد: «همانگونه که در جنگ هشتساله اختيارات ويژهاي را از امام راحل گرفته و توانستيم جنگ را اداره کنيم و حتي موفقيتهاي بسياري را به دست آوريم، امروز هم به چنين اختياراتي نياز داريم. در هيچ دورهاي در تبادلات بانکي و فروش نفت با مشکلات و شرايط
امروزه مواجه نبودهايم، بنابراین نيازمند تمرکز و احساس شرايط جنگ اقتصادي از سوي همه هستيم».روحاني در اين سخنراني خود به «شورايعالي پشتيباني جنگ» اشاره کرده است. اين همان شورايي است که در سال ۱۳۶۵ با موافقت امام خميني(ره) ايجاد شد و رياست آن برعهده رئيسجمهوري بود. اين شورا بعد از شورايعالي دفاع که در سال 1362 به وجود آمده بود تشکيل شد که حسن روحاني بهعنوان نماينده مرحوم آيتالله هاشميرفسنجاني در آن شرکت ميکرد. او در سال 73 در گفتوگو با روزنامه رسالت درباره اختيارات شورايعالي پشتيباني جنگ گفته بود: «امام نمايندگاني در اين شورا داشتند و شورا رزمندگان را از لحاظ تدارکاتي و مقررات پشتيباني ميکرد. همچنين با اختياراتي که حضرت امام به اين شورا داده بودند، قوانيني را هم ميگذراند».اما چه چیزی رئيسجمهوري، را به ياد اين شورا و اختيارات ويژه انداخته است؟ شرايط اقتصادي بهوجودآمده در يک سال اخير و انتقاداتي که به دولت درباره مسائل فرهنگي و سياست خارجي ميشود، از نکات مهمي است که حسن روحاني را بر آن داشته تا نياز به اختيارات ويژه را حس کند. او چندي پيش نيز در مراسم افطاري با فعالان سياسي گفته بود: «وقتي از
دولت سؤال و مطالبهاي ميشود، بايد از طرف ديگر بررسي شود که دولت چه مقدار در حوزههاي مورد سؤال داراي اختيار بوده است؛ بهطورمثال اگر درباره سياست خارجي، فرهنگ يا فضاي مجازي از دولت سؤال و مطالبهاي ميشود، بايد ببينيم که دولت چقدر در اين حوزهها اختيار دارد. بايد در حد توان و در حوزه اختيارات رئيسجمهور از دولت مطالبه داشت». او براي سخن خود اينگونه دليل آورده بود: «اگر مردم احساس کنند که گروهها و دستگاههاي مختلف به هم نزديک شده و با هم همدلي و همافزايي دارند، خوشحال و اميدوارتر خواهند بود، اما زماني که ميبينند بهطورمثال دولت براي اصلاح قيمت حاملهاي انرژي اقدامي انجام داده و مجلس آن را رد ميکند، بيترديد مردم دچار نگراني ميشوند». او همچنين گفته بود که اگر چنانچه با هم مهربان بوده و با همدلي و روحيه برادري در کنار يکديگر گام برداريم و چنانچه يک دستگاه و اتاق براي انتخابات تصميم نگيرد، ميتوانيم از مشکلات عبور کنيم.اينکه رئيسجمهوري خواستار اختيارات بيشتري شود، هميشه منتقداني هم داشته است. سال گذشته آيتالله جنتي در افتتاحيه پنجمين اجلاسيه مجلس خبرگان رهبري، تلويحا به اين نکته اشاره کرده و گفته بود:
«در حقيقت سياستگذاري، راهبري و پيگيري اصلي اداره کشور برعهده رهبري معظم انقلاب بوده و براي مقابله با مشکلات، ايشان حداکثر اختيارات را به دستگاههاي مختلف اعطا فرمودهاند و اکنون اين دستگاههاي ذيربط هستند که بايد پاسخگوي مسائل کشور باشند».روز گذشته اما مصطفي هاشميطبا که در دوران دفاع مقدس وزير صنايع بود، گفت که اختيارات دولت متناسب با توقعات نيست. به گزارش خبرآنلاين، او درباره انتقادات رئيسجمهور مبنيبر نبود اختيارات در دولت متناسب با توقعات، آن هم در شرايط جنگ اقتصادي فعلي، گفت: «بله واقعيت آن است که محققکردن همه آنچه که مورد توقع مردم است در اختيار دولت نيست، بهتر است براي شفافسازي، دولت دستبهکار شده و درباره مشکلات و ميزان اختيارات با مردم گفتوگو کند».
رئيسجمهوري؛ فرمانده جنگ اقتصادي
سخنان پيش از عيد رئيسجمهوري نشان ميدهد او مدتهاست که دغدغه اين اختيارات را دارد
در مورد آن بارها با مقام معظم رهبري نيز مشورت کرده است. روحاني در نيمه اسفند سال گذشته و در سفري به استان گيلان در جمع مردم لاهيجان با اشاره به برگزاري جلسات متعدد با مقام معظم رهبري درباره شرايط کنوني جنگ اقتصادي و رواني، گفته بود: «در اين جلسات به رهبر معظم انقلاب گفتم که در اين مرحله نياز به يک فرمانده داريم تا همه مردم و ارکان نظام با يک فرماندهي واحد دشمن را شکست دهند و پيشنهاد دادم که ايشان بهعنوان رهبر نظام، فرماندهي جنگ اقتصادي را برعهده بگيرند و همه مسئولان و قواي کشور در خدمت ايشان باشند تا مسير و راه را آنگونه که ايشان هدايت ميکنند، ادامه دهيم. مقام معظم رهبري گفتند الان شرايط جنگ است و نياز به فرمانده اين جنگ داريم که بايد فرمانده آن رئيسجمهور باشد و اين تأکيد مقام معظم رهبري بود و بر اين مبنا دستور دادند تا دولت و قواي ديگر در چارچوب مقررات در کنار دولت باشند و من نيز در آن جلسه اعلام آمادگي کردم که دولت و رئيسجمهور به شرايط حساس کنوني کشور کمک کنند».
البته رئيسجمهوري در ديدار با دانشجويان و جوانان، يک راه ديگر را نيز پيشنهاد داده بود؛ «رفراندوم». اين همان راهکاري است که پيشتر نيز روحاني از آن گفته بود. او يکشنبهشب با تأکيد بر استفاده از همه ظرفيتهاي استفادهنشده از اصول مترقي قانون اساسي گفته بود: «يکي از آنها اصل ۵۹ است که ميگويد اگر در يک مسئله مهم فرهنگي، اجتماعي يا سياست خارجي اختلاف نظر داريم، ميتوانيم پاي صندوق آرا برويم تا مردم نظر دهند. طبق اين اصل و در مسائل اساسي، نمايندگان ملت در مجلس ميتوانند تصميم بگيرند تا موضوع به رأي عمومي گذاشته و مشکل حل شود. در قانون اساسي ما ظرفيت کامل است».
مذاکره؛ هرگز
منتقدان دولت روحاني ميتوانند داشتن «اختيارات ويژه» را به گونهاي ديگر تعبير کنند و بگويند شايد او به دنبال مذاکره است. مطلبي که در همين افطارهاي رئيسجمهوري بارها از سوي حسن روحاني تکذيب شده و او مقاومت در برابر آمريکا و تحريمها را برگزيده است. او در ضيافت افطاري با روحانيون گفته بود: «خوشبختانه امروز اتفاق نظر داريم که بايد در برابر آمريکا و تحريم بايستيم و در اين زمينه هيچ اختلاف نظري بين مردم و مقامات کشور وجود ندارد».رئيسجمهوري با اشاره به اينکه بنده طرفدار مذاکره و ديپلماسي هستم، اما انجام آن را در شرايط کنوني به هيچ عنوان قبول ندارم، عنوان کرده بود: «در مهرماه سال گذشته در جريان سفر به سازمان ملل، پنج نفر از رهبران معروف دنيا واسطه شدند که با رئيسجمهور آمريکا مذاکره کنيم و سال پيش از آن نيز وزارت خارجه آمريکا هشت بار درخواست مذاکره داد، اما شرايط امروز به هيچ عنوان شرايط مذاکره نيست و امروز شرايط ما شرايط مقاومت و ايستادگي است».روحاني همچنين در مراسم افطار با فعالان سياسي به اختيارات دولت اشاره کرده و گفته بود: «تسليمشدن با فرهنگ و دين ما سازگار نيست و مردم آن را نميپذيرند، لذا نبايد تسليم شويم
و بايد راهحلها را پيدا کنيم و در اين زمينه البته مهم است که چه مقدار از راهحلها در اختيار دولت قرار دارد. وقتي از دولت سؤال و مطالبهاي ميشود، بايد از طرف ديگر بررسي شود که دولت چه مقدار در حوزههاي مورد سؤال داراي اختيار بوده است؛ به طور مثال اگر درخصوص سياست خارجي، فرهنگ يا فضاي مجازي از دولت سؤال و مطالبهاي ميشود، بايد ببينيم که دولت چقدر در اين حوزهها اختيار دارد. بايد در حد توان و در حوزه اختيارات رئيسجمهور از دولت مطالبه داشت».علي شکوريراد، دبيرکل حزب اتحاد ملت نيز درباره اين مراسم به جماران گفته بود: «يکي از اصولگرايان در زمينه فرهنگ و برخي در زمينه سياست خارجي از دولت انتقاد کردند که آقاي روحاني پرسيد در عرصههاي اقتصادي، بينالملل و فرهنگي دولت چه مقدار اختيار دارد؟ اشاره کردند که قانون اساسي اختياراتي را براي دولت ذکر کرده است، اما در عمل ببينيد دولت چقدر اختيار دارد و متناسب با اين اختيار از دولت انتظار داشته باشيم و مسئوليت بخواهيم. مثال زدند که در زمينه فرهنگي، صداوسيما و ديگر دستگاههاي فرهنگي در اختيار دولت نيستند، اما همه از دولت انتظار دارند. در زمينه مسائل عمومي هم اشاره کردند
که يک قاضي در دادگاهي حکم صادر ميکند و دستور فيلتر ميدهد، درحاليکه فضاي مجازي براي مردم آب و نان ميآورد و نبايد به راحتي يک قاضي اينطور تصميم بگيرد، اما دولت هيچ اشرافي بر اين قاضي ندارد».
سخنان چند روز اخير و مواضع رئيسجمهوري نشان ميدهد که او در عدم مذاکره با رئيسجمهوري آمريکا اصرار دارد و او و دولت و ديگر مقامات کشور هرگونه مذاکره را به نفع ايران نميدانند. قطعا او، اختيارات ويژه را براي پيشبرد اهداف دولت و خروج مردم از تنگناهاي اقتصادي و اجتماعي ميخواهد. بايد ديد حسن روحاني مانند دوران دفاع مقدس ميتواند شورايي را براي پيشبرد بهتر اهداف دولت احيا کند؟
علی ایوبی : افطار رئيسجمهوري با جمعي از روحانيون و شخصيتهاي حوزوي، بهانهاي شد تا او يادي از دوران دفاع مقدس کند و اعلام کند که امروز هم در شرايط جنگ اقتصادي هستيم. البته حسن روحاني، راه پيروزي در اين جنگ را هم داشتن اختيارات ويژه دانسته است. داشتن يا نداشتن اختيارات هميشه از مواردي بوده که رؤسايجمهور با آن دستبهگريبان بودهاند؛ از رئيس دولت اصلاحات که رئيسجمهور را يک تدارکاتچي ميدانست تا حسن روحاني که براي حل مشکلات حالحاضر کشور به دنبال اختيارات ويژه است. حسن روحاني دوشنبهشب گفته بود: «در دوران جنگ تحميلي نيز در مقطعي که با مشکل مواجه شديم، شورايعالي پشتيباني جنگ ايجاد شد و همه اختيارات در دست اين شورا بود و حتي مجلس شوراي اسلامي و قوه قضائيه نيز در تصميمگيري آن شورا دخالتي نداشتند و امروز هم در شرايط جنگ اقتصادي قرار داريم». او ادامه داد: «همانگونه که در جنگ هشتساله اختيارات ويژهاي را از امام راحل گرفته و توانستيم جنگ را اداره کنيم و حتي موفقيتهاي بسياري را به دست آوريم، امروز هم به چنين اختياراتي نياز داريم. در هيچ دورهاي در تبادلات بانکي و فروش نفت با مشکلات و شرايط
امروزه مواجه نبودهايم، بنابراین نيازمند تمرکز و احساس شرايط جنگ اقتصادي از سوي همه هستيم».روحاني در اين سخنراني خود به «شورايعالي پشتيباني جنگ» اشاره کرده است. اين همان شورايي است که در سال ۱۳۶۵ با موافقت امام خميني(ره) ايجاد شد و رياست آن برعهده رئيسجمهوري بود. اين شورا بعد از شورايعالي دفاع که در سال 1362 به وجود آمده بود تشکيل شد که حسن روحاني بهعنوان نماينده مرحوم آيتالله هاشميرفسنجاني در آن شرکت ميکرد. او در سال 73 در گفتوگو با روزنامه رسالت درباره اختيارات شورايعالي پشتيباني جنگ گفته بود: «امام نمايندگاني در اين شورا داشتند و شورا رزمندگان را از لحاظ تدارکاتي و مقررات پشتيباني ميکرد. همچنين با اختياراتي که حضرت امام به اين شورا داده بودند، قوانيني را هم ميگذراند».اما چه چیزی رئيسجمهوري، را به ياد اين شورا و اختيارات ويژه انداخته است؟ شرايط اقتصادي بهوجودآمده در يک سال اخير و انتقاداتي که به دولت درباره مسائل فرهنگي و سياست خارجي ميشود، از نکات مهمي است که حسن روحاني را بر آن داشته تا نياز به اختيارات ويژه را حس کند. او چندي پيش نيز در مراسم افطاري با فعالان سياسي گفته بود: «وقتي از
دولت سؤال و مطالبهاي ميشود، بايد از طرف ديگر بررسي شود که دولت چه مقدار در حوزههاي مورد سؤال داراي اختيار بوده است؛ بهطورمثال اگر درباره سياست خارجي، فرهنگ يا فضاي مجازي از دولت سؤال و مطالبهاي ميشود، بايد ببينيم که دولت چقدر در اين حوزهها اختيار دارد. بايد در حد توان و در حوزه اختيارات رئيسجمهور از دولت مطالبه داشت». او براي سخن خود اينگونه دليل آورده بود: «اگر مردم احساس کنند که گروهها و دستگاههاي مختلف به هم نزديک شده و با هم همدلي و همافزايي دارند، خوشحال و اميدوارتر خواهند بود، اما زماني که ميبينند بهطورمثال دولت براي اصلاح قيمت حاملهاي انرژي اقدامي انجام داده و مجلس آن را رد ميکند، بيترديد مردم دچار نگراني ميشوند». او همچنين گفته بود که اگر چنانچه با هم مهربان بوده و با همدلي و روحيه برادري در کنار يکديگر گام برداريم و چنانچه يک دستگاه و اتاق براي انتخابات تصميم نگيرد، ميتوانيم از مشکلات عبور کنيم.اينکه رئيسجمهوري خواستار اختيارات بيشتري شود، هميشه منتقداني هم داشته است. سال گذشته آيتالله جنتي در افتتاحيه پنجمين اجلاسيه مجلس خبرگان رهبري، تلويحا به اين نکته اشاره کرده و گفته بود:
«در حقيقت سياستگذاري، راهبري و پيگيري اصلي اداره کشور برعهده رهبري معظم انقلاب بوده و براي مقابله با مشکلات، ايشان حداکثر اختيارات را به دستگاههاي مختلف اعطا فرمودهاند و اکنون اين دستگاههاي ذيربط هستند که بايد پاسخگوي مسائل کشور باشند».روز گذشته اما مصطفي هاشميطبا که در دوران دفاع مقدس وزير صنايع بود، گفت که اختيارات دولت متناسب با توقعات نيست. به گزارش خبرآنلاين، او درباره انتقادات رئيسجمهور مبنيبر نبود اختيارات در دولت متناسب با توقعات، آن هم در شرايط جنگ اقتصادي فعلي، گفت: «بله واقعيت آن است که محققکردن همه آنچه که مورد توقع مردم است در اختيار دولت نيست، بهتر است براي شفافسازي، دولت دستبهکار شده و درباره مشکلات و ميزان اختيارات با مردم گفتوگو کند».
رئيسجمهوري؛ فرمانده جنگ اقتصادي
سخنان پيش از عيد رئيسجمهوري نشان ميدهد او مدتهاست که دغدغه اين اختيارات را دارد
در مورد آن بارها با مقام معظم رهبري نيز مشورت کرده است. روحاني در نيمه اسفند سال گذشته و در سفري به استان گيلان در جمع مردم لاهيجان با اشاره به برگزاري جلسات متعدد با مقام معظم رهبري درباره شرايط کنوني جنگ اقتصادي و رواني، گفته بود: «در اين جلسات به رهبر معظم انقلاب گفتم که در اين مرحله نياز به يک فرمانده داريم تا همه مردم و ارکان نظام با يک فرماندهي واحد دشمن را شکست دهند و پيشنهاد دادم که ايشان بهعنوان رهبر نظام، فرماندهي جنگ اقتصادي را برعهده بگيرند و همه مسئولان و قواي کشور در خدمت ايشان باشند تا مسير و راه را آنگونه که ايشان هدايت ميکنند، ادامه دهيم. مقام معظم رهبري گفتند الان شرايط جنگ است و نياز به فرمانده اين جنگ داريم که بايد فرمانده آن رئيسجمهور باشد و اين تأکيد مقام معظم رهبري بود و بر اين مبنا دستور دادند تا دولت و قواي ديگر در چارچوب مقررات در کنار دولت باشند و من نيز در آن جلسه اعلام آمادگي کردم که دولت و رئيسجمهور به شرايط حساس کنوني کشور کمک کنند».
البته رئيسجمهوري در ديدار با دانشجويان و جوانان، يک راه ديگر را نيز پيشنهاد داده بود؛ «رفراندوم». اين همان راهکاري است که پيشتر نيز روحاني از آن گفته بود. او يکشنبهشب با تأکيد بر استفاده از همه ظرفيتهاي استفادهنشده از اصول مترقي قانون اساسي گفته بود: «يکي از آنها اصل ۵۹ است که ميگويد اگر در يک مسئله مهم فرهنگي، اجتماعي يا سياست خارجي اختلاف نظر داريم، ميتوانيم پاي صندوق آرا برويم تا مردم نظر دهند. طبق اين اصل و در مسائل اساسي، نمايندگان ملت در مجلس ميتوانند تصميم بگيرند تا موضوع به رأي عمومي گذاشته و مشکل حل شود. در قانون اساسي ما ظرفيت کامل است».
مذاکره؛ هرگز
منتقدان دولت روحاني ميتوانند داشتن «اختيارات ويژه» را به گونهاي ديگر تعبير کنند و بگويند شايد او به دنبال مذاکره است. مطلبي که در همين افطارهاي رئيسجمهوري بارها از سوي حسن روحاني تکذيب شده و او مقاومت در برابر آمريکا و تحريمها را برگزيده است. او در ضيافت افطاري با روحانيون گفته بود: «خوشبختانه امروز اتفاق نظر داريم که بايد در برابر آمريکا و تحريم بايستيم و در اين زمينه هيچ اختلاف نظري بين مردم و مقامات کشور وجود ندارد».رئيسجمهوري با اشاره به اينکه بنده طرفدار مذاکره و ديپلماسي هستم، اما انجام آن را در شرايط کنوني به هيچ عنوان قبول ندارم، عنوان کرده بود: «در مهرماه سال گذشته در جريان سفر به سازمان ملل، پنج نفر از رهبران معروف دنيا واسطه شدند که با رئيسجمهور آمريکا مذاکره کنيم و سال پيش از آن نيز وزارت خارجه آمريکا هشت بار درخواست مذاکره داد، اما شرايط امروز به هيچ عنوان شرايط مذاکره نيست و امروز شرايط ما شرايط مقاومت و ايستادگي است».روحاني همچنين در مراسم افطار با فعالان سياسي به اختيارات دولت اشاره کرده و گفته بود: «تسليمشدن با فرهنگ و دين ما سازگار نيست و مردم آن را نميپذيرند، لذا نبايد تسليم شويم
و بايد راهحلها را پيدا کنيم و در اين زمينه البته مهم است که چه مقدار از راهحلها در اختيار دولت قرار دارد. وقتي از دولت سؤال و مطالبهاي ميشود، بايد از طرف ديگر بررسي شود که دولت چه مقدار در حوزههاي مورد سؤال داراي اختيار بوده است؛ به طور مثال اگر درخصوص سياست خارجي، فرهنگ يا فضاي مجازي از دولت سؤال و مطالبهاي ميشود، بايد ببينيم که دولت چقدر در اين حوزهها اختيار دارد. بايد در حد توان و در حوزه اختيارات رئيسجمهور از دولت مطالبه داشت».علي شکوريراد، دبيرکل حزب اتحاد ملت نيز درباره اين مراسم به جماران گفته بود: «يکي از اصولگرايان در زمينه فرهنگ و برخي در زمينه سياست خارجي از دولت انتقاد کردند که آقاي روحاني پرسيد در عرصههاي اقتصادي، بينالملل و فرهنگي دولت چه مقدار اختيار دارد؟ اشاره کردند که قانون اساسي اختياراتي را براي دولت ذکر کرده است، اما در عمل ببينيد دولت چقدر اختيار دارد و متناسب با اين اختيار از دولت انتظار داشته باشيم و مسئوليت بخواهيم. مثال زدند که در زمينه فرهنگي، صداوسيما و ديگر دستگاههاي فرهنگي در اختيار دولت نيستند، اما همه از دولت انتظار دارند. در زمينه مسائل عمومي هم اشاره کردند
که يک قاضي در دادگاهي حکم صادر ميکند و دستور فيلتر ميدهد، درحاليکه فضاي مجازي براي مردم آب و نان ميآورد و نبايد به راحتي يک قاضي اينطور تصميم بگيرد، اما دولت هيچ اشرافي بر اين قاضي ندارد».
سخنان چند روز اخير و مواضع رئيسجمهوري نشان ميدهد که او در عدم مذاکره با رئيسجمهوري آمريکا اصرار دارد و او و دولت و ديگر مقامات کشور هرگونه مذاکره را به نفع ايران نميدانند. قطعا او، اختيارات ويژه را براي پيشبرد اهداف دولت و خروج مردم از تنگناهاي اقتصادي و اجتماعي ميخواهد. بايد ديد حسن روحاني مانند دوران دفاع مقدس ميتواند شورايي را براي پيشبرد بهتر اهداف دولت احيا کند؟