|

چالش مديران شهري براي انتقال مرکز دفن زباله تهران از آرادکوه تمامي ندارد

تهران به دنبال مکاني جديد براي دفن زباله

شهرزاد همتي: با وجود آنکه در سال‌هاي گذشته بارها درباره انتقال محل دفن زباله استان تهران از آرادکوه به جاي ديگري صحبت شده بود و شوراي شهر و سازمان حفاظت از محيط زيست و حتي رياست‌جمهوري نیز درصدد انتقال اين مرکز بودند، روز گذشته زهرا صدراعظم‌نوري، رئيس کميسيون سلامت شوراي اسلامي شهر تهران، با تأكيد بر اينکه بحث انتقال مجتمع آرادکوه در هيچ‌کجا قطعي نشده است، افزود: در حقيقت موضوع انتقال مجتمع آرادکوه حرف درستي نيست. او در تشريح مناقشه ميان مديريت شهري و سازمان حفاظت محيط زيست درباره انتقال مرکز تفکيک و دفن پسماند آرادکوه گفت: موضوع انتقال اين مجتمع درست نيست و اگر قرار بر اين انتقال باشد، بايد دلايل کافي داشته باشد و چنين تصميمي بر اساس مطالعات و داده‌هاي دقيق اتخاذ شود. قطعا مرکز تفکيک و دفن پسماند آرادکوه ظرفيتي دارد که بايد به اين ظرفيت توجه شود؛ اما مادامي‌که آرادکوه ظرفيت داشته باشد، از آن بهره‌برداري خواهد شد؛ البته در اين مسير بايد ملاحظات محيط‌زيستي اين مجموعه رعايت و تلاش شود با اتخاذ تمهيدات لازم، شاهد کمترين آسيب به محيط زيست باشيم. به هر ترتيب، دلايلي که براي انتقال آرادکوه مطرح مي‌کنند، دلايل درستي نيست و اساسا اين حرف درست نيست و قطعي هم نشده است. گاهي علت بوي نامطبوع مسير فرودگاه امام خميني (ره)، وجود مجتمع آرادکوه عنوان مي‌شود که درست نيست. در حقيقت عوامل متعددي و حدود ۲۰ علت براي اين بوي نامطبوع بررسي شده‌اند که مجتمع آرادکوه دوازدهمين علت آن است؛ بنابراین اين سخن هم سخن درستي نيست.
دشواري پيداکردن جايگزين براي آرادکوه
آرش حسيني‌ميلاني، رئيس کميته محيط زيست شوراي شهر تهران، در گفت‌وگو با «شرق» درباره لزوم جابه‌جايي آرادکوه گفت: نکته اين است که آرادکوه زماني که در دهه 40 براي دفع زباله تهران مکان‌يابي شده، توسعه شهري بسيار کمتر بوده و اين مکان بر اساس نتايج مطالعات از هر نظر بهينه بوده است. ولي طبيعتا شهر توسعه پيدا کرده و هر محل دفع زباله‌اي نیز ميزان ظرفيتي مشخص دارد. مضافا جايي مثل آرادکوه نيازمند برنامه‌هاي احيا و بازسازي است؛ به اين معنا که به صورت اصولي در مراکز دفن بايد عمليات احيا و بازسازي مانند درخت‌کاري انجام شود تا کمترين پيامد محيط‌زيستي را براي نواحي اطراف داشته باشد. در آرادکوه نزديک به ۵۴۰ هکتار درخت‌کاري انجام شده است؛ اما اين مرکز از نظر استانداردهاي محيط‌زيستي هنوز با حد مطلوب فاصله دارد.او تأكيد کرد: هرچند هنوز ظرفيت آرادکوه تکميل نشده است، مسئله اين است که بوي نامطبوع مناطق هم‌جوار فرودگاه شدت گرفته و مسئولان ذي‌ربط به‌درستي درصدد حل معضل بوي مسير فرودگاه هستند؛ چراکه از نظر حفظ اعتبار بين‌المللي اين بوي نامطبوع در مسير فرودگاه حتما بايد برطرف شود؛ اما مسئله منشأيابي و سهم آرادکوه در ايجاد بوي نامطبوع است که در اين زمينه اختلاف نظری بين شهرداري و محيط زيست و ساير دستگاه‌هاي ذي‌ربط وجود دارد. براي همين کارگروهي در مجموعه رياست‌جمهوري تشکيل شده تا مسئله بو را بررسي کند. نکته اصلي اين است که جابه‌جايي مرکز دفن يک کلان‌شهر پروژه ساده‌اي نيست و بايد تمام ابعاد آن مدنظر قرار بگيرد. در اين ارتباط بايد بر اساس مطالعه مکان‌يابي تصويب‌شده از سوی کارگروه پسماند، زميني براي جايگزيني آرادکوه از سوی منابع طبيعي در اختيار شهرداري قرار گيرد و استانداري و فرمانداري نیز در اين زمينه مساعدت جدي کنند. به عبارت ديگر، دولت بايد زمين را تحويل شهرداري بدهد، منتها فاصله مرکز دفن و تبعات و هزينه‌هاي اجتماعي و اقتصادي جانمايي خود مسئله‌ساز است. بالاخره اين منطقه شهري تهران روزبه‌روز افزايش جمعيت داشته و گزينه‌هاي بهينه براي مرکز دفن زباله در تهران مدام دورتر و کمياب‌تر مي‌شوند.صحبت‌هاي رئيس کميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر تهران مبني بر قطعي‌نبودن انتقال آرادکوه، مرتبط با خبري بود که اعلام کرده بود جابه‌جايي آرادکوه با شهرداري است، منتها اين اتفاق منوط به تصميم‌گيري در کارگروه مذکور درباره منشأ بو است. ميلاني افزود: مطابق اطلاع ما، جلسه اول و دوم اين کارگروه تشکيل شده و ما منتظر جمع‌بندي نهايي هستيم.ميلاني با اشاره به حجم بالاي زباله انتقالي به آرادکوه تأكيد کرد: بالاخره ميزان پسماند توليدي شهر تهران رقم درخور توجهي است و روزانه 9 هزار تُن زباله به آرادکوه منتقل مي‌شود که از اين ميان هفت هزار تن متعلق به تهران است و آرادکوه بار بقيه مناطق اطراف تهران را هم به دوش مي‌کشد. حمل و انتقال اين هفت هزار تن تا آرادکوه نیز هزينه بالايي دارد. براي همين بايد در ايستگاه‌هاي مياني، راندمان پردازش را افزايش و وزن آن را کاهش دهيم. به همين منظور چند تفاهم‌نامه بين مديريت پسماند با پيمانکاران براي تفکيک لاستيک و تاير و لوازم الکترونيک و سرشاخه امضا شده و در راستاي اين تفاهم‌نامه‌ها خوشبختانه وزن تناژ پسماند مقداري کاهش پيدا کرده است. ادامه اين کار اصولي مي‌تواند بار زباله ورودي به آرادکوه را کاهش دهد. از طرفي تفکيک از مبدأ و پردازش مکانيزه را بايد در رأس کار قرار دهيم. متأسفانه در ايستگاه‌هاي ميانی، تفکيک و پردازش‌ زباله دستي است، در‌حالي‌که بايد مکانيزه شود.ميلاني در پايان با اشاره به اينکه پيداکردن جايگزين براي آرادکوه دشوار است و هزينه انتقال زباله به آرادکوه هم براي تهران بالاست، گفت: بايد ورودي به آرادکوه کاهش پيدا کند. در هر صورت بايد در افق بلندمدت به فکر جايگزين بود، از طرفي اهالي شهرهاي اطراف به‌شدت معترض همجواري با آرادکوه هستند و با توجه به توسعه شهرري و ساير نواحي مجاور، مديريت شهري و ساير دستگاه‌هاي مسئول بايد تمام تلاش خود را براي حل اين معضل در چارچوب زمان‌بندي منطقي به کار ببندند. مطابق نص برنامه سوم توسعه تهران، بايد ورودي به آرادکوه کاهش پيدا کند و دفن بهداشتي و اصولي در اين مرکز توسعه يابد و تصفيه اصولي شيرابه‌ها انجام شود تا شاهد کاهش انتشار بو از آرادکوه باشيم.
معضل حل‌نشدني آرادکوه
هرچند منشأ اصلي بوي بد مسير فرودگاه امام هنوز مشخص نشده، اما آرادکوه هم سهمي از بوي بد اين مسير دارد. در سال‌هاي اخير بوي بد مسير بهشت زهرا تا فرودگاه امام و همچنين مناطقي مثل کهريزک از معضلات اصلي مناطق جنوبي تهران بوده است و هرساله مناقشاتي در هر دوره از شورا درباره انتقال مرکز دفع زباله وجود دارد؛ اما اکنون رئيس کميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر تهران تلويحا مسئله انتقال آرادکوه را منتفي مي‌داند. اسفندماه سال گذشته، کيومرث کلانتري، رئيس محيط زيست تهران، ضمن اينکه از دستور رئيس‌جهوري مبني بر انتقال آرادکوه خبر داده بود، اعلام کرد:‌ روزانه ۹ هزار تن پسماند از شهر تهران در مرکز دفن آرادکوه تخليه مي‌شود. محيط زيست سايت آرادکوه را با وضعيت فعلي تأييد نمی‌کند. او با اشاره به اينکه محيط زيست آماده همکاري با شهرداري تهران براي مکان‌يابي و مديريت اصولي پسماندهاست، خاطرنشان کرد: پسماندها بايد از مبدأ تفکيک شوند. درحال‌حاضر کود کمپوست اين پسماندها نيز قابليت استفاده در اراضي کشاورزي را ندارد. هرچند کلانتري از دستور رئيس‌جمهوري براي انتقال آرادکوه خبر داده بود، ‌اما ارديبهشت سال جاري با اعلام اينکه جايگزيني براي آرادکوه وجود ندارد، گفت: حدود ۲۸ کانون آلاينده در شهرستان‌هاي استان تهران از جمله رباط کريم و اسلامشهر شناسايي شده است که سبب ايجاد بوي نامطبوع در مسير فرودگاه امام (ره) مي‌شود. درحال‌حاضر نيز ۲۵ کانون آلاينده به‌طور‌کامل رفع آلايندگي شده و سه مورد از آنها از جمله مرکز دفع پسماند آرادکوه، فاضلاب شهري اسلامشهر و واوان و يک مجتمع دامپروري همچنان مشکلات زيست‌محيطي دارند. وي با بيان اينکه روزانه هشت هزار تن پسماند به مرکز دفع پسماند آرادکوه منتقل مي‌شود، تصريح کرد: اين مرکز دفع پسماند با وضعيت فعلي خود مورد تأييد محيط زيست نيست و بايد جابه‌جا شود؛ ولي پيش از جابه‌جايي بايد جايگزيني براي آن انتخاب شود.

شهرزاد همتي: با وجود آنکه در سال‌هاي گذشته بارها درباره انتقال محل دفن زباله استان تهران از آرادکوه به جاي ديگري صحبت شده بود و شوراي شهر و سازمان حفاظت از محيط زيست و حتي رياست‌جمهوري نیز درصدد انتقال اين مرکز بودند، روز گذشته زهرا صدراعظم‌نوري، رئيس کميسيون سلامت شوراي اسلامي شهر تهران، با تأكيد بر اينکه بحث انتقال مجتمع آرادکوه در هيچ‌کجا قطعي نشده است، افزود: در حقيقت موضوع انتقال مجتمع آرادکوه حرف درستي نيست. او در تشريح مناقشه ميان مديريت شهري و سازمان حفاظت محيط زيست درباره انتقال مرکز تفکيک و دفن پسماند آرادکوه گفت: موضوع انتقال اين مجتمع درست نيست و اگر قرار بر اين انتقال باشد، بايد دلايل کافي داشته باشد و چنين تصميمي بر اساس مطالعات و داده‌هاي دقيق اتخاذ شود. قطعا مرکز تفکيک و دفن پسماند آرادکوه ظرفيتي دارد که بايد به اين ظرفيت توجه شود؛ اما مادامي‌که آرادکوه ظرفيت داشته باشد، از آن بهره‌برداري خواهد شد؛ البته در اين مسير بايد ملاحظات محيط‌زيستي اين مجموعه رعايت و تلاش شود با اتخاذ تمهيدات لازم، شاهد کمترين آسيب به محيط زيست باشيم. به هر ترتيب، دلايلي که براي انتقال آرادکوه مطرح مي‌کنند، دلايل درستي نيست و اساسا اين حرف درست نيست و قطعي هم نشده است. گاهي علت بوي نامطبوع مسير فرودگاه امام خميني (ره)، وجود مجتمع آرادکوه عنوان مي‌شود که درست نيست. در حقيقت عوامل متعددي و حدود ۲۰ علت براي اين بوي نامطبوع بررسي شده‌اند که مجتمع آرادکوه دوازدهمين علت آن است؛ بنابراین اين سخن هم سخن درستي نيست.
دشواري پيداکردن جايگزين براي آرادکوه
آرش حسيني‌ميلاني، رئيس کميته محيط زيست شوراي شهر تهران، در گفت‌وگو با «شرق» درباره لزوم جابه‌جايي آرادکوه گفت: نکته اين است که آرادکوه زماني که در دهه 40 براي دفع زباله تهران مکان‌يابي شده، توسعه شهري بسيار کمتر بوده و اين مکان بر اساس نتايج مطالعات از هر نظر بهينه بوده است. ولي طبيعتا شهر توسعه پيدا کرده و هر محل دفع زباله‌اي نیز ميزان ظرفيتي مشخص دارد. مضافا جايي مثل آرادکوه نيازمند برنامه‌هاي احيا و بازسازي است؛ به اين معنا که به صورت اصولي در مراکز دفن بايد عمليات احيا و بازسازي مانند درخت‌کاري انجام شود تا کمترين پيامد محيط‌زيستي را براي نواحي اطراف داشته باشد. در آرادکوه نزديک به ۵۴۰ هکتار درخت‌کاري انجام شده است؛ اما اين مرکز از نظر استانداردهاي محيط‌زيستي هنوز با حد مطلوب فاصله دارد.او تأكيد کرد: هرچند هنوز ظرفيت آرادکوه تکميل نشده است، مسئله اين است که بوي نامطبوع مناطق هم‌جوار فرودگاه شدت گرفته و مسئولان ذي‌ربط به‌درستي درصدد حل معضل بوي مسير فرودگاه هستند؛ چراکه از نظر حفظ اعتبار بين‌المللي اين بوي نامطبوع در مسير فرودگاه حتما بايد برطرف شود؛ اما مسئله منشأيابي و سهم آرادکوه در ايجاد بوي نامطبوع است که در اين زمينه اختلاف نظری بين شهرداري و محيط زيست و ساير دستگاه‌هاي ذي‌ربط وجود دارد. براي همين کارگروهي در مجموعه رياست‌جمهوري تشکيل شده تا مسئله بو را بررسي کند. نکته اصلي اين است که جابه‌جايي مرکز دفن يک کلان‌شهر پروژه ساده‌اي نيست و بايد تمام ابعاد آن مدنظر قرار بگيرد. در اين ارتباط بايد بر اساس مطالعه مکان‌يابي تصويب‌شده از سوی کارگروه پسماند، زميني براي جايگزيني آرادکوه از سوی منابع طبيعي در اختيار شهرداري قرار گيرد و استانداري و فرمانداري نیز در اين زمينه مساعدت جدي کنند. به عبارت ديگر، دولت بايد زمين را تحويل شهرداري بدهد، منتها فاصله مرکز دفن و تبعات و هزينه‌هاي اجتماعي و اقتصادي جانمايي خود مسئله‌ساز است. بالاخره اين منطقه شهري تهران روزبه‌روز افزايش جمعيت داشته و گزينه‌هاي بهينه براي مرکز دفن زباله در تهران مدام دورتر و کمياب‌تر مي‌شوند.صحبت‌هاي رئيس کميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر تهران مبني بر قطعي‌نبودن انتقال آرادکوه، مرتبط با خبري بود که اعلام کرده بود جابه‌جايي آرادکوه با شهرداري است، منتها اين اتفاق منوط به تصميم‌گيري در کارگروه مذکور درباره منشأ بو است. ميلاني افزود: مطابق اطلاع ما، جلسه اول و دوم اين کارگروه تشکيل شده و ما منتظر جمع‌بندي نهايي هستيم.ميلاني با اشاره به حجم بالاي زباله انتقالي به آرادکوه تأكيد کرد: بالاخره ميزان پسماند توليدي شهر تهران رقم درخور توجهي است و روزانه 9 هزار تُن زباله به آرادکوه منتقل مي‌شود که از اين ميان هفت هزار تن متعلق به تهران است و آرادکوه بار بقيه مناطق اطراف تهران را هم به دوش مي‌کشد. حمل و انتقال اين هفت هزار تن تا آرادکوه نیز هزينه بالايي دارد. براي همين بايد در ايستگاه‌هاي مياني، راندمان پردازش را افزايش و وزن آن را کاهش دهيم. به همين منظور چند تفاهم‌نامه بين مديريت پسماند با پيمانکاران براي تفکيک لاستيک و تاير و لوازم الکترونيک و سرشاخه امضا شده و در راستاي اين تفاهم‌نامه‌ها خوشبختانه وزن تناژ پسماند مقداري کاهش پيدا کرده است. ادامه اين کار اصولي مي‌تواند بار زباله ورودي به آرادکوه را کاهش دهد. از طرفي تفکيک از مبدأ و پردازش مکانيزه را بايد در رأس کار قرار دهيم. متأسفانه در ايستگاه‌هاي ميانی، تفکيک و پردازش‌ زباله دستي است، در‌حالي‌که بايد مکانيزه شود.ميلاني در پايان با اشاره به اينکه پيداکردن جايگزين براي آرادکوه دشوار است و هزينه انتقال زباله به آرادکوه هم براي تهران بالاست، گفت: بايد ورودي به آرادکوه کاهش پيدا کند. در هر صورت بايد در افق بلندمدت به فکر جايگزين بود، از طرفي اهالي شهرهاي اطراف به‌شدت معترض همجواري با آرادکوه هستند و با توجه به توسعه شهرري و ساير نواحي مجاور، مديريت شهري و ساير دستگاه‌هاي مسئول بايد تمام تلاش خود را براي حل اين معضل در چارچوب زمان‌بندي منطقي به کار ببندند. مطابق نص برنامه سوم توسعه تهران، بايد ورودي به آرادکوه کاهش پيدا کند و دفن بهداشتي و اصولي در اين مرکز توسعه يابد و تصفيه اصولي شيرابه‌ها انجام شود تا شاهد کاهش انتشار بو از آرادکوه باشيم.
معضل حل‌نشدني آرادکوه
هرچند منشأ اصلي بوي بد مسير فرودگاه امام هنوز مشخص نشده، اما آرادکوه هم سهمي از بوي بد اين مسير دارد. در سال‌هاي اخير بوي بد مسير بهشت زهرا تا فرودگاه امام و همچنين مناطقي مثل کهريزک از معضلات اصلي مناطق جنوبي تهران بوده است و هرساله مناقشاتي در هر دوره از شورا درباره انتقال مرکز دفع زباله وجود دارد؛ اما اکنون رئيس کميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر تهران تلويحا مسئله انتقال آرادکوه را منتفي مي‌داند. اسفندماه سال گذشته، کيومرث کلانتري، رئيس محيط زيست تهران، ضمن اينکه از دستور رئيس‌جهوري مبني بر انتقال آرادکوه خبر داده بود، اعلام کرد:‌ روزانه ۹ هزار تن پسماند از شهر تهران در مرکز دفن آرادکوه تخليه مي‌شود. محيط زيست سايت آرادکوه را با وضعيت فعلي تأييد نمی‌کند. او با اشاره به اينکه محيط زيست آماده همکاري با شهرداري تهران براي مکان‌يابي و مديريت اصولي پسماندهاست، خاطرنشان کرد: پسماندها بايد از مبدأ تفکيک شوند. درحال‌حاضر کود کمپوست اين پسماندها نيز قابليت استفاده در اراضي کشاورزي را ندارد. هرچند کلانتري از دستور رئيس‌جمهوري براي انتقال آرادکوه خبر داده بود، ‌اما ارديبهشت سال جاري با اعلام اينکه جايگزيني براي آرادکوه وجود ندارد، گفت: حدود ۲۸ کانون آلاينده در شهرستان‌هاي استان تهران از جمله رباط کريم و اسلامشهر شناسايي شده است که سبب ايجاد بوي نامطبوع در مسير فرودگاه امام (ره) مي‌شود. درحال‌حاضر نيز ۲۵ کانون آلاينده به‌طور‌کامل رفع آلايندگي شده و سه مورد از آنها از جمله مرکز دفع پسماند آرادکوه، فاضلاب شهري اسلامشهر و واوان و يک مجتمع دامپروري همچنان مشکلات زيست‌محيطي دارند. وي با بيان اينکه روزانه هشت هزار تن پسماند به مرکز دفع پسماند آرادکوه منتقل مي‌شود، تصريح کرد: اين مرکز دفع پسماند با وضعيت فعلي خود مورد تأييد محيط زيست نيست و بايد جابه‌جا شود؛ ولي پيش از جابه‌جايي بايد جايگزيني براي آن انتخاب شود.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها