بریدهای از نوشته سیدحسین موسویان در فارن افررز
ترامپ چگونه میتواند بحران خودساخته با ایران را حل کند
با توجه به اینکه اکثر مسئولان و مردم ایران امیدی به نجات برجام ندارند و اسرائیل هم حاضر به پذیرش خاورمیانه عاری از سلاح هستهای نیست، سیاست فشار حداکثری ترامپ ایران را به سمت اتخاذ سیاست «بازدارندگی هستهای» سوق خواهد داد تا بالانس هستهای ایران و اسرائیل ایجاد شود؛ گزینهای که برخی از نخبگان برجسته سیاسی آمریکا قبلا پیشنهاد کردهاند؛ برای مثال کنت والاتر، تئوریسین برجسته آمریکایی، در سال ۲۰۱۲ نوشت، ایران باید به سلاح هستهای مجهز شود تا بالانس با اسرائیل ایجاد شود و ایجاد بالانس، موجب ثبات خواهد شد.
اما تحقق این گزینه یک مانع دارد و آن هم فتوای مذهبی رهبر عالی ایران، آیتالله خامنهای در مورد منع تولید، انباشت و بهکارگیری سلاحهای هستهای است. عموم مراجع مذهبی شیعه نیز فتوای مشابه دارند. درعینحال روشن نیست که در صورت تجاوز نظامی آمریکا به ایران، آیا آیتالله خامنهای فتوای منع سلاح هستهای را حفظ خواهد کرد یا نه.
با توجه به این واقعیتها، حاکمیت ایران به این جمعبندی رسیده که «مقاومت» را بهعنوان اولویت اول برای مقابله با تهدیدات آمریکا و متحدان منطقهایاش در دستور کار قرار دهد. سیاستهای ترامپ، دولت و اکثریت توده مردم ایران را برای سیاستهای مقاومتی حاکمیت، آماده کرده است. رهبر عالی ایران اعلام کرده که آمریکا و متحدانش، جنگ اقتصادی و سیاسی و امنیتی علیه ایران را آغاز کردهاند. پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، اخیرا تصریح کرد که همه گزینهها، از جمله حمله نظامی به ایران روی میز است. بنابراین نیروهای مسلح ایران خود را برای درگیری احتمالی نظامی آماده و هستههای جهادی مقاومت برای مقابله با آمریکا در سراسر منطقه و حتی فراتر را بسیج خواهند کرد.
متأسفانه این وضعیتی است که ترامپ با خروج از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری، آن را کلید زده است؛ اما هنوز شانس دیپلماسی وجود دارد. رهبران برجسته جهانی مانند نخستوزیر ژاپن و رئیسجمهور فرانسه در تلاش هستند. حرف زیاد زده شده و قول توخالی هم زیاد داده شده است. بنابراین دیپلماسی در صورتی موفق خواهد شد که با حسننیت، قدمهای کلیدی عینی و عملی برداشته شود.
اگر ترامپ خواهان حل بحران خودساخته باشد، اول باید تیم افراطگرای سیاسی- امنیتی فعلی خودش را تغییر دهد که بدون این تغییر موفق نخواهد شد.
قدم کلیدی دوم، برقراری «آتشبس» در جنگ اقتصادی، سیاسی، سایبری و امنیتی علیه ایران است. «برقراری آتشبس» برای مهار وضعیت ضرورتی اجتنابناپذیر است.
سوم اینکه ترامپ چندبار تأکید کرده که خواهان توافق با ایران برای اطمینان از عدم دسترسی ایران به بمب هستهای است. این خواسته ترامپ از طریق توافقی کلان بر مبنای فتوای مذهبی آیتالله خامنهای مبنیبر «حرمت و ممنوعیت دائمی ساخت، انباشت و بهکارگیری سلاحهای هستهای» و تمام سلاحهای کشتار جمعی در خاورمیانه، قابلتحقق است.
اگر آمریکا در مورد عدم اشاعه سلاحهای هستهای جدی است، باید با ایران و قدرتهای منطقهای و جهانی همکاری کند تا اصول برجام در کل منطقه خاورمیانه اجرا شود، زیرا برجام دربرگیرنده جامعترین استانداردهای جهانی شفافیت هستهای و عدم ساخت بمب هستهای است.
عاریسازی خاورمیانه از سلاحهای هستهای میراث تاریخی ترامپ خواهد بود که تنها با تعهد آمریکا به اصول برجام قابل دسترسی است.
با توجه به اینکه اکثر مسئولان و مردم ایران امیدی به نجات برجام ندارند و اسرائیل هم حاضر به پذیرش خاورمیانه عاری از سلاح هستهای نیست، سیاست فشار حداکثری ترامپ ایران را به سمت اتخاذ سیاست «بازدارندگی هستهای» سوق خواهد داد تا بالانس هستهای ایران و اسرائیل ایجاد شود؛ گزینهای که برخی از نخبگان برجسته سیاسی آمریکا قبلا پیشنهاد کردهاند؛ برای مثال کنت والاتر، تئوریسین برجسته آمریکایی، در سال ۲۰۱۲ نوشت، ایران باید به سلاح هستهای مجهز شود تا بالانس با اسرائیل ایجاد شود و ایجاد بالانس، موجب ثبات خواهد شد.
اما تحقق این گزینه یک مانع دارد و آن هم فتوای مذهبی رهبر عالی ایران، آیتالله خامنهای در مورد منع تولید، انباشت و بهکارگیری سلاحهای هستهای است. عموم مراجع مذهبی شیعه نیز فتوای مشابه دارند. درعینحال روشن نیست که در صورت تجاوز نظامی آمریکا به ایران، آیا آیتالله خامنهای فتوای منع سلاح هستهای را حفظ خواهد کرد یا نه.
با توجه به این واقعیتها، حاکمیت ایران به این جمعبندی رسیده که «مقاومت» را بهعنوان اولویت اول برای مقابله با تهدیدات آمریکا و متحدان منطقهایاش در دستور کار قرار دهد. سیاستهای ترامپ، دولت و اکثریت توده مردم ایران را برای سیاستهای مقاومتی حاکمیت، آماده کرده است. رهبر عالی ایران اعلام کرده که آمریکا و متحدانش، جنگ اقتصادی و سیاسی و امنیتی علیه ایران را آغاز کردهاند. پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، اخیرا تصریح کرد که همه گزینهها، از جمله حمله نظامی به ایران روی میز است. بنابراین نیروهای مسلح ایران خود را برای درگیری احتمالی نظامی آماده و هستههای جهادی مقاومت برای مقابله با آمریکا در سراسر منطقه و حتی فراتر را بسیج خواهند کرد.
متأسفانه این وضعیتی است که ترامپ با خروج از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری، آن را کلید زده است؛ اما هنوز شانس دیپلماسی وجود دارد. رهبران برجسته جهانی مانند نخستوزیر ژاپن و رئیسجمهور فرانسه در تلاش هستند. حرف زیاد زده شده و قول توخالی هم زیاد داده شده است. بنابراین دیپلماسی در صورتی موفق خواهد شد که با حسننیت، قدمهای کلیدی عینی و عملی برداشته شود.
اگر ترامپ خواهان حل بحران خودساخته باشد، اول باید تیم افراطگرای سیاسی- امنیتی فعلی خودش را تغییر دهد که بدون این تغییر موفق نخواهد شد.
قدم کلیدی دوم، برقراری «آتشبس» در جنگ اقتصادی، سیاسی، سایبری و امنیتی علیه ایران است. «برقراری آتشبس» برای مهار وضعیت ضرورتی اجتنابناپذیر است.
سوم اینکه ترامپ چندبار تأکید کرده که خواهان توافق با ایران برای اطمینان از عدم دسترسی ایران به بمب هستهای است. این خواسته ترامپ از طریق توافقی کلان بر مبنای فتوای مذهبی آیتالله خامنهای مبنیبر «حرمت و ممنوعیت دائمی ساخت، انباشت و بهکارگیری سلاحهای هستهای» و تمام سلاحهای کشتار جمعی در خاورمیانه، قابلتحقق است.
اگر آمریکا در مورد عدم اشاعه سلاحهای هستهای جدی است، باید با ایران و قدرتهای منطقهای و جهانی همکاری کند تا اصول برجام در کل منطقه خاورمیانه اجرا شود، زیرا برجام دربرگیرنده جامعترین استانداردهای جهانی شفافیت هستهای و عدم ساخت بمب هستهای است.
عاریسازی خاورمیانه از سلاحهای هستهای میراث تاریخی ترامپ خواهد بود که تنها با تعهد آمریکا به اصول برجام قابل دسترسی است.