5 پله تا شکستن رکورد دولت سازندگی
شرق: مركز آمار روز گذشته اعلام كرد كه نرخ تورم نقطه‌ای و ماهانه كاهش یافته و در كنار آن نرخ تورم سالانه افزایش را تجربه كرده است. براساس گزارش مركز آمار، نرخ تورم سالانه منتهی به مرداد ١٣٩٨ با رشد ١.٨ درصدی به ٤٢.٢ درصد رسید؛ در‌عین‌حال تورم نقطه‌ای و ماهانه روند کاهشی به خود گرفته است. تحلیلگران معتقدند كه كاهش نرخ تورم نقطه‌ای و ماهانه امیدواركننده است؛ اما چندان نمی‌توان احساس مردم از كاهش نرخ تورم را با واقعیات آماری هماهنگ دانست. آنها معتقدند كه اگر نرخ تورم مرتبط با مواد غذایی باشد، احساس گرانی و افزایش نرخ تورم از سوی مردم كه از این اقلام مصرفی بهره می‌گیرند، بیشتر خواهد بود؛ درحالی‌كه ممكن است در كل نرخ تورم، چندان بالا نرفته باشد یا تغییر آن اندك بوده باشد. نرخ تورم سالانه 42.2 درصدی در حالی مطرح میشود كه پیش‌تر در دوران سازندگی و پس از جنگ، تورم 49.4 درصدی را تجربه كرده بودیم. این نرخ دیگر بالای 40 درصد را ندیده بود و حتی در بالاترین ارقامی كه در سال 92 در دولت محمود احمدی‌نژاد تجربه شده بود، نرخ تورم سالانه به 34.7 درصد رسیده بود. حالا دوباره نرخ تورم به بالای 40 درصد بازگشته. سیاست‌های نادرست
ارزی و حذف ارز ترجیحی دو عاملی هستند كه از سوی برخی كارشناسان برای افزایش نرخ تورم برشمرده می‌شوند. منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، در مقایسه با ماه مشابه سال قبل است. نرخ تورم نقطه‌ای در مرداد ١٣٩٨ به عدد 41.6 درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین ٤١.٦ درصد بیشتر از مرداد ١٣٩٧ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. همچنین نرخ تورم نقطه‌ای مرداد ١٣٩٨ در مقایسه با ماه قبل 4.6 واحد درصد کاهش یافته است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالاهای غیر‌خوراکی و خدمات» به ترتیب 6.56 و ٣٥.٢ درصد بوده و نرخ تورم نقطه‌ای هر دو گروه عمده در مقایسه با ماه قبل کاهش داشته است.
کاهش نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور
منظور از نرخ تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، در مقایسه با ماه قبل است. نرخ تورم ماهانه مرداد ١٣٩٨ به شش درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ٢.٢ واحد درصد کاهش داشته است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالاهای غیر‌خوراکی و خدمات» به ترتیب ٠,٥- درصد و ١.٢ درصد بوده است.
افزایش نرخ تورم سالانه خانوار
منظور از نرخ تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه جاری، در مقایسه با دوره مشابه قبل از آن است. نرخ تورم سالانه مرداد ١٣٩٨ برای خانوارهای کشور به 42.2 درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ١.٨ واحد درصد افزایش نشان میدهد.
رکورد تاریخی تورم قیمت مواد غذایی در تیر 98
این كاهش ارقام تورم در حالی رخ میدهد كه در تیر ۱۳۹۸، تورم سالانه مواد غذایی از ۶۰ درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه از مرز ۷۲ درصد عبور کرده بود. تورم سالانه مواد غذایی در شوک‌های ارزی پیشین در سال ۱۳۷۴: ۶۰ درصد و سال ۱۳۹۲: ۴۲ درصد بود. احسان سلطانی، پژوهشگر اقتصادی، پیش‌تر در‌این‌باره دو عامل کلیدی را نام برده بود تا مواد غذایی، رکورد تاریخی نرخ تورم ۷۰ درصد را در سال ۱۳۹۸ بشکند:
1. تعدیل نرخ تورم سالانه مواد غذایی با اختصاص نرخ ترجیحی در سال ۱۳۹۷ به میزان ۳۸ درصد که از تورم سال اول شوک‌های ارزی پیشین (سال ۱۳۷۳: ۴۳ درصد و سال ۱۳۹۱: ۴۵ درصد) کمتر است و به سال ۱۳۹۸ منتقل خواهد شد.
2. حذف ارز ترجیحی برای نهاده‌های دامی و کشاورزی و مواد غذایی اساسی مانند شکر و روغن در سال ۱۳۹۸. او هشدار داده بود: افزایش ۷۰ درصدی قیمت مواد غذایی و از سوی دیگر افزایش میانگین حداکثر ۳۰ درصدی درآمد خانوارها، منجر به بحران تغذیه و معیشت در سال ۱۳۹۸ خواهد شد.
درك مردم از قیمت‌ها، همان ارقام پیشین است
بایزید مردوخی، اقتصاددان، در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: درك مفهوم تورم یا اثر تورم از سوی افراد جامعه، تناسبی با آمارهای اعلامی ندارد. آمار و ارقام به درد تحلیلگران می‌خورد كه بتوانند سیاست‌های خود را بر پایه آن تنظیم كنند.
مردوخی در ادامه می‌افزاید: افراد جامعه آنچه را در ماه‌های قبل مبنی بر بالا‌بودن نرخ تورم در حدود 50 درصد می‌شنیدند، كماكان احساس می‌كنند و كاهش آن برای‌شان ملموس نیست، در‌واقع درك مردم از قیمت‌ها همان ارقام پیشین است.
این كارشناس با بیان اینكه اغلب از سوی جامعه، ارقام اعلامی با واقعیت همخوانی ندارد، ادامه میدهد: لزوما شاهد این هماهنگی بین احساس مردم با آمارها نیستیم. جای خوشحالی است كه رقم تورم ماهانه كاهش یافته است؛ اما هنوز آن‌قدر بالاست كه در زندگی مردم در چند سال اخیر، كم‌سابقه بوده است.
مردوخی می‌گوید: عرضه كالاهای مصرفی كه در زندگی خانوار اثرگذار است، همچنان وجود دارد و كم نشده است، اما بالابردن قیمت یا خواست بخش عرضه‌كننده كالاست (بازار) یا عوامل دیگری دارد كه احتمالا به انتظارات آینده تولیدكننده و مصرف‌كننده مرتبط است.
تأثیر سیاست‌گذاری دولت بر كاهش نرخ تورم
از او می‌پرسم آیا سیاست‌گذاری‌های دولت برای كاهش نرخ تورم و كنترل بازار از طریق ورود بیشتر كالاهای اساسی، كمكی به وضعیت كلی نمی‌كند؟ و او پاسخ میدهد: تأثیر چندانی ندارد. دولت تصمیم گرفته بود در چند روز اخیر كه كالاهای اساسی را آزاد كرده تا سریع‌تر به بازار حمل شوند كه می‌تواند مؤثر باشد، اما رقم تورم در حدی بالاست كه این نگرانی را از عدم دسترسی به كالاها، برطرف نمی‌كند.
اقلامی كه از تورم عقب مانده بودند، آن را جبران كردند
علی مزیكی، كارشناس حوزه رفاه، در تحلیل خود از روند كاهشی نرخ تورم ماهانه به «شرق» می‌گوید: اعداد و آمارها در بررسی‌های كارشناسی ممكن است تغییر كند و لزوما غیرقابل تغییر نیست. هرچه زمان می‌گذرد، كالاهایی كه با نرخ تورم خود را تنظیم نكرده و عقب مانده بودند، نرخ تورم را می‌پذیرند. مواد غذایی چون از ضروریات افراد در جامعه محسوب می‌شوند، همواره نرخ تورم را در خود نمایان می‌کنند.
احساس تورم با نرخ تورم هماهنگ نیست
او در ادامه توضیح میدهد: احساسی كه مردم از گرانی‌ها دارند، ممكن است در اعداد و ارقام خود را نشان ندهد. با توجه به اینكه احتمالا با افزایش قیمت‌ها در سال‌های گذشته، درآمد افراد افزایش چندانی نداشته، هربار افزایش هرچند كمتر از قبل باشد، باز هم فشار مضاعفی را در افراد وارد می‌كند، به همین دلیل ممكن است رقم نرخ تورم درست باشد، اما احساس رفاهی كه مردم با آن مواجه هستند، چندان هماهنگ نیست.به گفته او، آنچه احساس میشود و آنچه كه هست، لزوما یكسان نیستند، اما ارقام تغییر می‌كند و با اینكه تغییرات ممكن است كوچك باشند، روی افرادی كه پیش‌تر از گرانی و تورم متأثر شده بودند، بیشتر نمود می‌كند.
مزیكی ادامه میدهد: گاهی نرخ تورم را بیشتر احساس می‌كنیم، زیرا این تورم روی اقلامی است كه بیشتر مردم با آنها درگیر هستند. تورم مسكن و تورم مواد غذایی از این دسته هستند كه بیشتر از سوی جامعه احساس می‌شوند و روی ذهن افراد، اثر منفی بزرگ‌تری می‌گذارند، بنابراین احساس تورم، چندان قابل قیاس با نرخ تورم اعلامی از سوی مراكز آماری نیست.
شرق: مركز آمار روز گذشته اعلام كرد كه نرخ تورم نقطه‌ای و ماهانه كاهش یافته و در كنار آن نرخ تورم سالانه افزایش را تجربه كرده است. براساس گزارش مركز آمار، نرخ تورم سالانه منتهی به مرداد ١٣٩٨ با رشد ١.٨ درصدی به ٤٢.٢ درصد رسید؛ در‌عین‌حال تورم نقطه‌ای و ماهانه روند کاهشی به خود گرفته است. تحلیلگران معتقدند كه كاهش نرخ تورم نقطه‌ای و ماهانه امیدواركننده است؛ اما چندان نمی‌توان احساس مردم از كاهش نرخ تورم را با واقعیات آماری هماهنگ دانست. آنها معتقدند كه اگر نرخ تورم مرتبط با مواد غذایی باشد، احساس گرانی و افزایش نرخ تورم از سوی مردم كه از این اقلام مصرفی بهره می‌گیرند، بیشتر خواهد بود؛ درحالی‌كه ممكن است در كل نرخ تورم، چندان بالا نرفته باشد یا تغییر آن اندك بوده باشد. نرخ تورم سالانه 42.2 درصدی در حالی مطرح میشود كه پیش‌تر در دوران سازندگی و پس از جنگ، تورم 49.4 درصدی را تجربه كرده بودیم. این نرخ دیگر بالای 40 درصد را ندیده بود و حتی در بالاترین ارقامی كه در سال 92 در دولت محمود احمدی‌نژاد تجربه شده بود، نرخ تورم سالانه به 34.7 درصد رسیده بود. حالا دوباره نرخ تورم به بالای 40 درصد بازگشته. سیاست‌های نادرست
ارزی و حذف ارز ترجیحی دو عاملی هستند كه از سوی برخی كارشناسان برای افزایش نرخ تورم برشمرده می‌شوند. منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، در مقایسه با ماه مشابه سال قبل است. نرخ تورم نقطه‌ای در مرداد ١٣٩٨ به عدد 41.6 درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین ٤١.٦ درصد بیشتر از مرداد ١٣٩٧ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. همچنین نرخ تورم نقطه‌ای مرداد ١٣٩٨ در مقایسه با ماه قبل 4.6 واحد درصد کاهش یافته است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالاهای غیر‌خوراکی و خدمات» به ترتیب 6.56 و ٣٥.٢ درصد بوده و نرخ تورم نقطه‌ای هر دو گروه عمده در مقایسه با ماه قبل کاهش داشته است.
کاهش نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور
منظور از نرخ تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، در مقایسه با ماه قبل است. نرخ تورم ماهانه مرداد ١٣٩٨ به شش درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ٢.٢ واحد درصد کاهش داشته است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالاهای غیر‌خوراکی و خدمات» به ترتیب ٠,٥- درصد و ١.٢ درصد بوده است.
افزایش نرخ تورم سالانه خانوار
منظور از نرخ تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه جاری، در مقایسه با دوره مشابه قبل از آن است. نرخ تورم سالانه مرداد ١٣٩٨ برای خانوارهای کشور به 42.2 درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ١.٨ واحد درصد افزایش نشان میدهد.
رکورد تاریخی تورم قیمت مواد غذایی در تیر 98
این كاهش ارقام تورم در حالی رخ میدهد كه در تیر ۱۳۹۸، تورم سالانه مواد غذایی از ۶۰ درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه از مرز ۷۲ درصد عبور کرده بود. تورم سالانه مواد غذایی در شوک‌های ارزی پیشین در سال ۱۳۷۴: ۶۰ درصد و سال ۱۳۹۲: ۴۲ درصد بود. احسان سلطانی، پژوهشگر اقتصادی، پیش‌تر در‌این‌باره دو عامل کلیدی را نام برده بود تا مواد غذایی، رکورد تاریخی نرخ تورم ۷۰ درصد را در سال ۱۳۹۸ بشکند:
1. تعدیل نرخ تورم سالانه مواد غذایی با اختصاص نرخ ترجیحی در سال ۱۳۹۷ به میزان ۳۸ درصد که از تورم سال اول شوک‌های ارزی پیشین (سال ۱۳۷۳: ۴۳ درصد و سال ۱۳۹۱: ۴۵ درصد) کمتر است و به سال ۱۳۹۸ منتقل خواهد شد.
2. حذف ارز ترجیحی برای نهاده‌های دامی و کشاورزی و مواد غذایی اساسی مانند شکر و روغن در سال ۱۳۹۸. او هشدار داده بود: افزایش ۷۰ درصدی قیمت مواد غذایی و از سوی دیگر افزایش میانگین حداکثر ۳۰ درصدی درآمد خانوارها، منجر به بحران تغذیه و معیشت در سال ۱۳۹۸ خواهد شد.
درك مردم از قیمت‌ها، همان ارقام پیشین است
بایزید مردوخی، اقتصاددان، در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: درك مفهوم تورم یا اثر تورم از سوی افراد جامعه، تناسبی با آمارهای اعلامی ندارد. آمار و ارقام به درد تحلیلگران می‌خورد كه بتوانند سیاست‌های خود را بر پایه آن تنظیم كنند.
مردوخی در ادامه می‌افزاید: افراد جامعه آنچه را در ماه‌های قبل مبنی بر بالا‌بودن نرخ تورم در حدود 50 درصد می‌شنیدند، كماكان احساس می‌كنند و كاهش آن برای‌شان ملموس نیست، در‌واقع درك مردم از قیمت‌ها همان ارقام پیشین است.
این كارشناس با بیان اینكه اغلب از سوی جامعه، ارقام اعلامی با واقعیت همخوانی ندارد، ادامه میدهد: لزوما شاهد این هماهنگی بین احساس مردم با آمارها نیستیم. جای خوشحالی است كه رقم تورم ماهانه كاهش یافته است؛ اما هنوز آن‌قدر بالاست كه در زندگی مردم در چند سال اخیر، كم‌سابقه بوده است.
مردوخی می‌گوید: عرضه كالاهای مصرفی كه در زندگی خانوار اثرگذار است، همچنان وجود دارد و كم نشده است، اما بالابردن قیمت یا خواست بخش عرضه‌كننده كالاست (بازار) یا عوامل دیگری دارد كه احتمالا به انتظارات آینده تولیدكننده و مصرف‌كننده مرتبط است.
تأثیر سیاست‌گذاری دولت بر كاهش نرخ تورم
از او می‌پرسم آیا سیاست‌گذاری‌های دولت برای كاهش نرخ تورم و كنترل بازار از طریق ورود بیشتر كالاهای اساسی، كمكی به وضعیت كلی نمی‌كند؟ و او پاسخ میدهد: تأثیر چندانی ندارد. دولت تصمیم گرفته بود در چند روز اخیر كه كالاهای اساسی را آزاد كرده تا سریع‌تر به بازار حمل شوند كه می‌تواند مؤثر باشد، اما رقم تورم در حدی بالاست كه این نگرانی را از عدم دسترسی به كالاها، برطرف نمی‌كند.
اقلامی كه از تورم عقب مانده بودند، آن را جبران كردند
علی مزیكی، كارشناس حوزه رفاه، در تحلیل خود از روند كاهشی نرخ تورم ماهانه به «شرق» می‌گوید: اعداد و آمارها در بررسی‌های كارشناسی ممكن است تغییر كند و لزوما غیرقابل تغییر نیست. هرچه زمان می‌گذرد، كالاهایی كه با نرخ تورم خود را تنظیم نكرده و عقب مانده بودند، نرخ تورم را می‌پذیرند. مواد غذایی چون از ضروریات افراد در جامعه محسوب می‌شوند، همواره نرخ تورم را در خود نمایان می‌کنند.
احساس تورم با نرخ تورم هماهنگ نیست
او در ادامه توضیح میدهد: احساسی كه مردم از گرانی‌ها دارند، ممكن است در اعداد و ارقام خود را نشان ندهد. با توجه به اینكه احتمالا با افزایش قیمت‌ها در سال‌های گذشته، درآمد افراد افزایش چندانی نداشته، هربار افزایش هرچند كمتر از قبل باشد، باز هم فشار مضاعفی را در افراد وارد می‌كند، به همین دلیل ممكن است رقم نرخ تورم درست باشد، اما احساس رفاهی كه مردم با آن مواجه هستند، چندان هماهنگ نیست.به گفته او، آنچه احساس میشود و آنچه كه هست، لزوما یكسان نیستند، اما ارقام تغییر می‌كند و با اینكه تغییرات ممكن است كوچك باشند، روی افرادی كه پیش‌تر از گرانی و تورم متأثر شده بودند، بیشتر نمود می‌كند.
مزیكی ادامه میدهد: گاهی نرخ تورم را بیشتر احساس می‌كنیم، زیرا این تورم روی اقلامی است كه بیشتر مردم با آنها درگیر هستند. تورم مسكن و تورم مواد غذایی از این دسته هستند كه بیشتر از سوی جامعه احساس می‌شوند و روی ذهن افراد، اثر منفی بزرگ‌تری می‌گذارند، بنابراین احساس تورم، چندان قابل قیاس با نرخ تورم اعلامی از سوی مراكز آماری نیست.