عضو کميسيون برنامه و بودجه در گفتوگو با «شرق» از رفع برخي تخلفات زيرمجموعه تأمين اجتماعی خبر داد
پيشنهاد جدید روي ميز شستا
شرق: سال ۹۷، ديوان محاسبات در مجلس شوراي اسلامي گزارشي از تفريغ بودجه سال ۹۶ ارائه داد. در اين گزارش به تخلفات شستا و زيرمجموعههاي صندوق بازنشستگي هم اشاره شده بود و عادل آذر رئيس ديوان محاسبات از همکارينکردن شستا با اين مجموعه نظارتي گلهمند بود. براي پيگيري تخلفات شستا و اقدامات اين مجموعه در راستاي اصلاح اين تخلفات با غلامعلي جعفرزاده، عضو کميسيون برنامه و بودجه مجلس شوراي اسلامي، گفتوگو کرديم. به اعتقاد جعفرزاده شستا در وصول مطالبات اين مجموعه کمکاري کرده و در برخي موارد به پيشنهادهای تهاتري بدهکاران توجهي نداشته است. آنطور که او ميگويد، شستا حياطخلوتي است که دولت مايل نيست آن را از دست بدهد؛ زيرا علاوه بر آنکه ميتواند دل نيروهايش را با انتصاب در زيرمجموعههاي شستا به دست آورد، از سوي ديگر برخي هزينههاي جانبي را که در جايي تعريف نميشود، از طريق اين مجموعه کسب کند. ادامه در صفحه 4
بههميندليل همه دولتها در زمينه شستا تخلفاتي داشتهاند.
براساس گزارشي که ديوان محاسبات در بهمن ۹۶ ارائه داد، شستا تخلفاتي داشته که يکي از اين تخلفات اجرانکردن قانون ممنوعيت تصدي بيش از يک شغل براي اعضاي هيئتمديره شرکتهاي تابعه صندوق تأمين بود. آيا تاکنون شستا به اجراي قانون تن داده است؟
متوليان شستا اعلام کردهاند که در راستای اصلاح نهفقط اين ماده؛ بلکه همه موادي که آنجا ذکر شده، وارد عمل شوند؛ زيرا شستا موظف است اين تخلفات را رفع اثر کند؛ اما اين به معناي آن نيست که بر تخلفشان چشمپوشي خواهد شد. اگر تخلفاتي گزارش شود، آن تخلفات بايد سريعتر اصلاح شود و اگر تکرار شود، تشديد مجازات به همراه خواهد داشت؛ زيرا متوليان امر در زمان اجراي تخلف به مسائل جاهل نبودهاند. اين تخلفات ناشي از بیاطلاعی نبوده است. وقتي عامدانه تخلفي را انجام ميدهند، آن تخلف مشمول مجازات است که ديوان محاسبات به آن رسيدگي خواهد کرد.
مجازاتي براي تخلفات شستا تعيين شده است؟ ديوان محاسبات در زمان ارائه گزارش به مجلس از همکارينکردن شستا گلهمند بود.
زيرمجموعههاي شستا به دليل اينکه تخصيصبگير و بودجهبگير نيستند، با ديوان شايد همکاری نکنند. دستگاههاي مشابه آن مثل هلال احمر و دستگاههاي اينچنيني هم داريم که با ديوان همکاري نميکنند؛ اما گزارش تخلفات را کميسيون اصل ۹۰ به دستگاه قضا خواهد داد و آن منتج به اين خواهد شد که دستگاه قضائي با آنها برخورد کند. خلاصه اينها نميتوانند از زير اجراي قانون در بروند. از اجراي قانون رهايي ندارند. شک در اين موضوع نکنيد که تخلفاتشان اعلام عمومي میشود و با آنها برخورد میشود.
يکي ديگر از تخلفاتي که در گزارش ديوان به آن اشاره شده بود، اين بود که چهارهزارو ۱۵۴ ميليارد تومان سهم سود صندوق و شرکتهاي تابعه شستا و زيرمجموعههاي آن پرداخت نشده است. آيا تاکنون برای پرداخت اين رقم اقدامي صورت گرفته است؟
درباره اين مسئله اطلاعات ندارم. اگر اطلاعات بيشتر بخواهيد، بعد از بازگشايي مجلس ميتوانم پيگيري و نتايج را اعلام کنم. با توجه به انتصاب مديريت جديد تأمين اجتماعي و شستا صحبتي با او داشتم و گزارشي به من ارائه داد. مدير جديد گفت که همه موارد قبلي را اصلاح کردهام. من هم گفتم اصلاح ايرادات کافي نيست. مثل اين ميماند که شما کارمند بانک باشيد و پولي را که برداشتهايد، سر جايش برگردانيد؛ بنابراين ميتوان گفت که شما تخلفي انجام ندادهايد؟ نه، شدتش با کسي که پول را برداشته و سر جايش برنگردانده، فرق دارد و کمتر است؛ ولي هر دو مستوجب مجازات خواهد بود.
گفته ميشود مطالبات وصولنشده شستا رو به افزايش است. در گزارش ديوان محاسبات به هزارو ۵۰۰ ميليارد تومان مانده مطالبات صندوق کشوري و هلدينگهاي زيرمجموعه آن اشاره شده که دوهزارو ۱۳۶ ميليارد آن متعلق به صندوق روستاييان و عشاير بوده است. آيا اين مطالبات وصول شده است؟ اگر در حال اصلاح مشکلات هستند، چطور مطالبات رو به افزايش است؟
قصور در وصولنشدن مطالبات، برای خودش داستانی است. چشمپوشي و اقدامنکردن در زمينه وصول مطالبات هم داستان ديگري است. يک موقع از فردي طلب داريد و اصلا پرونده را رو نميکنيد؛ اما درباره طلب فرد ديگري ميگوييد که يک بار به اين فرد بدهکار تذکر دادم؛ اما مطالباتش را پرداخت نکرده است. اين دو مسئله با هم فرق دارد. يک موقع ميگويند که شما براي وصول مطالبات و برای استيفاي حقوق دولت اصلا هيچ اقدامي نکردهايد. اين يک داستان است و يک موقع ميگويند اقدامات شما اقدامات ضعيفي بوده و بيشتر رفع مسئوليت بوده است. بايد اينها را از هم تفکيک کرد. کمي اندازههايش با هم فرق ميکند.
در شستا تخلف از چه نوعي بوده است؟
شستا شرکتهاي وصول مطالبات دارد؛ پس عدم مطالبات به اينها نميخورد. شرکتهاي اقماري را از سوی بازنشستگانش براي وصول مطالبات تشکيل دادهاند؛ بنابراين عدم وصول به آنها نميخورد؛ اما عدم جديت و قاطعيت و پيگيري لازم در عملکرد آنها وجود دارد. مثلا ميگويد ما به بدهکار به صورت کتبی اعلام کرديم؛ حالا بايد بررسي شود که اين اخطار کتبي به دست بدهکار رسيده يا نرسيده است، رسيد دارند يا ندارند. بعد بررسي شود که بدهکار چه گفته است. يا در جهت صلح در قبال مطالبات، بدهکاران پيشنهادهای تهاتر را مطرح کردند. شرکتهاي زيرمجموعه شستا در مقابل تهاتر سکوت کردهاند و تصميم نگرفتهاند. با همه اين مسائل بايد مصداقي رفتار کرد و نميشود نسخه واحد برايشان مطرح کرد.
پيشنهادهای تهاتر به چه شکلي بوده که شرکتهاي تابعه شستا در قبال آنها سکوت کردهاند؟ آيا قرار بوده بهجاي مطالبات شستا شرکتهاي زيانده دولتي به اين مجموعه واگذار شود؟
مدلها را نميدانم؛ چون در حيطه مسائل ما نيست. هيئتمديرههاي شرکتهاي تابعه در نظامهاي ارزيابي خود گزارشهای حسابرسي را مطالعه ميکنند. اين ديگر مباحث تخصصي است که خودشان پيگيري ميکنند.
در صندوق روستاييان و عشاير اين شائبه وجود دارد که شستا به عمد از بدهيها چشمپوشي ميکند براي اينکه بتواند در بين کشاورزان محبوبيت براي مواقع خاص کسب کند؛ اين موضوع صحت دارد؟
نه؛ چنين چيزي نيست و من واقعا نشنيدهام. بهقدري پراکندگي اعضاي اين شرکتها زياد است که نميتواند محبوبيت ايجاد کند. فرض کنيد يک آبميوه به اين روستا و يک آبميوه به آن روستا بدهيد، چه فايده دارد. کسب محبوبيت معنا ندارد. صندوق تمرکز در يک جا ندارد که بتواند موضوعي که به آن اشاره ميکنيد، ايجاد شود. اگر متمرکز بود، میتوانست این امر را پذيرفت؛ ولي بهقدري صندوق وسيع است که قابليت اين تفسير به آن نميخورد و نميتوانم بپذيرم.
مسئله ديگري که درباره شستا مطرح است، اين است که گفته ميشود با حکم ديوان عدالت اداري، ۸۰ درصد سهام شستا متعلق به اعضاي زيرمجموعهاش است؛ بنابراين شستا مشمول قانون خصوصيسازي نميشود.
فکر ميکنم تأمين اجتماعي و دولت بنگاهداري ميکنند. اگر ۸۰ درصد سهام شستا خصوصي است، بايد بقيه را ببرد در بورس و به صد درصد تبديل کند و کلا دستش را بشويد و از شستا بيرون بيايد؛ چرا اين کار را نميکند؟
معتقديد دولت مايل است در شستا بماند؟
شستا حياط خلوت دولت است؛ چه حياط خلوتي بهتر از شستا. تمام نيروهاي سياسي خود را ميتواند آنجا جابهجا کند و دلشان را به دست بياورد. منابع خود را از آنجا تأمين کند. همه دولتها اين کار را کردهاند.
چگونه منابعش را از شستا تأمين ميکند؟
منابعي را که دولت براي هزينههاي جانبي که جايي تعريف نميشوند، نياز دارد، ميتواند از شستا به دست بیاورد. همه دولتها تخلفاتي در اين بنگاهها داشتهاند.
به خاطر تخلفاتي که دولتها دارند اين بنگاهها زيانده شدهاند و خيليهايشان پويايي لازم را ندارند؟
فقط اين نيست. سيستم کار خودش را ميکند؛ اما دلسوزي نيست.
دلسوزي نيست؛ يعني انتصابها نادرست است يا اينکه هرکس ميآيد صرفا به فکر منافع خودش است؟
ريختوپاشها زياد است. در هزينهها صرفهجويي نميکنند. موارد اينچنيني زياد است.
شرق: سال ۹۷، ديوان محاسبات در مجلس شوراي اسلامي گزارشي از تفريغ بودجه سال ۹۶ ارائه داد. در اين گزارش به تخلفات شستا و زيرمجموعههاي صندوق بازنشستگي هم اشاره شده بود و عادل آذر رئيس ديوان محاسبات از همکارينکردن شستا با اين مجموعه نظارتي گلهمند بود. براي پيگيري تخلفات شستا و اقدامات اين مجموعه در راستاي اصلاح اين تخلفات با غلامعلي جعفرزاده، عضو کميسيون برنامه و بودجه مجلس شوراي اسلامي، گفتوگو کرديم. به اعتقاد جعفرزاده شستا در وصول مطالبات اين مجموعه کمکاري کرده و در برخي موارد به پيشنهادهای تهاتري بدهکاران توجهي نداشته است. آنطور که او ميگويد، شستا حياطخلوتي است که دولت مايل نيست آن را از دست بدهد؛ زيرا علاوه بر آنکه ميتواند دل نيروهايش را با انتصاب در زيرمجموعههاي شستا به دست آورد، از سوي ديگر برخي هزينههاي جانبي را که در جايي تعريف نميشود، از طريق اين مجموعه کسب کند. ادامه در صفحه 4
بههميندليل همه دولتها در زمينه شستا تخلفاتي داشتهاند.
براساس گزارشي که ديوان محاسبات در بهمن ۹۶ ارائه داد، شستا تخلفاتي داشته که يکي از اين تخلفات اجرانکردن قانون ممنوعيت تصدي بيش از يک شغل براي اعضاي هيئتمديره شرکتهاي تابعه صندوق تأمين بود. آيا تاکنون شستا به اجراي قانون تن داده است؟
متوليان شستا اعلام کردهاند که در راستای اصلاح نهفقط اين ماده؛ بلکه همه موادي که آنجا ذکر شده، وارد عمل شوند؛ زيرا شستا موظف است اين تخلفات را رفع اثر کند؛ اما اين به معناي آن نيست که بر تخلفشان چشمپوشي خواهد شد. اگر تخلفاتي گزارش شود، آن تخلفات بايد سريعتر اصلاح شود و اگر تکرار شود، تشديد مجازات به همراه خواهد داشت؛ زيرا متوليان امر در زمان اجراي تخلف به مسائل جاهل نبودهاند. اين تخلفات ناشي از بیاطلاعی نبوده است. وقتي عامدانه تخلفي را انجام ميدهند، آن تخلف مشمول مجازات است که ديوان محاسبات به آن رسيدگي خواهد کرد.
مجازاتي براي تخلفات شستا تعيين شده است؟ ديوان محاسبات در زمان ارائه گزارش به مجلس از همکارينکردن شستا گلهمند بود.
زيرمجموعههاي شستا به دليل اينکه تخصيصبگير و بودجهبگير نيستند، با ديوان شايد همکاری نکنند. دستگاههاي مشابه آن مثل هلال احمر و دستگاههاي اينچنيني هم داريم که با ديوان همکاري نميکنند؛ اما گزارش تخلفات را کميسيون اصل ۹۰ به دستگاه قضا خواهد داد و آن منتج به اين خواهد شد که دستگاه قضائي با آنها برخورد کند. خلاصه اينها نميتوانند از زير اجراي قانون در بروند. از اجراي قانون رهايي ندارند. شک در اين موضوع نکنيد که تخلفاتشان اعلام عمومي میشود و با آنها برخورد میشود.
يکي ديگر از تخلفاتي که در گزارش ديوان به آن اشاره شده بود، اين بود که چهارهزارو ۱۵۴ ميليارد تومان سهم سود صندوق و شرکتهاي تابعه شستا و زيرمجموعههاي آن پرداخت نشده است. آيا تاکنون برای پرداخت اين رقم اقدامي صورت گرفته است؟
درباره اين مسئله اطلاعات ندارم. اگر اطلاعات بيشتر بخواهيد، بعد از بازگشايي مجلس ميتوانم پيگيري و نتايج را اعلام کنم. با توجه به انتصاب مديريت جديد تأمين اجتماعي و شستا صحبتي با او داشتم و گزارشي به من ارائه داد. مدير جديد گفت که همه موارد قبلي را اصلاح کردهام. من هم گفتم اصلاح ايرادات کافي نيست. مثل اين ميماند که شما کارمند بانک باشيد و پولي را که برداشتهايد، سر جايش برگردانيد؛ بنابراين ميتوان گفت که شما تخلفي انجام ندادهايد؟ نه، شدتش با کسي که پول را برداشته و سر جايش برنگردانده، فرق دارد و کمتر است؛ ولي هر دو مستوجب مجازات خواهد بود.
گفته ميشود مطالبات وصولنشده شستا رو به افزايش است. در گزارش ديوان محاسبات به هزارو ۵۰۰ ميليارد تومان مانده مطالبات صندوق کشوري و هلدينگهاي زيرمجموعه آن اشاره شده که دوهزارو ۱۳۶ ميليارد آن متعلق به صندوق روستاييان و عشاير بوده است. آيا اين مطالبات وصول شده است؟ اگر در حال اصلاح مشکلات هستند، چطور مطالبات رو به افزايش است؟
قصور در وصولنشدن مطالبات، برای خودش داستانی است. چشمپوشي و اقدامنکردن در زمينه وصول مطالبات هم داستان ديگري است. يک موقع از فردي طلب داريد و اصلا پرونده را رو نميکنيد؛ اما درباره طلب فرد ديگري ميگوييد که يک بار به اين فرد بدهکار تذکر دادم؛ اما مطالباتش را پرداخت نکرده است. اين دو مسئله با هم فرق دارد. يک موقع ميگويند که شما براي وصول مطالبات و برای استيفاي حقوق دولت اصلا هيچ اقدامي نکردهايد. اين يک داستان است و يک موقع ميگويند اقدامات شما اقدامات ضعيفي بوده و بيشتر رفع مسئوليت بوده است. بايد اينها را از هم تفکيک کرد. کمي اندازههايش با هم فرق ميکند.
در شستا تخلف از چه نوعي بوده است؟
شستا شرکتهاي وصول مطالبات دارد؛ پس عدم مطالبات به اينها نميخورد. شرکتهاي اقماري را از سوی بازنشستگانش براي وصول مطالبات تشکيل دادهاند؛ بنابراين عدم وصول به آنها نميخورد؛ اما عدم جديت و قاطعيت و پيگيري لازم در عملکرد آنها وجود دارد. مثلا ميگويد ما به بدهکار به صورت کتبی اعلام کرديم؛ حالا بايد بررسي شود که اين اخطار کتبي به دست بدهکار رسيده يا نرسيده است، رسيد دارند يا ندارند. بعد بررسي شود که بدهکار چه گفته است. يا در جهت صلح در قبال مطالبات، بدهکاران پيشنهادهای تهاتر را مطرح کردند. شرکتهاي زيرمجموعه شستا در مقابل تهاتر سکوت کردهاند و تصميم نگرفتهاند. با همه اين مسائل بايد مصداقي رفتار کرد و نميشود نسخه واحد برايشان مطرح کرد.
پيشنهادهای تهاتر به چه شکلي بوده که شرکتهاي تابعه شستا در قبال آنها سکوت کردهاند؟ آيا قرار بوده بهجاي مطالبات شستا شرکتهاي زيانده دولتي به اين مجموعه واگذار شود؟
مدلها را نميدانم؛ چون در حيطه مسائل ما نيست. هيئتمديرههاي شرکتهاي تابعه در نظامهاي ارزيابي خود گزارشهای حسابرسي را مطالعه ميکنند. اين ديگر مباحث تخصصي است که خودشان پيگيري ميکنند.
در صندوق روستاييان و عشاير اين شائبه وجود دارد که شستا به عمد از بدهيها چشمپوشي ميکند براي اينکه بتواند در بين کشاورزان محبوبيت براي مواقع خاص کسب کند؛ اين موضوع صحت دارد؟
نه؛ چنين چيزي نيست و من واقعا نشنيدهام. بهقدري پراکندگي اعضاي اين شرکتها زياد است که نميتواند محبوبيت ايجاد کند. فرض کنيد يک آبميوه به اين روستا و يک آبميوه به آن روستا بدهيد، چه فايده دارد. کسب محبوبيت معنا ندارد. صندوق تمرکز در يک جا ندارد که بتواند موضوعي که به آن اشاره ميکنيد، ايجاد شود. اگر متمرکز بود، میتوانست این امر را پذيرفت؛ ولي بهقدري صندوق وسيع است که قابليت اين تفسير به آن نميخورد و نميتوانم بپذيرم.
مسئله ديگري که درباره شستا مطرح است، اين است که گفته ميشود با حکم ديوان عدالت اداري، ۸۰ درصد سهام شستا متعلق به اعضاي زيرمجموعهاش است؛ بنابراين شستا مشمول قانون خصوصيسازي نميشود.
فکر ميکنم تأمين اجتماعي و دولت بنگاهداري ميکنند. اگر ۸۰ درصد سهام شستا خصوصي است، بايد بقيه را ببرد در بورس و به صد درصد تبديل کند و کلا دستش را بشويد و از شستا بيرون بيايد؛ چرا اين کار را نميکند؟
معتقديد دولت مايل است در شستا بماند؟
شستا حياط خلوت دولت است؛ چه حياط خلوتي بهتر از شستا. تمام نيروهاي سياسي خود را ميتواند آنجا جابهجا کند و دلشان را به دست بياورد. منابع خود را از آنجا تأمين کند. همه دولتها اين کار را کردهاند.
چگونه منابعش را از شستا تأمين ميکند؟
منابعي را که دولت براي هزينههاي جانبي که جايي تعريف نميشوند، نياز دارد، ميتواند از شستا به دست بیاورد. همه دولتها تخلفاتي در اين بنگاهها داشتهاند.
به خاطر تخلفاتي که دولتها دارند اين بنگاهها زيانده شدهاند و خيليهايشان پويايي لازم را ندارند؟
فقط اين نيست. سيستم کار خودش را ميکند؛ اما دلسوزي نيست.
دلسوزي نيست؛ يعني انتصابها نادرست است يا اينکه هرکس ميآيد صرفا به فکر منافع خودش است؟
ريختوپاشها زياد است. در هزينهها صرفهجويي نميکنند. موارد اينچنيني زياد است.