سفیر ایران در بریتانیا از احتمال خروج ایران از انپیتی گفت
اجازه ایران برای ادامه «بازرسی بیمعنا»
شرق: امروز شاید روز مهمی در ادامه روند برجام باشد؛ روزی که میتواند این توافق را با سرعت به سمت سراشیبی فروپاشی ببرد یا آن را در همین سطح فعلی نگه دارد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی خبر داده است از بازرسان آژانس هنگام خوراکدهی و جمعآوری محصول در فردو دعوت شد و قرار است امروز بازرسان به فردو بروند تا نمونه گرفتهشده را ببینند و راستیآزمایی کنند. اگر چه ایران از اردیبهشتماه و همزمان با تصمیمش درباره کاهش تعهدات هستهای در سطح و میزان غنیسازی تغییر ایجاد کرده اما هنوز در گزارشهای آژانس به نقض برجام متهم نشده است. این در حالی است که هر چه گامهای کاهش تعهدات هستهای ایران افزایش پیدا میکند، نگرانی درباره ازدسترفتن برجام بیشتر میشود.
بعد از صحبتهای هفته گذشته در تبیین فرایند فنی گام چهارم کاهش تعهدات، سخنگوی سازمان انرژی اتمی دیروز نیز صحبتهای مهمی درباره وضعیت برنامه هستهای ایران داشت. بهروز کمالوندی در نشستی خبری که در محل تأسیسات غنیسازی شهید مسعود علیمحمدی در فردو برگزار شد، به تشریح آخرین اقدامات انجامشده در گام چهارم پرداخت. کمالوندی در صحبتهای خود از عدم ممانعت ایران از انجام بازرسیهایی گفت که همزمان آنها را «عملا بیمعنا» توصیف میکرد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی با تأکید بر اینکه در بازرسیها هیچ وقت محدودیتی ایجاد نکردهایم، گفت: «وقتی تعهدی کنار میرود، دیگر موضوعی نمیماند که بازرسی انجام شود، اما ما دست به سازوکار و ساختار بازرسیها نزدیم و اگر بازرسی بخواهد از روند فعالیتها مثل شمارش ماشینهای IR6 که قبلا بازرسان میشمردند ولی الان دیگر لزومی ندارد اما اگر بخواهند بشمرند، ما مخالفتی نداریم اما عملا این بازرسی بیمعناست». معاون امور بینالملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی گفت بعد از آغاز کاهش تعهدات برجامی بندهای 32 تا 43 برجام را کنار گذاشتیم و محدودیتهای زمانی داشتیم اما بر اساس یک برنامه ایدئال برای توسعه
ماشینهای پیشرفته غنیسازی
اقدام کردیم.
او در شرح ماجرای اخیر ممانعت از ورود یک بازرس آژانس به سایت هستهای نطنز گفت: «در چند روز اخیر اتفاقاتی درباره یک بازرس رخ داد که مجبور شدیم او را به نطنز راه ندهیم و اعتبارنامه وی را لغو کنیم. در هنگام ورود، آلارم هشدار داد که نشان از آغشتهبودن به مواد یا همراهبودن مواد با وی بود. گزارش آن از طریق [کاظم] غریبآبادی [نماینده ایران در سازمانهای بینالمللی وین] ارائه شد و همه اعضای شورای حکام قانع شدند و فکر میکنیم به غیر از آمریکا و رژیم صهیونیستی و چند کشور دیگر، همه قانع شدند و اعلام کردهایم اگر لازم شد، مدارک لازم و حتی فیلم آن را ارائه خواهیم کرد و اینکه حرفی که میزنیم بر اساس یک منطق است».
عضویت ایران در انپیتی در معرض تهدید
اما صحبتهای سفیر ایران در بریتانیا هشدار مهمی در خود دارد. ایسنا به نقل از روزنامه بریتانیایی ایندیپندنت، صحبتهای حمید بعیدینژاد درباره احتمال خروج ایران از انپیتی را گزارش کرده است. بعیدینژاد در اینباره هشدار داده است که «افراد پرنفوذ» در ایران در پاسخ به عدم پایبندی اروپاییها به تعهداتشان در توافق هستهای و بهعلاوه تحریمهای سخت دولت ترامپ، خواهان خروج از معاهده منع اشاعه هستهای یا انپیتی هستند. حمید بعیدینژاد در ادامه گفت ایران از زمان خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و بازگرداندن تحریمها همچنان به تعهدات خود در قبال توافق هستهای عمل کرده است و اکنون با گامهایش در کاهش تعهدات برجامی به سایر امضاکنندگان این توافق هشدار میدهد. سفیر تهران در لندن با بیان اینکه «ما به شرکای خود (در برجام) به اندازه کافی فرصت دادیم و سپس این سیاست را اتخاذ کردیم»، خاطرنشان کرد: «دو ماه دیگر پس از بررسی وضعیت، بهطور قطع پنجمین گام را بر خواهیم داشت. مانند دیگر گامها، این اقدام نیز حسابشده و بسیار دقیق خواهد بود. بنابراین توپ در زمین آنهاست و امیدواریم این مسئله حل شود».
مقامات ایران تا امروز تأکید داشتهاند گامهای کاهش تعهدات، برگشتپذیر طراحی شدهاند و به محض بازگشت طرفهای باقیمانده در برجام، مشخصا اروپاییها، به تعهداتشان، ایران نیز این گامها را برگشت خواهد داد. حتی رئیسجمهور در زمان اعلام دستور گام چهارم نیز به این نکته اشاره کرد؛ اما در این موضعگیری نشانههایی از این دیده میشود که انتهای این مسیر، ممکن است اقداماتی باشد که چندان برگشتپذیر هم نیستند. شاید یک نشانه دیگر از این رویکرد هشدارآمیز تازه، صحبتهای هفته گذشته سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، بود که در مسکو بیان و تیتر برخی رسانهها شد: «حفظ منافع ایران مهمتر از یک توافق است».
بعیدینژاد در ادامه درباره فشارهای داخلی برای خروج از معاهده منع اشاعه هستهای گفت این پیمان در موعد بررسی سالانه آن در سال آینده، در خطر کامل قرار خواهد گرفت: «در برخی محافل و در میان بعضی شخصیتها در ایران این دیدگاه وجود دارد که در حال حاضر ما از عضویت در انپیتی هیچ سودی نمیبریم». بعیدینژاد ادامه داد: «این سیاست دولت نیست. رئیسجمهور روحانی و دولت ایران همه تلاش خودشان را به کار میبرند تا مردم، تمام مردم و شخصیتهای مهم را متقاعد کنند که خروج ایران از انپیتی به نفع ایران نیست».او بعدتر به ارائه توضیحاتی درباره سخنان اخیر در جمع رسانههای انگلیس و برداشتهایی که از بخشی از این اظهارات شده است، پرداخت. به گزارش ایسنا، حمید بعیدینژاد عصر شنبه در صفحه توییتر خود دراینباره نوشت: مطلبی که بنده در جلسه با رسانههای انگلیسی عرض کردم این بود «شکست برجام طبعا این تفکر را که ایران بهدلیل عدم بهرهمندی از حقوق خود در زمینه فناوری صلحآمیز هستهای باید از انپیتی خارج شود، تقویت خواهد کرد، هرچند جمهوری اسلامی ایران در شرایط فعلی چنین گزینهای را بهنفع منافع کشور نمیداند».
این اولین بار نیست که یک مقام ایرانی از این میگوید که ممکن است در انتهای این روند، ایران خود را با گزینه خروج از انپیتی مواجه ببیند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه، زمانی که ایران روند کاهش تعهدات را در اردیبهشت، درست یک سال پس از خروج آمریکا از برجام، کلید میزد، اشاره کرده بود که چنین گزینهای ممکن است
در میان گزینههای ایران قرار گیرد.
ادامه گفتوگوهای ایران و روسیه
در عین حال، ایران همچنان مسیر گفتوگوهای دیپلماتیک را باز و پررفتوآمد نگه داشته است. در آخرین نمونه، سیدعباس عراقچی که برای شرکت در نشست عدم اشاعه هستهای در مسکو است، با سرگئی ریابکوف، همتای روس خود، گفتوگو و رایزنی کرد. پیش از این دیدار، عراقچی با میخائیل بوگدانف، معاون وزیر امور خارجه و نماینده ویژه رئیسجمهور روسیه، تبادل نظر و گفتوگو کرده بود. ریابکوف دیروز بار دیگر به انتقاد از تحریمهای برونمرزی «نابخردانه» آمریکا پرداخت. وی همچنین اظهار کرد سرزنش ایران برای هر قدمی که بر میدارد، ممکن است دقیقا همان چیزی باشد که مخالفان برجام میخواهند: «باید به جای دیگری نگاه کرد». عراقچی نیز پس از دیدارهای خود با مقامات روس در گفتوگو با ایرنا رایزنیها با روسها را «جدی و فشرده» توصیف کرد. معاون وزیر امور خارجه همچنین تأکید کرد: «مواضع ما کاملا روشن و مشخص گفته شده و اراده ما نیز کاملا روشن بیان شده است، تا زمانی که خواستههای ایران تأمین نشود، کاهش تعهدات ادامه خواهد داشت».
شرق: امروز شاید روز مهمی در ادامه روند برجام باشد؛ روزی که میتواند این توافق را با سرعت به سمت سراشیبی فروپاشی ببرد یا آن را در همین سطح فعلی نگه دارد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی خبر داده است از بازرسان آژانس هنگام خوراکدهی و جمعآوری محصول در فردو دعوت شد و قرار است امروز بازرسان به فردو بروند تا نمونه گرفتهشده را ببینند و راستیآزمایی کنند. اگر چه ایران از اردیبهشتماه و همزمان با تصمیمش درباره کاهش تعهدات هستهای در سطح و میزان غنیسازی تغییر ایجاد کرده اما هنوز در گزارشهای آژانس به نقض برجام متهم نشده است. این در حالی است که هر چه گامهای کاهش تعهدات هستهای ایران افزایش پیدا میکند، نگرانی درباره ازدسترفتن برجام بیشتر میشود.
بعد از صحبتهای هفته گذشته در تبیین فرایند فنی گام چهارم کاهش تعهدات، سخنگوی سازمان انرژی اتمی دیروز نیز صحبتهای مهمی درباره وضعیت برنامه هستهای ایران داشت. بهروز کمالوندی در نشستی خبری که در محل تأسیسات غنیسازی شهید مسعود علیمحمدی در فردو برگزار شد، به تشریح آخرین اقدامات انجامشده در گام چهارم پرداخت. کمالوندی در صحبتهای خود از عدم ممانعت ایران از انجام بازرسیهایی گفت که همزمان آنها را «عملا بیمعنا» توصیف میکرد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی با تأکید بر اینکه در بازرسیها هیچ وقت محدودیتی ایجاد نکردهایم، گفت: «وقتی تعهدی کنار میرود، دیگر موضوعی نمیماند که بازرسی انجام شود، اما ما دست به سازوکار و ساختار بازرسیها نزدیم و اگر بازرسی بخواهد از روند فعالیتها مثل شمارش ماشینهای IR6 که قبلا بازرسان میشمردند ولی الان دیگر لزومی ندارد اما اگر بخواهند بشمرند، ما مخالفتی نداریم اما عملا این بازرسی بیمعناست». معاون امور بینالملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی گفت بعد از آغاز کاهش تعهدات برجامی بندهای 32 تا 43 برجام را کنار گذاشتیم و محدودیتهای زمانی داشتیم اما بر اساس یک برنامه ایدئال برای توسعه
ماشینهای پیشرفته غنیسازی
اقدام کردیم.
او در شرح ماجرای اخیر ممانعت از ورود یک بازرس آژانس به سایت هستهای نطنز گفت: «در چند روز اخیر اتفاقاتی درباره یک بازرس رخ داد که مجبور شدیم او را به نطنز راه ندهیم و اعتبارنامه وی را لغو کنیم. در هنگام ورود، آلارم هشدار داد که نشان از آغشتهبودن به مواد یا همراهبودن مواد با وی بود. گزارش آن از طریق [کاظم] غریبآبادی [نماینده ایران در سازمانهای بینالمللی وین] ارائه شد و همه اعضای شورای حکام قانع شدند و فکر میکنیم به غیر از آمریکا و رژیم صهیونیستی و چند کشور دیگر، همه قانع شدند و اعلام کردهایم اگر لازم شد، مدارک لازم و حتی فیلم آن را ارائه خواهیم کرد و اینکه حرفی که میزنیم بر اساس یک منطق است».
عضویت ایران در انپیتی در معرض تهدید
اما صحبتهای سفیر ایران در بریتانیا هشدار مهمی در خود دارد. ایسنا به نقل از روزنامه بریتانیایی ایندیپندنت، صحبتهای حمید بعیدینژاد درباره احتمال خروج ایران از انپیتی را گزارش کرده است. بعیدینژاد در اینباره هشدار داده است که «افراد پرنفوذ» در ایران در پاسخ به عدم پایبندی اروپاییها به تعهداتشان در توافق هستهای و بهعلاوه تحریمهای سخت دولت ترامپ، خواهان خروج از معاهده منع اشاعه هستهای یا انپیتی هستند. حمید بعیدینژاد در ادامه گفت ایران از زمان خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و بازگرداندن تحریمها همچنان به تعهدات خود در قبال توافق هستهای عمل کرده است و اکنون با گامهایش در کاهش تعهدات برجامی به سایر امضاکنندگان این توافق هشدار میدهد. سفیر تهران در لندن با بیان اینکه «ما به شرکای خود (در برجام) به اندازه کافی فرصت دادیم و سپس این سیاست را اتخاذ کردیم»، خاطرنشان کرد: «دو ماه دیگر پس از بررسی وضعیت، بهطور قطع پنجمین گام را بر خواهیم داشت. مانند دیگر گامها، این اقدام نیز حسابشده و بسیار دقیق خواهد بود. بنابراین توپ در زمین آنهاست و امیدواریم این مسئله حل شود».
مقامات ایران تا امروز تأکید داشتهاند گامهای کاهش تعهدات، برگشتپذیر طراحی شدهاند و به محض بازگشت طرفهای باقیمانده در برجام، مشخصا اروپاییها، به تعهداتشان، ایران نیز این گامها را برگشت خواهد داد. حتی رئیسجمهور در زمان اعلام دستور گام چهارم نیز به این نکته اشاره کرد؛ اما در این موضعگیری نشانههایی از این دیده میشود که انتهای این مسیر، ممکن است اقداماتی باشد که چندان برگشتپذیر هم نیستند. شاید یک نشانه دیگر از این رویکرد هشدارآمیز تازه، صحبتهای هفته گذشته سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، بود که در مسکو بیان و تیتر برخی رسانهها شد: «حفظ منافع ایران مهمتر از یک توافق است».
بعیدینژاد در ادامه درباره فشارهای داخلی برای خروج از معاهده منع اشاعه هستهای گفت این پیمان در موعد بررسی سالانه آن در سال آینده، در خطر کامل قرار خواهد گرفت: «در برخی محافل و در میان بعضی شخصیتها در ایران این دیدگاه وجود دارد که در حال حاضر ما از عضویت در انپیتی هیچ سودی نمیبریم». بعیدینژاد ادامه داد: «این سیاست دولت نیست. رئیسجمهور روحانی و دولت ایران همه تلاش خودشان را به کار میبرند تا مردم، تمام مردم و شخصیتهای مهم را متقاعد کنند که خروج ایران از انپیتی به نفع ایران نیست».او بعدتر به ارائه توضیحاتی درباره سخنان اخیر در جمع رسانههای انگلیس و برداشتهایی که از بخشی از این اظهارات شده است، پرداخت. به گزارش ایسنا، حمید بعیدینژاد عصر شنبه در صفحه توییتر خود دراینباره نوشت: مطلبی که بنده در جلسه با رسانههای انگلیسی عرض کردم این بود «شکست برجام طبعا این تفکر را که ایران بهدلیل عدم بهرهمندی از حقوق خود در زمینه فناوری صلحآمیز هستهای باید از انپیتی خارج شود، تقویت خواهد کرد، هرچند جمهوری اسلامی ایران در شرایط فعلی چنین گزینهای را بهنفع منافع کشور نمیداند».
این اولین بار نیست که یک مقام ایرانی از این میگوید که ممکن است در انتهای این روند، ایران خود را با گزینه خروج از انپیتی مواجه ببیند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه، زمانی که ایران روند کاهش تعهدات را در اردیبهشت، درست یک سال پس از خروج آمریکا از برجام، کلید میزد، اشاره کرده بود که چنین گزینهای ممکن است
در میان گزینههای ایران قرار گیرد.
ادامه گفتوگوهای ایران و روسیه
در عین حال، ایران همچنان مسیر گفتوگوهای دیپلماتیک را باز و پررفتوآمد نگه داشته است. در آخرین نمونه، سیدعباس عراقچی که برای شرکت در نشست عدم اشاعه هستهای در مسکو است، با سرگئی ریابکوف، همتای روس خود، گفتوگو و رایزنی کرد. پیش از این دیدار، عراقچی با میخائیل بوگدانف، معاون وزیر امور خارجه و نماینده ویژه رئیسجمهور روسیه، تبادل نظر و گفتوگو کرده بود. ریابکوف دیروز بار دیگر به انتقاد از تحریمهای برونمرزی «نابخردانه» آمریکا پرداخت. وی همچنین اظهار کرد سرزنش ایران برای هر قدمی که بر میدارد، ممکن است دقیقا همان چیزی باشد که مخالفان برجام میخواهند: «باید به جای دیگری نگاه کرد». عراقچی نیز پس از دیدارهای خود با مقامات روس در گفتوگو با ایرنا رایزنیها با روسها را «جدی و فشرده» توصیف کرد. معاون وزیر امور خارجه همچنین تأکید کرد: «مواضع ما کاملا روشن و مشخص گفته شده و اراده ما نیز کاملا روشن بیان شده است، تا زمانی که خواستههای ایران تأمین نشود، کاهش تعهدات ادامه خواهد داشت».