‌سرانجام عنوان چهره سال جهان به یک نوجوان رسید! چرا؟

همه‌چیز با داستانی آغاز شد که هر پدر و مادری از هر نسل در هر گوشه‌ای از دنیا با آن آشناست: یک نوجوان سرکش و فوران غیرمترقبه شورش که به یکی از باورنکردنی‌ترین و یقینا سریع‌ترین داستان‌های صعود با تأثیر جهانی در تاریخ تبدیل شد. در طول کمی بیش از یک سال، نوجوان 16 ساله‌ای از استکهلم از یک اعتراض تک‌نفره روی سنگ‌فرش خیابان مقابل پارلمان کشورش به رهبری جنبش جهانی نوجوانان رسید. از یک شاگرد مدرسه که سر کلاس افعال را به زبان فرانسه صرف می‌کرد، به ملاقات با دبیرکل سازمان ملل، رؤسای جمهور و پاپ رسید. او در اعتراضی‌ فقط با شعار «اعتصاب مدرسه برای اقلیم» که با دست خود روی مقوایی نوشته بود، موجب شد تا میلیون‌ها نفر در بیش از ۱۵۰ کشور با الهام‌گرفتن از او برای سیاره‌ای که آن ‌را با یکدیگر تقسیم می‌کنیم، به خیابان‌ها بیایند. تغییرات هدفمند به‌ندرت بدون نیروی تکان‌دهنده افراد تأثیرگذار به‌وقوع می‌پیوندند و در سال ۲۰۱۹، بحران حیاتی سیاره در گرتا تونبرگ چنین فردی را یافت. با ساماندهی اعتراض‌های «جمعه‌ها برای آینده» در سراسر اروپا، غریدن «چطور جرأت می‌کنید؟» در سخنرانی خود در سازمان ملل خطاب به قدرتمندترین رهبران دنیا؛ رهبری هفت میلیون نفر اعتصاب‌کننده اقلیمی در سراسر دنیا در سپتامبر گذشته و ده‌ها هزار نفر اوایل دسامبر در مادرید، گرتا تونبرگ به‌رساترین صدا برای مهم‌ترین موردی که سیاره با آن روبه‌رو است -‌و به نمادی برای تغییر نسل گسترده‌ای در فرهنگ ما که در همه‌جای دنیا از پردیس‌های دانشجویی هنگ‌کنک گرفته تا تالارهای کنگره در واشنگتن- تبدیل شده است. همان‌طور که ایزابلا پراتا، مادر دو اعتصاب‌کننده از سائوپائولو می‌گوید: «گرتا مظهری برای همه پدیده‌های این نسل است». تونبرگ خواستار عمل است و اگرچه بسیاری از معیارهای کلیدی هنوز در راه خطا حرکت می‌کنند، اما علایم تازه‌ای در حال شکوفایی هستند. تعهدات شرکت‌ها برای رشد پایدار و انتشار کربن صفر شکل می‌گیرند. بیش از ۶۰ کشور تعهد داده‌اند که تا سال ۲۰۵۰ ردپای کربن خود را به صفر برسانند. رأی‌دهندگان در انتخابات مقدماتی ایالات متحده، به‌ویژه در ایالاتی که گریبان‌گیر آتش‌سوزی جنگل‌ها و سیلاب‌ها بوده‌اند، ناگهان گوش به نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری می‌دهند که از تغییرات اقلیم می‌گویند، در انتخابات سپتامبر گذشته در اتریش، حزب سبز آرای خود را به سه برابر رساند. حتی چین که نیمی از زغال‌سنگ دنیا را می‌سوزاند، در حال تغییر است. این کشور اکنون ۴۵ درصد از خودروهای برقی و ۹۹ درصد از اتوبوس‌های برقی دنیا را دارد. تونبرگ بر شانه‌های -و در کنار- صدها هزار نفر از کسانی ایستاده که خیابان‌ها را مسدود و دانش را مستقر می‌کنند؛ کسانی که بسیاری از آنها حتی پیش‌تر از به‌دنیا‌آمدن گرتا دست به این کار می‌زدند. او همچنین از نخستین کسانی‌ است که به پیشینه ممتاز خود به‌عنوان «یکی از کسانی که خوش‌شانس بوده» اشاره می‌کند؛ در بحرانی که به‌شکل نامتناسبی جوامع فقیر و محلی را متأثر می‌کند. اما امسال، سالی بود که بحران اقلیم از پشت پرده بیرون آمد و به صحنه اصلی وارد شد، از سر‌و‌صدای یک محیط سیاسی مستقیما به دستور کار جهانی و هیچ‌کس برای رسیدن در این راه به اندازه تونبرگ تلاش نکرد. اینک انتشار گازهای گلخانه‌ای باید از سال آینده، سالانه ۷٫۶٪ کاهش یابد. بیدارباش تونبرگ یک شوک ضروری است. این بر همه ماست تا به راه‌حل‌ها بپردازیم. اینکه تونبرگ جوان‌ترین فردی‌ است که تا به حال به عنوان چهره سال از جانب تایم انتخاب شده است، به همان اندازه از شخص او می‌گوید که از اهمیت لحظه. تاریخ ۹۲ ساله این شرکت بر اساس نظریه مرد بزرگ -Great Man Theory- بنا شده است، بر اساس این تصور که افراد قدرتمند به دنیا شکل می‌دهند. در گذشته منظور کسانی بوده‌اند که برای رسیدن به مقامات بالا در سازمان‌های بزرگ کار می‌کرده‌اند و در راهروهای قدرت خانه داشته‌اند. اما حالا که به نظر می‌رسد بسیاری از سازمان‌های سنتی در میان نابرابری‌های سرسام‌آور و تلاطم‌های اجتماعی و ازکارافتادگی سیاسی ما را مأیوس می‌کنند، ما شاهد به‌وقوع پیوستن تأثیرات جدیدی هستیم. تونبرگ می‌گوید: «زمانی که در هشت سالگی برای نخستین‌بار از گرمایش جهانی شنید، فکر کرد که چنین چیزی امکان به‌وقوع پیوستن ندارد، زیرا اگر این‌طور باشد، سیاست‌مداران به آن رسیدگی خواهند کرد». اما این دقیقا بی‌اعتنایی سیاست‌مداران بود که او را به عمل واداشت؛ همچنان‌که نوجوانان جهان که ما را با کاهلی‌مان روبه‌رو می‌کنند: از اعتراضات دانشجویی در خیابان‌های سانتیاگو/شیلی گرفته تا کنشگران جوان در هنگ‌کنگ که برای حقوق خود مبارزه می‌کنند و دانش‌آموزان از پارک‌لند/فلوریدا که راهپیمایی آنها علیه خشونت اسلحه، به گفته تونبرگ، الهام‌بخش او برای اعتراضات اقلیمی‌اش بوده‌اند. او نیمه ماه گذشته درحالی‌که در سواحل ویرجینیا آماده بازگشت به اروپا با یک قایق بادبانی بود، به تایم گفت: «من می‌خواهم به نوه‌هایم بگویم که هر چه از دستمان برمی‌آمد، انجام دادیم. برای آنها و برای نسل‌های آینده». برای به‌صدا‌درآوردن زنگ خطر درباره رفتار غارتگرانه‌ ما با تنها خانه‌ای که داریم، برای رساندن صدایی که فراتر از پیش‌زمینه‌ها و مرزها به یک دنیای متلاشی‌شده است، برای نشان‌دادن اینکه رهبری توسط یک نسل جدید چگونه می‌تواند باشد، گرتا تونبرگ چهره سال ۲۰۱۹ تایم است.

خواننده عزیز ستون قلم سبز روزنامه «شرق»!
جهان معاصر آبستن تغییراتی پرشتاب‌تر از هر زمان دیگری است. در یک‌سو، سیاست‌مداران مستقل و آزادی‌خواهی را می‌بینیم در انگلستان، اسکاتلند و آمریکا که از اقبال مردمی درخوری برای پیاده‌کردن سیاست‌های صلح‌طلبانه و عدالت‌محورانه خویش برخوردار نمی‌شوند که بسیار ناامیدکننده است؛ اما در سوی دیگر، تحولات رخ‌داده در کشورهایی مثل هند که قیمت استحصال انرژی‌های خورشیدی را به 50 درصد سابق کاهش داد، یا چین که در کاربست دوچرخه‌های نسل ششم و خودروهای برقی گوی سبقت را از دیگر کشورها ربوده یا قدرت روزافزون احزاب سبز در کشورهایی مثل اتریش، آلمان، هلند، دانمارک، سوئد و انگلستان؛ می‌تواند آشکارا امیدبخش و انرژی‌آفرین باشد. از‌همین‌رو، انتخاب یک دختر ۱۶ساله به عنوان چهره سال جهان از سوی داوران مجله تایم را باید در شمار نشانه‌های امیدبخش ارزیابی کرد. پندارینه‌های متوهم‌گونه‌ای که پدیده‌ گرتا تونبرگ را حاصل لابی قدرت رسانه‌ای سرمایه‌داری غربی می‌دانند، از خود دور کنیم. زیرا اگر چنین بود، جهان سرمایه‌داری بیشتر مایل بود تا دختر دونالد ترامپ اینک به چهره ممتاز رسانه‌ای جهان مبدل شود، نه نوجوانی که علیه ترامپ و تفکر نماینده او می‌غرد و در این غرش، میلیون‌ها نفر را با خود همراه کرده است.

همه‌چیز با داستانی آغاز شد که هر پدر و مادری از هر نسل در هر گوشه‌ای از دنیا با آن آشناست: یک نوجوان سرکش و فوران غیرمترقبه شورش که به یکی از باورنکردنی‌ترین و یقینا سریع‌ترین داستان‌های صعود با تأثیر جهانی در تاریخ تبدیل شد. در طول کمی بیش از یک سال، نوجوان 16 ساله‌ای از استکهلم از یک اعتراض تک‌نفره روی سنگ‌فرش خیابان مقابل پارلمان کشورش به رهبری جنبش جهانی نوجوانان رسید. از یک شاگرد مدرسه که سر کلاس افعال را به زبان فرانسه صرف می‌کرد، به ملاقات با دبیرکل سازمان ملل، رؤسای جمهور و پاپ رسید. او در اعتراضی‌ فقط با شعار «اعتصاب مدرسه برای اقلیم» که با دست خود روی مقوایی نوشته بود، موجب شد تا میلیون‌ها نفر در بیش از ۱۵۰ کشور با الهام‌گرفتن از او برای سیاره‌ای که آن ‌را با یکدیگر تقسیم می‌کنیم، به خیابان‌ها بیایند. تغییرات هدفمند به‌ندرت بدون نیروی تکان‌دهنده افراد تأثیرگذار به‌وقوع می‌پیوندند و در سال ۲۰۱۹، بحران حیاتی سیاره در گرتا تونبرگ چنین فردی را یافت. با ساماندهی اعتراض‌های «جمعه‌ها برای آینده» در سراسر اروپا، غریدن «چطور جرأت می‌کنید؟» در سخنرانی خود در سازمان ملل خطاب به قدرتمندترین رهبران دنیا؛ رهبری هفت میلیون نفر اعتصاب‌کننده اقلیمی در سراسر دنیا در سپتامبر گذشته و ده‌ها هزار نفر اوایل دسامبر در مادرید، گرتا تونبرگ به‌رساترین صدا برای مهم‌ترین موردی که سیاره با آن روبه‌رو است -‌و به نمادی برای تغییر نسل گسترده‌ای در فرهنگ ما که در همه‌جای دنیا از پردیس‌های دانشجویی هنگ‌کنک گرفته تا تالارهای کنگره در واشنگتن- تبدیل شده است. همان‌طور که ایزابلا پراتا، مادر دو اعتصاب‌کننده از سائوپائولو می‌گوید: «گرتا مظهری برای همه پدیده‌های این نسل است». تونبرگ خواستار عمل است و اگرچه بسیاری از معیارهای کلیدی هنوز در راه خطا حرکت می‌کنند، اما علایم تازه‌ای در حال شکوفایی هستند. تعهدات شرکت‌ها برای رشد پایدار و انتشار کربن صفر شکل می‌گیرند. بیش از ۶۰ کشور تعهد داده‌اند که تا سال ۲۰۵۰ ردپای کربن خود را به صفر برسانند. رأی‌دهندگان در انتخابات مقدماتی ایالات متحده، به‌ویژه در ایالاتی که گریبان‌گیر آتش‌سوزی جنگل‌ها و سیلاب‌ها بوده‌اند، ناگهان گوش به نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری می‌دهند که از تغییرات اقلیم می‌گویند، در انتخابات سپتامبر گذشته در اتریش، حزب سبز آرای خود را به سه برابر رساند. حتی چین که نیمی از زغال‌سنگ دنیا را می‌سوزاند، در حال تغییر است. این کشور اکنون ۴۵ درصد از خودروهای برقی و ۹۹ درصد از اتوبوس‌های برقی دنیا را دارد. تونبرگ بر شانه‌های -و در کنار- صدها هزار نفر از کسانی ایستاده که خیابان‌ها را مسدود و دانش را مستقر می‌کنند؛ کسانی که بسیاری از آنها حتی پیش‌تر از به‌دنیا‌آمدن گرتا دست به این کار می‌زدند. او همچنین از نخستین کسانی‌ است که به پیشینه ممتاز خود به‌عنوان «یکی از کسانی که خوش‌شانس بوده» اشاره می‌کند؛ در بحرانی که به‌شکل نامتناسبی جوامع فقیر و محلی را متأثر می‌کند. اما امسال، سالی بود که بحران اقلیم از پشت پرده بیرون آمد و به صحنه اصلی وارد شد، از سر‌و‌صدای یک محیط سیاسی مستقیما به دستور کار جهانی و هیچ‌کس برای رسیدن در این راه به اندازه تونبرگ تلاش نکرد. اینک انتشار گازهای گلخانه‌ای باید از سال آینده، سالانه ۷٫۶٪ کاهش یابد. بیدارباش تونبرگ یک شوک ضروری است. این بر همه ماست تا به راه‌حل‌ها بپردازیم. اینکه تونبرگ جوان‌ترین فردی‌ است که تا به حال به عنوان چهره سال از جانب تایم انتخاب شده است، به همان اندازه از شخص او می‌گوید که از اهمیت لحظه. تاریخ ۹۲ ساله این شرکت بر اساس نظریه مرد بزرگ -Great Man Theory- بنا شده است، بر اساس این تصور که افراد قدرتمند به دنیا شکل می‌دهند. در گذشته منظور کسانی بوده‌اند که برای رسیدن به مقامات بالا در سازمان‌های بزرگ کار می‌کرده‌اند و در راهروهای قدرت خانه داشته‌اند. اما حالا که به نظر می‌رسد بسیاری از سازمان‌های سنتی در میان نابرابری‌های سرسام‌آور و تلاطم‌های اجتماعی و ازکارافتادگی سیاسی ما را مأیوس می‌کنند، ما شاهد به‌وقوع پیوستن تأثیرات جدیدی هستیم. تونبرگ می‌گوید: «زمانی که در هشت سالگی برای نخستین‌بار از گرمایش جهانی شنید، فکر کرد که چنین چیزی امکان به‌وقوع پیوستن ندارد، زیرا اگر این‌طور باشد، سیاست‌مداران به آن رسیدگی خواهند کرد». اما این دقیقا بی‌اعتنایی سیاست‌مداران بود که او را به عمل واداشت؛ همچنان‌که نوجوانان جهان که ما را با کاهلی‌مان روبه‌رو می‌کنند: از اعتراضات دانشجویی در خیابان‌های سانتیاگو/شیلی گرفته تا کنشگران جوان در هنگ‌کنگ که برای حقوق خود مبارزه می‌کنند و دانش‌آموزان از پارک‌لند/فلوریدا که راهپیمایی آنها علیه خشونت اسلحه، به گفته تونبرگ، الهام‌بخش او برای اعتراضات اقلیمی‌اش بوده‌اند. او نیمه ماه گذشته درحالی‌که در سواحل ویرجینیا آماده بازگشت به اروپا با یک قایق بادبانی بود، به تایم گفت: «من می‌خواهم به نوه‌هایم بگویم که هر چه از دستمان برمی‌آمد، انجام دادیم. برای آنها و برای نسل‌های آینده». برای به‌صدا‌درآوردن زنگ خطر درباره رفتار غارتگرانه‌ ما با تنها خانه‌ای که داریم، برای رساندن صدایی که فراتر از پیش‌زمینه‌ها و مرزها به یک دنیای متلاشی‌شده است، برای نشان‌دادن اینکه رهبری توسط یک نسل جدید چگونه می‌تواند باشد، گرتا تونبرگ چهره سال ۲۰۱۹ تایم است.

خواننده عزیز ستون قلم سبز روزنامه «شرق»!
جهان معاصر آبستن تغییراتی پرشتاب‌تر از هر زمان دیگری است. در یک‌سو، سیاست‌مداران مستقل و آزادی‌خواهی را می‌بینیم در انگلستان، اسکاتلند و آمریکا که از اقبال مردمی درخوری برای پیاده‌کردن سیاست‌های صلح‌طلبانه و عدالت‌محورانه خویش برخوردار نمی‌شوند که بسیار ناامیدکننده است؛ اما در سوی دیگر، تحولات رخ‌داده در کشورهایی مثل هند که قیمت استحصال انرژی‌های خورشیدی را به 50 درصد سابق کاهش داد، یا چین که در کاربست دوچرخه‌های نسل ششم و خودروهای برقی گوی سبقت را از دیگر کشورها ربوده یا قدرت روزافزون احزاب سبز در کشورهایی مثل اتریش، آلمان، هلند، دانمارک، سوئد و انگلستان؛ می‌تواند آشکارا امیدبخش و انرژی‌آفرین باشد. از‌همین‌رو، انتخاب یک دختر ۱۶ساله به عنوان چهره سال جهان از سوی داوران مجله تایم را باید در شمار نشانه‌های امیدبخش ارزیابی کرد. پندارینه‌های متوهم‌گونه‌ای که پدیده‌ گرتا تونبرگ را حاصل لابی قدرت رسانه‌ای سرمایه‌داری غربی می‌دانند، از خود دور کنیم. زیرا اگر چنین بود، جهان سرمایه‌داری بیشتر مایل بود تا دختر دونالد ترامپ اینک به چهره ممتاز رسانه‌ای جهان مبدل شود، نه نوجوانی که علیه ترامپ و تفکر نماینده او می‌غرد و در این غرش، میلیون‌ها نفر را با خود همراه کرده است.