لیبی، بازیچه روسیه برای فشار بر اروپا
نشست نسبتا بی‌نتیجه برلین و قبل از آن هم خروج خلیفه حفتر ژنرال تحت حمایت روسیه، از نشست مسکو، تردیدها درباره میزان واقعی نفوذ روسیه در لیبی و تمایل کرملین برای پایان جنگ داخلی در این کشور را افزایش داده است. سپتامبر 2019 و زمانی که روسیه مزدوران خود را برای کمک به ژنرال حفتر روانه خط مقدم جنگ در طرابلس کرد، نگرانی ایالات متحده و اروپا درباره ورود روسیه به یک جنگ داخلی دیگر تشدید شد. حضور روسیه در لیبی یادآور نقش کلیدی مسکو در سوریه پس از ورود این کشور به جنگ داخلی این کشور و جلوگیری از سقوط حکومت بشار اسد بود.به گزارش فارن‌پاليسي، باوجود‌این ناتوانی مسکو در متقاعد‌کردن حفتر به امضای توافق آتش‌بس حاکی از این واقعیت بود که احتمالا پوتین به اندازه‌ای که تصور می‌شود، بر ژنرال حفتر نفوذ ندارد. این نکته را هم نمی‌توان نادیده گرفت که شاید هم مسکو نخواست به اندازه لازم برای امضای توافق آتش‌بس به حفتر فشار بیاورد. نگاهی به دیگر اقدامات روسیه در لیبی بهتر می‌تواند انگیزه واقعی مسکو در نقش‌آفرینی در لیبی را نمایان کند.
روسیه سعی می‌کند ارتباط خود را با تمام طرف‌های درگیر در لیبی حفظ کند. این کشور همان‌طورکه یکی از مهم‌ترین حامیان خلیفه حفتر به شمار می‌آید، از آن‌سو هم مذاکراتی با دولت وفاق ملی به رهبری فائز السراج دارد. همان‌طورکه در سال‌های گذشته هم با حکومت معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی رابطه‌ای خوب داشت. روسیه می‌خواهد با بازی‌کردن با تمام طرف‌های درگیر در لیبی، اتحادیه اروپا را تحت فشار بگذارد تا برای لغو تحریم‌هایی که این اتحادیه به دلیل مداخله روسیه در اوکراین اعمال کرده، با مسکو وارد مذاکره شود.
روسیه برای دستیابی به این هدف، علاوه بر اعزام 200 مزدور گروه واگنر به لیبی، 3 میلیارد دلار هم بودجه برای کمک به نظامیان وفادار به خلیفه حفتر در شرق لیبی اختصاص داده است. این بودجه در راستای سناریوی مورد نظر پوتین برای تقسیم لیبی به دو قلمروی مالی اختصاص داده شده تا شعله‌های جنگ داخلی در این کشور بالا بگیرد اما به اندازه‌ای هم نیست که کفه ترازو را به سود ژنرال حفتر و نظامیانش برای تصرف طرابلس پایتخت لیبی سنگین کند. پوتین نیز دقیقا همین را می‌خواهد: تداوم جنگ داخلی در لیبی و احساس خطر بیشتر اروپا و در نهایت مذاکره روسیه و اتحادیه اروپا برای توافق بر سر لیبی در قبال لغو یا کاهش تحریم‌ها علیه مسکو.
کمک مالی سه‌میلیارد‌دلاری روسیه به ژنرال حفتر در حالی اعطا شده که او حدود 25 میلیارد دلار بدهی دارد و این میزان بدهی مانعی جدی در ادامه مسیر حفتر برای شکست‌دادن سراج ایجاد خواهد کرد. پوتین هم با این کمک تنها می‌خواهد حفتر نه توان پیروزی بلکه فقط توان ادامه جنگ را داشته باشد تا وضعیت لیبی بحرانی‌تر شود.
تمایل روسیه برای بازی با هر دو طرف درگیر در لیبی، نه در نشست مسکو بلکه کمی قبل‌تر و در اکتبر 2019، زمانی که پوتین در سوچی میزبان سراج بود، نمایان شد. از آن‌سو هم ژنرال حفتر که هفته پیش در مسکو حضور داشت، فرصت دیدار با پوتین را از دست داد و بدون امضای توافق آتش‌بس لیبی، روسیه را ترک کرد. این اقدام نشان داد که رابطه پوتین و حفتر آن‌چنان‌که تصور می‌شود گرم نیست. طبیعی است که حفتر انتظار کمک بیشتری از روسیه دارد اما پوتین آگاهانه و با اهداف دیگری وارد میدان جنگ داخلی لیبی شده است و نمی‌خواهد برنده این جنگ خیلی زود مشخص شود.پوتین پس از مذاکرات خود با سراج در سوچی، توافق کرد تا یک‌میلیون تن گندم در اختیار دولت سراج قرار دهد که از سوی سازمان ملل به رسمیت شناخته می‌شود. این اقدام پوتین نه برای افزایش بهره‌وری اقتصادی بلکه با هدف خارج‌کردن بازار لیبی از کنترل اتحادیه اروپا از جمله فرانسه و ایتالیا انجام شده است. مسکو اقدامات خود را تنها به بازی‌دادن دو طرف درگیر در لیبی محدود نکرده است. روسیه به ارتباط خود با خانواده معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی هم ادامه داده و این موضوع در جولای 2019 افشا شد. حدود شش ماه قبل دو
تبعه روسیه وابسته به گروه واگنر و مظنون به خرابکاری‌های سایبری در قاره آفریقا به اتهام برقراری تماس‌هایی با نمایندگان سیف‌الاسلام قذافی، پسر معمر قذافی دستگیر شدند. این شهروندان روس قصد داشتند تا مقدمات تأثیرگذاری در انتخابات آینده لیبی را به سود پسر جوان قذافی فراهم کنند.احیای قدرت خاندان قذافی می‌تواند بر اقتدار ژنرال حفتر تأثیر منفی بگذارد؛ چراکه بسیاری از نظامیان وفادار به حفتر، از قبایلی انتخاب شده‌اند که در گذشته پیوند نزدیکی با حکومت معمر قذافی و خاندان او داشتند و طبیعتا قدرت‌گرفتن دوباره فردی از این خانواده می‌تواند به شکاف در جبهه حفتر بینجامد.
باوجود‌این در شرایط فعلی نقش روسیه در لیبی همچنان محدود است و قدرت‌های اروپایی نیز هنوز در بحران لیبی آن‌چنان تحت‌فشار قرار نگرفته‌اند تا مجبور به پذیرش خواسته‌های روسیه شوند. خطر بزرگ‌تر در آینده نمایان می‌شود؛ زمانی که روسیه بخواهد نقش پررنگ‌تری در لیبی ایفا کند و فشار بر اروپا را افزایش دهد. در این واقعیت تردیدی نیست که روسیه می‌خواهد با نقش‌آفرینی در وخیم‌ترین بحران‌های جهانی، به قدرت‌های جهانی برای دریافت امتیازات ژئوپلیتیک فشار وارد کند.
نشست نسبتا بی‌نتیجه برلین و قبل از آن هم خروج خلیفه حفتر ژنرال تحت حمایت روسیه، از نشست مسکو، تردیدها درباره میزان واقعی نفوذ روسیه در لیبی و تمایل کرملین برای پایان جنگ داخلی در این کشور را افزایش داده است. سپتامبر 2019 و زمانی که روسیه مزدوران خود را برای کمک به ژنرال حفتر روانه خط مقدم جنگ در طرابلس کرد، نگرانی ایالات متحده و اروپا درباره ورود روسیه به یک جنگ داخلی دیگر تشدید شد. حضور روسیه در لیبی یادآور نقش کلیدی مسکو در سوریه پس از ورود این کشور به جنگ داخلی این کشور و جلوگیری از سقوط حکومت بشار اسد بود.به گزارش فارن‌پاليسي، باوجود‌این ناتوانی مسکو در متقاعد‌کردن حفتر به امضای توافق آتش‌بس حاکی از این واقعیت بود که احتمالا پوتین به اندازه‌ای که تصور می‌شود، بر ژنرال حفتر نفوذ ندارد. این نکته را هم نمی‌توان نادیده گرفت که شاید هم مسکو نخواست به اندازه لازم برای امضای توافق آتش‌بس به حفتر فشار بیاورد. نگاهی به دیگر اقدامات روسیه در لیبی بهتر می‌تواند انگیزه واقعی مسکو در نقش‌آفرینی در لیبی را نمایان کند.
روسیه سعی می‌کند ارتباط خود را با تمام طرف‌های درگیر در لیبی حفظ کند. این کشور همان‌طورکه یکی از مهم‌ترین حامیان خلیفه حفتر به شمار می‌آید، از آن‌سو هم مذاکراتی با دولت وفاق ملی به رهبری فائز السراج دارد. همان‌طورکه در سال‌های گذشته هم با حکومت معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی رابطه‌ای خوب داشت. روسیه می‌خواهد با بازی‌کردن با تمام طرف‌های درگیر در لیبی، اتحادیه اروپا را تحت فشار بگذارد تا برای لغو تحریم‌هایی که این اتحادیه به دلیل مداخله روسیه در اوکراین اعمال کرده، با مسکو وارد مذاکره شود.
روسیه برای دستیابی به این هدف، علاوه بر اعزام 200 مزدور گروه واگنر به لیبی، 3 میلیارد دلار هم بودجه برای کمک به نظامیان وفادار به خلیفه حفتر در شرق لیبی اختصاص داده است. این بودجه در راستای سناریوی مورد نظر پوتین برای تقسیم لیبی به دو قلمروی مالی اختصاص داده شده تا شعله‌های جنگ داخلی در این کشور بالا بگیرد اما به اندازه‌ای هم نیست که کفه ترازو را به سود ژنرال حفتر و نظامیانش برای تصرف طرابلس پایتخت لیبی سنگین کند. پوتین نیز دقیقا همین را می‌خواهد: تداوم جنگ داخلی در لیبی و احساس خطر بیشتر اروپا و در نهایت مذاکره روسیه و اتحادیه اروپا برای توافق بر سر لیبی در قبال لغو یا کاهش تحریم‌ها علیه مسکو.
کمک مالی سه‌میلیارد‌دلاری روسیه به ژنرال حفتر در حالی اعطا شده که او حدود 25 میلیارد دلار بدهی دارد و این میزان بدهی مانعی جدی در ادامه مسیر حفتر برای شکست‌دادن سراج ایجاد خواهد کرد. پوتین هم با این کمک تنها می‌خواهد حفتر نه توان پیروزی بلکه فقط توان ادامه جنگ را داشته باشد تا وضعیت لیبی بحرانی‌تر شود.
تمایل روسیه برای بازی با هر دو طرف درگیر در لیبی، نه در نشست مسکو بلکه کمی قبل‌تر و در اکتبر 2019، زمانی که پوتین در سوچی میزبان سراج بود، نمایان شد. از آن‌سو هم ژنرال حفتر که هفته پیش در مسکو حضور داشت، فرصت دیدار با پوتین را از دست داد و بدون امضای توافق آتش‌بس لیبی، روسیه را ترک کرد. این اقدام نشان داد که رابطه پوتین و حفتر آن‌چنان‌که تصور می‌شود گرم نیست. طبیعی است که حفتر انتظار کمک بیشتری از روسیه دارد اما پوتین آگاهانه و با اهداف دیگری وارد میدان جنگ داخلی لیبی شده است و نمی‌خواهد برنده این جنگ خیلی زود مشخص شود.پوتین پس از مذاکرات خود با سراج در سوچی، توافق کرد تا یک‌میلیون تن گندم در اختیار دولت سراج قرار دهد که از سوی سازمان ملل به رسمیت شناخته می‌شود. این اقدام پوتین نه برای افزایش بهره‌وری اقتصادی بلکه با هدف خارج‌کردن بازار لیبی از کنترل اتحادیه اروپا از جمله فرانسه و ایتالیا انجام شده است. مسکو اقدامات خود را تنها به بازی‌دادن دو طرف درگیر در لیبی محدود نکرده است. روسیه به ارتباط خود با خانواده معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی هم ادامه داده و این موضوع در جولای 2019 افشا شد. حدود شش ماه قبل دو
تبعه روسیه وابسته به گروه واگنر و مظنون به خرابکاری‌های سایبری در قاره آفریقا به اتهام برقراری تماس‌هایی با نمایندگان سیف‌الاسلام قذافی، پسر معمر قذافی دستگیر شدند. این شهروندان روس قصد داشتند تا مقدمات تأثیرگذاری در انتخابات آینده لیبی را به سود پسر جوان قذافی فراهم کنند.احیای قدرت خاندان قذافی می‌تواند بر اقتدار ژنرال حفتر تأثیر منفی بگذارد؛ چراکه بسیاری از نظامیان وفادار به حفتر، از قبایلی انتخاب شده‌اند که در گذشته پیوند نزدیکی با حکومت معمر قذافی و خاندان او داشتند و طبیعتا قدرت‌گرفتن دوباره فردی از این خانواده می‌تواند به شکاف در جبهه حفتر بینجامد.
باوجود‌این در شرایط فعلی نقش روسیه در لیبی همچنان محدود است و قدرت‌های اروپایی نیز هنوز در بحران لیبی آن‌چنان تحت‌فشار قرار نگرفته‌اند تا مجبور به پذیرش خواسته‌های روسیه شوند. خطر بزرگ‌تر در آینده نمایان می‌شود؛ زمانی که روسیه بخواهد نقش پررنگ‌تری در لیبی ایفا کند و فشار بر اروپا را افزایش دهد. در این واقعیت تردیدی نیست که روسیه می‌خواهد با نقش‌آفرینی در وخیم‌ترین بحران‌های جهانی، به قدرت‌های جهانی برای دریافت امتیازات ژئوپلیتیک فشار وارد کند.