ناتو و ائتلاف ضدداعش، افزايش نيرو در خاورميانه را بررسي مي‌کنند
جاخالي ترامپ براي ناتو
پنج روز پس از آنکه پهپادهاي آمريکايي فرماندهان ايراني و عراقي را در اطراف فرودگاه بغداد هدف قرار دادند، دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور آمريکا از فرماندهان ناتو درخواست کرد تا نقش اين نهاد نظامي را در خاورميانه تقويت کنند؛ درخواستي که ناتو احتمالا در جلسه نيروهاي ائتلاف ضدداعش در دانمارک آن را بررسي خواهد کرد. در حالي که ينس استولتنبرگ، دبير کل سازمان پيمان آتلانتيک شمالي، ناتو، گفته است در ديدار روز چهارشنبه مقامات ائتلاف بين‌المللي مبارزه با داعش که نيروهاي ناتو را در دل خود دارد، قرار است درخواست ترامپ مورد بررسي قرار بگيرد، برخي منابع از پاسخ مثبت اين ائتلاف براي افزايش فعاليت‌هايش در خاورميانه خبر مي‌دهند.
استولتنبرگ سه‌شنبه گذشته در جريان سخنراني‌اش در کميته‌اي از پارلمان اروپا تأکيد کرده بود از نظر ناتو تقويت مشارکت در خاورميانه مسئله‌اي نيست اما اين اعضاي پيمان ناتو تلاش دارند تا از اين تقويت در جبهه تنش‌زدايي استفاده کنند؛ جبهه‌اي که از ورود آن به جنگ ديگري جلوگيري کند.
دبير کل ناتو «آموزش و ايجاد ظرفيت‌هاي بيشتر درون نيروهاي محلي» در کشورهايي مانند عراق را از خاکريزهاي جبهه مورد نظر ناتو دانسته؛ عراقي که از اواخر سال 2018 نيروهايش تحت آموزش ناتو قرار گرفتند تا بتوانند از شکل‌گيري مجدد گروهي نظير داعش جلوگيري کنند اما ائتلاف ناتو ششم ژانويه، سه روز بعد از ترور فرماندهان ايراني و عراقي توسط آمريکا و تشديد تنش‌ها ميان تهران و واشنگتن در عراق، مأموريتش در اين کشور را به حالت تعليق درآورد.
ترامپ که سوم ژانويه دستور ترور را داده بود، دو روز بعد از ناتوي 29عضوي خواست تا براي جلوگيري از درگيري‌ها در خاورميانه پررنگ‌تر شود. اين درخواست بسياري را شوکه کرد چراکه رئيس‌جمهور آمريکا مدت‌هاست از ناکارآمدي ناتو انتقاد مي‌کند و مسائلي درباره ارزش آن براي کشورش را پيش مي‌کشد.
ناتو در حال حاضر 400 نيرو در عراق دارد که منتظر دستور براي ترک عراق يا ادامه فعاليت‌هاي آموزشي يا احيانا مأموريت جديد به سر مي‌برند. برخي تحليلگران از جمله ايوو دالدر، نماينده واشنگتن در ناتو بين سال‌هاي 2009 تا 2019 معتقدند درخواست ترامپ از نيروهاي ناتو به اين باور او برمي‌گردد که تحولات خاورميانه بيشتر بر منافع اروپا تأثير دارد تا آمريكا. در حقيقت ترامپ از آن جهت از ناتو مي‌خواهد نقشش را در خاورميانه بيشتر کند که مسئوليت حفظ منافعش را خود برعهده بگيرد چراکه از نظر ترامپ، آمريکا در اين موضوع مستقل است و هيچ نيازي به نفت اين منطقه ندارد. در اينجاست که اروپا مي‌تواند بدون هيچ شک‌وشبه‌اي ببيند که آمريکا تعيين‌کننده سياست‌هاي امنيتي اين کشورهاست. به گفته رئيس سابق هيئت پارلمان اروپا در ناتو، اکنون کشورهاي اروپايي در اين ماجرا بايد تصميم بگيرند و انتخاب کنند که يا سهم خود از بودجه ناتو را پرداخت کنند يا اجازه دهند واشنگتن براي مسائل امنيتي آنها تصميم بگيرد.
اين در حالي است که در تازه‌ترين آمارها برآورد مي‌شود 60 تا 70 هزار سرباز آمريکايي در خاورميانه مستقر هستند در حالي که هشت هزار نيروي ناتو تنها در افغانستان حضور دارند. آمريکا در هر‌يک از کشورهاي کويت و قطر 13 هزار نيرو دارد که در صورت لزوم در سراسر منطقه جابه‌جا مي‌شوند. درخواست ترامپ از ناتو براي افزايش حضورش در خاورميانه مي‌تواند نشانه‌اي از تغيير سياست‌هاي او باشد. پس از چهار سال رياست‌جمهوري اکنون راحت‌تر مي‌توان گفت که اولويت دولت ترامپ در سياست خارجه خاورميانه نيست و او با ترور فرمانده برجسته ايراني، راه را براي خروج کشور از منطقه باز کرد. درياي چين جنوبي احتمالا مقصد جديد نيروهايي خواهند بود که از خاورميانه خارج مي‌شوند.
در اين ميان برخي از تحليلگران امنيتي معتقدند اين درخواست ترامپ فرصتي براي ناتو به ويژه اعضاي اروپايي آن براي به‌دست‌گرفتن ابتکار عمل در خاورميانه و مديترانه است. فرصتي که ترامپ با درخواستش آن را ايجاد کرده و اين موقعيت را به اروپايي‌ها داده که در ازاي اجابت درخواستش، از او بخواهند ديگر صحبتي از تهديد براي ترک ناتو در ميان نباشد. مسئله‌اي که تقريبا تمامي تحليلگران و نظاميان در آن اشتراک نظر دارند اين است که گام بعدي ناتو در خاورميانه مي‌تواند براي آينده اين نهاد حياتي باشد؛ گامي که قرار است تا دو هفته ديگر درباره چگونگي برداشتنش فکر و در نهايت 12 فوريه در نشست وزراي دفاع و مقامات ارشد ناتو اعلام شود. آيا ناتو ژاندارم جديد خاورميانه خواهد بود؟
پنج روز پس از آنکه پهپادهاي آمريکايي فرماندهان ايراني و عراقي را در اطراف فرودگاه بغداد هدف قرار دادند، دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور آمريکا از فرماندهان ناتو درخواست کرد تا نقش اين نهاد نظامي را در خاورميانه تقويت کنند؛ درخواستي که ناتو احتمالا در جلسه نيروهاي ائتلاف ضدداعش در دانمارک آن را بررسي خواهد کرد. در حالي که ينس استولتنبرگ، دبير کل سازمان پيمان آتلانتيک شمالي، ناتو، گفته است در ديدار روز چهارشنبه مقامات ائتلاف بين‌المللي مبارزه با داعش که نيروهاي ناتو را در دل خود دارد، قرار است درخواست ترامپ مورد بررسي قرار بگيرد، برخي منابع از پاسخ مثبت اين ائتلاف براي افزايش فعاليت‌هايش در خاورميانه خبر مي‌دهند.
استولتنبرگ سه‌شنبه گذشته در جريان سخنراني‌اش در کميته‌اي از پارلمان اروپا تأکيد کرده بود از نظر ناتو تقويت مشارکت در خاورميانه مسئله‌اي نيست اما اين اعضاي پيمان ناتو تلاش دارند تا از اين تقويت در جبهه تنش‌زدايي استفاده کنند؛ جبهه‌اي که از ورود آن به جنگ ديگري جلوگيري کند.
دبير کل ناتو «آموزش و ايجاد ظرفيت‌هاي بيشتر درون نيروهاي محلي» در کشورهايي مانند عراق را از خاکريزهاي جبهه مورد نظر ناتو دانسته؛ عراقي که از اواخر سال 2018 نيروهايش تحت آموزش ناتو قرار گرفتند تا بتوانند از شکل‌گيري مجدد گروهي نظير داعش جلوگيري کنند اما ائتلاف ناتو ششم ژانويه، سه روز بعد از ترور فرماندهان ايراني و عراقي توسط آمريکا و تشديد تنش‌ها ميان تهران و واشنگتن در عراق، مأموريتش در اين کشور را به حالت تعليق درآورد.
ترامپ که سوم ژانويه دستور ترور را داده بود، دو روز بعد از ناتوي 29عضوي خواست تا براي جلوگيري از درگيري‌ها در خاورميانه پررنگ‌تر شود. اين درخواست بسياري را شوکه کرد چراکه رئيس‌جمهور آمريکا مدت‌هاست از ناکارآمدي ناتو انتقاد مي‌کند و مسائلي درباره ارزش آن براي کشورش را پيش مي‌کشد.
ناتو در حال حاضر 400 نيرو در عراق دارد که منتظر دستور براي ترک عراق يا ادامه فعاليت‌هاي آموزشي يا احيانا مأموريت جديد به سر مي‌برند. برخي تحليلگران از جمله ايوو دالدر، نماينده واشنگتن در ناتو بين سال‌هاي 2009 تا 2019 معتقدند درخواست ترامپ از نيروهاي ناتو به اين باور او برمي‌گردد که تحولات خاورميانه بيشتر بر منافع اروپا تأثير دارد تا آمريكا. در حقيقت ترامپ از آن جهت از ناتو مي‌خواهد نقشش را در خاورميانه بيشتر کند که مسئوليت حفظ منافعش را خود برعهده بگيرد چراکه از نظر ترامپ، آمريکا در اين موضوع مستقل است و هيچ نيازي به نفت اين منطقه ندارد. در اينجاست که اروپا مي‌تواند بدون هيچ شک‌وشبه‌اي ببيند که آمريکا تعيين‌کننده سياست‌هاي امنيتي اين کشورهاست. به گفته رئيس سابق هيئت پارلمان اروپا در ناتو، اکنون کشورهاي اروپايي در اين ماجرا بايد تصميم بگيرند و انتخاب کنند که يا سهم خود از بودجه ناتو را پرداخت کنند يا اجازه دهند واشنگتن براي مسائل امنيتي آنها تصميم بگيرد.
اين در حالي است که در تازه‌ترين آمارها برآورد مي‌شود 60 تا 70 هزار سرباز آمريکايي در خاورميانه مستقر هستند در حالي که هشت هزار نيروي ناتو تنها در افغانستان حضور دارند. آمريکا در هر‌يک از کشورهاي کويت و قطر 13 هزار نيرو دارد که در صورت لزوم در سراسر منطقه جابه‌جا مي‌شوند. درخواست ترامپ از ناتو براي افزايش حضورش در خاورميانه مي‌تواند نشانه‌اي از تغيير سياست‌هاي او باشد. پس از چهار سال رياست‌جمهوري اکنون راحت‌تر مي‌توان گفت که اولويت دولت ترامپ در سياست خارجه خاورميانه نيست و او با ترور فرمانده برجسته ايراني، راه را براي خروج کشور از منطقه باز کرد. درياي چين جنوبي احتمالا مقصد جديد نيروهايي خواهند بود که از خاورميانه خارج مي‌شوند.
در اين ميان برخي از تحليلگران امنيتي معتقدند اين درخواست ترامپ فرصتي براي ناتو به ويژه اعضاي اروپايي آن براي به‌دست‌گرفتن ابتکار عمل در خاورميانه و مديترانه است. فرصتي که ترامپ با درخواستش آن را ايجاد کرده و اين موقعيت را به اروپايي‌ها داده که در ازاي اجابت درخواستش، از او بخواهند ديگر صحبتي از تهديد براي ترک ناتو در ميان نباشد. مسئله‌اي که تقريبا تمامي تحليلگران و نظاميان در آن اشتراک نظر دارند اين است که گام بعدي ناتو در خاورميانه مي‌تواند براي آينده اين نهاد حياتي باشد؛ گامي که قرار است تا دو هفته ديگر درباره چگونگي برداشتنش فکر و در نهايت 12 فوريه در نشست وزراي دفاع و مقامات ارشد ناتو اعلام شود. آيا ناتو ژاندارم جديد خاورميانه خواهد بود؟