موج حملات به ظريف به مجلس و خيابان رسيد
دیکشنری دلواپسان
روحاله نخعي : نگاه خوشبينانه اين است که موج انتقادها عليه محمدجواد ظريف از فهم نادرست مصاحبه او با اشپيگل به زبان انگليسي ناشي ميشود. نگاه بدبينانه اينکه حملهکنندگان بهجاي خواندن مصاحبه ظريف، از روي توييت رئيسجمهور آمريکا درباره حرف وزير خارجه ايران، درباره اين مصاحبه قضاوت کردهاند و نگاه بدبينانهتر اينکه گروهي از سياسيون که کاملا متوجه حرف ظريف شدهاند، از ناآگاهي کساني در ميان بدنه اجتماعيشان که به همان دو طريق حرف ظريف به گوششان رسيده، استفاده ميکنند تا موجي عليه وزير خارجه ايجاد کنند و سواري خود را روي اين موج ببرند.
جمعه اين هفته، مصاحبه محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران، با اشپيگل منتشر شد. در اين مصاحبه او درباره تبعيت اتحاديه اروپا از ايالات متحده، ترور سپهبد سليماني توسط آمريکا در خاک عراق، مايک پمپئو، وزير خارجه آمريکا، اعتراضات عراق، شرايط خاورميانه، ساقطشدن هواپيماي اوکرايني و مخفيماندن دليل سقوطش، اعتراضات آبانماه در ايران، برجام، انپيتي و بمب اتم صحبت کرد. اين مصاحبه در رسانههاي فارسي نيز ترجمه و منتشر شد، اما در دو، سه روزي که از انتشار مصاحبه گذشت، موجي عليه محتواي سؤال و جواب پاياني مصاحبه شکل گرفت. در پايان مصاحبه، کريستين هافمن، خبرنگار اشپيگل، از ظریف درباره امکان مذاکره با ايالات متحده، بعد از ترور سردار سلیمانی میپرسد: «منتفي ميدانيد؟» پاسخ ظريف اين است: «نه من هيچوقت اين احتمال را منتفي نميدانم که آنها رويکردشان را عوض کنند و واقعيتها را دريابند. براي ما مهم نيست چه کسي در کاخ سفيد نشسته است. مهم اين است که چطور رفتار ميکند. دولت ترامپ ميتواند گذشتهاش را اصلاح کند، تحريمها را بردارد و به ميز مذاکره برگردد. ما هنوز پاي ميز مذاکرهايم. آنها هستند که مذاکره را ترک کردهاند. ايالات متحده
ضرر زيادي به مردم ايران زده است. روزي خواهد آمد که ناچار شوند جبرانش کنند. ما صبر زيادي داريم».
وقتي ظريف سؤال «مذاکره» را ميچرخاند
پاسخ ظريف، راهبرد هميشگي او را دنبال ميکند. موضعي که وزير خارجه ايران در ميانه تمام تنشها با دولت ترامپ داشته، همين است که ايده «خودداري ايران از مذاکره» را با اين تصوير رد کند که ايران پاي همان ميز مذاکرهاي که به توافق برجام منجر شد نشسته است. روايتي که وزارت خارجه ظريف از صحنه داشته، همواره در مقابل روايت غربي است که از نيامدن ايران پاي ميز مذاکره ميگويد. او همواره گفته است ما جايي نرفتهايم که بخواهيم برگرديم و اين آمريکا بوده که با خروج از برجام، «صندلي» خود در ميز مذاکره را خالي گذاشته است. به همين مناسبت او همواره در پاسخ به سؤال احتمال مذاکره که از موضع ايران ميپرسد، سؤال را به سمت آمريکا برميگرداند و ازهمينرو سؤال اشپيگل را هم نه از نگاه احتمال راضيشدن ايران به مذاکره با آمريکا که از زاويه احتمال بازگشت ايالات متحده به مذاکراتي که در جريان بوده و هست تحليل ميکند: «رويکردشان را عوض کنند و واقعيتها را بپذيرند». اين حرف جديدي از زبان ظريف نيست.
کلمهبازي، از ترامپ تا اصولگرايان
همين حرف اما از دو مسير به يک جنجال در فضاي سياسي ايران تبديل شد؛ شايد براي رفع نياز کساني در ميان مخالفان ظريف که در آستانه انتخابات، موضوعي براي گفتوگو لازم داشتند تا بهجاي موضع دفاع، در موضع حمله قرار گيرند.
يک خط در اين حمله، ترجمه کلمه people در جمله ظريف به معناي «مردم» و سپس تعبير آن به «مردم ايران» است. با اين ترجمه، القا ميشود که ظريف دارد ميگويد مردم ايران پس از ترور سپهبد سليماني واقعيتها را بپذيرند و حاضر به مذاکره با آمريکا شوند. اين ترجمه، عمدا يا سهوا، ابتداييترين کاربرد اين کلمه در زبان انگليسي را معيار ميگيرد و کاربردهاي ارجاعي ديگر اين لغت را ناديده ميگيرد که در اينجا براي اشاره به طرفهاي ديگر تقابل و بازيگران ديگر صحنه مذاکره به کار رفته است. اين علاوهبر ساختار دستوري و معاني اين کلمه در فرهنگ لغت، از بقيه جملات ظريف نيز قابل درک است که تماما خطاب به طرفهاي مقابل و به طور خاص، آمريکا به کار رفته است. چه معنايي دارد که ظريف در اولين جمله پاسخ خود از مردم ايران بخواهد واقعيتها را بپذيرند و بعد رفتار آمريکا در خروج از صحنه گفتوگو را به نقد بکشد؟ آيا او از مردم ايران ميخواهد واقعيت نياز به اصلاح رفتار ترامپ و برداشتن تحريمها را بپذيرند؟!
خط ديگري که در اين حمله به کار آمده، از توييت رئيسجمهور ايالات متحده ناشي ميشود که با اشاره به مصاحبه ظريف به فارسي و انگليسي توييت کرده بود: «وزير امور خارجه ايران ميگويد ايران خواستار مذاکره با ايالات متحده است، اما ميخواهد که تحريمها برداشته شود. @FoxNews @OANN نه، مرسي!» ظاهر ماجرا نشان ميدهد ترامپ در حال تفسير به رأي از صحبتهاي ظريف باشد، اما ذکر نام «فاکسنيوز» و «وانآمريکانيوز» در اين توييت درباره مصاحبه ظريف با اشپيگل، با توجه به سوابق رئيسجمهور آمريکا در استفاده از رسانههاي دستراستي آمريکا نشان ميدهد او احتمالا اين جمله را از گزارشهاي اين رسانهها گرفته است. توييت ترامپ، البته واکنش ظريف را نيز به دنبال داشت: «براي دونالد ترامپ بهتر است که اظهارات و تصميمات سياست خارجي خود را بر اساس واقعيات بنا کند و نه بر اساس عناوين اخبار فاکسنيوز يا مترجمين فارسي خود. براي آگاهي بهتر، وي ميتواند متن کامل مصاحبه من با اشپيگل به زبان انگليسي را بخواند. اگر آن متن طولاني است، پس فقط اين را بخوان». او سپس تصويري از سؤالوجوابي را که در ابتداي متن اشاره شد مطرح ميکند. او کمي بعد در توييت ديگري
تأکيد ميکند: «دونالد ترامپ همچنان آرزوي يک ديدار دوجانبه را در سر دارد تا هوسش براي يک «توافق ترامپی» ارضا شود. اين خيالي باطل است. تنها چارچوب ممکن براي گفتوگو، ميز مذاکره 1+5 که خودش آن را ترک کرده، بازگشت به دوره قبل از سال ۲۰۱۷ و جبران خسارت ايران است».
اعتراض خياباني مجاز
باوجوداين، بازي تبليغاتي ترامپ با عبارت «نه، مرسي»، در ايران و توسط مخالفان ظريف، عمدتا در ميان بدنه جريان اصولگراي ايران ادامه پيدا کرد؛ تا جايي که پاي توييت رئيسجمهور آمريکا بروند و بگويند ظريف وزير خارجه واقعي ايران نيست. اين بازي البته به مجلس و نيز به کف خيابان نيز کشيده شد؛ دو جايگاهي که در آن، مخالفت با ظريف يا هر کس ديگري که در جبهه موافقان اصولگرايي نباشد، همواره بيهزينه و بيمحدوديت بوده است.
اين حمله در خيابان با حضور در مقابل ساختمانهاي وزارت خارجه برگزار شد. طبق گزارشي که ايسنا داده است، گروهي با تجمع در مقابل ساختمان نه شرقي نه غربي وزارت خارجه، عليه وزير شعار دادند. ايسنا اين شعارها و نوشتههاي روي پلاکاردها را اينطور فهرست ميکند: «مرگ بر سازشکار؛ مرگ بر منافق؛ مرگ بر اسرائيل؛ مرگ بر انگليس؛ ظريف حيا کن، وزارت خارجه را رها کن، ايراني ميميرد، ذلت نميپذيرد؛ الله اکبر؛ مرگ بر ضد ولايت فقيه؛ مرگ بر منافق سازشکار؛ نه سازش، نه تسليم، نبرد با آمريکا؛ حرف ما يک کلام، انتقام انتقام؛ خوني که در رگ ما است، هديه به رهبر ما است؛ مذاکره با دشمن، خنجرزدن به ميهن و...». به طور خلاصه، شعارهايي که موضع تکراري ظريف درباره مذاکره را به عنوان چرخشي خائنانه از منافع ايران، منافع نظام و خون شهدا تصوير ميکند. ايسنا در گزارش خود ادامه ميدهد: «در اين تجمع يک روحاني به نمايندگي از شرکتکنندگان صحبت کرد و اظهارات ظريف و پاسخ ترامپ به وي را حقارتآميز خواند و مدعي شد اين سخنان اقتدار کشور را زير سؤال برده است». او گفت: «همه در کشور بايد در راستاي گرفتن انتقام خون شهيد سليماني از آمريکا حرکت کنند و همه ما فرياد
بزنيم هيهات منا الذله». آتشزدن پرچم آمريکا هم از برنامههاي اين مراسم بود که با قرائت بيانيهاي به پايان يافت. حضار هنگام خروج، سفارت بريتانيا را هم از شعار «تعطيل بايد گردد» بينصيب نگذاشتند.
هياهوي مجلسي
موضعي که در خيابان خائنانه توصيف شد، در مجلسي که کمتر از يک ماه تا انتخابات فرصت دارد، به درخواست استعفا و برکناري و محاکمه ظريف رسيد. حسينعلي حاجيدليگاني، نماينده مردم شاهينشهر، ميمه و برخوار، در تذکر شفاهي در جلسه علني «مواضع شبههناک» ظريف را مغاير با «مثلت عزت، حکمت و مصلحت» خواند: «آقاي ظريف، اگر به عنوان وزير امور خارجه درک صحيح از شرايط کنوني بهويژه بعد از شهادت شهيد سليماني نداريد که واويلا! اگر داريد و اين موضع ناصواب را ميگيريد، جاي بسي تعجب است». محمدرضا پورابراهيمي، نماينده کرمان، «اظهارنظرهاي سخفيف وزير امور خارجه» را ناراحتکننده دل مردم ايران خواند: «موضوع استيضاح وزير امور خارجه درباره اظهاراتي که انجام داده است، در دستور کار هيئترئيسه مجلس شوراي اسلامي قرار گيرد». سيداميرحسين قاضيزادههاشمي، نماينده مشهد، پيشنهادي براي «حسن ختام» مجلس دهم داشت: «آيا بهتر نيست که مجلس دهم براي حسن ختام و عاقبتبهخيري که هم شده با يک اقدام مثبت و حرکتي در شأن مجلس براي آلام قلب جريحهدارشده مردم... از قوه قضائيه بخواهيم طبق قانون مؤاخذه شوند و حتي اخراج وي از وزارت امور خارجه فراهم شود؟». او ادامه
داد: «ظاهرا ايشان به دورهمي با آمريکاييهاي جنايتکار و تروريست علاقهمند هستند». محمدجواد کوليوند تذکر شفاهي ملايمتري داشت: «موضعگيريهاي بينالمللي بايد در مسيري قرار گيرد که وحدت ملي را حفظ کند. بايد از تفرقه جلوگيري کرد. بعضي موضعگيريها به دلخونشدن مردم منجر ميشود. بايد از اين صحبتها اجتناب کرد». عليرضا سليمي، نماينده محلات و دليجان، درباره احتمال خائنبودن ظريف خوشبينتر بود: «کسي که صحبت از مذاکره با آمريکا ميکند خائن بوده يا حماقت دارد چطور ميتوان دم از مذاکره زد. آقاي ظريف بايد صحبتهايش را اصلاح کند چون موضعگيريای که دونالد ترامپ هم بعد از آن داشت، برداشت خوبي از آن نشد». مجتبي ذوالنوري، نماينده قم، اما تعبير ديگري از حرف ظريف داشت: «والله ما مخالف مذاکره با دنيا نيستيم. ما فقط ميگوييم کجراه نرويد و مذاکره را با التماس گدايي نکنيد».
هشدار وزارت خارجه درباره دو قطبی «مذاکره-عدم مذاکره»
ديروز وزارت خارجه با بيانيهاي به حملات به وزير واکنش نشان داد. در اين بيانيه موضع وزارت خارجه درباره برجام و خروج آمريکا از آن و در ادامه اقدام به ترورش آمده است: «تمامي تلاش آمريکا آن است که موضع برتر ايران يعني «حمايت از مذاکرات قانوني انجامشده در برجام» را از دست ايران خارج کرده و تصويري «ضد مذاکره» از ايران را به نمايش گذارده و نهايتا ميز مذاکره غيرقانوني و تحميلي را جايگزين برجام نمايد». اين بيانيه ادامه ميدهد: «از اين رو تاکيد بر مذاکرات قانوني در چارچوب کميسيون مشترک برجام در مقابل مذاکرات خارج از برجام - که دولت قانونستيز آمريکا بهدنبال آن است - ضرورت داشته و نبايد به هيچ وجه اين سنگر که از مشروعيت بينالمللي برخوردار است، به دولت مستکبر و قانونگريز آمريکا وانهاده شود». اين بيانيه اشاره ميکند: «برخلاف بعضي سوءبرداشتها، اين موضع نماد قدرت ايران بوده و اين ايالات متحده است که مايل است به لطايفالحيل ميز برجام را که براي خود تله ميداند برهم زند». بيانيه وزارت خارجه به «برداشتهاي نادرست» ميپردازد و هشدار ميدهد: «ايجاد دوقطبي «مذاکره - عدم مذاکره» در شرايط فعلي سياست خارجي و فضاي انتخاباتي
داخلي، اثرات مخرب بر منافع ملي کشور و اعتماد عمومي جامعه خواهد داشت و کساني که براي مطامع انتخاباتي زودگذر منافع و سرمايههاي ملي را قرباني ميکنند مسلما در برابر خدا، مردم و تاريخ بايد پاسخگو باشند».
دلواپسان همواره
اين موضعگيريها و حملات البته براي وزير خارجه ايران جديد نيست. او از زماني که از تابوي گفتوگو با يک مقام آمريکايي عبور کرد و با جان کري، وزير خارجه باراک اوباما، در مذاکرات برجام طرف شد، هدف حملاتي اينچنيني بود؛ از برگزاري همايشي براي اعلام «دلواپسي» درباره روند مذاکرات که عبارت جديدي به فرهنگ لغات سياسي ايران افزود، تا درگيري شديد لفظي مهدي کوچکزاده، نماينده وقت تهران، در صحن علني مجلس با ظريف. وقتي محمدجواد ظريف و جان کري در ميانه مذاکرات در کشوري ثالث، بخشي از گفتوگوهاي خود را در حال قدمزدن انجام دادند، موجي از حملات مشابه شکل گرفت که پيادهروي ظريف را تخطي از عزت ايران توصيف ميکرد، البته هيچکدام از اين تريبونها واکنشي نشان ندادند، زماني که خبرهايی از تلاش اسرائيل براي شنود در محل مذاکرات رسيد و مشخص شد چرا دو وزير خارجه خيابان را براي گفتوگو برگزيدند. فکتشيتهايي که وزارت خارجه آمريکا در آن روايت خود را از روند مذاکرات ميداد، محل ارجاع اصولگرايان در حمله به ظريف و همراهانش بود، تا جايي که روحالله حسينيان، ديگر نماينده وقت تهران، با استناد به ادعاي بتونريزي در رآکتور در آنها، علياکبر
صالحي، رئيس سازمان انرژي اتمي، را به دفن زير بتون تهديد کرد. اظهارنظرهاي ظريف و معاونانش در صحنههاي خارجي همواره از سوي مخالفان داخلياش به عنوان فرصت حمله در صحنه داخلي ديده شده است.
روحاله نخعي : نگاه خوشبينانه اين است که موج انتقادها عليه محمدجواد ظريف از فهم نادرست مصاحبه او با اشپيگل به زبان انگليسي ناشي ميشود. نگاه بدبينانه اينکه حملهکنندگان بهجاي خواندن مصاحبه ظريف، از روي توييت رئيسجمهور آمريکا درباره حرف وزير خارجه ايران، درباره اين مصاحبه قضاوت کردهاند و نگاه بدبينانهتر اينکه گروهي از سياسيون که کاملا متوجه حرف ظريف شدهاند، از ناآگاهي کساني در ميان بدنه اجتماعيشان که به همان دو طريق حرف ظريف به گوششان رسيده، استفاده ميکنند تا موجي عليه وزير خارجه ايجاد کنند و سواري خود را روي اين موج ببرند.
جمعه اين هفته، مصاحبه محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران، با اشپيگل منتشر شد. در اين مصاحبه او درباره تبعيت اتحاديه اروپا از ايالات متحده، ترور سپهبد سليماني توسط آمريکا در خاک عراق، مايک پمپئو، وزير خارجه آمريکا، اعتراضات عراق، شرايط خاورميانه، ساقطشدن هواپيماي اوکرايني و مخفيماندن دليل سقوطش، اعتراضات آبانماه در ايران، برجام، انپيتي و بمب اتم صحبت کرد. اين مصاحبه در رسانههاي فارسي نيز ترجمه و منتشر شد، اما در دو، سه روزي که از انتشار مصاحبه گذشت، موجي عليه محتواي سؤال و جواب پاياني مصاحبه شکل گرفت. در پايان مصاحبه، کريستين هافمن، خبرنگار اشپيگل، از ظریف درباره امکان مذاکره با ايالات متحده، بعد از ترور سردار سلیمانی میپرسد: «منتفي ميدانيد؟» پاسخ ظريف اين است: «نه من هيچوقت اين احتمال را منتفي نميدانم که آنها رويکردشان را عوض کنند و واقعيتها را دريابند. براي ما مهم نيست چه کسي در کاخ سفيد نشسته است. مهم اين است که چطور رفتار ميکند. دولت ترامپ ميتواند گذشتهاش را اصلاح کند، تحريمها را بردارد و به ميز مذاکره برگردد. ما هنوز پاي ميز مذاکرهايم. آنها هستند که مذاکره را ترک کردهاند. ايالات متحده
ضرر زيادي به مردم ايران زده است. روزي خواهد آمد که ناچار شوند جبرانش کنند. ما صبر زيادي داريم».
وقتي ظريف سؤال «مذاکره» را ميچرخاند
پاسخ ظريف، راهبرد هميشگي او را دنبال ميکند. موضعي که وزير خارجه ايران در ميانه تمام تنشها با دولت ترامپ داشته، همين است که ايده «خودداري ايران از مذاکره» را با اين تصوير رد کند که ايران پاي همان ميز مذاکرهاي که به توافق برجام منجر شد نشسته است. روايتي که وزارت خارجه ظريف از صحنه داشته، همواره در مقابل روايت غربي است که از نيامدن ايران پاي ميز مذاکره ميگويد. او همواره گفته است ما جايي نرفتهايم که بخواهيم برگرديم و اين آمريکا بوده که با خروج از برجام، «صندلي» خود در ميز مذاکره را خالي گذاشته است. به همين مناسبت او همواره در پاسخ به سؤال احتمال مذاکره که از موضع ايران ميپرسد، سؤال را به سمت آمريکا برميگرداند و ازهمينرو سؤال اشپيگل را هم نه از نگاه احتمال راضيشدن ايران به مذاکره با آمريکا که از زاويه احتمال بازگشت ايالات متحده به مذاکراتي که در جريان بوده و هست تحليل ميکند: «رويکردشان را عوض کنند و واقعيتها را بپذيرند». اين حرف جديدي از زبان ظريف نيست.
کلمهبازي، از ترامپ تا اصولگرايان
همين حرف اما از دو مسير به يک جنجال در فضاي سياسي ايران تبديل شد؛ شايد براي رفع نياز کساني در ميان مخالفان ظريف که در آستانه انتخابات، موضوعي براي گفتوگو لازم داشتند تا بهجاي موضع دفاع، در موضع حمله قرار گيرند.
يک خط در اين حمله، ترجمه کلمه people در جمله ظريف به معناي «مردم» و سپس تعبير آن به «مردم ايران» است. با اين ترجمه، القا ميشود که ظريف دارد ميگويد مردم ايران پس از ترور سپهبد سليماني واقعيتها را بپذيرند و حاضر به مذاکره با آمريکا شوند. اين ترجمه، عمدا يا سهوا، ابتداييترين کاربرد اين کلمه در زبان انگليسي را معيار ميگيرد و کاربردهاي ارجاعي ديگر اين لغت را ناديده ميگيرد که در اينجا براي اشاره به طرفهاي ديگر تقابل و بازيگران ديگر صحنه مذاکره به کار رفته است. اين علاوهبر ساختار دستوري و معاني اين کلمه در فرهنگ لغت، از بقيه جملات ظريف نيز قابل درک است که تماما خطاب به طرفهاي مقابل و به طور خاص، آمريکا به کار رفته است. چه معنايي دارد که ظريف در اولين جمله پاسخ خود از مردم ايران بخواهد واقعيتها را بپذيرند و بعد رفتار آمريکا در خروج از صحنه گفتوگو را به نقد بکشد؟ آيا او از مردم ايران ميخواهد واقعيت نياز به اصلاح رفتار ترامپ و برداشتن تحريمها را بپذيرند؟!
خط ديگري که در اين حمله به کار آمده، از توييت رئيسجمهور ايالات متحده ناشي ميشود که با اشاره به مصاحبه ظريف به فارسي و انگليسي توييت کرده بود: «وزير امور خارجه ايران ميگويد ايران خواستار مذاکره با ايالات متحده است، اما ميخواهد که تحريمها برداشته شود. @FoxNews @OANN نه، مرسي!» ظاهر ماجرا نشان ميدهد ترامپ در حال تفسير به رأي از صحبتهاي ظريف باشد، اما ذکر نام «فاکسنيوز» و «وانآمريکانيوز» در اين توييت درباره مصاحبه ظريف با اشپيگل، با توجه به سوابق رئيسجمهور آمريکا در استفاده از رسانههاي دستراستي آمريکا نشان ميدهد او احتمالا اين جمله را از گزارشهاي اين رسانهها گرفته است. توييت ترامپ، البته واکنش ظريف را نيز به دنبال داشت: «براي دونالد ترامپ بهتر است که اظهارات و تصميمات سياست خارجي خود را بر اساس واقعيات بنا کند و نه بر اساس عناوين اخبار فاکسنيوز يا مترجمين فارسي خود. براي آگاهي بهتر، وي ميتواند متن کامل مصاحبه من با اشپيگل به زبان انگليسي را بخواند. اگر آن متن طولاني است، پس فقط اين را بخوان». او سپس تصويري از سؤالوجوابي را که در ابتداي متن اشاره شد مطرح ميکند. او کمي بعد در توييت ديگري
تأکيد ميکند: «دونالد ترامپ همچنان آرزوي يک ديدار دوجانبه را در سر دارد تا هوسش براي يک «توافق ترامپی» ارضا شود. اين خيالي باطل است. تنها چارچوب ممکن براي گفتوگو، ميز مذاکره 1+5 که خودش آن را ترک کرده، بازگشت به دوره قبل از سال ۲۰۱۷ و جبران خسارت ايران است».
اعتراض خياباني مجاز
باوجوداين، بازي تبليغاتي ترامپ با عبارت «نه، مرسي»، در ايران و توسط مخالفان ظريف، عمدتا در ميان بدنه جريان اصولگراي ايران ادامه پيدا کرد؛ تا جايي که پاي توييت رئيسجمهور آمريکا بروند و بگويند ظريف وزير خارجه واقعي ايران نيست. اين بازي البته به مجلس و نيز به کف خيابان نيز کشيده شد؛ دو جايگاهي که در آن، مخالفت با ظريف يا هر کس ديگري که در جبهه موافقان اصولگرايي نباشد، همواره بيهزينه و بيمحدوديت بوده است.
اين حمله در خيابان با حضور در مقابل ساختمانهاي وزارت خارجه برگزار شد. طبق گزارشي که ايسنا داده است، گروهي با تجمع در مقابل ساختمان نه شرقي نه غربي وزارت خارجه، عليه وزير شعار دادند. ايسنا اين شعارها و نوشتههاي روي پلاکاردها را اينطور فهرست ميکند: «مرگ بر سازشکار؛ مرگ بر منافق؛ مرگ بر اسرائيل؛ مرگ بر انگليس؛ ظريف حيا کن، وزارت خارجه را رها کن، ايراني ميميرد، ذلت نميپذيرد؛ الله اکبر؛ مرگ بر ضد ولايت فقيه؛ مرگ بر منافق سازشکار؛ نه سازش، نه تسليم، نبرد با آمريکا؛ حرف ما يک کلام، انتقام انتقام؛ خوني که در رگ ما است، هديه به رهبر ما است؛ مذاکره با دشمن، خنجرزدن به ميهن و...». به طور خلاصه، شعارهايي که موضع تکراري ظريف درباره مذاکره را به عنوان چرخشي خائنانه از منافع ايران، منافع نظام و خون شهدا تصوير ميکند. ايسنا در گزارش خود ادامه ميدهد: «در اين تجمع يک روحاني به نمايندگي از شرکتکنندگان صحبت کرد و اظهارات ظريف و پاسخ ترامپ به وي را حقارتآميز خواند و مدعي شد اين سخنان اقتدار کشور را زير سؤال برده است». او گفت: «همه در کشور بايد در راستاي گرفتن انتقام خون شهيد سليماني از آمريکا حرکت کنند و همه ما فرياد
بزنيم هيهات منا الذله». آتشزدن پرچم آمريکا هم از برنامههاي اين مراسم بود که با قرائت بيانيهاي به پايان يافت. حضار هنگام خروج، سفارت بريتانيا را هم از شعار «تعطيل بايد گردد» بينصيب نگذاشتند.
هياهوي مجلسي
موضعي که در خيابان خائنانه توصيف شد، در مجلسي که کمتر از يک ماه تا انتخابات فرصت دارد، به درخواست استعفا و برکناري و محاکمه ظريف رسيد. حسينعلي حاجيدليگاني، نماينده مردم شاهينشهر، ميمه و برخوار، در تذکر شفاهي در جلسه علني «مواضع شبههناک» ظريف را مغاير با «مثلت عزت، حکمت و مصلحت» خواند: «آقاي ظريف، اگر به عنوان وزير امور خارجه درک صحيح از شرايط کنوني بهويژه بعد از شهادت شهيد سليماني نداريد که واويلا! اگر داريد و اين موضع ناصواب را ميگيريد، جاي بسي تعجب است». محمدرضا پورابراهيمي، نماينده کرمان، «اظهارنظرهاي سخفيف وزير امور خارجه» را ناراحتکننده دل مردم ايران خواند: «موضوع استيضاح وزير امور خارجه درباره اظهاراتي که انجام داده است، در دستور کار هيئترئيسه مجلس شوراي اسلامي قرار گيرد». سيداميرحسين قاضيزادههاشمي، نماينده مشهد، پيشنهادي براي «حسن ختام» مجلس دهم داشت: «آيا بهتر نيست که مجلس دهم براي حسن ختام و عاقبتبهخيري که هم شده با يک اقدام مثبت و حرکتي در شأن مجلس براي آلام قلب جريحهدارشده مردم... از قوه قضائيه بخواهيم طبق قانون مؤاخذه شوند و حتي اخراج وي از وزارت امور خارجه فراهم شود؟». او ادامه
داد: «ظاهرا ايشان به دورهمي با آمريکاييهاي جنايتکار و تروريست علاقهمند هستند». محمدجواد کوليوند تذکر شفاهي ملايمتري داشت: «موضعگيريهاي بينالمللي بايد در مسيري قرار گيرد که وحدت ملي را حفظ کند. بايد از تفرقه جلوگيري کرد. بعضي موضعگيريها به دلخونشدن مردم منجر ميشود. بايد از اين صحبتها اجتناب کرد». عليرضا سليمي، نماينده محلات و دليجان، درباره احتمال خائنبودن ظريف خوشبينتر بود: «کسي که صحبت از مذاکره با آمريکا ميکند خائن بوده يا حماقت دارد چطور ميتوان دم از مذاکره زد. آقاي ظريف بايد صحبتهايش را اصلاح کند چون موضعگيريای که دونالد ترامپ هم بعد از آن داشت، برداشت خوبي از آن نشد». مجتبي ذوالنوري، نماينده قم، اما تعبير ديگري از حرف ظريف داشت: «والله ما مخالف مذاکره با دنيا نيستيم. ما فقط ميگوييم کجراه نرويد و مذاکره را با التماس گدايي نکنيد».
هشدار وزارت خارجه درباره دو قطبی «مذاکره-عدم مذاکره»
ديروز وزارت خارجه با بيانيهاي به حملات به وزير واکنش نشان داد. در اين بيانيه موضع وزارت خارجه درباره برجام و خروج آمريکا از آن و در ادامه اقدام به ترورش آمده است: «تمامي تلاش آمريکا آن است که موضع برتر ايران يعني «حمايت از مذاکرات قانوني انجامشده در برجام» را از دست ايران خارج کرده و تصويري «ضد مذاکره» از ايران را به نمايش گذارده و نهايتا ميز مذاکره غيرقانوني و تحميلي را جايگزين برجام نمايد». اين بيانيه ادامه ميدهد: «از اين رو تاکيد بر مذاکرات قانوني در چارچوب کميسيون مشترک برجام در مقابل مذاکرات خارج از برجام - که دولت قانونستيز آمريکا بهدنبال آن است - ضرورت داشته و نبايد به هيچ وجه اين سنگر که از مشروعيت بينالمللي برخوردار است، به دولت مستکبر و قانونگريز آمريکا وانهاده شود». اين بيانيه اشاره ميکند: «برخلاف بعضي سوءبرداشتها، اين موضع نماد قدرت ايران بوده و اين ايالات متحده است که مايل است به لطايفالحيل ميز برجام را که براي خود تله ميداند برهم زند». بيانيه وزارت خارجه به «برداشتهاي نادرست» ميپردازد و هشدار ميدهد: «ايجاد دوقطبي «مذاکره - عدم مذاکره» در شرايط فعلي سياست خارجي و فضاي انتخاباتي
داخلي، اثرات مخرب بر منافع ملي کشور و اعتماد عمومي جامعه خواهد داشت و کساني که براي مطامع انتخاباتي زودگذر منافع و سرمايههاي ملي را قرباني ميکنند مسلما در برابر خدا، مردم و تاريخ بايد پاسخگو باشند».
دلواپسان همواره
اين موضعگيريها و حملات البته براي وزير خارجه ايران جديد نيست. او از زماني که از تابوي گفتوگو با يک مقام آمريکايي عبور کرد و با جان کري، وزير خارجه باراک اوباما، در مذاکرات برجام طرف شد، هدف حملاتي اينچنيني بود؛ از برگزاري همايشي براي اعلام «دلواپسي» درباره روند مذاکرات که عبارت جديدي به فرهنگ لغات سياسي ايران افزود، تا درگيري شديد لفظي مهدي کوچکزاده، نماينده وقت تهران، در صحن علني مجلس با ظريف. وقتي محمدجواد ظريف و جان کري در ميانه مذاکرات در کشوري ثالث، بخشي از گفتوگوهاي خود را در حال قدمزدن انجام دادند، موجي از حملات مشابه شکل گرفت که پيادهروي ظريف را تخطي از عزت ايران توصيف ميکرد، البته هيچکدام از اين تريبونها واکنشي نشان ندادند، زماني که خبرهايی از تلاش اسرائيل براي شنود در محل مذاکرات رسيد و مشخص شد چرا دو وزير خارجه خيابان را براي گفتوگو برگزيدند. فکتشيتهايي که وزارت خارجه آمريکا در آن روايت خود را از روند مذاکرات ميداد، محل ارجاع اصولگرايان در حمله به ظريف و همراهانش بود، تا جايي که روحالله حسينيان، ديگر نماينده وقت تهران، با استناد به ادعاي بتونريزي در رآکتور در آنها، علياکبر
صالحي، رئيس سازمان انرژي اتمي، را به دفن زير بتون تهديد کرد. اظهارنظرهاي ظريف و معاونانش در صحنههاي خارجي همواره از سوي مخالفان داخلياش به عنوان فرصت حمله در صحنه داخلي ديده شده است.