ما بر اساس ارزیابی از بدنه جامعه تصمیم گرفتیم

شرق: «وقتی درصدی اصلاح‌طلب پای صندوق می‌آیند و درصدی نمی‌خواهند مشارکت کنند، ما باید چه کار کنیم؟»؛ این سؤالی است که دبیرکل حزب اتحاد ملت مطرح کرده. علی شکوری‌راد با پاسخ به این پرسش، مسئله‌ای را روشن کرده که اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش‌رو با آن مواجه بودند و بر مبنای آن، تصمیم گرفتند لیست انتخاباتی ارائه نکنند. او البته پیش از پاسخ، دو سؤال دیگر هم پرسیده است. شکوری‌راد گفته است: «جریان اصلاحات باید روی کدام بخش از سرمایه‌ اجتماعی خود سرمایه‌گذاری کند؟ بخشی که تمایل به شرکت در انتخابات دارند یا آن بخش که تمایل به مشارکت در انتخابات ندارند؟». به گفته او، جریان اصلاحات بعد از تحلیل این مسائل به تصمیم نهایی رسیده؛ تصمیمی که شکوری‌راد می‌گوید به معنای حرکت همپای جامعه است و احزاب در این مقطع خود را با جامعه تطبیق داده‌اند؛ چرا‌که اگر اصلاح‌طلبان می‌‌خواستند در اتاق‌های بسته تصمیم بگیرند، نتیجه آن ارائه لیست بود.
تصمیم بر اساس ارزیابی از بدنه جامعه
بعد از اعلام نتایج نهایی تأیید‌صلاحیت‌ها، شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان اعلام کرد در انتخابات پیش‌رو لیستی ارائه نخواهد داد. حالا دبیر‌کل حزب اتحاد ملت و عضو شورای سیاست‌گذاری، به ایسنا ‌گفته است: «ما در تهران لیست نمی‌دهیم؛ اما غایب صحنه نخواهیم بود. می‌توانیم با مردم صحبت کنیم و شرایط عمومی مشارکت مردم و عملکرد مجلس و شورای نگهبان را به چالش بکشیم. باید انتظار عمومی از مجلس را برجسته کنیم و برنامه‌هایی را که باید مجلس پیگیر آن باشد، تبیین کنیم و سطح انتظار از مجلس را فارغ از اینکه چه جناحی در آن اکثریت داشته باشد، روشن کنیم». شکوری‌راد توضیح داد: مردم ایران غیرقابل پیش‌بینی هستند و «در سه ماه گذشته ما سه حرکت و رویداد در جامعه دیده‌ایم که هرکدام ورق را برگردانده و فضا را تغییر اساسی داده است». او افزود: «تصمیم ما باید بر اساس منافع نسل امروز و نسل فردا باشد. تصمیمی که ما امروز گرفته‌ایم، به‌طور طبیعی بر اساس ارزیابی‌هایی که از بدنه جامعه به دست آمده، بوده است. اگر شاهد شکل‌گیری موجی از رفتار جدید در مردم باشیم، باید آن را رصد کنیم و در تصمیمات خود اثر دهیم». او اشاره‌ای هم به جریانی که در مقابل اصلاح‌طلبان کار می‌کند، کرده و گفته است این جریان که «خیلی هم تمایل ندارد به نام اصولگرا نامیده شود، جریان «جوانان مؤمن انقلابی» است؛ آنها با توجه به اینکه رسانه‌های قدرتمند و نفوذ زیادی در مراکز قدرت دارند، توانسته‌اند به جریان غالب اصولگرایی در انتخابات این دوره تبدیل شوند». شکوری‌راد افزود: «در غیاب اصلاح‌طلبان که رکورددار دور قبل بودند، اصولگرایان حتی نمی‌توانند آن میزان رأیی را که در آن دوره با آن شکست خوردند، به دست بیاورند. در نهایت شاید با نصف رأیی که با کسب آن شکست خوردند، این بار ببرند». پیش از آغاز فرایند انتخابات مجلس نیز برخی صاحب‌نظران اصلاح‌طلب تأکید کرده بودند که نباید به هر قیمتی برای ماندن در قدرت تلاش کرد.
نتایج مبهم یک تصمیم
رد‌صلاحیت‌های گسترده شورای نگهبان در انتخابات مجلس یازدهم، منجر به حذف چهره‌های شاخص جریان اصلاح‌طلب شد. دبیرکل حزب اتحاد ملت گفته این شرایط تصمیم عدم ارائه لیست را بر اصلاح‌طلبان تحمیل کرد. با این همه، شکوری‌راد ادامه داد: «ما با چشمان باز تصمیم گرفته‌ایم. بعد از اتخاذ این تصمیم نیز سرمان را پایین نمی‌اندازیم و گوشه‌ای به انتظار بنشینیم؛ با چشمانی باز در عرصه باقی می‌مانیم تا اگر پارامتر جدیدی وارد شد، آن را در تصمیم خود لحاظ کنیم». او اضافه کرد: «ما متناسب با خواست مردم تصمیم گرفته‌ایم. عمده نیروهای اصلاح‌طلب، به‌ویژه اصلاح‌طلبانی که در مشی اصلاح‌طلبی خود ثبات قدم داشتند، تصمیم گرفته‌اند در انتخابات مشارکت نکنند و همپای این تصمیم، ما را از دادن لیست باز‌می‌دارند. خب بنا نیست که حرکتی در خلأ انجام دهیم. ما هر تصمیمی که می‌گیریم، به میزان قبول آن از سوی بدنه اجتماعی‌مان توجه داریم». شکوری‌راد توضیح داد: انتخابات مجلس یازدهم شباهتی به مجلس دهم ندارد؛ چرا‌که در آن مقطع، مردم انگیزه بالایی برای مشارکت در انتخابات داشتند؛ «ما فقط باید لیست می‌دادیم تا مردم به آن رأی بدهند؛ اما الان این‌طور نیست. در آن دوره با انگیزه حضور مردم از امکانات موجود استفاده کردیم، لیستی دادیم و مردم هم از آن حمایت کردند. ولی در این انتخابات، اساسا با این وضع مواجه نیستیم...». موضوع دیگری که نماینده مجلس ششم در خلال این بحث به آن اشاره کرد، نبود احزاب ریشه‌دار و قدرتمند است؛ موضوعی که همواره در ریشه‌یابی بسیاری از مسائل سیاسی کشور مطرح می‌شود. دبیرکل حزب اتحاد ملت در این زمینه گفته است: «ما اگر احزابی قوی بودیم، باید افکار عمومی را شکل می‌دادیم؛ اما به دلیل آنکه اجازه داده نشده احزاب به اندازه کافی قدرتمند شوند، ناگزیر این احزاب هستند که خود را با جامعه تطبیق می‌دهند تا گسست ایجاد نشود». او حتی گفته که نمی‌تواند به‌قطع بگوید تصمیم امروز منجر به چه نتایجی می‌شود: «آیا ممکن نیست نتایج آن برای ما حسرتی ایجاد کند که کاش به‌گونه‌ای دیگر رفتار می‌کردیم؟ نمی‌توانم بگویم این اتفاق نخواهد افتاد؛ کما‌اینکه امروز در ایران با وجود همه تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی که وجود دارد، زندگی عادی مردم حتی به‌سختی تأمین است. اگر این زندگی عادی به هم بخورد، مردم دچار مشکل تأمین مواد غذایی و دارو، بیش‌ از امروز، تأمین نیازهای اولیه و به‌خصوص دچار ناامنی شوند، آن زمان است که ممکن است به وضعیت امروزمان غبطه بخوریم و بگوییم کاش آن وضعیت را فقط می‌توانستیم حفظ کنیم».
در شرایطی که شکور‌ی‌راد از حرکت شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان همراه با جامعه سخن گفته است، دو حزب «مردم‌سالاری» و «همبستگی» از این شورا استعفا داده‌اند؛ دو حزبی که در انتخابات مجلس یازدهم، نامزدهایی را در فهرست‌های انتخاباتی معرفی کردند و حالا قصد ائتلاف جدید به نام «ائتلاف برای ایران» را دادند. قاسم میرزایی‌نیکو، عضو کمیسیون ماده 10 احزاب، در‌این‌باره به سایت «پیام‌نو» گفت: «بر اساس قانون، احزاب نمی‌توانند هم‌زمان در دو جبهه فعالیت داشته باشند؛ بنابراین بیش از یک حزب می‌توانند باهم تشکیل جبهه دهند. بالطبع این درخواست نیز مورد توافق همه اعضای کمیسیون قرار گرفت». میرزایی‌نیکو افزود: «در آستانه ایام انتخابات، این دو حزب تصمیم گرفتند لیست بدهند؛ بنابراین لازمه این اقدام، آن بود ابتدا از جبهه اصلاح‌طلبان انصراف داده و خود یک جبهه جدید تشکیل دهند که این اقدام از نوادر تاریخ است». به نظر می‌رسد در این شرایط، تحلیل نهایی وضعیت، معطوف به بعد از انتخابات مجلس یازدهم خواهد بود.

شرق: «وقتی درصدی اصلاح‌طلب پای صندوق می‌آیند و درصدی نمی‌خواهند مشارکت کنند، ما باید چه کار کنیم؟»؛ این سؤالی است که دبیرکل حزب اتحاد ملت مطرح کرده. علی شکوری‌راد با پاسخ به این پرسش، مسئله‌ای را روشن کرده که اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش‌رو با آن مواجه بودند و بر مبنای آن، تصمیم گرفتند لیست انتخاباتی ارائه نکنند. او البته پیش از پاسخ، دو سؤال دیگر هم پرسیده است. شکوری‌راد گفته است: «جریان اصلاحات باید روی کدام بخش از سرمایه‌ اجتماعی خود سرمایه‌گذاری کند؟ بخشی که تمایل به شرکت در انتخابات دارند یا آن بخش که تمایل به مشارکت در انتخابات ندارند؟». به گفته او، جریان اصلاحات بعد از تحلیل این مسائل به تصمیم نهایی رسیده؛ تصمیمی که شکوری‌راد می‌گوید به معنای حرکت همپای جامعه است و احزاب در این مقطع خود را با جامعه تطبیق داده‌اند؛ چرا‌که اگر اصلاح‌طلبان می‌‌خواستند در اتاق‌های بسته تصمیم بگیرند، نتیجه آن ارائه لیست بود.
تصمیم بر اساس ارزیابی از بدنه جامعه
بعد از اعلام نتایج نهایی تأیید‌صلاحیت‌ها، شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان اعلام کرد در انتخابات پیش‌رو لیستی ارائه نخواهد داد. حالا دبیر‌کل حزب اتحاد ملت و عضو شورای سیاست‌گذاری، به ایسنا ‌گفته است: «ما در تهران لیست نمی‌دهیم؛ اما غایب صحنه نخواهیم بود. می‌توانیم با مردم صحبت کنیم و شرایط عمومی مشارکت مردم و عملکرد مجلس و شورای نگهبان را به چالش بکشیم. باید انتظار عمومی از مجلس را برجسته کنیم و برنامه‌هایی را که باید مجلس پیگیر آن باشد، تبیین کنیم و سطح انتظار از مجلس را فارغ از اینکه چه جناحی در آن اکثریت داشته باشد، روشن کنیم». شکوری‌راد توضیح داد: مردم ایران غیرقابل پیش‌بینی هستند و «در سه ماه گذشته ما سه حرکت و رویداد در جامعه دیده‌ایم که هرکدام ورق را برگردانده و فضا را تغییر اساسی داده است». او افزود: «تصمیم ما باید بر اساس منافع نسل امروز و نسل فردا باشد. تصمیمی که ما امروز گرفته‌ایم، به‌طور طبیعی بر اساس ارزیابی‌هایی که از بدنه جامعه به دست آمده، بوده است. اگر شاهد شکل‌گیری موجی از رفتار جدید در مردم باشیم، باید آن را رصد کنیم و در تصمیمات خود اثر دهیم». او اشاره‌ای هم به جریانی که در مقابل اصلاح‌طلبان کار می‌کند، کرده و گفته است این جریان که «خیلی هم تمایل ندارد به نام اصولگرا نامیده شود، جریان «جوانان مؤمن انقلابی» است؛ آنها با توجه به اینکه رسانه‌های قدرتمند و نفوذ زیادی در مراکز قدرت دارند، توانسته‌اند به جریان غالب اصولگرایی در انتخابات این دوره تبدیل شوند». شکوری‌راد افزود: «در غیاب اصلاح‌طلبان که رکورددار دور قبل بودند، اصولگرایان حتی نمی‌توانند آن میزان رأیی را که در آن دوره با آن شکست خوردند، به دست بیاورند. در نهایت شاید با نصف رأیی که با کسب آن شکست خوردند، این بار ببرند». پیش از آغاز فرایند انتخابات مجلس نیز برخی صاحب‌نظران اصلاح‌طلب تأکید کرده بودند که نباید به هر قیمتی برای ماندن در قدرت تلاش کرد.
نتایج مبهم یک تصمیم
رد‌صلاحیت‌های گسترده شورای نگهبان در انتخابات مجلس یازدهم، منجر به حذف چهره‌های شاخص جریان اصلاح‌طلب شد. دبیرکل حزب اتحاد ملت گفته این شرایط تصمیم عدم ارائه لیست را بر اصلاح‌طلبان تحمیل کرد. با این همه، شکوری‌راد ادامه داد: «ما با چشمان باز تصمیم گرفته‌ایم. بعد از اتخاذ این تصمیم نیز سرمان را پایین نمی‌اندازیم و گوشه‌ای به انتظار بنشینیم؛ با چشمانی باز در عرصه باقی می‌مانیم تا اگر پارامتر جدیدی وارد شد، آن را در تصمیم خود لحاظ کنیم». او اضافه کرد: «ما متناسب با خواست مردم تصمیم گرفته‌ایم. عمده نیروهای اصلاح‌طلب، به‌ویژه اصلاح‌طلبانی که در مشی اصلاح‌طلبی خود ثبات قدم داشتند، تصمیم گرفته‌اند در انتخابات مشارکت نکنند و همپای این تصمیم، ما را از دادن لیست باز‌می‌دارند. خب بنا نیست که حرکتی در خلأ انجام دهیم. ما هر تصمیمی که می‌گیریم، به میزان قبول آن از سوی بدنه اجتماعی‌مان توجه داریم». شکوری‌راد توضیح داد: انتخابات مجلس یازدهم شباهتی به مجلس دهم ندارد؛ چرا‌که در آن مقطع، مردم انگیزه بالایی برای مشارکت در انتخابات داشتند؛ «ما فقط باید لیست می‌دادیم تا مردم به آن رأی بدهند؛ اما الان این‌طور نیست. در آن دوره با انگیزه حضور مردم از امکانات موجود استفاده کردیم، لیستی دادیم و مردم هم از آن حمایت کردند. ولی در این انتخابات، اساسا با این وضع مواجه نیستیم...». موضوع دیگری که نماینده مجلس ششم در خلال این بحث به آن اشاره کرد، نبود احزاب ریشه‌دار و قدرتمند است؛ موضوعی که همواره در ریشه‌یابی بسیاری از مسائل سیاسی کشور مطرح می‌شود. دبیرکل حزب اتحاد ملت در این زمینه گفته است: «ما اگر احزابی قوی بودیم، باید افکار عمومی را شکل می‌دادیم؛ اما به دلیل آنکه اجازه داده نشده احزاب به اندازه کافی قدرتمند شوند، ناگزیر این احزاب هستند که خود را با جامعه تطبیق می‌دهند تا گسست ایجاد نشود». او حتی گفته که نمی‌تواند به‌قطع بگوید تصمیم امروز منجر به چه نتایجی می‌شود: «آیا ممکن نیست نتایج آن برای ما حسرتی ایجاد کند که کاش به‌گونه‌ای دیگر رفتار می‌کردیم؟ نمی‌توانم بگویم این اتفاق نخواهد افتاد؛ کما‌اینکه امروز در ایران با وجود همه تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی که وجود دارد، زندگی عادی مردم حتی به‌سختی تأمین است. اگر این زندگی عادی به هم بخورد، مردم دچار مشکل تأمین مواد غذایی و دارو، بیش‌ از امروز، تأمین نیازهای اولیه و به‌خصوص دچار ناامنی شوند، آن زمان است که ممکن است به وضعیت امروزمان غبطه بخوریم و بگوییم کاش آن وضعیت را فقط می‌توانستیم حفظ کنیم».
در شرایطی که شکور‌ی‌راد از حرکت شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان همراه با جامعه سخن گفته است، دو حزب «مردم‌سالاری» و «همبستگی» از این شورا استعفا داده‌اند؛ دو حزبی که در انتخابات مجلس یازدهم، نامزدهایی را در فهرست‌های انتخاباتی معرفی کردند و حالا قصد ائتلاف جدید به نام «ائتلاف برای ایران» را دادند. قاسم میرزایی‌نیکو، عضو کمیسیون ماده 10 احزاب، در‌این‌باره به سایت «پیام‌نو» گفت: «بر اساس قانون، احزاب نمی‌توانند هم‌زمان در دو جبهه فعالیت داشته باشند؛ بنابراین بیش از یک حزب می‌توانند باهم تشکیل جبهه دهند. بالطبع این درخواست نیز مورد توافق همه اعضای کمیسیون قرار گرفت». میرزایی‌نیکو افزود: «در آستانه ایام انتخابات، این دو حزب تصمیم گرفتند لیست بدهند؛ بنابراین لازمه این اقدام، آن بود ابتدا از جبهه اصلاح‌طلبان انصراف داده و خود یک جبهه جدید تشکیل دهند که این اقدام از نوادر تاریخ است». به نظر می‌رسد در این شرایط، تحلیل نهایی وضعیت، معطوف به بعد از انتخابات مجلس یازدهم خواهد بود.