يوسف بن‌علوي و ظريف بيش از 7 ملاقات در ماه‌هاي گذشته داشته‌اند
عماني‌ها در تهران دنبال چه هستند؟
زينب اسماعيلي‌سيويري : ملاقات‌هاي اخير محمدجواد ظريف با يوسف‌بن‌علوي حالا ديگر هيچ وجهه خبري ندارد، تکرار اين آمد‌و‌شدها تقريبا وجهه خبري و تازگي ماجرا را گرفته است. تهران، مسقط، مونيخ و هر مکان ديگري که هر دو وزير خارجه حضور داشته باشند، فرصتي براي ملاقات آن دو خواهد بود. در سال 98، يوسف‌بن‌علوي بيش از شش‌بار به تهران سفر کرده است. اين سفرها در ماه‌هاي اخير با فاصله‌هايي کوتاه‌تر و برخي از آنها بعد از مرگ پادشاه انجام شده است و يک نوبت نيز محمدجواد ظريف به عمان رفته و بار ديگر چند روز پيش با يکديگر در مونيخ ديدار کرده‌اند. حتي بن‌علوي میهمان ويژه نشست گفت‌وگوهاي تهران در دي‌ماه نيز بود. اما اين همه سفر و ملاقات چه برنامه و هدفي را دنبال مي‌کند. روي ميز مذاکره دو وزير و دو هيئت چه موضوعي قرار دارد.
عمان و اصل رفاقت
عمان در شرايط فعلي يکي از معدود قدرت‌هاي معقول منطقه است، کشور پادشاهي که دنبال برقراري صلح در منطقه است و از ايجاد آرامش در اين منطقه پرآشوب خودش بيش از ديگر کشورها، منتفع مي‌شود. ذات سلطنت عمان در دوران قابوس‌بن‌سعيد، در حدود 70 سال اخير، از زماني‌که پدر خود، سلطان سعيد بن تيمور آل بوسعيد را در کودتايي آرام کنار گذاشت تا 10 ژانويه 2019 که درگذشت، بر يک اصل اساسي استوار بوده است: «دوستي با همه، دشمني با هيچ‌کس». همين اعتقاد دروني است که عمان را در ميانه بحران تهران- واشنگتن در دوران باراک اوباما، به آنجا مي‌رساند که واسطي از‌سوي پادشاه براي حل‌وفصل موضوع به واشنگتن رفته و بعد به تهران بيايد تا چند دور ملاقات در مسقط و يک دور گفت‌وگو در حياط پشتي وزارت خارجه در ايران انجام شود و بالاخره بعد از انتخاب حسن روحاني امکان مذاکره با آمريكا میسر شد.
کسي از ياد نمي‌برد نقش مثبت مسقط در دوره خاکستري محمود احمدي‌نژاد در روابط بين‌الملل را که عمان چندين نوبت توانست زندانياني را آزاد کند و يکي از اصلي‌ترين آنها، همان ماجراي آزادي ملوانان انگليسي بازداشت‌شده در ايران بود. سلطان قابوس، در دو سال آخر دولت احمدي‌نژاد براي آزادي سه شهروند آمريكايي بازداشت‌شده در ايران، اقدام به ميانجيگري کرد . نقش سلطان آن زمان آن‌قدر پررنگ بود که حتي وثيقه يک‌ونيم ميليارد توماني آن سه آمريكايي متهم به جاسوسي را نيز پرداخت کرد و هواپيماي اختصاصي پادشاه براي انتقال آن سه متهم به تهران آمد و آنها را منتقل کرد. اصل «دوستي با همه، دشمني با هيچ‌کس» در منطقه نيز نظاير و مثال‌هاي متعددي دارد، از دخالت‌نکردن در تحريم قطر تا ميزباني با نتانياهو در عين حالي که رابطه ديپلماتيک ندارند و... .
نمک‌شناس يک اعزام نيروي دوستانه
حکايت پادشاه و ايران اما فقط اينها نيست؛ آنها هنوز نمک‌شناس و قدردان نقش حکومت وقت ايران در نبرد ظفار هستند. چند سالي از روي‌کار‌آمدن سلطان قابوس نگذشته بود، مبارزات جنبش آزادي‌بخش عمان اندک‌اندک در حال تصرف مناطقي از عمان بود، سلطان تازه‌کار از همسايگان عربش کمک خواست اما غير از اردن کسي به او روي خوش نشان نداد، سلطان قابوس رسما از ايران درخواست دخالت نظامي کرد. سال ۱۳۵۱ طرفين يک پيمان امضا کردند و آذر ۱۳۵۱ اولين يگان نظامي ايراني وارد عمان شد. عمليات نيروهاي ارتش شاهنشاهي ايران در عمان سه سال به طول انجاميد و بالاخره آنها در جنگ، توانستند سلطان عمان را در پادشاهي‌اش تثبيت کنند و جنبش آزادي‌بخش عمان منحل شد. اين ماجرا آن‌قدر براي سلطنت عمان پر‌اهميت است که يک مقام وزارت خارجه مي‌گويد هنوز عماني‌ها در ميز مذاکره با ايراني‌ها از نبرد ظفار ياد مي‌کنند و مي‌گويند: «خون ايراني‌ها با خون عماني‌ها در هم آميخته است». شايد اين يکي از امتيازاتي باشد که از گذشته براي نظام جمهوري اسلامي باقي مانده است اما توانسته يک متحد قوي در منطقه عربي را که چندان روي خوشي به ايران نشان نمي‌هند، حفظ کند. حالا عماني‌ها اگرچه از
پادشاهي سلطان قابوس‌بن‌سعيد، فاصله گرفته، اما شواهد نشان مي‌دهد هيثم بن طارق نيز قصد دارد سلوک پادشاه پيشين را در تعاملات خود ادامه دهد؛ به‌ويژه آنکه اين روش براي ايجاد آرامش در منطقه و جايگاه مسقط در رابطه با جهان، مثبت و ثمربخش بوده است.
عماني‌ها و ترويج نگاه ايراني
عماني‌ها به تهران آمده‌اند تا با توجه به آنچه خود مي‌دانند و مي‌پندارند، دنبال راهي براي بهبود وضعيت منطقه باشند. آنها قصد دارند از نگاه و نظر تهران مطلع شوند و اين نگاه را در ملاقات‌ها و برنامه‌هاي خود نيز تبيين کنند. يک مقام آگاه مي‌گويد تهران دنبال گفت‌وگو و مفاهمه است، در نشست‌و‌برخاست با وزير خارجه عمان ما اين نگاه را تبیین مي‌کنيم و به اين ترتيب علاوه بر اينکه آنها از نظر ما مطلع مي‌شوند، خودشان نيز اين نظرگاه را در ملاقات‌هايشان تبیین مي‌کنند؛ اما به نظر نمي‌رسد عمان در واشنگتن فعلي نفوذ چنداني داشته باشد، به‌طور سنتي عماني‌ها رابطه بهتري با دموکرات‌ها در آمريكا دارند، همان‌گونه که در دوره اوباما نيز توانستند باب ميانجيگري با تهران را باز کنند. اما همه حاضران در صحنه از استفاده از لفظ ميانجي چه در رابطه با آمريكا و چه در رابطه با عربستان پرهيز دارند. ميانجي فردي است که از سوي دو طرف يک نمايندگي گرفته و دستور کار مشخصي از سوي کشور فرستنده داشته باشد؛ اما شواهد نشان مي‌دهد که اکنون عمان چنين نقشي را از سوي آمريكا ندارد، همان‌طور‌که تهران نيز چنين نقشي را به مسقط نداده است. ديپلمات‌ها براساس شناختشان
از عماني‌ها مي‌گويند اين کشور زماني که احساس کند موفق نمي‌شود، وارد هيچ موضوعي نمي‌شود؛ ازهمينرو مي‌توان به ترددهاي ديپلماتيک عماني‌ها خوش‌بين بود. ازهمينرو مي‌توان اميدوار بود که عماني‌ها در مجامعي که حضور پيدا مي‌کنند، صداي ايران باشند، ايراني که دنبال گفت‌وگو با منطقه است نه درگيري. کار ويژه ديگر نشست‌و‌برخاست‌هاي متعدد عماني‌ها، تلاش ايران و عمان براي برقراري امنيت در تنگه هرمز است، تنگه‌اي که مسير تردد انرژي جهان است و سه کشور کويت، قطر و عراق براي دسترسي به آب‌هاي آزاد نيازمند استفاده از تنگه هرمز هستند، ازهمينرو تقويت رابطه با کشوري همسايه آن سوي تنگه براي هر دو کشور مفيد است.
حجت‌الاسلام و المسلمين محمدرضا نوري شاهرودي، سفير ايران در عمان:
در دوره سلطان جديد عمان رابطه 2 کشور تغيير نمي‌کند
چندين ملاقات بين آقاي بن‌علوي و آقاي ظريف انجام شده، محور اين ملاقات‌ها و مذاکرات چيست؟
محور اصلي سفرهاي يوسف بن‌علوي به تهران، موضوع اجرائي‌كردن ابتکار صلح هرمز است. البته در اين سفرها درباره موضوعات دوجانبه و منطقه‌اي نيز تبادل نظر شد.
اين رايزني‌ها تلاشي براي همکاري‌هاي منطقه‌اي است و الحمدلله در روابط با عمان مشکلي نداريم و همکاري مناسبي بين دو کشور در جريان است. تلاش‌هاي عمان در منطقه در راستاي صلح و امنيت منطقه‌اي بوده است و در اين راستا سياست‌هاي خود را دنبال مي‌کند.
با توجه به روي‌کار‌آمدن سلطان جديد در عمان، تغيير رويکردي از سوي عمان شاهد خواهيم بود؟
با توجه به اولين اظهارات سلطان هيثم، سلطان جديد عمان، مبني بر استمرار سياست‌هاي سلطان قابوس، به نظر نمي‌رسد شاهد تغييرات اساسي در روابط با اين کشور باشيم و استمرار سفرهاي بن‌علوي مي‌تواند مصداق اين مطلب باشد.
آيا موضوع حل‌وفصل رابطه بين ايران و عربستان نيز در ملاقات طرف عماني مطرح است؟
در موضوع روابط با عربستان، جمهوري اسلامي ايران بارها سياست‌هاي ايجابي خود را براي بهبود روابط ارائه داده و برخي کشورهاي منطقه نيز براي اين امر بين دو کشور تلاش کرده‌اند و بايد منتظر باشیم تا ببينيم اين تلاش‌ها چه زماني نتيجه‌بخش خواهد بود.
زينب اسماعيلي‌سيويري : ملاقات‌هاي اخير محمدجواد ظريف با يوسف‌بن‌علوي حالا ديگر هيچ وجهه خبري ندارد، تکرار اين آمد‌و‌شدها تقريبا وجهه خبري و تازگي ماجرا را گرفته است. تهران، مسقط، مونيخ و هر مکان ديگري که هر دو وزير خارجه حضور داشته باشند، فرصتي براي ملاقات آن دو خواهد بود. در سال 98، يوسف‌بن‌علوي بيش از شش‌بار به تهران سفر کرده است. اين سفرها در ماه‌هاي اخير با فاصله‌هايي کوتاه‌تر و برخي از آنها بعد از مرگ پادشاه انجام شده است و يک نوبت نيز محمدجواد ظريف به عمان رفته و بار ديگر چند روز پيش با يکديگر در مونيخ ديدار کرده‌اند. حتي بن‌علوي میهمان ويژه نشست گفت‌وگوهاي تهران در دي‌ماه نيز بود. اما اين همه سفر و ملاقات چه برنامه و هدفي را دنبال مي‌کند. روي ميز مذاکره دو وزير و دو هيئت چه موضوعي قرار دارد.
عمان و اصل رفاقت
عمان در شرايط فعلي يکي از معدود قدرت‌هاي معقول منطقه است، کشور پادشاهي که دنبال برقراري صلح در منطقه است و از ايجاد آرامش در اين منطقه پرآشوب خودش بيش از ديگر کشورها، منتفع مي‌شود. ذات سلطنت عمان در دوران قابوس‌بن‌سعيد، در حدود 70 سال اخير، از زماني‌که پدر خود، سلطان سعيد بن تيمور آل بوسعيد را در کودتايي آرام کنار گذاشت تا 10 ژانويه 2019 که درگذشت، بر يک اصل اساسي استوار بوده است: «دوستي با همه، دشمني با هيچ‌کس». همين اعتقاد دروني است که عمان را در ميانه بحران تهران- واشنگتن در دوران باراک اوباما، به آنجا مي‌رساند که واسطي از‌سوي پادشاه براي حل‌وفصل موضوع به واشنگتن رفته و بعد به تهران بيايد تا چند دور ملاقات در مسقط و يک دور گفت‌وگو در حياط پشتي وزارت خارجه در ايران انجام شود و بالاخره بعد از انتخاب حسن روحاني امکان مذاکره با آمريكا میسر شد.
کسي از ياد نمي‌برد نقش مثبت مسقط در دوره خاکستري محمود احمدي‌نژاد در روابط بين‌الملل را که عمان چندين نوبت توانست زندانياني را آزاد کند و يکي از اصلي‌ترين آنها، همان ماجراي آزادي ملوانان انگليسي بازداشت‌شده در ايران بود. سلطان قابوس، در دو سال آخر دولت احمدي‌نژاد براي آزادي سه شهروند آمريكايي بازداشت‌شده در ايران، اقدام به ميانجيگري کرد . نقش سلطان آن زمان آن‌قدر پررنگ بود که حتي وثيقه يک‌ونيم ميليارد توماني آن سه آمريكايي متهم به جاسوسي را نيز پرداخت کرد و هواپيماي اختصاصي پادشاه براي انتقال آن سه متهم به تهران آمد و آنها را منتقل کرد. اصل «دوستي با همه، دشمني با هيچ‌کس» در منطقه نيز نظاير و مثال‌هاي متعددي دارد، از دخالت‌نکردن در تحريم قطر تا ميزباني با نتانياهو در عين حالي که رابطه ديپلماتيک ندارند و... .
نمک‌شناس يک اعزام نيروي دوستانه
حکايت پادشاه و ايران اما فقط اينها نيست؛ آنها هنوز نمک‌شناس و قدردان نقش حکومت وقت ايران در نبرد ظفار هستند. چند سالي از روي‌کار‌آمدن سلطان قابوس نگذشته بود، مبارزات جنبش آزادي‌بخش عمان اندک‌اندک در حال تصرف مناطقي از عمان بود، سلطان تازه‌کار از همسايگان عربش کمک خواست اما غير از اردن کسي به او روي خوش نشان نداد، سلطان قابوس رسما از ايران درخواست دخالت نظامي کرد. سال ۱۳۵۱ طرفين يک پيمان امضا کردند و آذر ۱۳۵۱ اولين يگان نظامي ايراني وارد عمان شد. عمليات نيروهاي ارتش شاهنشاهي ايران در عمان سه سال به طول انجاميد و بالاخره آنها در جنگ، توانستند سلطان عمان را در پادشاهي‌اش تثبيت کنند و جنبش آزادي‌بخش عمان منحل شد. اين ماجرا آن‌قدر براي سلطنت عمان پر‌اهميت است که يک مقام وزارت خارجه مي‌گويد هنوز عماني‌ها در ميز مذاکره با ايراني‌ها از نبرد ظفار ياد مي‌کنند و مي‌گويند: «خون ايراني‌ها با خون عماني‌ها در هم آميخته است». شايد اين يکي از امتيازاتي باشد که از گذشته براي نظام جمهوري اسلامي باقي مانده است اما توانسته يک متحد قوي در منطقه عربي را که چندان روي خوشي به ايران نشان نمي‌هند، حفظ کند. حالا عماني‌ها اگرچه از
پادشاهي سلطان قابوس‌بن‌سعيد، فاصله گرفته، اما شواهد نشان مي‌دهد هيثم بن طارق نيز قصد دارد سلوک پادشاه پيشين را در تعاملات خود ادامه دهد؛ به‌ويژه آنکه اين روش براي ايجاد آرامش در منطقه و جايگاه مسقط در رابطه با جهان، مثبت و ثمربخش بوده است.
عماني‌ها و ترويج نگاه ايراني
عماني‌ها به تهران آمده‌اند تا با توجه به آنچه خود مي‌دانند و مي‌پندارند، دنبال راهي براي بهبود وضعيت منطقه باشند. آنها قصد دارند از نگاه و نظر تهران مطلع شوند و اين نگاه را در ملاقات‌ها و برنامه‌هاي خود نيز تبيين کنند. يک مقام آگاه مي‌گويد تهران دنبال گفت‌وگو و مفاهمه است، در نشست‌و‌برخاست با وزير خارجه عمان ما اين نگاه را تبیین مي‌کنيم و به اين ترتيب علاوه بر اينکه آنها از نظر ما مطلع مي‌شوند، خودشان نيز اين نظرگاه را در ملاقات‌هايشان تبیین مي‌کنند؛ اما به نظر نمي‌رسد عمان در واشنگتن فعلي نفوذ چنداني داشته باشد، به‌طور سنتي عماني‌ها رابطه بهتري با دموکرات‌ها در آمريكا دارند، همان‌گونه که در دوره اوباما نيز توانستند باب ميانجيگري با تهران را باز کنند. اما همه حاضران در صحنه از استفاده از لفظ ميانجي چه در رابطه با آمريكا و چه در رابطه با عربستان پرهيز دارند. ميانجي فردي است که از سوي دو طرف يک نمايندگي گرفته و دستور کار مشخصي از سوي کشور فرستنده داشته باشد؛ اما شواهد نشان مي‌دهد که اکنون عمان چنين نقشي را از سوي آمريكا ندارد، همان‌طور‌که تهران نيز چنين نقشي را به مسقط نداده است. ديپلمات‌ها براساس شناختشان
از عماني‌ها مي‌گويند اين کشور زماني که احساس کند موفق نمي‌شود، وارد هيچ موضوعي نمي‌شود؛ ازهمينرو مي‌توان به ترددهاي ديپلماتيک عماني‌ها خوش‌بين بود. ازهمينرو مي‌توان اميدوار بود که عماني‌ها در مجامعي که حضور پيدا مي‌کنند، صداي ايران باشند، ايراني که دنبال گفت‌وگو با منطقه است نه درگيري. کار ويژه ديگر نشست‌و‌برخاست‌هاي متعدد عماني‌ها، تلاش ايران و عمان براي برقراري امنيت در تنگه هرمز است، تنگه‌اي که مسير تردد انرژي جهان است و سه کشور کويت، قطر و عراق براي دسترسي به آب‌هاي آزاد نيازمند استفاده از تنگه هرمز هستند، ازهمينرو تقويت رابطه با کشوري همسايه آن سوي تنگه براي هر دو کشور مفيد است.
حجت‌الاسلام و المسلمين محمدرضا نوري شاهرودي، سفير ايران در عمان:
در دوره سلطان جديد عمان رابطه 2 کشور تغيير نمي‌کند
چندين ملاقات بين آقاي بن‌علوي و آقاي ظريف انجام شده، محور اين ملاقات‌ها و مذاکرات چيست؟
محور اصلي سفرهاي يوسف بن‌علوي به تهران، موضوع اجرائي‌كردن ابتکار صلح هرمز است. البته در اين سفرها درباره موضوعات دوجانبه و منطقه‌اي نيز تبادل نظر شد.
اين رايزني‌ها تلاشي براي همکاري‌هاي منطقه‌اي است و الحمدلله در روابط با عمان مشکلي نداريم و همکاري مناسبي بين دو کشور در جريان است. تلاش‌هاي عمان در منطقه در راستاي صلح و امنيت منطقه‌اي بوده است و در اين راستا سياست‌هاي خود را دنبال مي‌کند.
با توجه به روي‌کار‌آمدن سلطان جديد در عمان، تغيير رويکردي از سوي عمان شاهد خواهيم بود؟
با توجه به اولين اظهارات سلطان هيثم، سلطان جديد عمان، مبني بر استمرار سياست‌هاي سلطان قابوس، به نظر نمي‌رسد شاهد تغييرات اساسي در روابط با اين کشور باشيم و استمرار سفرهاي بن‌علوي مي‌تواند مصداق اين مطلب باشد.
آيا موضوع حل‌وفصل رابطه بين ايران و عربستان نيز در ملاقات طرف عماني مطرح است؟
در موضوع روابط با عربستان، جمهوري اسلامي ايران بارها سياست‌هاي ايجابي خود را براي بهبود روابط ارائه داده و برخي کشورهاي منطقه نيز براي اين امر بين دو کشور تلاش کرده‌اند و بايد منتظر باشیم تا ببينيم اين تلاش‌ها چه زماني نتيجه‌بخش خواهد بود.