درخواست برای اعتمادسازی
احسان هوشمند
شیوع کرونا روال زندگی عادی میلیونها ایرانی را مانند مردم دیگر کشورها تحت تأثیر قرار داده است. جامعه پزشکان و پرستاران و مسئولان بهداشتی و سایر نیروهای دستگاه سلامت کشور با نهایت فداکاری به خدمترسانی مشغولاند و متأسفانه شماری از عزیزان پزشک و پرستار و سایر نیروهای دستاندرکار جامعه درمانی کشور نیز در راه خدمت به هممیهنان شهید شده یا به ویروس آلوده شدهاند. ضمن پاسداشت زحمات و فداکاریهای این عزیزان، یادآوری نکتهای به مسئولان بهداشت و درمان کشور را در این شرایط ضروری میدانم؛ چراکه شایسته نیست در کنار خدمات بسیار بزرگی که صورت میگیرد، ندانمکاری یا بیتوجهی به وجوهی از ابعاد مختلف مدیریت مقابله با کرونا موجب برآوردهای نادقیق و محاسبات نادرست و گمراهی شود.
1- روزانه سخنگوی وزارت بهداشت آمار مبتلایان و فوتیهای قطعی ناشی از شیوع ویروس کووید19 یا کرونا را اعلام و رسانهای میکند. این آمار شامل کسانی است که در آزمایشگاههای مورد تأیید وزارت بهداشت که حدود 60 آزمایشگاه است، بهصورت قطعی آلودگیشان به کرونا تأیید میشود. ظرفیت روزانه کشور برای تشخیص ابتلا به کرونا در این آزمایشگاهها 10 هزار آزمایش در روز است. به عبارت دیگر، برای تست آلودگی به کرونا برای جمعیت مثلا 10میلیوننفری حدود هزار روز زمان نیاز است! پس طبیعی است امکان تشخیص دقیق کرونا برای بسیاری از افراد مشکوک به کرونا بهسادگی میسر نشود!
2- برخی شخصیتهای سیاسی و نمایندگان مجلس یا مسئولان دانشگاههای علوم پزشکی تأکید دارند شمار واقعی مبتلایان و فوتیهای ناشی از کرونا بیشتر از آمار اعلامی است. کمبود دستگاههای تشخیصی و در نتیجه نبود امکان آزمایش شمار بیشتری از 10 هزار نفر در روز، عدم مراجعه بخشی از مبتلایان به آزمایشگاهها یا بسندهکردن برخی از بیماران و مراکز بهداشتی به انجام سیتیاسکنِ موارد مشکوک و عمل بر مبنای نتایج این نوع از تشخیص و مواردی از این دست موجب میشود این گمانه تقویت شود که شمار واقعی مبتلایان و فوتیها بیش از آمار رسمی است. در چنین شرایطی رسانههای داخل و خارج از کشور نیز بر شائبه پنهانکاری و کمشماری مبتلایان و فوتیهای ناشی از کرونا دامن میزنند.
3- شمار دفن درگذشتگان با شیوهای متفاوت از خاکسپاری عادی شهروندان در بسیاری از شهرستانها و مناطق کشور، نشانهای از احتمال فوت بهواسطه کرونا در گورستانها تلقی میشود. شمار این افراد بیش از شمار کسانی است که بهصورت رسمی درگذشته و فوتی ناشی از کرونا اعلام شدهاند. برای برخی از این درگذشتگان مرگ بر اثر بیماری تنفسی یا ریوی اعلام شده است.
4- یکی از چالشهای عمده نظام سیاسی و بوروکراتیک کشور نبود شفافیت و در نهایت گسترش این تلقی است که بخشی از نظام بوروکراتیک پنهانکاری را بر شفافیت ترجیح میدهد! این تلقی افکار عمومی موجب استهلاک سرمایه اجتماعی شده و در نهایت کارآمدی دستگاههای دیوانسالاری را تحت تأثیر خود قرار میدهد.
5- در دوره پس از مهار بحران، تفاوت عمده بین آمار اعلامی و رسمی و آمارهای غیررسمی، ظرفیت ایجاد بحران ویژه خود را داراست. برای مدیریت چنین بحرانی ضروری است مسئولان مربوطه در وزارت بهداشت بهصورت فوری اقدام به شفافسازی آمارهای فوت در چهار ماه گذشته کشور بهصورت تفکیکی کنند.
6- به همین منظور، پیشنهاد میشود سخنگوی وزارت بهداشت آماری از فوتی مشکوک به کرونا در چهار ماه گذشته یعنی از دیماه 1398 که بهصورت قطعی کرونای آنان اثبات نشده اما علائمی از کرونا را داشتهاند، اعلام کند. از وزیر محترم بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مصرانه درخواست میشود آمار تفکیکی علل فوت در کشور در چهار ماه گذشته بهصورت عمومی اعلام شود. همچنین اعلام آمار بیماران مشکوک به بیماریهای تنفسی و ریوی و مشکوک به کرونا نیز اعلام شود تا برآوردی دقیقتر از نوع مواجهه جامعه ایران با کرونا در دسترس محققان و پژوهشگران قرار گیرد. اعلام آمار مبتلایان و فوتیهای مشکوک به کرونا ضمن آنکه موجب تقویت اعتماد عمومی به دستگاههای مسئول میشود، شرایط کشور را به شکلی واقعبینانهتر پیشروی نظام تدبیر قرار میدهد. کوتاهی در این مورد برعکس، موجب تشدید بحران اعتماد در کشور خواهد شد.
شیوع کرونا روال زندگی عادی میلیونها ایرانی را مانند مردم دیگر کشورها تحت تأثیر قرار داده است. جامعه پزشکان و پرستاران و مسئولان بهداشتی و سایر نیروهای دستگاه سلامت کشور با نهایت فداکاری به خدمترسانی مشغولاند و متأسفانه شماری از عزیزان پزشک و پرستار و سایر نیروهای دستاندرکار جامعه درمانی کشور نیز در راه خدمت به هممیهنان شهید شده یا به ویروس آلوده شدهاند. ضمن پاسداشت زحمات و فداکاریهای این عزیزان، یادآوری نکتهای به مسئولان بهداشت و درمان کشور را در این شرایط ضروری میدانم؛ چراکه شایسته نیست در کنار خدمات بسیار بزرگی که صورت میگیرد، ندانمکاری یا بیتوجهی به وجوهی از ابعاد مختلف مدیریت مقابله با کرونا موجب برآوردهای نادقیق و محاسبات نادرست و گمراهی شود.
1- روزانه سخنگوی وزارت بهداشت آمار مبتلایان و فوتیهای قطعی ناشی از شیوع ویروس کووید19 یا کرونا را اعلام و رسانهای میکند. این آمار شامل کسانی است که در آزمایشگاههای مورد تأیید وزارت بهداشت که حدود 60 آزمایشگاه است، بهصورت قطعی آلودگیشان به کرونا تأیید میشود. ظرفیت روزانه کشور برای تشخیص ابتلا به کرونا در این آزمایشگاهها 10 هزار آزمایش در روز است. به عبارت دیگر، برای تست آلودگی به کرونا برای جمعیت مثلا 10میلیوننفری حدود هزار روز زمان نیاز است! پس طبیعی است امکان تشخیص دقیق کرونا برای بسیاری از افراد مشکوک به کرونا بهسادگی میسر نشود!
2- برخی شخصیتهای سیاسی و نمایندگان مجلس یا مسئولان دانشگاههای علوم پزشکی تأکید دارند شمار واقعی مبتلایان و فوتیهای ناشی از کرونا بیشتر از آمار اعلامی است. کمبود دستگاههای تشخیصی و در نتیجه نبود امکان آزمایش شمار بیشتری از 10 هزار نفر در روز، عدم مراجعه بخشی از مبتلایان به آزمایشگاهها یا بسندهکردن برخی از بیماران و مراکز بهداشتی به انجام سیتیاسکنِ موارد مشکوک و عمل بر مبنای نتایج این نوع از تشخیص و مواردی از این دست موجب میشود این گمانه تقویت شود که شمار واقعی مبتلایان و فوتیها بیش از آمار رسمی است. در چنین شرایطی رسانههای داخل و خارج از کشور نیز بر شائبه پنهانکاری و کمشماری مبتلایان و فوتیهای ناشی از کرونا دامن میزنند.
3- شمار دفن درگذشتگان با شیوهای متفاوت از خاکسپاری عادی شهروندان در بسیاری از شهرستانها و مناطق کشور، نشانهای از احتمال فوت بهواسطه کرونا در گورستانها تلقی میشود. شمار این افراد بیش از شمار کسانی است که بهصورت رسمی درگذشته و فوتی ناشی از کرونا اعلام شدهاند. برای برخی از این درگذشتگان مرگ بر اثر بیماری تنفسی یا ریوی اعلام شده است.
4- یکی از چالشهای عمده نظام سیاسی و بوروکراتیک کشور نبود شفافیت و در نهایت گسترش این تلقی است که بخشی از نظام بوروکراتیک پنهانکاری را بر شفافیت ترجیح میدهد! این تلقی افکار عمومی موجب استهلاک سرمایه اجتماعی شده و در نهایت کارآمدی دستگاههای دیوانسالاری را تحت تأثیر خود قرار میدهد.
5- در دوره پس از مهار بحران، تفاوت عمده بین آمار اعلامی و رسمی و آمارهای غیررسمی، ظرفیت ایجاد بحران ویژه خود را داراست. برای مدیریت چنین بحرانی ضروری است مسئولان مربوطه در وزارت بهداشت بهصورت فوری اقدام به شفافسازی آمارهای فوت در چهار ماه گذشته کشور بهصورت تفکیکی کنند.
6- به همین منظور، پیشنهاد میشود سخنگوی وزارت بهداشت آماری از فوتی مشکوک به کرونا در چهار ماه گذشته یعنی از دیماه 1398 که بهصورت قطعی کرونای آنان اثبات نشده اما علائمی از کرونا را داشتهاند، اعلام کند. از وزیر محترم بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مصرانه درخواست میشود آمار تفکیکی علل فوت در کشور در چهار ماه گذشته بهصورت عمومی اعلام شود. همچنین اعلام آمار بیماران مشکوک به بیماریهای تنفسی و ریوی و مشکوک به کرونا نیز اعلام شود تا برآوردی دقیقتر از نوع مواجهه جامعه ایران با کرونا در دسترس محققان و پژوهشگران قرار گیرد. اعلام آمار مبتلایان و فوتیهای مشکوک به کرونا ضمن آنکه موجب تقویت اعتماد عمومی به دستگاههای مسئول میشود، شرایط کشور را به شکلی واقعبینانهتر پیشروی نظام تدبیر قرار میدهد. کوتاهی در این مورد برعکس، موجب تشدید بحران اعتماد در کشور خواهد شد.