زنی از نسل خداشناسان

نوشتن از زنی که از نسل خداشناسان بود، سهل و‌ آسان نیست. فریده ماشینی را می‌گویم؛ انسانی که روحی بزرگ و عزمی خستگی‌ناپذیر داشت؛ مردم را دوست داشت و برای این دوست‌داشتن، همه مرارت‌ها را به جان می‌خرید.هنوز بغض فریده رهایمان نکرده است. صدای دلنشینش در گوشمان می‌پیچد و در باورمان نمی‌گنجد که او از میان ما رفته است. دهم خرداد برای ما که فریده را با خلق نیکو و صفات انسانی و وفاداری و امید می‌شناختیم، روزی سخت بود. می‌خواهم از صفات متمایز او بنویسم تا از یاد نبریم که در عصر و زمانه ما، بودند زنانی که تا پای جان و آخرین نفس، نمادی از امید بودند و امید می‌دادند. تا بودند، چراغی را روشن نگه داشتند و ققنوس‌وار راهی را پیش‌روی آیندگان گشودند.فریده ماشینی به قرآن کریم و اهل‌بیت پیامبر‌(ص) عشق می‌ورزید. این عشق و ارادت او مبنایی بود تا با شناخت اقتضائات زمانه و پیچیدگی‌های دنیای امروز، پاسخی منطقی و واقع‌بینانه برای نسلی که پرسش‌های بسیار و بدون جواب دارد، پیدا کند.فریده دغدغه‌های بسیار داشت؛ اما اصلی‌ترین دغدغه و دل‌مشغولی او، تمرکز بر مسائل زنان بود و با الهام از قرآن کریم، سعی در رفع این دغدغه‌ها داشت تا با نگاهی نو به دین، جایگاه زنان را در مسیر توسعه و پیشرفت کشور تعریف کند و ارتقا بخشد.مطالعات عمیق فریده ماشینی در زمینه مسائل اسلامی و نیز مطالعات زنان، به او این توانایی را داده بود که با طمأنینه و ‌نرمش در گفت‌وگوها وارد شود و با استدلال‌های روشن و دقیق، دیدگاه‌های خود را بیان کند.رواداری فریده و این منش او باعث شد بارها در نشست‌های مختلف با گروه‌هایی با دیدگاه‌های مختلف و ناهمسو بنشیند و به هم‌اندیشی با آنها بپردازد تا شاید از دل این هم‌اندیشی‌ها، هم‌گرایی در مسائل زنان پدید آید.شاید استناد به نوشته‌های بسیاری که از خود به یادگار گذاشته است، ادای دینی هر‌چند کوچک باشد به روح عاشق او.او در مقاله‌ای که به مناسبت سی‌امین سال انقلاب اسلامی نوشته، به‌خوبی دیدگاه‌های خود را درباره جایگاه زنان ایران در این مقطع تاریخی بیان کرده است: «قطعا نمی‌توان موقعیت زنان در ایران را صرفا در نسبت و نقد قدرت سیاسی حاکم دید. چه واقعیاتی در بین زنان ایرانی در حال شکل‌گیری است که شاید چندان سنخیتی با اقدامات نظام حاکم نداشته باشد.

واقعیاتی که حکایت از شکل‌گیری خودآگاهی زنانه در ایران و تغییر وضعیت زنان در کشور دارد. آنچه در ایران اتفاق افتاده است که در بخش‌های قابل توجهی می‌توان از آن با نام پیشرفت یاد کرد که حتی گاهی در تضاد با سیاست‌های رسمی قرار می‌گیرد. آنچه که قطعی است، آن است که زنان ایرانی پس از انقلاب بر اساس آنچه گذشت، از تمام توان خود برای تغییر وضعیت خویش استفاده می‌کنند».

در آستانه سالگرد هجرانش، بار دیگر نوشته‌های او را مرور می‌کنم تا شاید روح عاشق او و دل بی‌قرار ما آرام گیرد. نیک گفته‌اند که انسان‌های عاشق هرگز نمی‌میرند و فریده ماشینی در زمره عاشقان خاص خداوند بود.

هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق

ثبت است بر جریده عالم دوام ما

روحش شاد و یادش ماندگار

نوشتن از زنی که از نسل خداشناسان بود، سهل و‌ آسان نیست. فریده ماشینی را می‌گویم؛ انسانی که روحی بزرگ و عزمی خستگی‌ناپذیر داشت؛ مردم را دوست داشت و برای این دوست‌داشتن، همه مرارت‌ها را به جان می‌خرید.هنوز بغض فریده رهایمان نکرده است. صدای دلنشینش در گوشمان می‌پیچد و در باورمان نمی‌گنجد که او از میان ما رفته است. دهم خرداد برای ما که فریده را با خلق نیکو و صفات انسانی و وفاداری و امید می‌شناختیم، روزی سخت بود. می‌خواهم از صفات متمایز او بنویسم تا از یاد نبریم که در عصر و زمانه ما، بودند زنانی که تا پای جان و آخرین نفس، نمادی از امید بودند و امید می‌دادند. تا بودند، چراغی را روشن نگه داشتند و ققنوس‌وار راهی را پیش‌روی آیندگان گشودند.فریده ماشینی به قرآن کریم و اهل‌بیت پیامبر‌(ص) عشق می‌ورزید. این عشق و ارادت او مبنایی بود تا با شناخت اقتضائات زمانه و پیچیدگی‌های دنیای امروز، پاسخی منطقی و واقع‌بینانه برای نسلی که پرسش‌های بسیار و بدون جواب دارد، پیدا کند.فریده دغدغه‌های بسیار داشت؛ اما اصلی‌ترین دغدغه و دل‌مشغولی او، تمرکز بر مسائل زنان بود و با الهام از قرآن کریم، سعی در رفع این دغدغه‌ها داشت تا با نگاهی نو به دین، جایگاه زنان را در مسیر توسعه و پیشرفت کشور تعریف کند و ارتقا بخشد.مطالعات عمیق فریده ماشینی در زمینه مسائل اسلامی و نیز مطالعات زنان، به او این توانایی را داده بود که با طمأنینه و ‌نرمش در گفت‌وگوها وارد شود و با استدلال‌های روشن و دقیق، دیدگاه‌های خود را بیان کند.رواداری فریده و این منش او باعث شد بارها در نشست‌های مختلف با گروه‌هایی با دیدگاه‌های مختلف و ناهمسو بنشیند و به هم‌اندیشی با آنها بپردازد تا شاید از دل این هم‌اندیشی‌ها، هم‌گرایی در مسائل زنان پدید آید.شاید استناد به نوشته‌های بسیاری که از خود به یادگار گذاشته است، ادای دینی هر‌چند کوچک باشد به روح عاشق او.او در مقاله‌ای که به مناسبت سی‌امین سال انقلاب اسلامی نوشته، به‌خوبی دیدگاه‌های خود را درباره جایگاه زنان ایران در این مقطع تاریخی بیان کرده است: «قطعا نمی‌توان موقعیت زنان در ایران را صرفا در نسبت و نقد قدرت سیاسی حاکم دید. چه واقعیاتی در بین زنان ایرانی در حال شکل‌گیری است که شاید چندان سنخیتی با اقدامات نظام حاکم نداشته باشد.

واقعیاتی که حکایت از شکل‌گیری خودآگاهی زنانه در ایران و تغییر وضعیت زنان در کشور دارد. آنچه در ایران اتفاق افتاده است که در بخش‌های قابل توجهی می‌توان از آن با نام پیشرفت یاد کرد که حتی گاهی در تضاد با سیاست‌های رسمی قرار می‌گیرد. آنچه که قطعی است، آن است که زنان ایرانی پس از انقلاب بر اساس آنچه گذشت، از تمام توان خود برای تغییر وضعیت خویش استفاده می‌کنند».

در آستانه سالگرد هجرانش، بار دیگر نوشته‌های او را مرور می‌کنم تا شاید روح عاشق او و دل بی‌قرار ما آرام گیرد. نیک گفته‌اند که انسان‌های عاشق هرگز نمی‌میرند و فریده ماشینی در زمره عاشقان خاص خداوند بود.

هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق

ثبت است بر جریده عالم دوام ما

روحش شاد و یادش ماندگار