یک روش برای تنظیم بازار بخش نخست
زهرا آقاجانی . الناز میاندوآبچی
یکی از روش‌های تأمین برخی اقلام خوراکی مورد نیاز مصرف‌کنندگان در ایران، تهیه آنها از طریق مراجعه به میادین میوه و تره‌بار است. میادین میوه و تره‌بار در سطوح مختلفی خدمات‌رسانی مي‌كنند كه با توجه به مؤلفه‌هایی همچون مساحت، حوزه نفوذ و نوع خدمات (تنوع کاربری‌ها و نوع خدمات جانبی) به گروه‌هایی همچون میدان اصلی (اقماري)، بازار ثابت و بازارچه محله‌ای (با رتبه‌بندی 1 تا 3) دسته‌بندی مي‌شوند.
در واقع میادین میوه و تره‌بار از جمله زيرساخت‌هاي تخصصي كالا هستند كه عرضه كالا در آنها از طریق بهره‌برداران موقت اماكن در اختیار در مقیاس یا قالب غرفه، کیوسک، سالن و... صورت مي‌گيرد. به‌دلیل عرضه محصولات با قیمت‌های مناسب نسبت به نرخ‌های سطح شهر در این میادین و با توجه به لزوم رعايت تناسب قیمت با کیفیت از طریق اتخاذ اقداماتی نظیر تعیین و تخصیص غرفه‌های عرضه‌کننده محصولات دستچين و نمونه و همچنین رفع دغدغه خرید کالای مورد نیاز به لحاظ وزن، این اماکن نقش مهمی را در تنظیم بازار و تأمین رضایت مصرف‌کننده برعهده دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت کالاهای عرضه‌شده در میادین میوه و تره‌بار، در مقایسه با متوسط قیمت‌های میوه‌فروشان سطح شهر، پایین‌تر است. مطالعات انجام‌شده در رابطه با قیمت عرضه میادین در مقایسه با سطح شهر تهران (اول سال جاری تاکنون) نشان می‌دهد در این میادین به طور متوسط محصولات باغی و زراعی حدود 40 درصد، محصولات پروتئینی (پنج تا 25 درصد)، حبوبات (10 تا 15 درصد) و لبنیات (پنج تا 10 درصد) با قیمت پایین‌تر از سطح شهر
عرضه می‌شود.
میادین میوه و تره‌بار اساسا تحت نظارت شهرداری فعالیت می‌کنند و به‌دلیل نیاز به هزینه کمتر برای تدارک زمین برای ایجاد آنها (وجود دغدغه كمتر براي تأمين زمين مورد نیاز با توجه به قيمت بالاي آن در شهرهاي بزرگ) و نیز تأمین کالا از منابع دست اول و کمترشدن تعداد واسطه‌ها، نقش مهمی را در کاهش قیمت تمام‌شده محصولات كشاورزي ايفا مي‌كنند. شایان ذکر است فقط وظیفه تأمین زیرساخت عرضه و نظارت بر عملکرد فعالیت بهره‌برداران برعهده سازمان میادین میوه و تره‌بار بوده و ورود بهره‌برداران با شرایط اين سازمان در قالب حق بهره‌برداری موقت (از اماكن) موجود صورت می‌پذیرد. البته باید توجه داشت یک مزیت دیگر میادین میوه و تره‌بار، رواج نظارت‌های مصرف‌کنندگان از طریق استفاده از ترازوی شاخص توزین مستقر در میادین میوه و تره‌بار جهت نظارت بر استانداردهای توزین و عملکرد بهره‌برداران توسط مصرف‌كننده است.
فعالیت میادین میوه و تره‌بار می‌تواند منجر به تقويت قدرت خريد مصرف‌كنندگان و افزايش تنوع اقلام در سبد خانوار به‌واسطه خريد ارزان‌تر از اين مراكز و در نتيجه امكان تخصيص بودجه بيشتر براي ساير كالاهاي مورد نياز شود. علاوه بر این نکته‌ای که تا به حال کمتر مورد توجه قرار گرفته، آن است که استقرار میادین در سطح شهر به واسطه مرجع‌بودن قیمت‌ها در این میادین باعث می‌شود سایر کالاها به خصوص محصولات كشاورزي در فروشگاه‌های اطراف میادین نیز تا حدودی کاهش يافته و قیمت‌ها رقابتی‌تر شود. در این شرایط مصرف‌کننده حق انتخاب بيشتري پیدا می‌کند (ولو اینکه ممکن است برخی مصرف کنندگان تمایل به خرید کالا از این نوع میادین را نداشته باشند كه خود موضوع جداگانه‌اي است). از سوی دیگر، این میادین از طریق ترویج فروش موجب افزایش تولیدات کشاورزی و ارتقای کیفیت محصولات می‌شوند. علاوه بر این دولت نیز با استفاده از میادین میوه و تره‌بار برای مقاصد تنظیم بازاری، در عمل توانسته است از ظرفیت آنها براي كالارساني مطمئن به مردم کمک بگیرد.
میادین میوه و تره‌بار با توجه به تعدد، گستردگی، پراکندگی و دسترسی مناسب در کلان‌شهرهایی همچون تهران، توانسته‌اند نقش مهمی در تأمین کالاهای مورد نیاز مردم به‌خصوص اقشار متوسط و پایین جامعه ایفا کنند. به طوري كه طبق مطالعات شهرداري‌ها و سازمان‌هاي ميادين ميوه و تره‌بار، ميانگين ميزان اثربخشي اين ميادين براي كالارساني به طبقه متوسط و پايين جامعه، در كلان‌شهرهايي همچون تهران و قم حدود 35 درصد و براي كل كشور 20 درصد ارزيابي شده است. در سال 1398 سازمان مدیریت میادین میوه و تره‌بار تهران (به جز میدان مرکزی با كاركرد عمده‌فروشي)، تعداد 22 میدان اصلی (اقماري) در مناطق 22گانه شهر و 225 بازار ثابت و بازارچه محله‌ای را تحت پوشش دارد که تقریبا در کل سطح شهر به خدمات‌رسانی به مردم می‌پردازند. البته میادین میوه و تره‌بار در تهران دارای طرح‌های توسعه‌ای هستند و مقرر شده بر اساس یک برنامه پنج‌ساله تعداد آنها به 65 باب افزایش یابد. از جمله، در نظر است تا پایان سال 1398 حداقل 10 میدان به آمار تعداد میادین میوه و تره‌بار تهران، با اولويت نقاط فاقد اين بازارها افزوده شود.
درخصوص نقش میادین میوه و تره‌بار تهران در مدیریت بازار، مي‌توان به طور نمونه به عرضه گوشت قرمز تنظيم بازاري در سال 1397 به منظور مقابله با افزايش قيمت در بازار، از طريق اين مراكز اشاره کرد.
بر اساس اطلاعات اخذشده از دفتر برنامه‌ریزی تأمین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت، در سال گذشته از كل سهميه گوشت قرمز در نظر گرفته‌شده براي توزيع در شهر تهران (به طور ميانگين روزانه حدود 110 تن گوشت گرم گوسفندي)، حدود 30 درصد آن از ميادين ميوه و تره‌بار توزيع شده است. نباید از نظر دور داشت که در سال 1397 میادین میوه و تره‌بار توانستند نقش مهمی در توزیع برخی دیگر از کالاهای اساسی همچون گوشت مرغ، تخم‌مرغ و شکر با توجه به تشدید مشکلات اقتصادی (نظیر افزایش بی‌رویه نرخ ارز، شتاب‌گیری تورم، کاهش قدرت خرید مردم، انتظارات تورمی و...) ایفا کرده و کمک بزرگی به دولت در حوزه تنظیم بازار کالا کنند. در مجموع در سال فوق، میادین میوه و تره‌بار تهران پاسخگوی تقاضای روزانه خانوارهای تهرانی به میزانی حدود یک‌میلیون‌و 215 هزار تن محصولات کشاورزی، دامی و مواد غذایی بوده است. بیشترین میزان عرضه مربوط به محصولات خام کشاورزی و کمترین آن مربوط به محصولات فرآوری‌شده بوده است.
در سال جاري نيز میادین میوه و تره‌بار توانسته‌اند نقش ارزنده‌ای در انتظام‌بخشیدن به بازار کالا و تأمين اهداف امنيت غذايي شهروندان، به خصوص در زمان بروز قیمت‌های تقویمی و مناسبت‌ها همچون نوروز، ماه مبارک رمضان، ایام محرم و صفر و شب یلدا که به‌طور معمول تقاضا بر عرضه پیشی می‌گیرد، ايفا كنند. به‌طور نمونه در سال جاری، روزانه به‌طور متوسط 40 تن تخم‌مرغ (معادل حدود 10 درصد کل مصرف روزانه تهران) با قیمت مصوب از طريق اين ميادين عرضه مي‌شود. علاوه بر این، حدود 100 تا 110 تن مرغ (معادل 10 تا 15 درصد از مرغ مصرفی روزانه تهران) از طریق میادین میوه و تره‌بار در سطح خرد با قيمت مصوب سال 1398 توزیع می‌شود.
شايان توجه است كه میزان عرضه مربوط به شرایط معمول و ثبات در بازار بوده و هنگام افزایش قیمت این اقلام در بازار (و تفاوت قیمت اقلام مذکور که در میادین میوه و تره‌بار نرخ اقلام مصوب است) میزان عرضه این اقلام افزایش یافته و به دو، سه برابر رقم شرایط معمول نیز مي‌رسد. این امر نشان می‌دهد که نقش میادین میوه و تره‌بار در تنظیم بازار و کالارسانی به مردم به‌خصوص در هنگام التهاب بازار بسیار پررنگ است.
در رابطه با تاریخچه میادین میوه و تره‌بار باید گفت بر اساس مصوبه شورای انقلاب در بهمن ماه سال 1358 ماده‌واحده‌ای به تصویب رسید که به شهرداری (بخش عمومی) اجازه داد اماکن و میادینی را به منظور حذف واسطه‌‌هاي محصولات کشاورزی جهت رساندن کالا به دست مصرف‌کننده ایجاد کند. متعاقب آن، سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران (دارای شخصیت حقوقی مستقل) زیر نظر شهرداری تهران تشکیل شد. هدف از تشکیل این سازمان تهیه و توزیع میوه و تره‌بار و فراورده‌های کشاورزی مورد استفاده مردم و ایجاد ارتباط مستقیم بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بود.
در سال 1372 طبق مصوبه هیئت وزیران از استانداری‌هاي سراسر كشور خواسته شد تا تسهیلات لازم را برای ساخت و راهاندازی شبکه توزیع مذکور در استان‌ها فراهم کنند، اما اين مصوبه عملياتي نشد. علاوه بر این، با توجه به دستورالعمل ابلاغي وزارت بازرگانی وقت در سال 1385، موضوع لزوم ایجاد میادین میوه و تره‌بار در شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت کشور تدوین شد که اين دستورالعمل نيز به دلایل مختلف همچون تغییرات مدیریتی، نبود منابع لازم و مانند آن اجرائی نشد.
در حال حاضر تعداد ميادين ميوه و تره‌بار در كلان‌شهرهاي كشور با احتساب شهر تهران معادل 460 واحد است. درخصوص تعداد ميادين ميوه و تره‌بار در ديگر شهرهاي كشور، اطلاعات دقيقي در دست نيست، اما به طور كلي 42 نقطه شهري كشور، شامل كلان‌شهرها، شهرهاي بزرگ يا شهرهاي كوچك داراي ميادين ميوه و تره‌بار هستند. اين ميادين عمدتا در کلان‌شهرهايي چون تهران، اصفهان، مشهد، کرج، ارومیه، تبریز، رشت، همدان و... ایجاد شده‌اند. لازم به ذكر است كه استان‌هاي بوشهر، خراسان شمالي، كهگيلويه و بويراحمد و گلستان فاقد ميادين ميوه و تره‌بار هستند.تجربه موفق استقرار میادین میوه و تره‌بار در مناطق 22گانه شهر تهران، بالاخره برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران دخیل در امر تنظیم بازار را بر آن داشت که با توجه به محمل‌هاي قانوني موجود (مصوبات شورای انقلاب و هیئت وزیران مورخ 1/11/1374)، با ابلاغ بخشنامه‌‌اي مبني بر لزوم راهاندازی میادین میوه و تره‌بار در همه استان‌های کشور (نامه شماره 251139/60 در مورخ 19/9/398)، اين امر را به عنوان يكي از اولويت‌هاي كاري استان‌ها قرار دهند. در اين راستا مقرر شده كليه استانداران با الگوبرداری از میادین میوه و تره‌بار
تهران، نسبت به راهاندازی میادین مذکور در استان محل فعالیت خود اقدام کنند. به‌گونه‌ای که این موضوع به‌صورت ویژه در دستور کار ستادهاي تنظیم بازار استان‌ها (یا کارگروه‌های استانی مربوط) قرار گرفته و با فراهم‌کردن الزامات و زیرساخت‌های لازم، شکل‌گیری میادین میوه و تره‌بار در کل کشور با جديت و با هدف تعدیل قیمت‌ها و حمایت از مصرف‌کننده دنبال شود.
*پژوهشگران مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی
یکی از روش‌های تأمین برخی اقلام خوراکی مورد نیاز مصرف‌کنندگان در ایران، تهیه آنها از طریق مراجعه به میادین میوه و تره‌بار است. میادین میوه و تره‌بار در سطوح مختلفی خدمات‌رسانی مي‌كنند كه با توجه به مؤلفه‌هایی همچون مساحت، حوزه نفوذ و نوع خدمات (تنوع کاربری‌ها و نوع خدمات جانبی) به گروه‌هایی همچون میدان اصلی (اقماري)، بازار ثابت و بازارچه محله‌ای (با رتبه‌بندی 1 تا 3) دسته‌بندی مي‌شوند.
در واقع میادین میوه و تره‌بار از جمله زيرساخت‌هاي تخصصي كالا هستند كه عرضه كالا در آنها از طریق بهره‌برداران موقت اماكن در اختیار در مقیاس یا قالب غرفه، کیوسک، سالن و... صورت مي‌گيرد. به‌دلیل عرضه محصولات با قیمت‌های مناسب نسبت به نرخ‌های سطح شهر در این میادین و با توجه به لزوم رعايت تناسب قیمت با کیفیت از طریق اتخاذ اقداماتی نظیر تعیین و تخصیص غرفه‌های عرضه‌کننده محصولات دستچين و نمونه و همچنین رفع دغدغه خرید کالای مورد نیاز به لحاظ وزن، این اماکن نقش مهمی را در تنظیم بازار و تأمین رضایت مصرف‌کننده برعهده دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت کالاهای عرضه‌شده در میادین میوه و تره‌بار، در مقایسه با متوسط قیمت‌های میوه‌فروشان سطح شهر، پایین‌تر است. مطالعات انجام‌شده در رابطه با قیمت عرضه میادین در مقایسه با سطح شهر تهران (اول سال جاری تاکنون) نشان می‌دهد در این میادین به طور متوسط محصولات باغی و زراعی حدود 40 درصد، محصولات پروتئینی (پنج تا 25 درصد)، حبوبات (10 تا 15 درصد) و لبنیات (پنج تا 10 درصد) با قیمت پایین‌تر از سطح شهر
عرضه می‌شود.
میادین میوه و تره‌بار اساسا تحت نظارت شهرداری فعالیت می‌کنند و به‌دلیل نیاز به هزینه کمتر برای تدارک زمین برای ایجاد آنها (وجود دغدغه كمتر براي تأمين زمين مورد نیاز با توجه به قيمت بالاي آن در شهرهاي بزرگ) و نیز تأمین کالا از منابع دست اول و کمترشدن تعداد واسطه‌ها، نقش مهمی را در کاهش قیمت تمام‌شده محصولات كشاورزي ايفا مي‌كنند. شایان ذکر است فقط وظیفه تأمین زیرساخت عرضه و نظارت بر عملکرد فعالیت بهره‌برداران برعهده سازمان میادین میوه و تره‌بار بوده و ورود بهره‌برداران با شرایط اين سازمان در قالب حق بهره‌برداری موقت (از اماكن) موجود صورت می‌پذیرد. البته باید توجه داشت یک مزیت دیگر میادین میوه و تره‌بار، رواج نظارت‌های مصرف‌کنندگان از طریق استفاده از ترازوی شاخص توزین مستقر در میادین میوه و تره‌بار جهت نظارت بر استانداردهای توزین و عملکرد بهره‌برداران توسط مصرف‌كننده است.
فعالیت میادین میوه و تره‌بار می‌تواند منجر به تقويت قدرت خريد مصرف‌كنندگان و افزايش تنوع اقلام در سبد خانوار به‌واسطه خريد ارزان‌تر از اين مراكز و در نتيجه امكان تخصيص بودجه بيشتر براي ساير كالاهاي مورد نياز شود. علاوه بر این نکته‌ای که تا به حال کمتر مورد توجه قرار گرفته، آن است که استقرار میادین در سطح شهر به واسطه مرجع‌بودن قیمت‌ها در این میادین باعث می‌شود سایر کالاها به خصوص محصولات كشاورزي در فروشگاه‌های اطراف میادین نیز تا حدودی کاهش يافته و قیمت‌ها رقابتی‌تر شود. در این شرایط مصرف‌کننده حق انتخاب بيشتري پیدا می‌کند (ولو اینکه ممکن است برخی مصرف کنندگان تمایل به خرید کالا از این نوع میادین را نداشته باشند كه خود موضوع جداگانه‌اي است). از سوی دیگر، این میادین از طریق ترویج فروش موجب افزایش تولیدات کشاورزی و ارتقای کیفیت محصولات می‌شوند. علاوه بر این دولت نیز با استفاده از میادین میوه و تره‌بار برای مقاصد تنظیم بازاری، در عمل توانسته است از ظرفیت آنها براي كالارساني مطمئن به مردم کمک بگیرد.
میادین میوه و تره‌بار با توجه به تعدد، گستردگی، پراکندگی و دسترسی مناسب در کلان‌شهرهایی همچون تهران، توانسته‌اند نقش مهمی در تأمین کالاهای مورد نیاز مردم به‌خصوص اقشار متوسط و پایین جامعه ایفا کنند. به طوري كه طبق مطالعات شهرداري‌ها و سازمان‌هاي ميادين ميوه و تره‌بار، ميانگين ميزان اثربخشي اين ميادين براي كالارساني به طبقه متوسط و پايين جامعه، در كلان‌شهرهايي همچون تهران و قم حدود 35 درصد و براي كل كشور 20 درصد ارزيابي شده است. در سال 1398 سازمان مدیریت میادین میوه و تره‌بار تهران (به جز میدان مرکزی با كاركرد عمده‌فروشي)، تعداد 22 میدان اصلی (اقماري) در مناطق 22گانه شهر و 225 بازار ثابت و بازارچه محله‌ای را تحت پوشش دارد که تقریبا در کل سطح شهر به خدمات‌رسانی به مردم می‌پردازند. البته میادین میوه و تره‌بار در تهران دارای طرح‌های توسعه‌ای هستند و مقرر شده بر اساس یک برنامه پنج‌ساله تعداد آنها به 65 باب افزایش یابد. از جمله، در نظر است تا پایان سال 1398 حداقل 10 میدان به آمار تعداد میادین میوه و تره‌بار تهران، با اولويت نقاط فاقد اين بازارها افزوده شود.
درخصوص نقش میادین میوه و تره‌بار تهران در مدیریت بازار، مي‌توان به طور نمونه به عرضه گوشت قرمز تنظيم بازاري در سال 1397 به منظور مقابله با افزايش قيمت در بازار، از طريق اين مراكز اشاره کرد.
بر اساس اطلاعات اخذشده از دفتر برنامه‌ریزی تأمین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت، در سال گذشته از كل سهميه گوشت قرمز در نظر گرفته‌شده براي توزيع در شهر تهران (به طور ميانگين روزانه حدود 110 تن گوشت گرم گوسفندي)، حدود 30 درصد آن از ميادين ميوه و تره‌بار توزيع شده است. نباید از نظر دور داشت که در سال 1397 میادین میوه و تره‌بار توانستند نقش مهمی در توزیع برخی دیگر از کالاهای اساسی همچون گوشت مرغ، تخم‌مرغ و شکر با توجه به تشدید مشکلات اقتصادی (نظیر افزایش بی‌رویه نرخ ارز، شتاب‌گیری تورم، کاهش قدرت خرید مردم، انتظارات تورمی و...) ایفا کرده و کمک بزرگی به دولت در حوزه تنظیم بازار کالا کنند. در مجموع در سال فوق، میادین میوه و تره‌بار تهران پاسخگوی تقاضای روزانه خانوارهای تهرانی به میزانی حدود یک‌میلیون‌و 215 هزار تن محصولات کشاورزی، دامی و مواد غذایی بوده است. بیشترین میزان عرضه مربوط به محصولات خام کشاورزی و کمترین آن مربوط به محصولات فرآوری‌شده بوده است.
در سال جاري نيز میادین میوه و تره‌بار توانسته‌اند نقش ارزنده‌ای در انتظام‌بخشیدن به بازار کالا و تأمين اهداف امنيت غذايي شهروندان، به خصوص در زمان بروز قیمت‌های تقویمی و مناسبت‌ها همچون نوروز، ماه مبارک رمضان، ایام محرم و صفر و شب یلدا که به‌طور معمول تقاضا بر عرضه پیشی می‌گیرد، ايفا كنند. به‌طور نمونه در سال جاری، روزانه به‌طور متوسط 40 تن تخم‌مرغ (معادل حدود 10 درصد کل مصرف روزانه تهران) با قیمت مصوب از طريق اين ميادين عرضه مي‌شود. علاوه بر این، حدود 100 تا 110 تن مرغ (معادل 10 تا 15 درصد از مرغ مصرفی روزانه تهران) از طریق میادین میوه و تره‌بار در سطح خرد با قيمت مصوب سال 1398 توزیع می‌شود.
شايان توجه است كه میزان عرضه مربوط به شرایط معمول و ثبات در بازار بوده و هنگام افزایش قیمت این اقلام در بازار (و تفاوت قیمت اقلام مذکور که در میادین میوه و تره‌بار نرخ اقلام مصوب است) میزان عرضه این اقلام افزایش یافته و به دو، سه برابر رقم شرایط معمول نیز مي‌رسد. این امر نشان می‌دهد که نقش میادین میوه و تره‌بار در تنظیم بازار و کالارسانی به مردم به‌خصوص در هنگام التهاب بازار بسیار پررنگ است.
در رابطه با تاریخچه میادین میوه و تره‌بار باید گفت بر اساس مصوبه شورای انقلاب در بهمن ماه سال 1358 ماده‌واحده‌ای به تصویب رسید که به شهرداری (بخش عمومی) اجازه داد اماکن و میادینی را به منظور حذف واسطه‌‌هاي محصولات کشاورزی جهت رساندن کالا به دست مصرف‌کننده ایجاد کند. متعاقب آن، سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران (دارای شخصیت حقوقی مستقل) زیر نظر شهرداری تهران تشکیل شد. هدف از تشکیل این سازمان تهیه و توزیع میوه و تره‌بار و فراورده‌های کشاورزی مورد استفاده مردم و ایجاد ارتباط مستقیم بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بود.
در سال 1372 طبق مصوبه هیئت وزیران از استانداری‌هاي سراسر كشور خواسته شد تا تسهیلات لازم را برای ساخت و راهاندازی شبکه توزیع مذکور در استان‌ها فراهم کنند، اما اين مصوبه عملياتي نشد. علاوه بر این، با توجه به دستورالعمل ابلاغي وزارت بازرگانی وقت در سال 1385، موضوع لزوم ایجاد میادین میوه و تره‌بار در شهرهای بالای 200 هزار نفر جمعیت کشور تدوین شد که اين دستورالعمل نيز به دلایل مختلف همچون تغییرات مدیریتی، نبود منابع لازم و مانند آن اجرائی نشد.
در حال حاضر تعداد ميادين ميوه و تره‌بار در كلان‌شهرهاي كشور با احتساب شهر تهران معادل 460 واحد است. درخصوص تعداد ميادين ميوه و تره‌بار در ديگر شهرهاي كشور، اطلاعات دقيقي در دست نيست، اما به طور كلي 42 نقطه شهري كشور، شامل كلان‌شهرها، شهرهاي بزرگ يا شهرهاي كوچك داراي ميادين ميوه و تره‌بار هستند. اين ميادين عمدتا در کلان‌شهرهايي چون تهران، اصفهان، مشهد، کرج، ارومیه، تبریز، رشت، همدان و... ایجاد شده‌اند. لازم به ذكر است كه استان‌هاي بوشهر، خراسان شمالي، كهگيلويه و بويراحمد و گلستان فاقد ميادين ميوه و تره‌بار هستند.تجربه موفق استقرار میادین میوه و تره‌بار در مناطق 22گانه شهر تهران، بالاخره برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران دخیل در امر تنظیم بازار را بر آن داشت که با توجه به محمل‌هاي قانوني موجود (مصوبات شورای انقلاب و هیئت وزیران مورخ 1/11/1374)، با ابلاغ بخشنامه‌‌اي مبني بر لزوم راهاندازی میادین میوه و تره‌بار در همه استان‌های کشور (نامه شماره 251139/60 در مورخ 19/9/398)، اين امر را به عنوان يكي از اولويت‌هاي كاري استان‌ها قرار دهند. در اين راستا مقرر شده كليه استانداران با الگوبرداری از میادین میوه و تره‌بار
تهران، نسبت به راهاندازی میادین مذکور در استان محل فعالیت خود اقدام کنند. به‌گونه‌ای که این موضوع به‌صورت ویژه در دستور کار ستادهاي تنظیم بازار استان‌ها (یا کارگروه‌های استانی مربوط) قرار گرفته و با فراهم‌کردن الزامات و زیرساخت‌های لازم، شکل‌گیری میادین میوه و تره‌بار در کل کشور با جديت و با هدف تعدیل قیمت‌ها و حمایت از مصرف‌کننده دنبال شود.
*پژوهشگران مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی