الزامات رسانه‌ها در ميدان مبارزه با فساد
ناصر ذاکری . کارشناس اقتصادی
رئیس قوه قضائیه در نشست اخیر شورای عالی قضائی بر دو نكته مهم در عرصه مبارزه با فساد تأكید كرده: «برخورد جدی با هرگونه ناسلامتی در دستگاه قضائی» و «حمایت از گزارشگران فساد». بی‌تردید این تأکید و توجه، امید به برچیده‌شدن فساد و پایان دوران اقتدار مفسدان و صاحبان امضای طلایی را پررنگ‌تر می‌کند؛ زیرا مبارزه با فساد بدون برخورداری از دستگاه قضائی سالم و عاری از فساد بی‌نتیجه است و از سوی دیگر حمایت از گزارشگران فساد و به‌اصطلاح سوت‌زنان حاشیه امن شبکه‌های فساد را از بین می‌برد. واقعیت این است که اجرای درست هر دو برنامه مهم اعلام‌شده در گرو حمایت از رسانه‌های مستقل و کمک به آنها برای ایفای نقش بهتر و جدی‌تر در میدان مبارزه با فساد است. رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی به‌موقع عرصه را بر مفسدان تنگ کنند. اما حضور فعال رسانه‌ها در میدان مبارزه با فساد نیازمند حمایت جدی متولیان امر و به‌ویژه دستگاه قضا است. باید با تدوین قوانین و مقررات جامع شرایطی را فراهم کرد که اصحاب رسانه بدون نگرانی به انتشار اطلاعات، کشف و شناسایی پرونده‌های فساد بپردازند و واهمه‌ای از پرونده‌سازی از طرف شبکه فساد نداشته باشند.به‌روشنی پیداست وقتی گروهی فرصت‌طلب با بهره‌گیری از موقعیت شغلی یکی از اعضای خود در فلان تشکیلات دولتی، به کسب ثروت در مقیاس نجومی می‌پردازند، انگیزه کافی دارند که برای حفظ این موقعیت و جلوگیری از فعالیت رسانه‌های مستقل و مزاحم مصمم به دردسرسازی برایشان باشند. در چنین فضایی حمایت دستگاه قضا می‌تواند این‌گونه تلاش‌ها را خنثی کند.به بیان مختصر واژه مصونیت در میدان مبارزه با فساد یک واژه کلیدی است، در غیاب رسانه‌های مستقل، شبکه فساد از نوعی مصونیت برخوردار می‌شوند، زیرا می‌توانند بدون جلب توجه افکار عمومی به ارعاب یا تطمیع مدیران ذی‌ربط بپردازند و گام‌به‌گام برنامه خود را پیش ببرند. برای درهم‌شکستن این مصونیت مضر، باید یک نوع مصونیت مفید را در جامعه گسترش داد و آن مصونیت رسانه‌ها از خطر پرونده‌سازی و گرفتاری قضائی است.
رئیس قوه قضائیه در نشست اخیر شورای عالی قضائی بر دو نكته مهم در عرصه مبارزه با فساد تأكید كرده: «برخورد جدی با هرگونه ناسلامتی در دستگاه قضائی» و «حمایت از گزارشگران فساد». بی‌تردید این تأکید و توجه، امید به برچیده‌شدن فساد و پایان دوران اقتدار مفسدان و صاحبان امضای طلایی را پررنگ‌تر می‌کند؛ زیرا مبارزه با فساد بدون برخورداری از دستگاه قضائی سالم و عاری از فساد بی‌نتیجه است و از سوی دیگر حمایت از گزارشگران فساد و به‌اصطلاح سوت‌زنان حاشیه امن شبکه‌های فساد را از بین می‌برد. واقعیت این است که اجرای درست هر دو برنامه مهم اعلام‌شده در گرو حمایت از رسانه‌های مستقل و کمک به آنها برای ایفای نقش بهتر و جدی‌تر در میدان مبارزه با فساد است. رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی به‌موقع عرصه را بر مفسدان تنگ کنند. اما حضور فعال رسانه‌ها در میدان مبارزه با فساد نیازمند حمایت جدی متولیان امر و به‌ویژه دستگاه قضا است. باید با تدوین قوانین و مقررات جامع شرایطی را فراهم کرد که اصحاب رسانه بدون نگرانی به انتشار اطلاعات، کشف و شناسایی پرونده‌های فساد بپردازند و واهمه‌ای از پرونده‌سازی از طرف شبکه فساد نداشته باشند.به‌روشنی پیداست وقتی گروهی فرصت‌طلب با بهره‌گیری از موقعیت شغلی یکی از اعضای خود در فلان تشکیلات دولتی، به کسب ثروت در مقیاس نجومی می‌پردازند، انگیزه کافی دارند که برای حفظ این موقعیت و جلوگیری از فعالیت رسانه‌های مستقل و مزاحم مصمم به دردسرسازی برایشان باشند. در چنین فضایی حمایت دستگاه قضا می‌تواند این‌گونه تلاش‌ها را خنثی کند.به بیان مختصر واژه مصونیت در میدان مبارزه با فساد یک واژه کلیدی است، در غیاب رسانه‌های مستقل، شبکه فساد از نوعی مصونیت برخوردار می‌شوند، زیرا می‌توانند بدون جلب توجه افکار عمومی به ارعاب یا تطمیع مدیران ذی‌ربط بپردازند و گام‌به‌گام برنامه خود را پیش ببرند. برای درهم‌شکستن این مصونیت مضر، باید یک نوع مصونیت مفید را در جامعه گسترش داد و آن مصونیت رسانه‌ها از خطر پرونده‌سازی و گرفتاری قضائی است.
حمایت از گزارشگران فساد که رئیس محترم قوه قضائیه از آن سخن می‌گویند، دقیقا با همین مفهوم «مصونیت مفید» متناظر است. عرصه جامعه همواره میزبان یکی از این دو نوع مصونیت است. یا رسانه‌ها از مصونیت مفید برخوردار هستند و با فعالیت دلسوزانه خود مفسدان و رانت‌خواران را به گوشه رینگ می‌رانند یا مفسدان از مصونیت مضر برخوردارند و در غیاب رسانه‌های مستقل شبکه فساد خود را توانمندتر، پیچیده‌تر و مهارنشدنی‌تر می‌کنند و این به آن معنی است که متولیان امر ناگزیر از انتخاب و بسط یکی از این دو نوع مصونیت هستند. آنان اگر طالب حذف مصونیت مضر باشند، باید آستانه تحمل خود را بالا برده و وجود مصونیت مفید را در جامعه تاب بیاورند. مروری گذرا در پرونده کشورهایی که سال‌های طولانی درگیر مبارزه با فساد بوده و اینک جایگاه بهتری نسبت به ایران در رتبه‌بندی جوامع عاری از فساد دارند، نشان می‌دهد هیچ‌کجای دنیا و در هیچ کشوری در امر خطیر مبارزه با فساد بدون حضور جدی رسانه‌ها قدم در مسیر موفقیت نگذاشته است. حال سؤالی که مطرح می‌شود، این است که نقش و سهم رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های مستقل در میدان این مبارزه بزرگ ملی چگونه تعریف شده است. با بررسی بسیاری از پرونده‌های کلان فساد در کشورمان قاطعانه می‌توان ادعا کرد که در صورت ورود به‌موقع رسانه‌ها به صحنه و اطلاع‌رسانی به جامعه، فساد موجود خیلی زودتر کشف شده و جراحت وارده به اقتصاد و مهم‌تر از آن به باورهای جامعه بهتر و مؤثرتر درمان می‌شدند. اما در غیاب رسانه‌ها و گزارشگران مردمی شبکه فساد با اعتمادبه‌نفس بالا کار خود را ادامه داده و ارزش ریالی میزان فساد محقق‌شده را از هفت یا هشت رقم به 12 رقم رسانده و خسارتی سهمگین به اقتصاد کشور وارد کرده‌اند. مبارزه با فساد در جامعه ما نمی‌تواند مسیری متفاوت با مبارزه سایر جوامع طی کند. رسانه‌ها دیر یا زود باید به‌عنوان یک بازیگر مهم در این میدان به رسمیت شناخته شوند و موانع موجود بر سر راه ورودشان به این مبارزه برچیده شود. مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین مانع در این مسیر، بی‌اعتمادی متولیان امر و باور‌نداشتن به نقش رسانه‌ها در تنویر افکار عمومی است. درحالی‌که رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی به‌موقع ازیک‌سو بر درجه شفافیت امور بیفزایند و از سوی دیگر از‌بین‌بردن فساد را به یک مطالبه عمومی مبدل سازند. در چنین شرایطی ابعاد فعالیت مفسدان به‌تدریج کوچک‌تر و محدودتر می‌شود و مهار هیولای فساد امکان‌پذیر می‌شود.
رئیس قوه قضائیه در نشست اخیر شورای عالی قضائی بر دو نكته مهم در عرصه مبارزه با فساد تأكید كرده: «برخورد جدی با هرگونه ناسلامتی در دستگاه قضائی» و «حمایت از گزارشگران فساد». بی‌تردید این تأکید و توجه، امید به برچیده‌شدن فساد و پایان دوران اقتدار مفسدان و صاحبان امضای طلایی را پررنگ‌تر می‌کند؛ زیرا مبارزه با فساد بدون برخورداری از دستگاه قضائی سالم و عاری از فساد بی‌نتیجه است و از سوی دیگر حمایت از گزارشگران فساد و به‌اصطلاح سوت‌زنان حاشیه امن شبکه‌های فساد را از بین می‌برد. واقعیت این است که اجرای درست هر دو برنامه مهم اعلام‌شده در گرو حمایت از رسانه‌های مستقل و کمک به آنها برای ایفای نقش بهتر و جدی‌تر در میدان مبارزه با فساد است. رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی به‌موقع عرصه را بر مفسدان تنگ کنند. اما حضور فعال رسانه‌ها در میدان مبارزه با فساد نیازمند حمایت جدی متولیان امر و به‌ویژه دستگاه قضا است. باید با تدوین قوانین و مقررات جامع شرایطی را فراهم کرد که اصحاب رسانه بدون نگرانی به انتشار اطلاعات، کشف و شناسایی پرونده‌های فساد بپردازند و واهمه‌ای از پرونده‌سازی از طرف شبکه فساد نداشته باشند.به‌روشنی پیداست وقتی گروهی فرصت‌طلب با بهره‌گیری از موقعیت شغلی یکی از اعضای خود در فلان تشکیلات دولتی، به کسب ثروت در مقیاس نجومی می‌پردازند، انگیزه کافی دارند که برای حفظ این موقعیت و جلوگیری از فعالیت رسانه‌های مستقل و مزاحم مصمم به دردسرسازی برایشان باشند. در چنین فضایی حمایت دستگاه قضا می‌تواند این‌گونه تلاش‌ها را خنثی کند.به بیان مختصر واژه مصونیت در میدان مبارزه با فساد یک واژه کلیدی است، در غیاب رسانه‌های مستقل، شبکه فساد از نوعی مصونیت برخوردار می‌شوند، زیرا می‌توانند بدون جلب توجه افکار عمومی به ارعاب یا تطمیع مدیران ذی‌ربط بپردازند و گام‌به‌گام برنامه خود را پیش ببرند. برای درهم‌شکستن این مصونیت مضر، باید یک نوع مصونیت مفید را در جامعه گسترش داد و آن مصونیت رسانه‌ها از خطر پرونده‌سازی و گرفتاری قضائی است.
رئیس قوه قضائیه در نشست اخیر شورای عالی قضائی بر دو نكته مهم در عرصه مبارزه با فساد تأكید كرده: «برخورد جدی با هرگونه ناسلامتی در دستگاه قضائی» و «حمایت از گزارشگران فساد». بی‌تردید این تأکید و توجه، امید به برچیده‌شدن فساد و پایان دوران اقتدار مفسدان و صاحبان امضای طلایی را پررنگ‌تر می‌کند؛ زیرا مبارزه با فساد بدون برخورداری از دستگاه قضائی سالم و عاری از فساد بی‌نتیجه است و از سوی دیگر حمایت از گزارشگران فساد و به‌اصطلاح سوت‌زنان حاشیه امن شبکه‌های فساد را از بین می‌برد. واقعیت این است که اجرای درست هر دو برنامه مهم اعلام‌شده در گرو حمایت از رسانه‌های مستقل و کمک به آنها برای ایفای نقش بهتر و جدی‌تر در میدان مبارزه با فساد است. رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی به‌موقع عرصه را بر مفسدان تنگ کنند. اما حضور فعال رسانه‌ها در میدان مبارزه با فساد نیازمند حمایت جدی متولیان امر و به‌ویژه دستگاه قضا است. باید با تدوین قوانین و مقررات جامع شرایطی را فراهم کرد که اصحاب رسانه بدون نگرانی به انتشار اطلاعات، کشف و شناسایی پرونده‌های فساد بپردازند و واهمه‌ای از پرونده‌سازی از طرف شبکه فساد نداشته باشند.به‌روشنی پیداست وقتی گروهی فرصت‌طلب با بهره‌گیری از موقعیت شغلی یکی از اعضای خود در فلان تشکیلات دولتی، به کسب ثروت در مقیاس نجومی می‌پردازند، انگیزه کافی دارند که برای حفظ این موقعیت و جلوگیری از فعالیت رسانه‌های مستقل و مزاحم مصمم به دردسرسازی برایشان باشند. در چنین فضایی حمایت دستگاه قضا می‌تواند این‌گونه تلاش‌ها را خنثی کند.به بیان مختصر واژه مصونیت در میدان مبارزه با فساد یک واژه کلیدی است، در غیاب رسانه‌های مستقل، شبکه فساد از نوعی مصونیت برخوردار می‌شوند، زیرا می‌توانند بدون جلب توجه افکار عمومی به ارعاب یا تطمیع مدیران ذی‌ربط بپردازند و گام‌به‌گام برنامه خود را پیش ببرند. برای درهم‌شکستن این مصونیت مضر، باید یک نوع مصونیت مفید را در جامعه گسترش داد و آن مصونیت رسانه‌ها از خطر پرونده‌سازی و گرفتاری قضائی است.
حمایت از گزارشگران فساد که رئیس محترم قوه قضائیه از آن سخن می‌گویند، دقیقا با همین مفهوم «مصونیت مفید» متناظر است. عرصه جامعه همواره میزبان یکی از این دو نوع مصونیت است. یا رسانه‌ها از مصونیت مفید برخوردار هستند و با فعالیت دلسوزانه خود مفسدان و رانت‌خواران را به گوشه رینگ می‌رانند یا مفسدان از مصونیت مضر برخوردارند و در غیاب رسانه‌های مستقل شبکه فساد خود را توانمندتر، پیچیده‌تر و مهارنشدنی‌تر می‌کنند و این به آن معنی است که متولیان امر ناگزیر از انتخاب و بسط یکی از این دو نوع مصونیت هستند. آنان اگر طالب حذف مصونیت مضر باشند، باید آستانه تحمل خود را بالا برده و وجود مصونیت مفید را در جامعه تاب بیاورند. مروری گذرا در پرونده کشورهایی که سال‌های طولانی درگیر مبارزه با فساد بوده و اینک جایگاه بهتری نسبت به ایران در رتبه‌بندی جوامع عاری از فساد دارند، نشان می‌دهد هیچ‌کجای دنیا و در هیچ کشوری در امر خطیر مبارزه با فساد بدون حضور جدی رسانه‌ها قدم در مسیر موفقیت نگذاشته است. حال سؤالی که مطرح می‌شود، این است که نقش و سهم رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های مستقل در میدان این مبارزه بزرگ ملی چگونه تعریف شده است. با بررسی بسیاری از پرونده‌های کلان فساد در کشورمان قاطعانه می‌توان ادعا کرد که در صورت ورود به‌موقع رسانه‌ها به صحنه و اطلاع‌رسانی به جامعه، فساد موجود خیلی زودتر کشف شده و جراحت وارده به اقتصاد و مهم‌تر از آن به باورهای جامعه بهتر و مؤثرتر درمان می‌شدند. اما در غیاب رسانه‌ها و گزارشگران مردمی شبکه فساد با اعتمادبه‌نفس بالا کار خود را ادامه داده و ارزش ریالی میزان فساد محقق‌شده را از هفت یا هشت رقم به 12 رقم رسانده و خسارتی سهمگین به اقتصاد کشور وارد کرده‌اند. مبارزه با فساد در جامعه ما نمی‌تواند مسیری متفاوت با مبارزه سایر جوامع طی کند. رسانه‌ها دیر یا زود باید به‌عنوان یک بازیگر مهم در این میدان به رسمیت شناخته شوند و موانع موجود بر سر راه ورودشان به این مبارزه برچیده شود. مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین مانع در این مسیر، بی‌اعتمادی متولیان امر و باور‌نداشتن به نقش رسانه‌ها در تنویر افکار عمومی است. درحالی‌که رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی به‌موقع ازیک‌سو بر درجه شفافیت امور بیفزایند و از سوی دیگر از‌بین‌بردن فساد را به یک مطالبه عمومی مبدل سازند. در چنین شرایطی ابعاد فعالیت مفسدان به‌تدریج کوچک‌تر و محدودتر می‌شود و مهار هیولای فساد امکان‌پذیر می‌شود.