اعتراض‌های بی‌سابقه در بلاروس در پی اعلام پیروزی لوکاشنکو
تلاش براي شکست آخرین دیکتاتور اروپا
آخرین دیکتاتور اروپا انتظار داشت اعلام ششمین پیروزی او در نمایش انتخابات ریاست‌جمهوری بلاروس مانند پنج دوره گذشته بی‌دردسر سپری شود، اما این بار وضعیت متفاوت بود و از شب انتخابات اعتراض‌هایی علیه الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس، در مینسک، پایتخت این کشور برگزار شد و معترضان با اشاره به تقلب‌های گسترده در رأی‌گیری، خواستار کناره‌گیری رئیس‌جمهور 65ساله بلاروس شدند. با اعلام نتایج اولیه که طبق پیش‌بینی‌ها از پیشتازی لوکاشنکو خبر می‌داد، اعتراض‌ها هم شدت گرفت و کار به درگیری میان معترضان و نیروهای امنیتی بلاروس کشیده شد.
لوکاشنکو از 20 جولای 1994 تاکنون قدرت مطلق در این کشور استقلال‌یافته از اتحاد شوروی سابق را در دست دارد و در این 26 سال، رقبا و معترضان را سرکوب کرده و انتخابات عملا به یک رأی‌گیری نمایشی برای ادامه حضور لوکاشنکو در قدرت تبدیل شده است.
در رأی‌گیری امسال هم بر اساس آخرین نتایج اعلام‌شده از سوی کمیسیون انتخابات بلاروس، الکساندر لوکاشنکو 80.2 درصد مجموع آرا را کسب کرده و سوتلانا تیخانووسکایا، رقیب او، حائز 9.9 درصد آرا شده است. یک گروه مستقل ناظر بر انتخابات بلاروس گفته است در انتخابات یکشنبه بیش از پنج هزار مورد تخلف در شعب اخذ رأی صورت گرفته و 70 عضو این نهاد هم از سوی نیروهای امنیتی بلاروس بازداشت شده‌اند. ناظران این نهاد می‌گویند با توجه به رأی بسیار بالایی که برای رئیس‌جمهور بلاروس اعلام شده و همچنین برگزاری انتخابات به مدت پنج روز، می‌توان نتیجه گرفت که تقلب گسترده‌ای صورت گرفته است. ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا که بر انتخابات‌های مختلف در این قاره نظارت می‌کنند، به دلیل عدم دریافت دعوت‌نامه از سوی دولت بلاروس نتوانستند بر این رأی‌گیری نظارت کنند. بازداشت‌ها تنها به این نهاد ناظر ختم نمی‌شود. بر اساس گزارش‌ها، مقام‌های امنیتی بلاروس از زمان آغاز فعالیت‌های انتخاباتی از سه ماه پیش، حدود هزار نفر از منتقدان حکومت لوکاشنکو را که اغلب آنها را فعالان رسانه‌ای و روزنامه‌نگاران تشکیل می‌دهند، بازداشت کرده‌اند. منتقدان و رقبای سرشناس هم
در این مدت از سوی نیروهای امنیتی بلاروس بازداشت شده و مورد تهدید قرار گرفتند. این انتخابات در حالی برگزار شد که قبل از آن تمام رقبای لوکاشنکو قلع و قمع شده بودند.
«والری سپکالو»، سرشناس‌ترین و بانفوذترین رقیب رئیس‌جمهور بلاروس بود که انتظار می‌رفت بتواند پایان حضور 26ساله آخرین دیکتاتور اروپا را رقم بزند، اما با رد صلاحیت و سپس پرونده‌سازی برای او، از میدان رقابت خارج شد و از ترس بازداشت، از کشور گریخت. «ویکتور باباریکو» یکی دیگر از رقبای مهم لوکاشنکو هم در آستانه انتخابات به اتهام کلاهبرداری و اختلاس به زندان محکوم شد و به زندان افتاد تا امکان شرکت در انتخابات را نداشته باشد. «سوتلانا تیخانووسکایا»، نامزدی که در انتخابات یکشنبه شرکت داشت، همسر «سرگئی تیخانوفسکی»، وبلاگ‌نویس منتقد لوكاشنكو است که به دلیل شرکت در یک نشست منتقدان حکومت از سوی مقام‌های امنیتی بلاروس بازداشت شد. یک شب قبل از انتخابات هم مقام‌های امنیتی حکومت لوکاشنکو اقدام به بازداشت مدیر کمپین انتخاباتی تیخانووسکایا تنها رقیب باقی‌مانده او کردند.
به این ترتیب لوکاشنکو در حالی پا به رقابت انتخاباتی گذاشت که عملا رقیبی در میدان نداشت، اما همین رأی‌گیری بی‌رقیب هم با اعتراض مخالفان نسبت به انجام تقلب روبه‌رو شد. بر اساس اعلام یک گروه حقوق‌بشری ناظر بر تحولات بلاروس، در درگیری پلیس بلاروس با معترضان، یک معترض بر اثر برخورد خودروی نیروهای نظامی با او دچار شکستگی جمجمه شد و جان باخت. از سوی دیگر بیش از 200 نفر از معترضان هم بازداشت شدند. پلیس بلاروس با باطوم، ماشین آب‌پاش و شلیک گاز اشک‌آور اقدام به متفرق‌کردن معترضان از میادین اصلی مینسک کرد. در دیگر شهرهای این کشور هم اعتراض‌های گسترده‌ای علیه نتایج اعلام‌شده صورت گرفت و در شهرهای کوچک‌تر این اعتراض‌ها مسالمت‌آمیزتر بود. با این حال با وجود اینکه برخی رسانه‌ها از بازداشت حدود 200 نفر در جریان اعتراض‌ها خبر می‌دهند، اما وزیر کشور بلاروس اعلام کرد نزدیک به سه هزار نفر به دلیل «شرکت در تجمع‌های غیرقانونی» بازداشت شده‌اند. این مقام دولت لوکاشنکو اما به آمار دقیق قربانیان این اعتراض‌ها اشاره‌ای نکرد.
قطعی اینترنت
همچنین بر اساس بررسی نت‌بلاکس، گروه ناظر بر فعالیت اینترنت جهانی، با شدت‌گرفتن اعتراض‌ها، سرویس‌دهی اینترنت بسیاری از اپراتورها در بخش وسیعی از بلاروس قطع شده است. پیش از این و در ماه‌های گذشته ونزوئلا، توگو، گینه و بروندی در زمان برگزاری انتخابات و به دلیل نگرانی از بروز اعتراض‌های مردمی اقدام به قطع اینترنت کرده بودند. الکساندر لوکاشنکو در واکنش به اعتراض‌های عمومی صورت‌گرفته که بزرگ‌ترین اعتراض‌ها در بلاروس پس از استقلال این کشور از اتحاد جماهیر شوروی محسوب می‌شود، اقدام به تهدید مخالفان خود کرد و گفت: «هرگونه اقدامی علیه امنیت بلاروس حتی در مقیاسی کوچک که باعث بروز آشوب و ناآرامی در کشور شود با واکنش مناسب روبه‌رو خواهد شد». «لیدیا یرموشینا»، رئیس کمیسیون انتخابات نیز تقلب در انتخابات را ادعایی بی‌اساس دانست و از معترضان خواست شکست را پذیرفته و پیروزی لوکاشنکو را به او تبریک بگویند.
اما تیخانووسکایا، رقیب لوکاشنکو که رأی او حدود 10 درصد اعلام شده، با رد نتایج اعلام‌شده انتخابات گفت: «من به چشمان خودم ایمان دارم. شاهد تقلب‌های گسترده در انتخابات بودیم. تردید ندارم که اکثریت آرا به سود ما بوده است». تیخانووسکایا تأکید کرد که نه‌تنها از کشور فرار نخواهد کرد بلکه تحت هیچ شرایطی نتایج انتخابات را نخواهد پذیرفت و قصد دارد اعتراض‌هایی طولانی علیه لوکاشنکو را ترتیب دهد.
موقعیت متزلزل لوکاشنکو
انتظار می‌رود اعتراض‌های صورت‌گرفته موقعیت لوکاشنکو را متزلزل‌تر کند. این مخالفت‌ها در 26 سال حکومت او سابقه نداشته و این می‌تواند زنگ خطری بزرگ برای آخرین دیکتاتور اروپا باشد. از سال گذشته اقتصاد بلاروس وضعیتی بحرانی را سپری می‌کند و رشد اقتصادی این کشور رو به کاهش گذاشته است. از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا و مدیریت سؤال‌برانگیز لوکاشنکو در این بحران، نارضایتی عمومی را از او افزایش داده است. بلاروس با جمعیت 9.5میلیون‌نفری بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی حکومت، بیش از 68 هزار مورد مبتلا به ویروس کرونا دارد. این آمار از سوی ناظران مورد تردید است و احتمال می‌رود تعداد مبتلایان بسیار بیش از این آمار باشد. در ابتدای شیوع ویروس کرونا، لوکاشنکو این بیماری را «جنونی کم‌اهمیت» دانست و اعلام کرد حاضر نیست محدودیت‌هایی برای مهار ویروس وضع کند، اما مدتی بعد اعتراف کرد که باید به طور جدی با گسترش این ویروس مقابله کرد. از سوی دیگر رابطه مینسک با مسکو به‌عنوان مهم‌ترین حامی حکومت لوکاشنکو نیز تیره و تار شده است. با وجود اینکه پوتین پس از شی جینپینگ، رئیس‌جمهوری چین، دومین مقام بین‌المللی بود که پیروزی لوکاشنکو در انتخابات
را به او تبریک گفت، اما در سال‌های اخیر از گرمای رابطه مینسک و مسکو به‌شدت کاسته شده است. بلاروس اخیرا اعلام کرد 33 نفر «مزدور روسیه» را که قصد خرابکاری و ایجاد ناآرامی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور داشتند، بازداشت کرده است. شکاف میان روسیه و بلاروس از زمانی نمایان شد که لوکاشنکو حاضر نشد پیمان اتحاد با پوتین و تشکیل یک دولت تحت فرمان مسکو در مینسک را بپذیرد.
آخرین دیکتاتور اروپا انتظار داشت اعلام ششمین پیروزی او در نمایش انتخابات ریاست‌جمهوری بلاروس مانند پنج دوره گذشته بی‌دردسر سپری شود، اما این بار وضعیت متفاوت بود و از شب انتخابات اعتراض‌هایی علیه الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس، در مینسک، پایتخت این کشور برگزار شد و معترضان با اشاره به تقلب‌های گسترده در رأی‌گیری، خواستار کناره‌گیری رئیس‌جمهور 65ساله بلاروس شدند. با اعلام نتایج اولیه که طبق پیش‌بینی‌ها از پیشتازی لوکاشنکو خبر می‌داد، اعتراض‌ها هم شدت گرفت و کار به درگیری میان معترضان و نیروهای امنیتی بلاروس کشیده شد.
لوکاشنکو از 20 جولای 1994 تاکنون قدرت مطلق در این کشور استقلال‌یافته از اتحاد شوروی سابق را در دست دارد و در این 26 سال، رقبا و معترضان را سرکوب کرده و انتخابات عملا به یک رأی‌گیری نمایشی برای ادامه حضور لوکاشنکو در قدرت تبدیل شده است.
در رأی‌گیری امسال هم بر اساس آخرین نتایج اعلام‌شده از سوی کمیسیون انتخابات بلاروس، الکساندر لوکاشنکو 80.2 درصد مجموع آرا را کسب کرده و سوتلانا تیخانووسکایا، رقیب او، حائز 9.9 درصد آرا شده است. یک گروه مستقل ناظر بر انتخابات بلاروس گفته است در انتخابات یکشنبه بیش از پنج هزار مورد تخلف در شعب اخذ رأی صورت گرفته و 70 عضو این نهاد هم از سوی نیروهای امنیتی بلاروس بازداشت شده‌اند. ناظران این نهاد می‌گویند با توجه به رأی بسیار بالایی که برای رئیس‌جمهور بلاروس اعلام شده و همچنین برگزاری انتخابات به مدت پنج روز، می‌توان نتیجه گرفت که تقلب گسترده‌ای صورت گرفته است. ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا که بر انتخابات‌های مختلف در این قاره نظارت می‌کنند، به دلیل عدم دریافت دعوت‌نامه از سوی دولت بلاروس نتوانستند بر این رأی‌گیری نظارت کنند. بازداشت‌ها تنها به این نهاد ناظر ختم نمی‌شود. بر اساس گزارش‌ها، مقام‌های امنیتی بلاروس از زمان آغاز فعالیت‌های انتخاباتی از سه ماه پیش، حدود هزار نفر از منتقدان حکومت لوکاشنکو را که اغلب آنها را فعالان رسانه‌ای و روزنامه‌نگاران تشکیل می‌دهند، بازداشت کرده‌اند. منتقدان و رقبای سرشناس هم
در این مدت از سوی نیروهای امنیتی بلاروس بازداشت شده و مورد تهدید قرار گرفتند. این انتخابات در حالی برگزار شد که قبل از آن تمام رقبای لوکاشنکو قلع و قمع شده بودند.
«والری سپکالو»، سرشناس‌ترین و بانفوذترین رقیب رئیس‌جمهور بلاروس بود که انتظار می‌رفت بتواند پایان حضور 26ساله آخرین دیکتاتور اروپا را رقم بزند، اما با رد صلاحیت و سپس پرونده‌سازی برای او، از میدان رقابت خارج شد و از ترس بازداشت، از کشور گریخت. «ویکتور باباریکو» یکی دیگر از رقبای مهم لوکاشنکو هم در آستانه انتخابات به اتهام کلاهبرداری و اختلاس به زندان محکوم شد و به زندان افتاد تا امکان شرکت در انتخابات را نداشته باشد. «سوتلانا تیخانووسکایا»، نامزدی که در انتخابات یکشنبه شرکت داشت، همسر «سرگئی تیخانوفسکی»، وبلاگ‌نویس منتقد لوكاشنكو است که به دلیل شرکت در یک نشست منتقدان حکومت از سوی مقام‌های امنیتی بلاروس بازداشت شد. یک شب قبل از انتخابات هم مقام‌های امنیتی حکومت لوکاشنکو اقدام به بازداشت مدیر کمپین انتخاباتی تیخانووسکایا تنها رقیب باقی‌مانده او کردند.
به این ترتیب لوکاشنکو در حالی پا به رقابت انتخاباتی گذاشت که عملا رقیبی در میدان نداشت، اما همین رأی‌گیری بی‌رقیب هم با اعتراض مخالفان نسبت به انجام تقلب روبه‌رو شد. بر اساس اعلام یک گروه حقوق‌بشری ناظر بر تحولات بلاروس، در درگیری پلیس بلاروس با معترضان، یک معترض بر اثر برخورد خودروی نیروهای نظامی با او دچار شکستگی جمجمه شد و جان باخت. از سوی دیگر بیش از 200 نفر از معترضان هم بازداشت شدند. پلیس بلاروس با باطوم، ماشین آب‌پاش و شلیک گاز اشک‌آور اقدام به متفرق‌کردن معترضان از میادین اصلی مینسک کرد. در دیگر شهرهای این کشور هم اعتراض‌های گسترده‌ای علیه نتایج اعلام‌شده صورت گرفت و در شهرهای کوچک‌تر این اعتراض‌ها مسالمت‌آمیزتر بود. با این حال با وجود اینکه برخی رسانه‌ها از بازداشت حدود 200 نفر در جریان اعتراض‌ها خبر می‌دهند، اما وزیر کشور بلاروس اعلام کرد نزدیک به سه هزار نفر به دلیل «شرکت در تجمع‌های غیرقانونی» بازداشت شده‌اند. این مقام دولت لوکاشنکو اما به آمار دقیق قربانیان این اعتراض‌ها اشاره‌ای نکرد.
قطعی اینترنت
همچنین بر اساس بررسی نت‌بلاکس، گروه ناظر بر فعالیت اینترنت جهانی، با شدت‌گرفتن اعتراض‌ها، سرویس‌دهی اینترنت بسیاری از اپراتورها در بخش وسیعی از بلاروس قطع شده است. پیش از این و در ماه‌های گذشته ونزوئلا، توگو، گینه و بروندی در زمان برگزاری انتخابات و به دلیل نگرانی از بروز اعتراض‌های مردمی اقدام به قطع اینترنت کرده بودند. الکساندر لوکاشنکو در واکنش به اعتراض‌های عمومی صورت‌گرفته که بزرگ‌ترین اعتراض‌ها در بلاروس پس از استقلال این کشور از اتحاد جماهیر شوروی محسوب می‌شود، اقدام به تهدید مخالفان خود کرد و گفت: «هرگونه اقدامی علیه امنیت بلاروس حتی در مقیاسی کوچک که باعث بروز آشوب و ناآرامی در کشور شود با واکنش مناسب روبه‌رو خواهد شد». «لیدیا یرموشینا»، رئیس کمیسیون انتخابات نیز تقلب در انتخابات را ادعایی بی‌اساس دانست و از معترضان خواست شکست را پذیرفته و پیروزی لوکاشنکو را به او تبریک بگویند.
اما تیخانووسکایا، رقیب لوکاشنکو که رأی او حدود 10 درصد اعلام شده، با رد نتایج اعلام‌شده انتخابات گفت: «من به چشمان خودم ایمان دارم. شاهد تقلب‌های گسترده در انتخابات بودیم. تردید ندارم که اکثریت آرا به سود ما بوده است». تیخانووسکایا تأکید کرد که نه‌تنها از کشور فرار نخواهد کرد بلکه تحت هیچ شرایطی نتایج انتخابات را نخواهد پذیرفت و قصد دارد اعتراض‌هایی طولانی علیه لوکاشنکو را ترتیب دهد.
موقعیت متزلزل لوکاشنکو
انتظار می‌رود اعتراض‌های صورت‌گرفته موقعیت لوکاشنکو را متزلزل‌تر کند. این مخالفت‌ها در 26 سال حکومت او سابقه نداشته و این می‌تواند زنگ خطری بزرگ برای آخرین دیکتاتور اروپا باشد. از سال گذشته اقتصاد بلاروس وضعیتی بحرانی را سپری می‌کند و رشد اقتصادی این کشور رو به کاهش گذاشته است. از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا و مدیریت سؤال‌برانگیز لوکاشنکو در این بحران، نارضایتی عمومی را از او افزایش داده است. بلاروس با جمعیت 9.5میلیون‌نفری بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی حکومت، بیش از 68 هزار مورد مبتلا به ویروس کرونا دارد. این آمار از سوی ناظران مورد تردید است و احتمال می‌رود تعداد مبتلایان بسیار بیش از این آمار باشد. در ابتدای شیوع ویروس کرونا، لوکاشنکو این بیماری را «جنونی کم‌اهمیت» دانست و اعلام کرد حاضر نیست محدودیت‌هایی برای مهار ویروس وضع کند، اما مدتی بعد اعتراف کرد که باید به طور جدی با گسترش این ویروس مقابله کرد. از سوی دیگر رابطه مینسک با مسکو به‌عنوان مهم‌ترین حامی حکومت لوکاشنکو نیز تیره و تار شده است. با وجود اینکه پوتین پس از شی جینپینگ، رئیس‌جمهوری چین، دومین مقام بین‌المللی بود که پیروزی لوکاشنکو در انتخابات
را به او تبریک گفت، اما در سال‌های اخیر از گرمای رابطه مینسک و مسکو به‌شدت کاسته شده است. بلاروس اخیرا اعلام کرد 33 نفر «مزدور روسیه» را که قصد خرابکاری و ایجاد ناآرامی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور داشتند، بازداشت کرده است. شکاف میان روسیه و بلاروس از زمانی نمایان شد که لوکاشنکو حاضر نشد پیمان اتحاد با پوتین و تشکیل یک دولت تحت فرمان مسکو در مینسک را بپذیرد.