اروپا کلید ثبات قدرت در بغداد

نخست‌وزیر عراق در اولین تور اروپایی خود با پرونده‌های اقتصادی، امنیتی و بهداشتی درمانی، رهسپار فرانسه، آلمان و بریتانیا، سه کشور مهم اروپایی، شد. پاریس در حالی اولین مقصد «مصطفی الکاظمی» محسوب می‌شود که «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهوری فرانسه، در ماه‌های اخیر تلاش زیادی کرده تا نفوذ و نقش‌آفرینی کشورش در خاورمیانه را پررنگ‌تر کند و لبنان و عراق در مرکز این تلاش‌ها قرار دارند.
فرانسه در میان بی‌توجهی ایالات متحده به عراق می‌خواهد جای پای محکم‌تری برای خود در این کشور ایجاد کند و در همین راستا مذاکرات مقام‌های ارشد دو کشور در هفته‌های اخیر جدی‌تر از قبل دنبال شده است.
«ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه در تماس تلفنی دو هفته پیش خود با مصطفی کاظمی با اشاره به حملات موشکی متعدد به اهداف دیپلماتیک و غیرنظامی در نقاط مختلف عراق از «حاکمیت دولت و یکپارچگی این کشور و تلاش‌های بین‌المللی در مبارزه با داعش» حمایت کرده بود. به گفته وزیر خارجه فرانسه، سفر نخست‌وزیر عراق به پاریس بهترین زمان برای رسمی‌شدن موضوع «تقویت حمایت فرانسه از عراق و تعمیق مشارکت استراتژیک بین دو کشور در تمام زمینه‌ها» است. در ماه سپتامبر هم امانوئل مکرون در سفر به عراق از حمایت پاریس از یکپارچگی عراق و رایزنی برای کاهش نفوذ قدرت‌های منطقه‌ای بر نهادهای امنیتی و نظامی این کشور خبر داده بود.
درگیر بحران عظیم
تور کاظمی در اروپا در حالی آغاز می‌شود که عراق با کاهش قیمت نفت و همه‌گیری کرونا گرفتار یک بحران عظیم اقتصادی شده و افزایش حملات گروه‌های شبه‌نظامی به نمایندگی‌های دیپلماتیک و اماکن نظامی و غیرنظامی هم بر چالش‌های مصطفی کاظمی افزوده است.
امروز هم «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان، در برلین میزبان نخست‌وزیر عراق است و انتظار می‌رود دو طرف درباره تقویت «روابط دوجانبه»، «همکاری اقتصادی» و تلاش‌ها برای مهار همه‌گیری ویروس کرونا و همچنین «مبارزه مشترک با داعش» مذاکره کنند. آلمان خلاف فرانسه تمایل چندانی برای تقویت نقش‌آفرینی امنیتی و نظامی خود در عراق ندارد و عمده تمرکز خود در این کشور را معطوف به مسائل بهداشتی و اقتصادی خواهد کرد.
«فؤاد حسین»، وزیر خارجه عراق، ماه گذشته در سفر به آلمان مذاکراتی با «هایکو ماس»، همتای آلمانی خود انجام داد و در این دیدار وزیر خارجه عراق به طرف آلمانی اعلام کرد که کشورش برای آموزش، مشاوره و پشتیبانی نیروهای امنیتی و نظامی خود به کمک‌های آلمان و سایر اعضای ائتلاف تحت رهبری آمریکا برای مبارزه با داعش نیاز دارد؛ چراکه خروج قریب‌الوقوع دو هزار نظامی آمریکایی از عراق، وابستگی بغداد به کمک‌های دیگر متحدان غربی را افزایش خواهد داد. با اینکه بغداد با همراهی متحدان غربی خود در دسامبر 2017 اعلام کرد که داعش در این کشور شکست خورده است، اما بقایای این گروه با استفاده از تاکتیک‌های قبلی از جمله کمین برای ضربه‌زدن به نیروهای امنیتی، آدم‌ربایی و اعدام خبرچین‌ها و اخاذی از جمعیت آسیب‌پذیر روستایی، دوباره در مناطقی از عراق اعلام وجود کرده‌اند.
در این میان، دولت آلمان در سپتامبر 2019 اعلام کرد که مأموریت خود را با ائتلاف بین‌المللی تا اکتبر 2020 تمدید خواهد کرد اما تعداد کل نیروهای خود را در سراسر خاورمیانه از 800 نفر به 700 نفر کاهش می‌دهد.
با وجود فعال‌شدن بقایای داعش در عراق و افزایش حملات شبه‌نظامیان به اماکن دیپلماتیک و نظامی خارجی، ائتلاف بین‌المللی بسیاری از حضور خود در عراق را كاهش داده و پایگاه‌ها و تجهیزات را به نیروهای عراقی تحویل داده است. ماه گذشته، ایالات متحده با اشاره به «بهبود توانایی نیروهای امنیتی عراق»، اعلام كرد كه تعداد نیروهای آمریكایی را در عراق از پنج‌هزارو 200 به سه هزار نفر كاهش خواهد داد. همچنان انتظار می‌رود یکی‌دیگر از خواسته‌های کاظمی از شرکای اروپایی بغداد، کمک به تأمین امنیت انتخابات ژوئن 2021 و اعزام ناظران خارجی برای نظارت بر این انتخابات باشد.
مسیر پیش‌روی اروپا
علاوه بر این، کاظمی انتظار ایفای نقشی کلیدی‌تر ازسوی اروپا دارد. «سجاد جیاد»، تحلیلگر سیاسی عراقی و محقق میهمان در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا درباره چشم‌انداز رابطه عراق و کشورهای اروپایی می‌نویسد: «نخست‌وزیر عراق به‌دنبال جلب حمایت بیشتر از سوی اروپا و نقش‌آفرینی مؤثرتر قدرت‌های اروپایی در عراق است تا از این طریق نفوذ و رویارویی ایالات متحده و ایران در عراق کاهش یابد؛ چراکه رقابت ایالات متحده و ایران در عراق اهداف و منافع امنیتی و اقتصادی اروپایی‌ها در این کشور را هم با تهدید روبه‌رو کرده است. باوجوداین، در‌حال‌حاضر قدرت‌های اروپایی هیچ برنامه مشخص و واحدی برای پیشبرد اهداف اروپا در عراق ندارند. رویکرد متمرکز برای حفظ امنیت عراق -که ویژگی اصلی سیاست کشورهای اروپایی در مورد این کشور در سال‌های اخیر بوده است- نمی‌تواند امنیتی طولانی‌مدت را در این کشور به‌همراه داشته باشد. این رویکرد باید تنها بخشی از یک استراتژی جامع برای عراق باشد و اصلاحات اساسی و موضوعات اقتصادی هم در آن گنجانده شود.
تشكیل دولت كاظمی و مذاكرات آمریكا و عراق بر سر خروج نیروها از این کشور موقعیت مناسبی برای نقش‌آفرینی اروپایی‌ها ایجاد کرده است. درحال‌حاضر بغداد اعتماد چندانی به واشنگتن و تهران ندارد و این جای خالی را اروپایی‌ها می‌توانند پر کنند اما این امر ابتدا به افزایش تمرکز و سرمایه‌گذاری اروپا در عراق نیاز دارد. اروپا درحال‌حاضر با چالش‌های بی‌شماری در خاورمیانه روبه‌رو است اما باید ثبات در عراق را با توجه به تأثیری که این کشور بر منافع اروپایی‌ها در خاورمیانه می‌گذارد، در اولویت قرار دهد.
«جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم اخیرا در تماس با نخست‌وزیر عراق از آمادگی این اتحادیه برای تقویت حمایت از دولت عراق خبر داد و مذاکرات میان مقام‌های عراق و اتحادیه اروپا نشان از تمایل دو طرف برای عملی‌شدن این خواسته می‌دهد. آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و هلند به‌همراه بریتانیا نقشی اساسی در توسعه روابط دیپلماتیک با عراق ایفا می‌کنند، اما در کنار آن اقدامات دیگری هم باید انجام شود. این مذاکرات نباید در سطوح پایین جریان داشته باشد و لازم است که ارشدترین مقام‌های دو طرف مذاکراتی جدی برای پیشبرد خواسته‌هایشان داشته باشند.
برنامه‌های اقتصادی اروپایی‌ها در عراق هم باید به‌صورت مشروط اجرا شوند. بغداد در ازای دریافت کمک‌های اقتصادی باید نسبت به اجرای اصلاحات در ساختار حکومت از جمله نهادهای امنیتی متعهد شود و این یکی از رئوس برنامه‌های مصطفی الکاظمی به‌شمار می‌رود. در بعد نظامی و امنیتی هم اروپایی‌ها برخلاف واشنگتن باید حضور خود در عراق را در چارچوب ناتو
تقویت کنند.

نخست‌وزیر عراق در اولین تور اروپایی خود با پرونده‌های اقتصادی، امنیتی و بهداشتی درمانی، رهسپار فرانسه، آلمان و بریتانیا، سه کشور مهم اروپایی، شد. پاریس در حالی اولین مقصد «مصطفی الکاظمی» محسوب می‌شود که «امانوئل مکرون»، رئیس‌جمهوری فرانسه، در ماه‌های اخیر تلاش زیادی کرده تا نفوذ و نقش‌آفرینی کشورش در خاورمیانه را پررنگ‌تر کند و لبنان و عراق در مرکز این تلاش‌ها قرار دارند.
فرانسه در میان بی‌توجهی ایالات متحده به عراق می‌خواهد جای پای محکم‌تری برای خود در این کشور ایجاد کند و در همین راستا مذاکرات مقام‌های ارشد دو کشور در هفته‌های اخیر جدی‌تر از قبل دنبال شده است.
«ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه در تماس تلفنی دو هفته پیش خود با مصطفی کاظمی با اشاره به حملات موشکی متعدد به اهداف دیپلماتیک و غیرنظامی در نقاط مختلف عراق از «حاکمیت دولت و یکپارچگی این کشور و تلاش‌های بین‌المللی در مبارزه با داعش» حمایت کرده بود. به گفته وزیر خارجه فرانسه، سفر نخست‌وزیر عراق به پاریس بهترین زمان برای رسمی‌شدن موضوع «تقویت حمایت فرانسه از عراق و تعمیق مشارکت استراتژیک بین دو کشور در تمام زمینه‌ها» است. در ماه سپتامبر هم امانوئل مکرون در سفر به عراق از حمایت پاریس از یکپارچگی عراق و رایزنی برای کاهش نفوذ قدرت‌های منطقه‌ای بر نهادهای امنیتی و نظامی این کشور خبر داده بود.
درگیر بحران عظیم
تور کاظمی در اروپا در حالی آغاز می‌شود که عراق با کاهش قیمت نفت و همه‌گیری کرونا گرفتار یک بحران عظیم اقتصادی شده و افزایش حملات گروه‌های شبه‌نظامی به نمایندگی‌های دیپلماتیک و اماکن نظامی و غیرنظامی هم بر چالش‌های مصطفی کاظمی افزوده است.
امروز هم «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان، در برلین میزبان نخست‌وزیر عراق است و انتظار می‌رود دو طرف درباره تقویت «روابط دوجانبه»، «همکاری اقتصادی» و تلاش‌ها برای مهار همه‌گیری ویروس کرونا و همچنین «مبارزه مشترک با داعش» مذاکره کنند. آلمان خلاف فرانسه تمایل چندانی برای تقویت نقش‌آفرینی امنیتی و نظامی خود در عراق ندارد و عمده تمرکز خود در این کشور را معطوف به مسائل بهداشتی و اقتصادی خواهد کرد.
«فؤاد حسین»، وزیر خارجه عراق، ماه گذشته در سفر به آلمان مذاکراتی با «هایکو ماس»، همتای آلمانی خود انجام داد و در این دیدار وزیر خارجه عراق به طرف آلمانی اعلام کرد که کشورش برای آموزش، مشاوره و پشتیبانی نیروهای امنیتی و نظامی خود به کمک‌های آلمان و سایر اعضای ائتلاف تحت رهبری آمریکا برای مبارزه با داعش نیاز دارد؛ چراکه خروج قریب‌الوقوع دو هزار نظامی آمریکایی از عراق، وابستگی بغداد به کمک‌های دیگر متحدان غربی را افزایش خواهد داد. با اینکه بغداد با همراهی متحدان غربی خود در دسامبر 2017 اعلام کرد که داعش در این کشور شکست خورده است، اما بقایای این گروه با استفاده از تاکتیک‌های قبلی از جمله کمین برای ضربه‌زدن به نیروهای امنیتی، آدم‌ربایی و اعدام خبرچین‌ها و اخاذی از جمعیت آسیب‌پذیر روستایی، دوباره در مناطقی از عراق اعلام وجود کرده‌اند.
در این میان، دولت آلمان در سپتامبر 2019 اعلام کرد که مأموریت خود را با ائتلاف بین‌المللی تا اکتبر 2020 تمدید خواهد کرد اما تعداد کل نیروهای خود را در سراسر خاورمیانه از 800 نفر به 700 نفر کاهش می‌دهد.
با وجود فعال‌شدن بقایای داعش در عراق و افزایش حملات شبه‌نظامیان به اماکن دیپلماتیک و نظامی خارجی، ائتلاف بین‌المللی بسیاری از حضور خود در عراق را كاهش داده و پایگاه‌ها و تجهیزات را به نیروهای عراقی تحویل داده است. ماه گذشته، ایالات متحده با اشاره به «بهبود توانایی نیروهای امنیتی عراق»، اعلام كرد كه تعداد نیروهای آمریكایی را در عراق از پنج‌هزارو 200 به سه هزار نفر كاهش خواهد داد. همچنان انتظار می‌رود یکی‌دیگر از خواسته‌های کاظمی از شرکای اروپایی بغداد، کمک به تأمین امنیت انتخابات ژوئن 2021 و اعزام ناظران خارجی برای نظارت بر این انتخابات باشد.
مسیر پیش‌روی اروپا
علاوه بر این، کاظمی انتظار ایفای نقشی کلیدی‌تر ازسوی اروپا دارد. «سجاد جیاد»، تحلیلگر سیاسی عراقی و محقق میهمان در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا درباره چشم‌انداز رابطه عراق و کشورهای اروپایی می‌نویسد: «نخست‌وزیر عراق به‌دنبال جلب حمایت بیشتر از سوی اروپا و نقش‌آفرینی مؤثرتر قدرت‌های اروپایی در عراق است تا از این طریق نفوذ و رویارویی ایالات متحده و ایران در عراق کاهش یابد؛ چراکه رقابت ایالات متحده و ایران در عراق اهداف و منافع امنیتی و اقتصادی اروپایی‌ها در این کشور را هم با تهدید روبه‌رو کرده است. باوجوداین، در‌حال‌حاضر قدرت‌های اروپایی هیچ برنامه مشخص و واحدی برای پیشبرد اهداف اروپا در عراق ندارند. رویکرد متمرکز برای حفظ امنیت عراق -که ویژگی اصلی سیاست کشورهای اروپایی در مورد این کشور در سال‌های اخیر بوده است- نمی‌تواند امنیتی طولانی‌مدت را در این کشور به‌همراه داشته باشد. این رویکرد باید تنها بخشی از یک استراتژی جامع برای عراق باشد و اصلاحات اساسی و موضوعات اقتصادی هم در آن گنجانده شود.
تشكیل دولت كاظمی و مذاكرات آمریكا و عراق بر سر خروج نیروها از این کشور موقعیت مناسبی برای نقش‌آفرینی اروپایی‌ها ایجاد کرده است. درحال‌حاضر بغداد اعتماد چندانی به واشنگتن و تهران ندارد و این جای خالی را اروپایی‌ها می‌توانند پر کنند اما این امر ابتدا به افزایش تمرکز و سرمایه‌گذاری اروپا در عراق نیاز دارد. اروپا درحال‌حاضر با چالش‌های بی‌شماری در خاورمیانه روبه‌رو است اما باید ثبات در عراق را با توجه به تأثیری که این کشور بر منافع اروپایی‌ها در خاورمیانه می‌گذارد، در اولویت قرار دهد.
«جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم اخیرا در تماس با نخست‌وزیر عراق از آمادگی این اتحادیه برای تقویت حمایت از دولت عراق خبر داد و مذاکرات میان مقام‌های عراق و اتحادیه اروپا نشان از تمایل دو طرف برای عملی‌شدن این خواسته می‌دهد. آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و هلند به‌همراه بریتانیا نقشی اساسی در توسعه روابط دیپلماتیک با عراق ایفا می‌کنند، اما در کنار آن اقدامات دیگری هم باید انجام شود. این مذاکرات نباید در سطوح پایین جریان داشته باشد و لازم است که ارشدترین مقام‌های دو طرف مذاکراتی جدی برای پیشبرد خواسته‌هایشان داشته باشند.
برنامه‌های اقتصادی اروپایی‌ها در عراق هم باید به‌صورت مشروط اجرا شوند. بغداد در ازای دریافت کمک‌های اقتصادی باید نسبت به اجرای اصلاحات در ساختار حکومت از جمله نهادهای امنیتی متعهد شود و این یکی از رئوس برنامه‌های مصطفی الکاظمی به‌شمار می‌رود. در بعد نظامی و امنیتی هم اروپایی‌ها برخلاف واشنگتن باید حضور خود در عراق را در چارچوب ناتو
تقویت کنند.