تلاش برای همکاری در سپهری تیره
احمد وخشیته . دانشیار دانشگاه ملى اوراسیا
به دنبال پیروزی دونالد ترامپ در دور قبل انتخابات ایالات متحده، هنوز صحبتهای او در جمع هوادارانش به پایان نرسیده بود که ولادیمیر پوتین به رئیسجمهوری منتخب آمریکا تبریک گفت و ابراز امیدواری کرد که در دوره او، اقدامات مشترکی برای خروج روابط دو کشور از وضعیت بحرانی صورت پذیرد؛ اما بااینحال اگرچه رسانههای آمریکایی عصر روز شنبه، جو بایدن را چهلوششمین رئیسجمهور آمریکا اعلام کردند و او نیز سخنرانی پیروزی خود را انجام داد، اما تاکنون (ظهر یکشنبه به وقت مسکو) هنوز هیچ پیام تبریکی از سوی مقامات مسکو به او ابراز نشده است. مقامات کرملین خلاف انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا که تقریبا بهطور رسمی از ترامپ حمایت کرده بودند، اینبار سیاست سکوت را برگزیدند تا از سوی دموکراتها بار دیگر متهم به دخالت در فرایند انتخابات ریاستجمهوری آمریکا نشوند. به نظر میرسد که این انفعال، در نحوه تیترزدن پیروزی بایدن در رسانههای روسی نیز بهخوبی مشهود بود. اما با وجود خاموشماندن مسکو در اظهارنظر تا روز چهارم نوامبر، به دنبال شکلگیری تنش میان ترامپ و بایدن در فرایند شمارش آرا و ادعای پیروزی زودهنگام از سوی ترامپ، این موضوع با واکنش مقامات روسیه روبهرو بود.
ادعای پیروزی و رسانههای روس
کنستانتین کاساچوف، رئیس کمیته بینالملل شورای فدراسیون روسیه، تعبیرهای عجیب ترامپ مبنیبر مفقودشدن آرا را نشاندهنده شرایطی نامناسب خواند و تأکید کرد که آمریکاییها اینبار نمیتوانند از مداخله خارجی صحبت کنند. این سناتور روس البته به این موضوع هم اشاره کرد که اگر این شرایط در کشوری دیگر رخ میداد، حتما ایالات متحده نتیجه آن انتخابات را نمیپذیرفت.
با وجود اینکه مسکو سیاست سکوت را اتخاذ کرده بود اما به نظر میرسد با توجه به مواضع دموکراتها و شخص بایدن در مورد روسیه، اینبار نیز همچون دور قبل، ترامپ گزینه مطلوب برای کرملین بود. همچنین از سوی دیگر، انتخاباتها در کشورهای همگرا با روسیه، اغلب با اماواگرهای واشنگتن در سلامتی برگزاری آن همراه بوده است؛ شاید برایند همین عوامل سبب شد که در مسکو به ادعای ترامپ توجه شود و آلکسی پوشکوف، عضو ارشد کمیته سیاست اطلاعاتی شورای فدراسیون، رأیگیری از طریق پست را فرصتی برای امکان جعل و دستکاری بخواند و نیکلای بولایف، معاون کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه نیز آرای پستی را پاشنه آشیل انتخابات اخیر آمریکا بداند.
انعکاس خبر پیروزی بایدن
به دنبال اعلام پیروزی جو بایدن توسط رسانههای آمریکایی، این خبر به تیتر اول اغلب رسانههای روسی نیز تبدیل شد؛ تیتری که در خبرگزاریهای راشاتودی و تاس از یک اشتراک برخوردار بود: «رسانههای آمریکایی» پیروزی بایدن را اعلام کردهاند. معدود رسانههایی همچون راسیسکایا گازتا نیز ترجیح دادند ساعتی بعد، این خبر را بهواسطه واکنش کنستانتین کاساچوف، منعکس کنند و به قول او درباره انتخابات آمریکا تیتر بزنند: «هیچ برنده مشخص و بدون قیدوشرطی وجود ندارد». گمان میرود که روسیه با توجه به دعوی قضائی ترامپ، ترجیح میدهد که به خبر کانالهای تلویزیونی و رسانههای آمریکایی استناد نکند و تا اعلام رسمی نتیجه انتخابات منتظر بماند و به دنبال آن در بیانیهای رسمی به رئیسجمهور منتخب ایالات متحده تبریک بگوید.
رویکرد مسكو به پیروزی بایدن
اگر بخواهیم شرایط حاکم بر روابط مسکو-واشنگتن با رویکارآمدن دموکراتها را توصیف کنیم، شاید بهترین توصیف از سمت روسیه، نگاه دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین باشد که در جریان تنشها میان ترامپ و بایدن گفت که در آمریکا روسیه را مثل یک پارچه قرمز میبینند که گاو را با آن تحریک میکنند. برخی تا اسم روسیه را میشنوند به هیجان درمیآیند، از اینرو کرملین تصمیم گرفته است که سکوت کند. از سمت دموکراتها نیز اگر بخواهیم به روابط دو کشور نگاهی داشته باشیم، میتوان به جمله معروف بایدن در مناظرهها اشاره کرد که ترامپ را سگ دستآموز پوتین خواند. در این میان، اظهارات لئونید اسلوتسکی، رئیس کمیته امور بینالملل دومای روسیه نیز یکی از معدود اظهارنظرهای رسمی پس از پیروزی بایدن به شمار میآید که میتواند در تبیین نگاه روسیه به پیروزی بایدن به ما کمک کند. به اعتقاد او دموکراتها در سخنان خود قبل از انتخابات، مستقیما روسیه را دشمن اصلی آمریکا میخواندند، از اینرو با پیروزی بایدن، انتظار پیشرفت در روابط مسکو-واشنگتن وجود ندارد. اما باوجوداین باید به یک جمله کلیدی میان مقامات روسیه در ماههای اخیر و حتی همین دیروز پس از پیروزی
غیررسمی بایدن توجه داشت: «مسکو صرفنظر از اینکه چه کسی پیروز انتخابات آمریکا باشد، برای همکاریهای سازنده اعلام آمادگی میکند». به نظر میرسد که این عبارت، اصلِ کلیدی سیاست واقعگرایانه و عملگرای روسیه است که میتواند با تساهل و تسامح در جستوجوی یک بازی برد-برد با سکاندار جدید کاخ سفید باشد. حال باید به انتظار نشست که به چه میزان این آمادگی برای همکاری در سپهر تیره روابط کرملین و دموکراتها پس از سال ۲۰۱۲ امکانپذیر است.
به دنبال پیروزی دونالد ترامپ در دور قبل انتخابات ایالات متحده، هنوز صحبتهای او در جمع هوادارانش به پایان نرسیده بود که ولادیمیر پوتین به رئیسجمهوری منتخب آمریکا تبریک گفت و ابراز امیدواری کرد که در دوره او، اقدامات مشترکی برای خروج روابط دو کشور از وضعیت بحرانی صورت پذیرد؛ اما بااینحال اگرچه رسانههای آمریکایی عصر روز شنبه، جو بایدن را چهلوششمین رئیسجمهور آمریکا اعلام کردند و او نیز سخنرانی پیروزی خود را انجام داد، اما تاکنون (ظهر یکشنبه به وقت مسکو) هنوز هیچ پیام تبریکی از سوی مقامات مسکو به او ابراز نشده است. مقامات کرملین خلاف انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا که تقریبا بهطور رسمی از ترامپ حمایت کرده بودند، اینبار سیاست سکوت را برگزیدند تا از سوی دموکراتها بار دیگر متهم به دخالت در فرایند انتخابات ریاستجمهوری آمریکا نشوند. به نظر میرسد که این انفعال، در نحوه تیترزدن پیروزی بایدن در رسانههای روسی نیز بهخوبی مشهود بود. اما با وجود خاموشماندن مسکو در اظهارنظر تا روز چهارم نوامبر، به دنبال شکلگیری تنش میان ترامپ و بایدن در فرایند شمارش آرا و ادعای پیروزی زودهنگام از سوی ترامپ، این موضوع با واکنش مقامات روسیه روبهرو بود.
ادعای پیروزی و رسانههای روس
کنستانتین کاساچوف، رئیس کمیته بینالملل شورای فدراسیون روسیه، تعبیرهای عجیب ترامپ مبنیبر مفقودشدن آرا را نشاندهنده شرایطی نامناسب خواند و تأکید کرد که آمریکاییها اینبار نمیتوانند از مداخله خارجی صحبت کنند. این سناتور روس البته به این موضوع هم اشاره کرد که اگر این شرایط در کشوری دیگر رخ میداد، حتما ایالات متحده نتیجه آن انتخابات را نمیپذیرفت.
با وجود اینکه مسکو سیاست سکوت را اتخاذ کرده بود اما به نظر میرسد با توجه به مواضع دموکراتها و شخص بایدن در مورد روسیه، اینبار نیز همچون دور قبل، ترامپ گزینه مطلوب برای کرملین بود. همچنین از سوی دیگر، انتخاباتها در کشورهای همگرا با روسیه، اغلب با اماواگرهای واشنگتن در سلامتی برگزاری آن همراه بوده است؛ شاید برایند همین عوامل سبب شد که در مسکو به ادعای ترامپ توجه شود و آلکسی پوشکوف، عضو ارشد کمیته سیاست اطلاعاتی شورای فدراسیون، رأیگیری از طریق پست را فرصتی برای امکان جعل و دستکاری بخواند و نیکلای بولایف، معاون کمیسیون مرکزی انتخابات روسیه نیز آرای پستی را پاشنه آشیل انتخابات اخیر آمریکا بداند.
انعکاس خبر پیروزی بایدن
به دنبال اعلام پیروزی جو بایدن توسط رسانههای آمریکایی، این خبر به تیتر اول اغلب رسانههای روسی نیز تبدیل شد؛ تیتری که در خبرگزاریهای راشاتودی و تاس از یک اشتراک برخوردار بود: «رسانههای آمریکایی» پیروزی بایدن را اعلام کردهاند. معدود رسانههایی همچون راسیسکایا گازتا نیز ترجیح دادند ساعتی بعد، این خبر را بهواسطه واکنش کنستانتین کاساچوف، منعکس کنند و به قول او درباره انتخابات آمریکا تیتر بزنند: «هیچ برنده مشخص و بدون قیدوشرطی وجود ندارد». گمان میرود که روسیه با توجه به دعوی قضائی ترامپ، ترجیح میدهد که به خبر کانالهای تلویزیونی و رسانههای آمریکایی استناد نکند و تا اعلام رسمی نتیجه انتخابات منتظر بماند و به دنبال آن در بیانیهای رسمی به رئیسجمهور منتخب ایالات متحده تبریک بگوید.
رویکرد مسكو به پیروزی بایدن
اگر بخواهیم شرایط حاکم بر روابط مسکو-واشنگتن با رویکارآمدن دموکراتها را توصیف کنیم، شاید بهترین توصیف از سمت روسیه، نگاه دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین باشد که در جریان تنشها میان ترامپ و بایدن گفت که در آمریکا روسیه را مثل یک پارچه قرمز میبینند که گاو را با آن تحریک میکنند. برخی تا اسم روسیه را میشنوند به هیجان درمیآیند، از اینرو کرملین تصمیم گرفته است که سکوت کند. از سمت دموکراتها نیز اگر بخواهیم به روابط دو کشور نگاهی داشته باشیم، میتوان به جمله معروف بایدن در مناظرهها اشاره کرد که ترامپ را سگ دستآموز پوتین خواند. در این میان، اظهارات لئونید اسلوتسکی، رئیس کمیته امور بینالملل دومای روسیه نیز یکی از معدود اظهارنظرهای رسمی پس از پیروزی بایدن به شمار میآید که میتواند در تبیین نگاه روسیه به پیروزی بایدن به ما کمک کند. به اعتقاد او دموکراتها در سخنان خود قبل از انتخابات، مستقیما روسیه را دشمن اصلی آمریکا میخواندند، از اینرو با پیروزی بایدن، انتظار پیشرفت در روابط مسکو-واشنگتن وجود ندارد. اما باوجوداین باید به یک جمله کلیدی میان مقامات روسیه در ماههای اخیر و حتی همین دیروز پس از پیروزی
غیررسمی بایدن توجه داشت: «مسکو صرفنظر از اینکه چه کسی پیروز انتخابات آمریکا باشد، برای همکاریهای سازنده اعلام آمادگی میکند». به نظر میرسد که این عبارت، اصلِ کلیدی سیاست واقعگرایانه و عملگرای روسیه است که میتواند با تساهل و تسامح در جستوجوی یک بازی برد-برد با سکاندار جدید کاخ سفید باشد. حال باید به انتظار نشست که به چه میزان این آمادگی برای همکاری در سپهر تیره روابط کرملین و دموکراتها پس از سال ۲۰۱۲ امکانپذیر است.