رئيسجمهوري چين خود را براي رياستجمهوري بايدن آماده ميكند
رويارويی آخر با ترامپ
درحالیکه «دونالد ترامپ» هنوز درگیر نتایج انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده و اعلام پیروزی در این انتخابات است، «شیجینپینگ»، همتای چینیاش که چند سال نفسگیر را در دوران ریاست او گذرانده است، در حال استفاده از روزهای آخرین صدارت اوست. شی جینپینگ بهخوبی میداند که با آغاز دوران ریاستجمهوری «جو بایدن» او دیگر نمیتواند گامهای نهاییاش را برای رسیدن به آرزوی دیرینهاش بردارد؛ تبدیلشدن به غول تجاری جهان. ازهمینرو، رئیسجمهوری چین از هر فرصتی استفاده میکند تا بتواند از آمریکا در این رقابت نفسگیر پیشی بگیرد. پکن اکنون یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان است؛ امری که نه تشریفاتی است و نه تبلیغاتی. قدرت اقتصادی چین در دنیای امروز چالشی دردناک برای کشورهای دیگر ازجمله اتحادیه اروپاست. ماه گذشته، شی و دیگر رهبران چین برنامه پنجساله توسعه و اهداف اصلی این کشور برای ۱۵ سال آینده را ارائه دادند. هدف نهایی این طرح تبدیل چین به کشوری با درآمد سرانه بالا تا سال ۲۰۲۵ و دستیابی به موقعیت کشوری با اقتصادی با توسعهیافتگی متوسط تا سال ۲۰۳۵ است. شی جینپینگ در آخرین پرده از تلاشهایش تا قبل از تغییر قدرت در آمریکا، یعنی
نشست مجازی مجمع همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوس آرام (اپک)، اعلام کرد که این کشور «اقتصاد عظیم» خود را به روی واردات کالاها و خدمات با کیفیت بالاتر میگشاید و آماده است تا با کشورهای بیشتری پیمان تجارت آزاد امضا کند.
سخنرانی شی در حالی ایراد شده که آخر هفته گذشته چین توافقنامه تجارت آزاد منطقهای را با تعداد زیادی از کشورها امضا کرد. این توافقنامه تقریبا شامل یکسوم کل تولید ناخالص جهان میشود. برنامهریزی برای این توافقنامه که «مشارکت جامع اقتصادی منطقهای» (RCEP) نام دارد کمابیش یک دهه به طول انجامیده و کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی و ۱۲ کشور آسیایی دیگر در آن عضویت دارند. شی در نشست مجازی اپک، افزود: «در دنیای امروز که جهانیشدن اقتصادی به روندی برگشتناپذیر تبدیل شده است، هیچ کشوری با بسته نگهداشتن درهای خود نمیتواند به رشد و توسعه دست یابد». او همچنین برای نخستین بار تلویحا روز گذشته گفت کشورش درباره پیوستن به پیمان تجاری اقیانوس آرام موسوم به «انپیپی» موضع مثبتی دارد و عضویت در این پیمان را بررسی خواهد کرد.
چین و ایالات متحده از سال ۲۰۱۸ بر سر مسائل حساسی مانند تعرفههای واردات و فعالیت شرکتهای فناوری چینی در آمریکا درگیر اختلاف تجاری بودهاند. همین اختلافات باعث شد تا نشستهای پیشین اپک با شکست مواجه شود. اپک سازمانی متشکل از ۲۱ کشور است که علاوهبر کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا، چند کشور دیگر از جمله استرالیا، ایالات متحده، روسیه و کانادا در آن عضویت دارند. کشورهای شرکتکننده در نشست قبلی اپک در سال ۲۰۱۸ در توافق بر سر اعلامیه مشترک شکست خوردند چراکه آمریکا و چین بر سر تجارت و سرمایهگذاریها اختلاف داشتند؛ این اتفاق برای نخستین بار در تاریخ این بلوک رخ داد. اما ترامپ كه از سال 2017 میلادی در نشستهای اپك شركت نكرده بود، در تصمیمی غیرمنتظره در نشست اخیر این سازمان شرکت کرد. به گفته تحلیلگران، تصمیم ترامپ برای حضور در اپک احتمالا تثبیت موقعیت خود بهعنوان رئیسجمهور و بهچالشکشیدن نتایج انتخابات ریاستجمهوری است.
اما شی جینپینگ که در چند سال گذشته نتوانسته با دونالد ترامپ به توافقی پایدار دست یابد، در حقیقت خواهان آن است که چالش کمتری با جو بایدن داشته باشد؛ هرچند بایدن از نخستین روز حضورش در رقابتهای انتخاباتی همواره بر این نکته تأکید کرده است كه «چین باید به مدار قانون بازگردد». بنابراین چین نباید انتظار یا پیشبینی این مسئله را داشته باشد که دوران بایدن شاهد تحول عمیق یا دگرگونی اساسی در سیاست خارجی آمریکا باشد. متخصصان بر این باورند که اگرچه ممکن است لحن آمریکای بایدن نسبت به آمریکای ترامپ نرمتر شود، اما این لزوما به این معنی نیست که در زمینه تکنولوژی شاهد کوتاهآمدن آمریکاییها باشیم. کارشناسان بر این باورند که بایدن احتمالا حمایت بیشتری را از متحدانش نسبت به ترامپ به دست خواهد آورد و بنابراین، دست بازتری خواهد داشت تا سیاستهایی همگونتر نسبت به ترامپ در قبال چین در پیش بگیرد. همین موضوع زنگ خطری برای رئیسجمهوری چین به شمار میرود. دو مشاور اصلی بایدن پس از پیروزی او در انتخابات ماه نوامبر به رویترز گفتهاند كه بایدن بلافاصله با متحدان واشنگتن درباره آینده تعرفههای آمریکا بر کالاهای چینی رایزنی خواهد
کرد. به باور آنان، رئیسجمهوری منتخب آمریكا در پی «اهرم فشار جمعی» برای تقویت موضع واشنگتن علیه پكن خواهد بود. آنان بر این باورند كه باید اشتباههای ترامپ که در چارچوب برنامه «نخست آمریکا» بر کالاهای اروپایی و کانادایی تعرفه وضع کرد و با شرکای اصلی آمریکا به ضدیت پرداخت، تکرار نشود. «جفری پرسکات» یکی از مقامهای ارشد حوزه سیاست خارجی در دولت «باراک اوباما»، سلف ترامپ نیز بر این باور است كه دولت ترامپبه دلیل تکروی شکست خورد و این موجب شد تا چین جان سالم به در ببرد، اما در دولت بایدن چنین سرنوشتی در انتظار پكن نخواهد بود.
درحالیکه «دونالد ترامپ» هنوز درگیر نتایج انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده و اعلام پیروزی در این انتخابات است، «شیجینپینگ»، همتای چینیاش که چند سال نفسگیر را در دوران ریاست او گذرانده است، در حال استفاده از روزهای آخرین صدارت اوست. شی جینپینگ بهخوبی میداند که با آغاز دوران ریاستجمهوری «جو بایدن» او دیگر نمیتواند گامهای نهاییاش را برای رسیدن به آرزوی دیرینهاش بردارد؛ تبدیلشدن به غول تجاری جهان. ازهمینرو، رئیسجمهوری چین از هر فرصتی استفاده میکند تا بتواند از آمریکا در این رقابت نفسگیر پیشی بگیرد. پکن اکنون یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان است؛ امری که نه تشریفاتی است و نه تبلیغاتی. قدرت اقتصادی چین در دنیای امروز چالشی دردناک برای کشورهای دیگر ازجمله اتحادیه اروپاست. ماه گذشته، شی و دیگر رهبران چین برنامه پنجساله توسعه و اهداف اصلی این کشور برای ۱۵ سال آینده را ارائه دادند. هدف نهایی این طرح تبدیل چین به کشوری با درآمد سرانه بالا تا سال ۲۰۲۵ و دستیابی به موقعیت کشوری با اقتصادی با توسعهیافتگی متوسط تا سال ۲۰۳۵ است. شی جینپینگ در آخرین پرده از تلاشهایش تا قبل از تغییر قدرت در آمریکا، یعنی
نشست مجازی مجمع همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوس آرام (اپک)، اعلام کرد که این کشور «اقتصاد عظیم» خود را به روی واردات کالاها و خدمات با کیفیت بالاتر میگشاید و آماده است تا با کشورهای بیشتری پیمان تجارت آزاد امضا کند.
سخنرانی شی در حالی ایراد شده که آخر هفته گذشته چین توافقنامه تجارت آزاد منطقهای را با تعداد زیادی از کشورها امضا کرد. این توافقنامه تقریبا شامل یکسوم کل تولید ناخالص جهان میشود. برنامهریزی برای این توافقنامه که «مشارکت جامع اقتصادی منطقهای» (RCEP) نام دارد کمابیش یک دهه به طول انجامیده و کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی و ۱۲ کشور آسیایی دیگر در آن عضویت دارند. شی در نشست مجازی اپک، افزود: «در دنیای امروز که جهانیشدن اقتصادی به روندی برگشتناپذیر تبدیل شده است، هیچ کشوری با بسته نگهداشتن درهای خود نمیتواند به رشد و توسعه دست یابد». او همچنین برای نخستین بار تلویحا روز گذشته گفت کشورش درباره پیوستن به پیمان تجاری اقیانوس آرام موسوم به «انپیپی» موضع مثبتی دارد و عضویت در این پیمان را بررسی خواهد کرد.
چین و ایالات متحده از سال ۲۰۱۸ بر سر مسائل حساسی مانند تعرفههای واردات و فعالیت شرکتهای فناوری چینی در آمریکا درگیر اختلاف تجاری بودهاند. همین اختلافات باعث شد تا نشستهای پیشین اپک با شکست مواجه شود. اپک سازمانی متشکل از ۲۱ کشور است که علاوهبر کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا، چند کشور دیگر از جمله استرالیا، ایالات متحده، روسیه و کانادا در آن عضویت دارند. کشورهای شرکتکننده در نشست قبلی اپک در سال ۲۰۱۸ در توافق بر سر اعلامیه مشترک شکست خوردند چراکه آمریکا و چین بر سر تجارت و سرمایهگذاریها اختلاف داشتند؛ این اتفاق برای نخستین بار در تاریخ این بلوک رخ داد. اما ترامپ كه از سال 2017 میلادی در نشستهای اپك شركت نكرده بود، در تصمیمی غیرمنتظره در نشست اخیر این سازمان شرکت کرد. به گفته تحلیلگران، تصمیم ترامپ برای حضور در اپک احتمالا تثبیت موقعیت خود بهعنوان رئیسجمهور و بهچالشکشیدن نتایج انتخابات ریاستجمهوری است.
اما شی جینپینگ که در چند سال گذشته نتوانسته با دونالد ترامپ به توافقی پایدار دست یابد، در حقیقت خواهان آن است که چالش کمتری با جو بایدن داشته باشد؛ هرچند بایدن از نخستین روز حضورش در رقابتهای انتخاباتی همواره بر این نکته تأکید کرده است كه «چین باید به مدار قانون بازگردد». بنابراین چین نباید انتظار یا پیشبینی این مسئله را داشته باشد که دوران بایدن شاهد تحول عمیق یا دگرگونی اساسی در سیاست خارجی آمریکا باشد. متخصصان بر این باورند که اگرچه ممکن است لحن آمریکای بایدن نسبت به آمریکای ترامپ نرمتر شود، اما این لزوما به این معنی نیست که در زمینه تکنولوژی شاهد کوتاهآمدن آمریکاییها باشیم. کارشناسان بر این باورند که بایدن احتمالا حمایت بیشتری را از متحدانش نسبت به ترامپ به دست خواهد آورد و بنابراین، دست بازتری خواهد داشت تا سیاستهایی همگونتر نسبت به ترامپ در قبال چین در پیش بگیرد. همین موضوع زنگ خطری برای رئیسجمهوری چین به شمار میرود. دو مشاور اصلی بایدن پس از پیروزی او در انتخابات ماه نوامبر به رویترز گفتهاند كه بایدن بلافاصله با متحدان واشنگتن درباره آینده تعرفههای آمریکا بر کالاهای چینی رایزنی خواهد
کرد. به باور آنان، رئیسجمهوری منتخب آمریكا در پی «اهرم فشار جمعی» برای تقویت موضع واشنگتن علیه پكن خواهد بود. آنان بر این باورند كه باید اشتباههای ترامپ که در چارچوب برنامه «نخست آمریکا» بر کالاهای اروپایی و کانادایی تعرفه وضع کرد و با شرکای اصلی آمریکا به ضدیت پرداخت، تکرار نشود. «جفری پرسکات» یکی از مقامهای ارشد حوزه سیاست خارجی در دولت «باراک اوباما»، سلف ترامپ نیز بر این باور است كه دولت ترامپبه دلیل تکروی شکست خورد و این موجب شد تا چین جان سالم به در ببرد، اما در دولت بایدن چنین سرنوشتی در انتظار پكن نخواهد بود.