برنامه‌ای در راستای عدالت و شفافیت
برنامه سوم توسعه شهر تهران با تأکید بر اهداف مهمی چون زیست‌پذیری، ایجاد شفافیت، مشارکت‌پذیری، پاسخگویی، عدالت و کاهش نابرابری‌های فضایی و اجتماعی برای ارائه به شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش تدوین شده است.
سند «برنامه سوم توسعه شهر تهران (1398- 1402)»، محصول فعالیتی یک‌ساله با پیوستاری از مطالعات یادشده تا سازماندهی و ترسیم گردش کار، تدوین مدل راهنما و روش‌شناسی، انجام تحلیل‌های کارشناسی، برنامه‌ریزی راهبردها و تدوین برنامه عملیاتی شامل اهداف، سیاست‌ها، شاخص‌های سنجش و نهایتا احکام قانونی است. این فرایند فشرده و چندوجهی با مشارکت صدها نفر از مدیران و کارشناسان و صاحب‌نظران شهری انجام شده و رویدادی مثال‌زدنی و کم‌نظیر در تاریخ برنامه‌ریزی توسعه و مدیریت شهری کشورمان به‌شمار می‌رود.
برای تهیه این برنامه، از شهریور 1396 نزدیک به یک سال پیش، شناسایی مسائل اصلی شهر تهران و اولویت‌بندی آنها و نیز شناسایی چالش‌ها و تغییرات مهم محیط پیرامون از سطوح جهانی تا منطقه پیرامونی شهر در دستور کار قرار گرفت. مطالعات پشتیبان و راهنمای تدوین برنامه با روش‌های تلفیقی و چندسطحی در محورهای زیر انجام شد:
1- بررسی و بازخوانی اسناد بالادست اعم از سیاست‌های کلی ابلاغی توسط مقام معظم رهبری، برنامه ششم توسعه و طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران و شناسایی الزامات و قواعد راهنمای آنها برای توسعه شهر تهران.
2- انجام مطالعات تطبیقی و مقایسه شاخص‌های کلیدی توسعه شهر تهران با سایر کلان‌شهرهای جهان براساس سنجش‌ها و گزارش‌های سازمان‌های معتبر بین‌المللی.
3- آینده‌پژوهی و شناسایی کلان‌روندهای تأثیرگذار بر توسعه شهر تهران در سطوح جهانی، ملی و فراشهری.
4- مطالعات آمایش سرزمین و بررسی تعاملات شهر تهران با محیط پیرامونی و سرریزهای اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی.
5- مطالعات تحلیل روندها و ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و زیست‌محیطی شهر تهران و شناسایی روندهای نگران‌کننده و نیز شناسایی قابلیت‌ها و ظرفیت‌های انسانی، علم و فناوری و اقتصادی موجود در شهر برای حل این مسائل.
6- مسئله‌شناسی شهر با به‌کارگیری روش‌های تلفیقی از پیمایش عمومی شناسایی دیدگاه‌ها و ارزیابی‌های شهروندان تا گفت‌وگوهای عمیق با صاحب‌نظران، انجمن‌ها و نهادهای مدنی و تخصصی، کارشناسان و مدیران شهری و نشست‌های هم‌اندیشی نخبگان و نیز دریافت و تحلیل دیدگاه‌ها و انتظارات ذی‌نفعان شهری.
7- بررسی و بازخوانی سند برنامه دوم توسعه شهر تهران، عملکرد آن و میزان تحقق اهداف این برنامه و آسیب‌شناسی فرایند تدوین، محتوا و چگونگی اجرای آن.
8- بازخوانی مقایسه‌ای تجارب جهانی در حل مسائل شهری در کلان‌شهرهای مهم.
علاوه بر این، با بررسی سریع در وضعیت موجود سازمان شهرداری و تدوین «گزارش تحویل و تحول شهرداری تهران» مهم‌ترین چالش‌های سازمانی، مدیریتی و مالی شهرداری تهران به‌عنوان سازمان متولی و مجری برنامه‌های توسعه شهری شناسایی شد و مسائل مهمی چون ساختار حکمروایی نادرست، بدهی‌ها و تعهدات مالی انباشته و بسیار بزرگ، تراکم غیرمتعارف نیروی انسانی، ساختار سازمانی گسترده، ناهماهنگ و ناکارآمد به‌عنوان مهم‌ترین مسائل درون شهرداری شناسایی و احصا شد.
براساس مجموعه مطالعات و بررسی‌های انجام‌شده و گفت‌وگوی مؤثر میان مدیران و کارشناسان شهرداری با اعضاي محترم شورای اسلامی شهر، این شورا در اسفندماه 1396 مسائل و موضوعات کلیدی زیر را به‌عنوان دستور کار اصلی آینده شهر و محورهای اصلی برنامه سوم تصویب و به شهرداری
ابلاغ کرد:
کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی
بهبود نظام حمل‌ونقل همگانی و کاهش ترافیک
کاهش نابرابری‌های فضایی و بهبود شاخص‌های عدالت اجتماعی و فضایی
کاهش آسیب‌های اجتماعی، بهبود سلامت شهری و دستیابی به انسجام و پایداری فرهنگی و اجتماعی
صیانت از باغ‌ها، نوسازی بافت‌های فرسوده، صیانت از بافت تاریخی، حفاظت از حریم و بهبود سیما و منظر شهری
بازسازی مالیه شهری، ایجاد و تقویت سازوکارهای سرمایه‌گذاری و توسعه کسب‌و‌کارهای شهری
بهبود حکمروایی شهری، هوشمندسازی، شفافیت، ایجاد سازوکارهای مشارکت فراگیر شهروندان و نظارت‌پذیری
مهم‌ترین ویژگی‌های فرایندی، ساختاری و محتوايی این برنامه را به شرح زیر می‌توان برشمرد:
1- برنامه سوم توسعه برای دوره زمانی سال‌های 1398 تا 1402 و با بازخوانی و تمرکز بر اسناد بالادستی ملی ازجمله قانون اساسی، سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری، برنامه ششم توسعه و طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران و سیاست‌های ابلاغی شورای اسلامی شهر تهران تهیه شده است.
2- برنامه سوم حداکثر پایبندی به اصول متعارف برنامه‌ریزی یعنی آینده‌نگری و افق‌مندی، نظام‌وارگی و هم‌پیوندی، هماهنگی‌های افقی و عمودی، مشارکت و پشتیبانی معرفتی، دانشی و سازمانی، قابلیت یادگیری، انعطاف‌پذیری و برخورداری از سازوکارهای تداوم و اصلاح و نیز ضمانت‌های اجرائی لازم را دارد.
3- برنامه سوم به‌طور منطقی هم برنامه توسعه شهر تهران است و هم برنامه اصلاحات ساختاری شهرداری تهران. در برنامه پیشنهادی، اصلاحات لازم در ساختار تشکیلات و سازماندهی منابع انسانی، نظام تأمین مالی، نظام مدیریت و روش‌ها و فرایندها و فناوری انجام مأموریت‌های شهرداری تهران شناسایی و پیشنهاد شده است. مهم‌تر از همه پیش‌بینی شده که دامنه و اولویت‌بندی مأموریت‌ها و وظایف شهرداری و دامنه و نوع ابزارها و اختیارات به‌روشنی بازتعریف شوند. از این رو فروگذاری تصدی‌های غیرمأموریتی، واگذاری تصدی‌های غیرضرور، تمرکززدایی، چابک‌سازی سازمانی، دستیابی به شفافیت، پاسخگویی و نظارت‌پذیری و مشارکت حداکثری و تحول سازمانی بر مبنای فناوری‌های نوین و توانمندسازی منابع انسانی به‌طور متناسب با اهداف و راهبردهای برنامه مورد توجه قرار اکید گرفته است.
4- در این برنامه ایجاد نظام نوآوری شهری، هوشمندسازی، بهره‌مندی از فناوری‌های نوین چه در کسب‌و‌کار و تولید ثروت و چه در مدیریت و سیاست‌گذاری چه به‌مثابه راهبرد توسعه و چه به عنوان ابزاری مؤثر برای ارتقای کیفیت زندگی و کاهش فقر و نابرابری و نیز بهبود حکمرانی شهری مورد توجه قرار گرفته است. مهم‌ترین مأموریت برنامه سوم توسعه شهر تهران تحول بنیادین سرمشق و رویکرد از اقتصاد محلی و بسته و ناپویای مبتنی بر ساختمان به اقتصاد مبتنی بر دانش و فناوری‌های نوین، مقاوم، رقابت‌پذیر و هم‌پیوند با فرصت‌های فراملی و تحول نظام مدیریت از مدیریت ساخت‌و‌سازی به مدیریت سازوکاری و ارتقای کیفیت نهادی و توجه به دستاوردهای نهایی سیاست‌گذاری و آثار آن بر کیفیت زندگی، احساس رضایت و تعلق اجتماعی و برخورداری و فرصت‌های برابر توسعه انسانی
برای شهروندان است.
5- برنامه سوم توسعه از سه سطح یکپارچگی یعنی یکپارچگی فضایی، یکپارچگی موضوعی و یکپارچگی ذی‌نفعان برخوردار است. یعنی پیوستار فضایی از کلان‌شهر تا محلات شهری که در سه سطح راهبردی برای کلان‌شهر تهران، راهبردی عملیاتی برای مناطق و عملیاتی برای محلات تدوین می‌شود. بدیهی است که در سلسله‌مراتب فضایی با حرکت به سطوح پایین‌تر، یکپارچگی افقی و سطوح و میزان مشارکت باید فزاینده و مؤثرتر باشد.
6 - برای تعیین اهداف و راهبردها سازوکارهای لازمی ایجاد شده، هم روندهای مسلط فراملی، ملی و فراشهری در حوزه‌های علم و فناوری، زیست‌محیطی، سیاسی، اجتماعی و جمعیتی، مالی، اقتصادی و مزیت‌های ممکن و قابل آفرینش مورد توجه قرار گرفته و هم گرایش‌ها، خواسته‌ها و دیدگاه‌های ذی‌نفعان و بهره‌وران و اصحاب گفتمان و گروه‌های مرجع شناسایی و لحاظ شده و هم مسائل و مزیت‌های امروز شهر تهران شناسایی و احصا شده است؛ علاوه بر این موقعیت مقایسه‌ای امروز تهران در رقابت با سایر کلان‌شهرهای جهان بر مبنای 15 ارزیابی معتبر و شکاف‌های توسعه‌ای شناسایی شده است.
7- این برنامه در مرحله تحلیل با رویکرد جامعیت و در مرحله تعیین اهداف و اولویت‌ها با رویکرد برنامه‌ریزی هسته‌ای یعنی تعیین محورهای کلیدی و اولویت‌دار و هسته‌های خط‌دهنده محدود تدوین شده است. از‌این‌رو زیست‌پذیری شهری، مشارکت‌پذیری شهروندان، پایداری زیست‌محیطی، پایداری اجتماعی و کاهش نابرابری، افزایش تاب‌آوری محیطی و رقابت‌پذیری اقتصادی و بازآفرینی نظام مالیه شهری و اصلاح نظام حکمروایی شهری به‌عنوان مهم‌ترین دغدغه‌ها و حوزه‌های راهبردی شهر تهران در این برنامه در دستور کار قرار گرفته‌اند. از حیث حد تفصیل نیز به‌جای بلندپروازی و تفصیل غیرمتعارف اهداف کمی و جزئی و تعیین دستوری صدها هدف جزئی، در سطح کلان‌شهر اهداف به سطوح معنادار و خط‌دهنده اصلی محدود شده‌اند. برای هر حوزه راهبردی سه دسته اهداف عملکردی، تأثیری و پیامدی تعیین شده که در سطوح فضایی منطقه و محلات دامنه اهداف
افزایش می‌یابند.
8 - برنامه سوم در سه سطح الزام (دستوری) برای سطوح سازمانی تحت کنترل (عمدتا شهرداری و سازمان‌های وابسته)، تأثیرگذاری و تعاملی (برای سایر سازمان‌های همکار در بخش عمومی و خصوصی) و اقناعی و متقاعد‌کننده (برای سایر ذی‌نفعان و مشارکان شهرداری در توسعه) تدوین شده است.
9 - برنامه سوم به گواه فرایند طی‌شده، برنامه‌ای کاملا مشارکتی با جلب سازماندهی حداکثری مدیران و کارشناسان شهرداری، صاحبان اندیشه و تجربه در دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی و تشکل‌های تخصصی و صنفی و سایر بازیگران و کنشگران تدوین شده است.
10- تکمیل و اتمام پروژه‌های ناتمام و اولویت‌بندی پروژه‌های پیشنهادی جدید براساس و معیار نقش و تأثیر آنها بر اهداف راهبردی برنامه و اولویت‌های موضوعی در دستور کار قرار گرفته و منافع عمومی شهروندان و دستیابی به عدالت فضایی در تأمین زیرساخت‌ها و خدمات شهری معیار اصلی انتخاب آنها بوده است.
11- به‌کارگیری روش‌های جدید تأمین مالی در بازار سرمایه، ایجاد سازوکارهای مشارکت بخش‌های خصوصی و عمومی و روش‌های مشارکت چندجانبه، کنترل سقف تعهدات و بدهی‌های شهرداری و اصلاح نظام دریافت عوارض بر مبنای عدالت، کارایی و میزان بهره‌مندی از فرصت‌های شهری در بازسازی مالیه شهری و نوسازی ساختار اقتصاد شهر تهران به‌طور جدی مورد توجه قرار گرفته است.
برنامه سوم توسعه شهر تهران با تأکید بر اهداف مهمی چون زیست‌پذیری، ایجاد شفافیت، مشارکت‌پذیری، پاسخگویی، عدالت و کاهش نابرابری‌های فضایی و اجتماعی برای ارائه به شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش تدوین شده است.
سند «برنامه سوم توسعه شهر تهران (1398- 1402)»، محصول فعالیتی یک‌ساله با پیوستاری از مطالعات یادشده تا سازماندهی و ترسیم گردش کار، تدوین مدل راهنما و روش‌شناسی، انجام تحلیل‌های کارشناسی، برنامه‌ریزی راهبردها و تدوین برنامه عملیاتی شامل اهداف، سیاست‌ها، شاخص‌های سنجش و نهایتا احکام قانونی است. این فرایند فشرده و چندوجهی با مشارکت صدها نفر از مدیران و کارشناسان و صاحب‌نظران شهری انجام شده و رویدادی مثال‌زدنی و کم‌نظیر در تاریخ برنامه‌ریزی توسعه و مدیریت شهری کشورمان به‌شمار می‌رود.
برای تهیه این برنامه، از شهریور 1396 نزدیک به یک سال پیش، شناسایی مسائل اصلی شهر تهران و اولویت‌بندی آنها و نیز شناسایی چالش‌ها و تغییرات مهم محیط پیرامون از سطوح جهانی تا منطقه پیرامونی شهر در دستور کار قرار گرفت. مطالعات پشتیبان و راهنمای تدوین برنامه با روش‌های تلفیقی و چندسطحی در محورهای زیر انجام شد:
1- بررسی و بازخوانی اسناد بالادست اعم از سیاست‌های کلی ابلاغی توسط مقام معظم رهبری، برنامه ششم توسعه و طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران و شناسایی الزامات و قواعد راهنمای آنها برای توسعه شهر تهران.
2- انجام مطالعات تطبیقی و مقایسه شاخص‌های کلیدی توسعه شهر تهران با سایر کلان‌شهرهای جهان براساس سنجش‌ها و گزارش‌های سازمان‌های معتبر بین‌المللی.
3- آینده‌پژوهی و شناسایی کلان‌روندهای تأثیرگذار بر توسعه شهر تهران در سطوح جهانی، ملی و فراشهری.
4- مطالعات آمایش سرزمین و بررسی تعاملات شهر تهران با محیط پیرامونی و سرریزهای اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی.
5- مطالعات تحلیل روندها و ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و زیست‌محیطی شهر تهران و شناسایی روندهای نگران‌کننده و نیز شناسایی قابلیت‌ها و ظرفیت‌های انسانی، علم و فناوری و اقتصادی موجود در شهر برای حل این مسائل.
6- مسئله‌شناسی شهر با به‌کارگیری روش‌های تلفیقی از پیمایش عمومی شناسایی دیدگاه‌ها و ارزیابی‌های شهروندان تا گفت‌وگوهای عمیق با صاحب‌نظران، انجمن‌ها و نهادهای مدنی و تخصصی، کارشناسان و مدیران شهری و نشست‌های هم‌اندیشی نخبگان و نیز دریافت و تحلیل دیدگاه‌ها و انتظارات ذی‌نفعان شهری.
7- بررسی و بازخوانی سند برنامه دوم توسعه شهر تهران، عملکرد آن و میزان تحقق اهداف این برنامه و آسیب‌شناسی فرایند تدوین، محتوا و چگونگی اجرای آن.
8- بازخوانی مقایسه‌ای تجارب جهانی در حل مسائل شهری در کلان‌شهرهای مهم.
علاوه بر این، با بررسی سریع در وضعیت موجود سازمان شهرداری و تدوین «گزارش تحویل و تحول شهرداری تهران» مهم‌ترین چالش‌های سازمانی، مدیریتی و مالی شهرداری تهران به‌عنوان سازمان متولی و مجری برنامه‌های توسعه شهری شناسایی شد و مسائل مهمی چون ساختار حکمروایی نادرست، بدهی‌ها و تعهدات مالی انباشته و بسیار بزرگ، تراکم غیرمتعارف نیروی انسانی، ساختار سازمانی گسترده، ناهماهنگ و ناکارآمد به‌عنوان مهم‌ترین مسائل درون شهرداری شناسایی و احصا شد.
براساس مجموعه مطالعات و بررسی‌های انجام‌شده و گفت‌وگوی مؤثر میان مدیران و کارشناسان شهرداری با اعضاي محترم شورای اسلامی شهر، این شورا در اسفندماه 1396 مسائل و موضوعات کلیدی زیر را به‌عنوان دستور کار اصلی آینده شهر و محورهای اصلی برنامه سوم تصویب و به شهرداری
ابلاغ کرد:
کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی
بهبود نظام حمل‌ونقل همگانی و کاهش ترافیک
کاهش نابرابری‌های فضایی و بهبود شاخص‌های عدالت اجتماعی و فضایی
کاهش آسیب‌های اجتماعی، بهبود سلامت شهری و دستیابی به انسجام و پایداری فرهنگی و اجتماعی
صیانت از باغ‌ها، نوسازی بافت‌های فرسوده، صیانت از بافت تاریخی، حفاظت از حریم و بهبود سیما و منظر شهری
بازسازی مالیه شهری، ایجاد و تقویت سازوکارهای سرمایه‌گذاری و توسعه کسب‌و‌کارهای شهری
بهبود حکمروایی شهری، هوشمندسازی، شفافیت، ایجاد سازوکارهای مشارکت فراگیر شهروندان و نظارت‌پذیری
مهم‌ترین ویژگی‌های فرایندی، ساختاری و محتوايی این برنامه را به شرح زیر می‌توان برشمرد:
1- برنامه سوم توسعه برای دوره زمانی سال‌های 1398 تا 1402 و با بازخوانی و تمرکز بر اسناد بالادستی ملی ازجمله قانون اساسی، سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری، برنامه ششم توسعه و طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران و سیاست‌های ابلاغی شورای اسلامی شهر تهران تهیه شده است.
2- برنامه سوم حداکثر پایبندی به اصول متعارف برنامه‌ریزی یعنی آینده‌نگری و افق‌مندی، نظام‌وارگی و هم‌پیوندی، هماهنگی‌های افقی و عمودی، مشارکت و پشتیبانی معرفتی، دانشی و سازمانی، قابلیت یادگیری، انعطاف‌پذیری و برخورداری از سازوکارهای تداوم و اصلاح و نیز ضمانت‌های اجرائی لازم را دارد.
3- برنامه سوم به‌طور منطقی هم برنامه توسعه شهر تهران است و هم برنامه اصلاحات ساختاری شهرداری تهران. در برنامه پیشنهادی، اصلاحات لازم در ساختار تشکیلات و سازماندهی منابع انسانی، نظام تأمین مالی، نظام مدیریت و روش‌ها و فرایندها و فناوری انجام مأموریت‌های شهرداری تهران شناسایی و پیشنهاد شده است. مهم‌تر از همه پیش‌بینی شده که دامنه و اولویت‌بندی مأموریت‌ها و وظایف شهرداری و دامنه و نوع ابزارها و اختیارات به‌روشنی بازتعریف شوند. از این رو فروگذاری تصدی‌های غیرمأموریتی، واگذاری تصدی‌های غیرضرور، تمرکززدایی، چابک‌سازی سازمانی، دستیابی به شفافیت، پاسخگویی و نظارت‌پذیری و مشارکت حداکثری و تحول سازمانی بر مبنای فناوری‌های نوین و توانمندسازی منابع انسانی به‌طور متناسب با اهداف و راهبردهای برنامه مورد توجه قرار اکید گرفته است.
4- در این برنامه ایجاد نظام نوآوری شهری، هوشمندسازی، بهره‌مندی از فناوری‌های نوین چه در کسب‌و‌کار و تولید ثروت و چه در مدیریت و سیاست‌گذاری چه به‌مثابه راهبرد توسعه و چه به عنوان ابزاری مؤثر برای ارتقای کیفیت زندگی و کاهش فقر و نابرابری و نیز بهبود حکمرانی شهری مورد توجه قرار گرفته است. مهم‌ترین مأموریت برنامه سوم توسعه شهر تهران تحول بنیادین سرمشق و رویکرد از اقتصاد محلی و بسته و ناپویای مبتنی بر ساختمان به اقتصاد مبتنی بر دانش و فناوری‌های نوین، مقاوم، رقابت‌پذیر و هم‌پیوند با فرصت‌های فراملی و تحول نظام مدیریت از مدیریت ساخت‌و‌سازی به مدیریت سازوکاری و ارتقای کیفیت نهادی و توجه به دستاوردهای نهایی سیاست‌گذاری و آثار آن بر کیفیت زندگی، احساس رضایت و تعلق اجتماعی و برخورداری و فرصت‌های برابر توسعه انسانی
برای شهروندان است.
5- برنامه سوم توسعه از سه سطح یکپارچگی یعنی یکپارچگی فضایی، یکپارچگی موضوعی و یکپارچگی ذی‌نفعان برخوردار است. یعنی پیوستار فضایی از کلان‌شهر تا محلات شهری که در سه سطح راهبردی برای کلان‌شهر تهران، راهبردی عملیاتی برای مناطق و عملیاتی برای محلات تدوین می‌شود. بدیهی است که در سلسله‌مراتب فضایی با حرکت به سطوح پایین‌تر، یکپارچگی افقی و سطوح و میزان مشارکت باید فزاینده و مؤثرتر باشد.
6 - برای تعیین اهداف و راهبردها سازوکارهای لازمی ایجاد شده، هم روندهای مسلط فراملی، ملی و فراشهری در حوزه‌های علم و فناوری، زیست‌محیطی، سیاسی، اجتماعی و جمعیتی، مالی، اقتصادی و مزیت‌های ممکن و قابل آفرینش مورد توجه قرار گرفته و هم گرایش‌ها، خواسته‌ها و دیدگاه‌های ذی‌نفعان و بهره‌وران و اصحاب گفتمان و گروه‌های مرجع شناسایی و لحاظ شده و هم مسائل و مزیت‌های امروز شهر تهران شناسایی و احصا شده است؛ علاوه بر این موقعیت مقایسه‌ای امروز تهران در رقابت با سایر کلان‌شهرهای جهان بر مبنای 15 ارزیابی معتبر و شکاف‌های توسعه‌ای شناسایی شده است.
7- این برنامه در مرحله تحلیل با رویکرد جامعیت و در مرحله تعیین اهداف و اولویت‌ها با رویکرد برنامه‌ریزی هسته‌ای یعنی تعیین محورهای کلیدی و اولویت‌دار و هسته‌های خط‌دهنده محدود تدوین شده است. از‌این‌رو زیست‌پذیری شهری، مشارکت‌پذیری شهروندان، پایداری زیست‌محیطی، پایداری اجتماعی و کاهش نابرابری، افزایش تاب‌آوری محیطی و رقابت‌پذیری اقتصادی و بازآفرینی نظام مالیه شهری و اصلاح نظام حکمروایی شهری به‌عنوان مهم‌ترین دغدغه‌ها و حوزه‌های راهبردی شهر تهران در این برنامه در دستور کار قرار گرفته‌اند. از حیث حد تفصیل نیز به‌جای بلندپروازی و تفصیل غیرمتعارف اهداف کمی و جزئی و تعیین دستوری صدها هدف جزئی، در سطح کلان‌شهر اهداف به سطوح معنادار و خط‌دهنده اصلی محدود شده‌اند. برای هر حوزه راهبردی سه دسته اهداف عملکردی، تأثیری و پیامدی تعیین شده که در سطوح فضایی منطقه و محلات دامنه اهداف
افزایش می‌یابند.
8 - برنامه سوم در سه سطح الزام (دستوری) برای سطوح سازمانی تحت کنترل (عمدتا شهرداری و سازمان‌های وابسته)، تأثیرگذاری و تعاملی (برای سایر سازمان‌های همکار در بخش عمومی و خصوصی) و اقناعی و متقاعد‌کننده (برای سایر ذی‌نفعان و مشارکان شهرداری در توسعه) تدوین شده است.
9 - برنامه سوم به گواه فرایند طی‌شده، برنامه‌ای کاملا مشارکتی با جلب سازماندهی حداکثری مدیران و کارشناسان شهرداری، صاحبان اندیشه و تجربه در دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی و تشکل‌های تخصصی و صنفی و سایر بازیگران و کنشگران تدوین شده است.
10- تکمیل و اتمام پروژه‌های ناتمام و اولویت‌بندی پروژه‌های پیشنهادی جدید براساس و معیار نقش و تأثیر آنها بر اهداف راهبردی برنامه و اولویت‌های موضوعی در دستور کار قرار گرفته و منافع عمومی شهروندان و دستیابی به عدالت فضایی در تأمین زیرساخت‌ها و خدمات شهری معیار اصلی انتخاب آنها بوده است.
11- به‌کارگیری روش‌های جدید تأمین مالی در بازار سرمایه، ایجاد سازوکارهای مشارکت بخش‌های خصوصی و عمومی و روش‌های مشارکت چندجانبه، کنترل سقف تعهدات و بدهی‌های شهرداری و اصلاح نظام دریافت عوارض بر مبنای عدالت، کارایی و میزان بهره‌مندی از فرصت‌های شهری در بازسازی مالیه شهری و نوسازی ساختار اقتصاد شهر تهران به‌طور جدی مورد توجه قرار گرفته است.