|

تهران در آینه شاخص‏های جهانی

تبدیل تهران به شهری در تراز جهانی چشم‏اندازی بلندپروازانه است که دستیابی به آن، مستلزم بازشناسی شاخص‏های بین‏المللی ارزیابی سطح توسعه‏یافتگی شهرها و ارزیابی جایگاه تهران در آنهاست. بررسی تطبیقی وضعیت کلان‌شهر تهران در رتبه‏بندی‏های جهانی این امکان را فراهم می‏کند که ضمن شناخت وضع موجود، به هدف‌گذاری وضع مطلوب پرداخته و شاخص‌هایی در تراز جهانی برای بررسی عملکرد مدیریت شهری در حرکت از وضع موجود به سمت وضع مطلوب تعیین کرد.
در همین راستا، معاونت برنامه‏ریزی شهرداری تهران در سال 96 اقدام به شناسایی 22 مرجع بین‌المللی کرد که گزارش‌های جهانی در زمینه مطالعه تطبیقی وضعیت شهرهای جهان منتشر می‏کنند. مراجعی نظیر UNHABITAT، Economist Intelligence Unit، Brookings، Euro Monitor و Mercer که با طراحی شاخص‌هایی متشکل از نماگرهای متعدد در حوزه‌های مختلف، اقدام به بررسی تطبیقی و مقایسه‌ای شهرها در سراسر جهان کرده‌اند و ما در این یادداشت به مرور جایگاه تهران در برخی از آنها می‏پردازیم.
شاخص محک‌سنجی رقابت ‌پذیری شهرهای جهانی
در این شاخص که 120 شهر مورد رتبه‌بندی قرار گرفته‌اند شهرهای نیویورک، لندن و سنگاپور در زمره رقابت‌پذیرترین شهرهای جهان قرار گرفته‌اند و تهران با کسب نمره 27. 2 در قعر این رتبه‌بندی جای گرفته است. در این شاخص استحکام اقتصادی وزنی 30درصدی دارد و تهران با نمره 25. 7 جزء بدترین‌ها در این حوزه بوده و در ارکان سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی با کسب نمره 40. 6 و 42. 9 نمره متوسطی دارد. ضعیف‌ترین رکن شهر تهران نیز مربوط به جاذبه‌های جهانی می‌شود.
شاخص شهرهای پویا
دانشگاه IESE (مدرسه اقتصاد ناوارا) یک دانشگاه معتبر بین‌المللی است که رتبه هشتمین دانشگاه معتبر جهان را در رتبه‌بندی اکونومیست کسب کرده است. این دانشگاه گزارش‌هایی سالانه تحت عنوان «شاخص شهرهای پویا» منتشر می‌کند و آخرین آن مربوط به سال ۲۰۱۷ می‌شود. ارکان بررسی‌شده در این رتبه‌بندی اقتصاد، تعامل بین‌المللی، تردد و حمل‌و‌نقل، محیط زیست، تکنولوژی، برنامه‌ریزی محلی، مدیریت بخش عمومی، حکمروایی، انسجام اجتماعی و سرمایه انسانی بوده است.
شهر تهران در بین 180 شهر بررسی‌شده در شاخص شهرهای پویا، در رتبه 161 قرار گرفته که بسیار نزدیک به شهر شن‌یانگ چین است. در میان ارکان بررسی‌شده بهترین رتبه شهر تهران مربوط به رکن مدیریت عمومی با کسب رتبه 42 بوده و بدترین آن مربوط به انسجام اجتماعی است به طوری که در این رکن تنها هشت شهر وضعیتی بدتر از تهران دارند. همچنین شهر تهران در رکن اقتصاد با کسب رتبه 157 بسیار نزدیک به شهرهایی مانند دهلی و سانتاکروز قرار دارد. در مورد شاخص تکنولوژی نیز شهر تهران به شهرهایی مانند اسکندریه و سانتاکروز بسیار شبیه است. همچنین در مورد حکمروایی نیز رتبه شهر تهران 151 بوده و در این رکن از شهر کراچی پاکستان که در قعر جدول قرار گرفته، 10 رتبه پایین‌تر است.
شاخص شهرهای جهانی
در این رتبه‌بندی که توسط A. T Kearney انجام شده است، 128 شهر مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. در این بین شهرهای نیویورک، لندن و پاریس در صدر جدول بهترین شهرهای جهان قرار گرفته و شهرهای خارطوم سودان، دانگوان و گوآنژو چین در قعر جدول قرار گرفته‌اند. همچنین شهر تهران با قرارگرفتن در رتبه 98 بالاتر از شهر تونس و پایین‌تر از شهر پونا، هشتمین شهر بزرگ هند قرار گرفته است.
شاخص شهرهای برتر
در شاخص شهرهای برتر که توسط ایپسوس و براساس یک نظرسنجی درخصوص 59 شهر مختلف ارائه می‌شود، شهرهای نیویورک، ابوظبی و لندن که از جذاب‌ترین شهرهای جهان برای کسب‌وکار هستند، در صدر این جدول قرار گرفته‌اند و جایگاه چهارمی شهر پاریس به علت جاذبه‌های توریستی این شهر بوده است. در این رتبه‌بندي تهران در رتبه آخر قرار گرفته است.
شاخص جهانی زیست‌پذیری
واحد اطلاعات اکونومیست وابسته به گروه اکونومیست است که به ارائه خدمات پیش‌بینی، تجزیه، تحلیل و مشاوره اقتصادی می‌پردازد. این مؤسسه در گزارش «زیست‌‌پذیری جهانی»، تعداد ۱۴۰ شهر را مورد ارزیابی قرار داده که رتبه تهران در این شاخص ۱۲۷ بوده است. مؤسسه مذکور در این رتبه‌بندی پنج رکن ثبات، سلامت و بهداشت، فرهنگ و محیط زیست، تحصیلات و زیرساخت را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
در این شاخص شهرهای ملبورن، وین، ونکوور و تورنتو با کسب نمره‌هایی بسیار نزدیک به هم رتبه‌های اول تا چهارم را به خود اختصاص داده‌اند و شهرهای تریپولی، لاگوس و دمشق در رتبه‌های آخر قرار گرفته‌اند. همچنین شهر تهران با کسب نمره 50.8 در رتبه 127 قرار گرفته است.
شاخص شهرهای خلاق
این شاخص توسط یک شرکت استرالیایی فعال در تولید و پردازش اطلاعات شهرها تولید می‏شود. در گزارش سال ۲۰۱۷ این شرکت تحت عنوان «شاخص شهرهای خلاق» ۵۰۰ شهر مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند که از این میان رتبه شهر تهران ۴۲۳ بوده است. شهر لندن با کسب نمره 90 با اختلاف در صدر جدول قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که شهر دوم یعنی نیویورک با 31 امتیاز اختلاف در رتبه دوم قرار دارد. در این بین شهر تهران با کسب نمره 33 در رتبه 423 و از این منظر بالاتر از شهرهایی مانند تفلیس و اسکوپی قرار می‌گیرد.
شاخص کیفیت زندگی
مؤسسه تحقیقاتی مرسر هر سال شاخص کیفیت زندگی را منتشر مي‌كند و شهرهایی را که بهترین کیفیت زندگی را دارند، معرفی می‌کند. مرسر بزرگ‌ترین مرکز مشاوره جهان در زمینه سرمایه‌گذاری، بازنشستگی و سلامت است. در این شاخص 231 شهر مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند که در این میان وین، زوریخ و آکلند در صدر جدول قرار گرفته‌اند و شهرهای بنگویی پایتخت جمهوری آفریقای مرکزی و بغداد در انتها قرار گرفته‌اند. شهر تهران و شهر دارالسلام مشترکا در رتبه 199 پایین‌تر از شهرهایی مانند باکو و دوآلا
قرار گرفته‌اند.

تبدیل تهران به شهری در تراز جهانی چشم‏اندازی بلندپروازانه است که دستیابی به آن، مستلزم بازشناسی شاخص‏های بین‏المللی ارزیابی سطح توسعه‏یافتگی شهرها و ارزیابی جایگاه تهران در آنهاست. بررسی تطبیقی وضعیت کلان‌شهر تهران در رتبه‏بندی‏های جهانی این امکان را فراهم می‏کند که ضمن شناخت وضع موجود، به هدف‌گذاری وضع مطلوب پرداخته و شاخص‌هایی در تراز جهانی برای بررسی عملکرد مدیریت شهری در حرکت از وضع موجود به سمت وضع مطلوب تعیین کرد.
در همین راستا، معاونت برنامه‏ریزی شهرداری تهران در سال 96 اقدام به شناسایی 22 مرجع بین‌المللی کرد که گزارش‌های جهانی در زمینه مطالعه تطبیقی وضعیت شهرهای جهان منتشر می‏کنند. مراجعی نظیر UNHABITAT، Economist Intelligence Unit، Brookings، Euro Monitor و Mercer که با طراحی شاخص‌هایی متشکل از نماگرهای متعدد در حوزه‌های مختلف، اقدام به بررسی تطبیقی و مقایسه‌ای شهرها در سراسر جهان کرده‌اند و ما در این یادداشت به مرور جایگاه تهران در برخی از آنها می‏پردازیم.
شاخص محک‌سنجی رقابت ‌پذیری شهرهای جهانی
در این شاخص که 120 شهر مورد رتبه‌بندی قرار گرفته‌اند شهرهای نیویورک، لندن و سنگاپور در زمره رقابت‌پذیرترین شهرهای جهان قرار گرفته‌اند و تهران با کسب نمره 27. 2 در قعر این رتبه‌بندی جای گرفته است. در این شاخص استحکام اقتصادی وزنی 30درصدی دارد و تهران با نمره 25. 7 جزء بدترین‌ها در این حوزه بوده و در ارکان سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی با کسب نمره 40. 6 و 42. 9 نمره متوسطی دارد. ضعیف‌ترین رکن شهر تهران نیز مربوط به جاذبه‌های جهانی می‌شود.
شاخص شهرهای پویا
دانشگاه IESE (مدرسه اقتصاد ناوارا) یک دانشگاه معتبر بین‌المللی است که رتبه هشتمین دانشگاه معتبر جهان را در رتبه‌بندی اکونومیست کسب کرده است. این دانشگاه گزارش‌هایی سالانه تحت عنوان «شاخص شهرهای پویا» منتشر می‌کند و آخرین آن مربوط به سال ۲۰۱۷ می‌شود. ارکان بررسی‌شده در این رتبه‌بندی اقتصاد، تعامل بین‌المللی، تردد و حمل‌و‌نقل، محیط زیست، تکنولوژی، برنامه‌ریزی محلی، مدیریت بخش عمومی، حکمروایی، انسجام اجتماعی و سرمایه انسانی بوده است.
شهر تهران در بین 180 شهر بررسی‌شده در شاخص شهرهای پویا، در رتبه 161 قرار گرفته که بسیار نزدیک به شهر شن‌یانگ چین است. در میان ارکان بررسی‌شده بهترین رتبه شهر تهران مربوط به رکن مدیریت عمومی با کسب رتبه 42 بوده و بدترین آن مربوط به انسجام اجتماعی است به طوری که در این رکن تنها هشت شهر وضعیتی بدتر از تهران دارند. همچنین شهر تهران در رکن اقتصاد با کسب رتبه 157 بسیار نزدیک به شهرهایی مانند دهلی و سانتاکروز قرار دارد. در مورد شاخص تکنولوژی نیز شهر تهران به شهرهایی مانند اسکندریه و سانتاکروز بسیار شبیه است. همچنین در مورد حکمروایی نیز رتبه شهر تهران 151 بوده و در این رکن از شهر کراچی پاکستان که در قعر جدول قرار گرفته، 10 رتبه پایین‌تر است.
شاخص شهرهای جهانی
در این رتبه‌بندی که توسط A. T Kearney انجام شده است، 128 شهر مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. در این بین شهرهای نیویورک، لندن و پاریس در صدر جدول بهترین شهرهای جهان قرار گرفته و شهرهای خارطوم سودان، دانگوان و گوآنژو چین در قعر جدول قرار گرفته‌اند. همچنین شهر تهران با قرارگرفتن در رتبه 98 بالاتر از شهر تونس و پایین‌تر از شهر پونا، هشتمین شهر بزرگ هند قرار گرفته است.
شاخص شهرهای برتر
در شاخص شهرهای برتر که توسط ایپسوس و براساس یک نظرسنجی درخصوص 59 شهر مختلف ارائه می‌شود، شهرهای نیویورک، ابوظبی و لندن که از جذاب‌ترین شهرهای جهان برای کسب‌وکار هستند، در صدر این جدول قرار گرفته‌اند و جایگاه چهارمی شهر پاریس به علت جاذبه‌های توریستی این شهر بوده است. در این رتبه‌بندي تهران در رتبه آخر قرار گرفته است.
شاخص جهانی زیست‌پذیری
واحد اطلاعات اکونومیست وابسته به گروه اکونومیست است که به ارائه خدمات پیش‌بینی، تجزیه، تحلیل و مشاوره اقتصادی می‌پردازد. این مؤسسه در گزارش «زیست‌‌پذیری جهانی»، تعداد ۱۴۰ شهر را مورد ارزیابی قرار داده که رتبه تهران در این شاخص ۱۲۷ بوده است. مؤسسه مذکور در این رتبه‌بندی پنج رکن ثبات، سلامت و بهداشت، فرهنگ و محیط زیست، تحصیلات و زیرساخت را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
در این شاخص شهرهای ملبورن، وین، ونکوور و تورنتو با کسب نمره‌هایی بسیار نزدیک به هم رتبه‌های اول تا چهارم را به خود اختصاص داده‌اند و شهرهای تریپولی، لاگوس و دمشق در رتبه‌های آخر قرار گرفته‌اند. همچنین شهر تهران با کسب نمره 50.8 در رتبه 127 قرار گرفته است.
شاخص شهرهای خلاق
این شاخص توسط یک شرکت استرالیایی فعال در تولید و پردازش اطلاعات شهرها تولید می‏شود. در گزارش سال ۲۰۱۷ این شرکت تحت عنوان «شاخص شهرهای خلاق» ۵۰۰ شهر مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند که از این میان رتبه شهر تهران ۴۲۳ بوده است. شهر لندن با کسب نمره 90 با اختلاف در صدر جدول قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که شهر دوم یعنی نیویورک با 31 امتیاز اختلاف در رتبه دوم قرار دارد. در این بین شهر تهران با کسب نمره 33 در رتبه 423 و از این منظر بالاتر از شهرهایی مانند تفلیس و اسکوپی قرار می‌گیرد.
شاخص کیفیت زندگی
مؤسسه تحقیقاتی مرسر هر سال شاخص کیفیت زندگی را منتشر مي‌كند و شهرهایی را که بهترین کیفیت زندگی را دارند، معرفی می‌کند. مرسر بزرگ‌ترین مرکز مشاوره جهان در زمینه سرمایه‌گذاری، بازنشستگی و سلامت است. در این شاخص 231 شهر مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند که در این میان وین، زوریخ و آکلند در صدر جدول قرار گرفته‌اند و شهرهای بنگویی پایتخت جمهوری آفریقای مرکزی و بغداد در انتها قرار گرفته‌اند. شهر تهران و شهر دارالسلام مشترکا در رتبه 199 پایین‌تر از شهرهایی مانند باکو و دوآلا
قرار گرفته‌اند.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها