69 هزار میلیارد تومان بدهی روی دست شهرداری ماند

موضوع بدهی‌های شهرداری از آن موضوعات چالش‌برانگیز مدیریت شهری است. با روی‌کار‌آمدن شورای شهر جدید، این مسئله به یکی از دغدغه‌های اصلی شورای شهر تبدیل شد. ارقام و اعداد متنوعی که برای بدهی شهرداری پایتخت اعلام می‌شد، حکایت از آن داشت که هیچ‌کس نمی‌داند رقم دقیق بدهی‌های شهرداری چقدر است و اساسا چرا باید این همه بدهی بالا آمده باشد. محمود میرلوحی، عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه شورای اسلامی شهر تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار ما اعلام می‌کند شورای شهر در دور جدید در تلاش است رقم بدهی‌ها را مشخص کند. او عدد فعلی بدهی‌های شهرداری را 69 هزار میلیارد تومان اعلام می‌کند؛ اما از زایش بدهی‌های شهرداری به دلیل استقراض بانکی هم سخن می‌گوید. به گفته این مقام مسئول، از آنجا که مدیران وقت شهرداری، بدهی‌های دلاری را که به صورت یورو بوده، پرداخت نکرده بودند، تسعیر بدهی‌ها از سوی بانک انجام نشده و رقم بدهی‌‎های شهرداری تبدیل به ریال نشده بود؛ در نتیجه در تغییر و تحولاتی که برای نرخ ارز رخ داد، بدهی‌های شهرداری هم دچار تحول شد. آن‌طور که او می‌گوید: در دوره جدید تلاش می‌شود برای این مسئله روی میز، راهکاری اندیشیده شود. به همین دلیل مسئولان شهرداری کمتر از رقم‌های مصوب شورای شهر دست به استقراض از بانک‌ها می‌زنند تا با پرداخت کمی از بدهی‌ها از طریق وصول مطالبات شهرداری از دولت و تنوع‌بخشی به روش‌های کسب درآمد، تا حدودی جلوی زایش بیش از حد بدهی‌های شهرداری گرفته شود. مشروح گفت‌وگو با محمود میرلوحی، عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه شورای اسلامی شهر تهران، در ادامه می‌آید.

در دو سال گذشته همواره موضوع بدهی‌های شهرداری مسئله این مجموعه در دوره اصلاح‌طلبان معرفی شده است؛ آیا برآورد جدیدی از این بدهی‌ها در اختیار دارید؟
ما فهرست بدهی‌هایی را که سه شهردار تاکنون یعنی آقایان نجفی، افشانی و حناچی مستندا اعلام کرده‌اند، احصا کرده‌ایم. بدهی‌ها درخور توجه است. به‌تازگی آقای حناچی برای رئیس‌جمهور و وزارت کشور گزارش مستندی دادند. گردآوری اطلاعات بدهی‌های شهرداری متأسفانه به دو دلیل طول کشید و هنوز هم خیلی دقیق نیست. بر اساس آخرین گزارشی که به من دادند، دوستان می‌گویند شهرداری 69 هزار میلیارد تومان بدهی دارد؛ ولی هنوز هم دقیق نیست. دلیلش این است که با کمال تأسف، انضباط مالی آن‌طور که اقتضا می‌کرده، نبوده است. 10 تا 15 روز پیش، گزارش تفریغ و تلفیق بودجه را تصویب کردیم. این نشان می‌دهد روال در گذشته مناسب نبوده است. وقتی گزارش‌های حسابرسی سال 93 همچنان در حال استخراج است، یعنی متأسفانه در زمان خودش این دقت و رعایت قانون وجود نداشته است. من از قبل چون شنیده بودم شهرداری بدهکار و مسائلی از این دست زیاد است، در برنامه خود قول دادم از آغاز حضور در شورا، اقدامات اصلاحی را پیگیری کنم. با حضور در شورا، بر این مسئله تأکید کردیم که باید انضباط مالی وجود داشته باشد و حساب و کتاب و همچنین تراز مالی شهرداری باید مشخص شود. خوشحالم که بگویم در‌حال‌حاضر حدودا کار ما روشن است. شاید اگر شما به مفاد جلسه 267 یا 367 شورا مراجعه کنید، متوجه بی‌نظمی‌ها بشوید. در این جلسه، معاون اقتصادی وقت شهرداری می‌گوید ما اصلا بدهی نداریم و چه کسی گفته است که ما بدهکاریم. بعضی از اعضای شورا هم می‌گویند شما بدهکارید. بحث زیادی درمی‌گیرد و کشمکش در جلسه رخ می‌دهد. مذاکرات این جلسه موجود است. این نشان می‌دهد که قواعد رعایت نشده است. قانون تصریح دارد که شهرداری مرتب باید گزارش درآمد و هزینه را به مردم بدهد. وقتی این کار نمی‌شده، یعنی قانون رعایت نشده است. در زمانی که ما انتخاب شده بودیم، در مرداد 96، معاون اقتصادی وقت در صحن شورا اعلام می‌کند چه کسی گفته است که ما بدهی داریم. همان‌جا یکی از اعضای شورا اعلام می‌کند که شما 60 هزار میلیارد تومان بدهی دارید. در آن جلسه آقای حافظی و بعضی از دوستان می‌گویند که شهرداری وقت بدهی دارد. معاون اقتصادی هم مطرح می‌کند که بیایید و ثابت کنید؛ ولی ما از روز اول به این مسئله توجه کردیم. در گزارش تغییر و تحول، آقای نجفی اعلام کرد 52 هزار میلیارد تومان بدهی در شهرداری وجود دارد. این گفته تبدیل به سند شد. پیگیری کردیم. زمان آقای افشانی، آقای نگین‌تاجی تذکر دادند و سؤالی که من داشتم، منجر به این شد که اعلام کنند 56 هزار میلیارد تومان بدهی وجود دارد. اینها کم‌کم شناسایی و معلوم شد. به نظر می‌آید که کارهای خوبی انجام شده است و دوستان زحمت کشیده‌اند. بانک‌هایی که از گذشته تسهیلات و فاینانسی برای مترو گرفته بودند، در‌حال‌حاضر شناسایی شده‌اند. کارهای این بانک‌ها در گذشته شسته‌و‌رفته نشده بود. حتی بعضی از بدهی‌ها هنوز به قیمت ارزهای قبلی بود و برای اصلاح آن اقدام نشده بود. این تغییرات ارزی باید اعمال می‌شد. بااین‌حال، امروز خوشحالیم که بگوییم تقریبا حساب‌های بانکی ما روشن و به‌روز شده است. برای بدهی‌های ارزی، بالاخره اقدامی کردیم. وجهی را پرداختیم و در‌حال‌حاضر می‌توانیم بگوییم که بدهی چقدر است. در گذشته حدود 20 هزار میلیارد تومان استقراض بانکی انجام شده بود.
استقراض از بانک‌ها برای چه کاری انجام شده بود؟
بیشترش برای مترو بود؛ ولی بعضی از بدهی به بانک‌ها به صورت دلاری بود. در واقع یورویی بود. سال گذشته این بدهی‌ها را نهایی کردیم. شما تا اقدام به پرداخت بدهی نکنید و صرفا بگویید بدهی‌هایتان را تسعیر کنند و به ریال تبدیل کنند، بانک‌ها چنین چیزی را نمی‌پذیرند و می‌گویند بخشی از بدهی را باید بدهید تا ما وارد عمل شویم و بدهی‌ها را به ریال تبدیل کنیم. درحال‌حاضر 20 هزار میلیارد تومان اصل استقراض بانکی شهرداری و 10 هزار میلیارد تومان سود این استقراض است. بدهی به پیمانکاران خرد و درشت حدود شش هزار میلیارد تومان است. به بخش‌های دولتی شامل بیمه، مالیات و امثال اینها هم بدهی داریم. همه این بدهی‌ها به همراه احکام قضائی که متأسفانه مرتب صادر می‌شود و شهرداری موظف به پرداخت جریمه می‌شود نیز وجود دارد. یک‌سری طرح‌های نیمه‌تمام هم داریم. بر اساس آخرین گزارش، در مجموع 69 هزار میلیارد تومان بدهی داریم.
پیش‌بینی می‌کنید این 69 هزار میلیارد تومان بدهی افزایش یابد یا اینکه این عدد نهایی است؟ بدهی دلاری و یورویی چقدر است؟
کار خوب سال گذشته دوستانمان این بود که با پرداخت بخشی از بدهی‌ها، همه بدهی‌ها را ریالی کردند. یک کار خوب دیگر این بود که بالاخره توانستیم طلب‌هایمان را از دولت بگیریم. توانستیم حدود دوهزار‌و 500 میلیارد تومان از بدهی‌هایمان را از طریق اسناد خزانه تهاتر کنیم. بعد توانستیم با بانک ملی، یکی از قدیمی‌ترین بانک‌هایی که در مترو کار کرده بود و بانک تجارت و...، برخی حساب‌ها را تسویه کنیم. با اتفاقاتی که افتاد، دیگر تنش‌های ارزی برای ما مشکلی ایجاد نخواهد کرد. بنابراین در‌حال‌حاضر وضعیت بدهی‌های ما مشخص است، البته ممکن است کسی شکایت کند و اتفاقی بیفتد که روی بدهی‌ها اثر بگذارد؛ اما فعلا می‌توان گفت وضعیت بدهی ما این است. مسئله‌ای که داریم و در برنامه سوم هم آورده‌ایم، این است که بدهی‌ها باید مدیریت شود. وقتی امروز 69 هزار میلیارد تومان بدهی داشته باشید، اگر خوب مدیریت نکنید، بدون یک ریال استقراض رقم این بدهی‌ها افزایش می‌یابد. شهرداری در سال 95، پنج هزار میلیارد تومان استقراض کرده است و در پنج‌ماهه اول 96 که هنوز ما مستقر نشده بودیم، دو‌هزار‌و صد میلیارد تومان استقراض کردند. ما این رویه را متوقف کردیم. در کل دو سالی که در شهرداری حضور داریم، دو هزار میلیارد تومان هم استقراض نکرده‌ایم. به ‌اندازه یک دوره پنج‌ماهه آنها هم استقراض نکرده‌ایم. خوشحالم بگویم هم در مصوبه پارسال و هم در سه‌ماهه امسال، شهرداری فقط 45 درصد از مجوزی را که برای استقراض داده بودیم، استفاده کرده است. این افتخار برای مدیریت کنونی است که کمتر از مجوز استقراض می‌کند؛ اما با این وصف متأسفانه بدهی‌های شهرداری در حال زایش است؛ زیرا بدهی‌های بانکی، پیمانکاران و مسائل دیگری هم هست. بنابراین باید تدبیر شود تا این بدهی‌ها افزایش پیدا نکنند. در برنامه سوم این مسائل لحاظ شده است. به‌تازگی در کمیته اقتصادی دعوت کردیم و آمدند، گفتیم هرچه زودتر دوستان لایحه‌ای بیاورند تا نحوه مدیریت بدهی‌ها را روشن کنیم. باید بدانیم چگونه عمل کنیم که بهمن این بدهی‌ها مشکلی ایجاد نکند. مثل بانک‌ها که در سال‌های اخیر دیگر وام و نقدینگی نمی‌دهند؛ اما نقدینگی‌شان مرتب زایش می‌کند -به خاطر آن سودهای کذایی که می‌آید و انباشته می‌شود- در شهرداری تهران هم چنین اتفاقی می‌تواند رخ دهد. با اینکه سیاست مالی و پولی را عوض کردیم و استقراض نمی‌کنیم، اگر رقبای ما بیایند، ممکن است بگویند بدهی‌های شهرداری بیشتر از ارقام اعلامی است. البته امیدواریم مردم بپذیرند و لطفشان استمرار داشته باشد تا جریان اصلاحات بتواند به کارش ادامه دهد. اگر اعلام شد که بدهی‌های شهرداری بیشتر از ارقام اعلامی است، ناشی از استقراض ما نیست، بلکه این افزایش‌ها ناشی از سودها و پیامدهای طبیعی و بدیهی کار است. بنابراین تلاش داریم کاری کنیم که اولا بدهی افزایش نیابد و ثانیا مهار شود تا بتوانیم حجم بدهی را کاهش دهیم. ما حتی بدهی‌ها را پرداخت هم کرده‌ایم. اگر پرداخت نمی‎کردیم، امروز بدهی‎های شهرداری بالای 70 هزار میلیارد تومان بود. ما سعی کرده‌ایم بدهی را مهار کنیم و به سمت منابع پایدار برویم. به‌جز بدهی‌ها، در سه عرصه دیگر نیز فعال شده‌ایم و به سمت منابع پایدار رفته‌ایم. در منابع پایدار، مسئله واگذاری باغات و ساخت‌و‌سازها به شکل برخی موارد گذشته را نداریم.
توان مالی مردم در شمال و جنوب متفاوت است؛ اما قیمت خدماتی که شهرداری برای خدمات در شمال و جنوب در نظر می‌گیرد تقریبا یکسان است. شما برای متنوع‌سازی این ارقام کاری کرده‌اید؟
ما فعلا دنبال شفاف‌سازی هستم. فعلا وارد این بخش نشده‌ایم که 11 هزار میلیارد تومان را چطور پرداخت کنیم و چه کسی بپردازد. یکی از مسائل این است که آیا می‌شود 11 هزار میلیارد تومان را 10 هزار میلیارد تومان کرد. باید این کار را بکنیم. وقتی دو بار در روز سوار مترو شوید، شهرداری 22 هزار تومان هزینه می‌کند که این قطار راه برود؛ ولی امسال که بلیت گران شده است، دو تا 700 تومان از شما می‌گیرد. دولت، وزارت نفت و افکار عمومی باید بدانند که چقدر یارانه به حمل‌و‌نقل عمومی پرداخت می‌شود. مبالغ مهم است. ما می‌خواهیم دو‌‌‌هزار‌و500 میلیون سفر روزانه را به هفت میلیون سفر برسانیم. در حال پیگیری خرید هزار واگن برای مترو هستیم. تلاش داریم خط شش و هفت را کامل کنیم. داریم خطوط جدید راه می‌اندازیم. مردم باید احساس کنند مترو ارزان و راحت بوده و در دسترس همه هست؛ اما باید میزان هزینه و راه‌های تأمین درآمد آن نیز مشخص شود. سال‌هاست که گفته می‌شود مترو باید سالانه 30 درصد سفرهای روزانه را پوشش دهد، در‌حالی‌که الان 11 درصد سفرها را پوشش می‌دهد. این به خاطر آن است که نگاه‌ها درست نیست و به دنبال این نمی‌روند که بالاخره قیمت تمام‌شده کالا چقدر است و چقدر می‌شود صرفه‌جویی کرد و از چه راهی می‌توان منابع را تأمین کرد. باید این مسئله حل شود. این مسئله روی میز باید حل شود و نباید مدام حل آن را به تأخیر بیندازیم. علت اینکه تاکنون موفق نشده‌ایم، عدم انجام کار کارشناسی دقیق است. ما در حال حساب‌کردن قیمت تمام‌شده رفت‌وروب در تهران هستیم. سرانه تولید زباله برای هر نفر در تهران روزانه هزار‌و 100 گرم است. این عدد زیاد است. چرا باید سرانه تولید ما بالا باشد؟ چرا ما روزی 9 هزار تن زباله از این شهر باید در آرادکوه جمع کنیم که آلودگی و شیرابه‌اش آینده شهر را تهدید کند. ما باید سرانه تولید زباله را کاهش دهیم. ما روزانه 110 تومان برای جمع‌آوری این زباله‌ها پول می‌دهیم. تعیین قیمت تمام‌شده کالا و خدمات در دستور کار کمیته اقتصادی است. ما قیمت‌های کالا و خدمات را به صورت کارشناسی حساب می‌کنیم. در پسماند خوشحالیم که کاهش هزینه دادیم. هزینه رفت‌وروب در سال 97، 20 میلیارد تومان کمتر شده است. سازمان پسماند ما امروز به‌جای 9 هزار تن تولید زباله می‌گوید هشت هزار تن تولید زباله تولید کرده‌‎ایم. کاری ندارم که از اصل کم شده است یا از آمارها؛ امیدوارم به جایی برسیم که بگوییم روزی هفت یا شش هزار تن زباله در تهران تولید می‌شود. به جایی برسیم که بگوییم کوه زباله آرادکوه را به جای یک سال، دو‌ساله ایجاد کرده‌ایم. به جایی برسیم که مثل سوئیس 95 درصد زباله‌ها را بازیافت کنیم. فقط یک کوه نیست که از زباله تولید می‌شود، روزانه 45 هزار تن نخاله از شهر تهران خارج می‌کنیم. می‌دانید این چه پیام خطرناک زیست‌محیطی‌ای دارد؟ در گذشته این‌گونه نبود؛ ساختمان قدیمی می‌شد، آن را تخریب می‌کردند و از مصالحش برای ساختمان جدید استفاده می‌کردند؛ اما امروز بتن و میلگردی که شاید وارداتی هم بوده است، در ساختمان استفاده می‌شود و فکر می‌کنند باید دوباره آن را خراب و پنج طبقه ساختمان را به 50 طبقه تبدیل کنند. باید برای اینها فکر کرد. امیدواریم مرکز مطالعات و کارشناسان کمک کنند تا قیمت تمام‌شده تمام خدمات استخراج شود. امیدواریم شهر تهران به جایی برسد که همه چیزش با مردم منطبق باشد. به نظر می‌آید این مسائل آغاز شده است و امروز فکر می‌کنیم روی ریل قرار گرفته‌ایم.

موضوع بدهی‌های شهرداری از آن موضوعات چالش‌برانگیز مدیریت شهری است. با روی‌کار‌آمدن شورای شهر جدید، این مسئله به یکی از دغدغه‌های اصلی شورای شهر تبدیل شد. ارقام و اعداد متنوعی که برای بدهی شهرداری پایتخت اعلام می‌شد، حکایت از آن داشت که هیچ‌کس نمی‌داند رقم دقیق بدهی‌های شهرداری چقدر است و اساسا چرا باید این همه بدهی بالا آمده باشد. محمود میرلوحی، عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه شورای اسلامی شهر تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار ما اعلام می‌کند شورای شهر در دور جدید در تلاش است رقم بدهی‌ها را مشخص کند. او عدد فعلی بدهی‌های شهرداری را 69 هزار میلیارد تومان اعلام می‌کند؛ اما از زایش بدهی‌های شهرداری به دلیل استقراض بانکی هم سخن می‌گوید. به گفته این مقام مسئول، از آنجا که مدیران وقت شهرداری، بدهی‌های دلاری را که به صورت یورو بوده، پرداخت نکرده بودند، تسعیر بدهی‌ها از سوی بانک انجام نشده و رقم بدهی‌‎های شهرداری تبدیل به ریال نشده بود؛ در نتیجه در تغییر و تحولاتی که برای نرخ ارز رخ داد، بدهی‌های شهرداری هم دچار تحول شد. آن‌طور که او می‌گوید: در دوره جدید تلاش می‌شود برای این مسئله روی میز، راهکاری اندیشیده شود. به همین دلیل مسئولان شهرداری کمتر از رقم‌های مصوب شورای شهر دست به استقراض از بانک‌ها می‌زنند تا با پرداخت کمی از بدهی‌ها از طریق وصول مطالبات شهرداری از دولت و تنوع‌بخشی به روش‌های کسب درآمد، تا حدودی جلوی زایش بیش از حد بدهی‌های شهرداری گرفته شود. مشروح گفت‌وگو با محمود میرلوحی، عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه شورای اسلامی شهر تهران، در ادامه می‌آید.

در دو سال گذشته همواره موضوع بدهی‌های شهرداری مسئله این مجموعه در دوره اصلاح‌طلبان معرفی شده است؛ آیا برآورد جدیدی از این بدهی‌ها در اختیار دارید؟
ما فهرست بدهی‌هایی را که سه شهردار تاکنون یعنی آقایان نجفی، افشانی و حناچی مستندا اعلام کرده‌اند، احصا کرده‌ایم. بدهی‌ها درخور توجه است. به‌تازگی آقای حناچی برای رئیس‌جمهور و وزارت کشور گزارش مستندی دادند. گردآوری اطلاعات بدهی‌های شهرداری متأسفانه به دو دلیل طول کشید و هنوز هم خیلی دقیق نیست. بر اساس آخرین گزارشی که به من دادند، دوستان می‌گویند شهرداری 69 هزار میلیارد تومان بدهی دارد؛ ولی هنوز هم دقیق نیست. دلیلش این است که با کمال تأسف، انضباط مالی آن‌طور که اقتضا می‌کرده، نبوده است. 10 تا 15 روز پیش، گزارش تفریغ و تلفیق بودجه را تصویب کردیم. این نشان می‌دهد روال در گذشته مناسب نبوده است. وقتی گزارش‌های حسابرسی سال 93 همچنان در حال استخراج است، یعنی متأسفانه در زمان خودش این دقت و رعایت قانون وجود نداشته است. من از قبل چون شنیده بودم شهرداری بدهکار و مسائلی از این دست زیاد است، در برنامه خود قول دادم از آغاز حضور در شورا، اقدامات اصلاحی را پیگیری کنم. با حضور در شورا، بر این مسئله تأکید کردیم که باید انضباط مالی وجود داشته باشد و حساب و کتاب و همچنین تراز مالی شهرداری باید مشخص شود. خوشحالم که بگویم در‌حال‌حاضر حدودا کار ما روشن است. شاید اگر شما به مفاد جلسه 267 یا 367 شورا مراجعه کنید، متوجه بی‌نظمی‌ها بشوید. در این جلسه، معاون اقتصادی وقت شهرداری می‌گوید ما اصلا بدهی نداریم و چه کسی گفته است که ما بدهکاریم. بعضی از اعضای شورا هم می‌گویند شما بدهکارید. بحث زیادی درمی‌گیرد و کشمکش در جلسه رخ می‌دهد. مذاکرات این جلسه موجود است. این نشان می‌دهد که قواعد رعایت نشده است. قانون تصریح دارد که شهرداری مرتب باید گزارش درآمد و هزینه را به مردم بدهد. وقتی این کار نمی‌شده، یعنی قانون رعایت نشده است. در زمانی که ما انتخاب شده بودیم، در مرداد 96، معاون اقتصادی وقت در صحن شورا اعلام می‌کند چه کسی گفته است که ما بدهی داریم. همان‌جا یکی از اعضای شورا اعلام می‌کند که شما 60 هزار میلیارد تومان بدهی دارید. در آن جلسه آقای حافظی و بعضی از دوستان می‌گویند که شهرداری وقت بدهی دارد. معاون اقتصادی هم مطرح می‌کند که بیایید و ثابت کنید؛ ولی ما از روز اول به این مسئله توجه کردیم. در گزارش تغییر و تحول، آقای نجفی اعلام کرد 52 هزار میلیارد تومان بدهی در شهرداری وجود دارد. این گفته تبدیل به سند شد. پیگیری کردیم. زمان آقای افشانی، آقای نگین‌تاجی تذکر دادند و سؤالی که من داشتم، منجر به این شد که اعلام کنند 56 هزار میلیارد تومان بدهی وجود دارد. اینها کم‌کم شناسایی و معلوم شد. به نظر می‌آید که کارهای خوبی انجام شده است و دوستان زحمت کشیده‌اند. بانک‌هایی که از گذشته تسهیلات و فاینانسی برای مترو گرفته بودند، در‌حال‌حاضر شناسایی شده‌اند. کارهای این بانک‌ها در گذشته شسته‌و‌رفته نشده بود. حتی بعضی از بدهی‌ها هنوز به قیمت ارزهای قبلی بود و برای اصلاح آن اقدام نشده بود. این تغییرات ارزی باید اعمال می‌شد. بااین‌حال، امروز خوشحالیم که بگوییم تقریبا حساب‌های بانکی ما روشن و به‌روز شده است. برای بدهی‌های ارزی، بالاخره اقدامی کردیم. وجهی را پرداختیم و در‌حال‌حاضر می‌توانیم بگوییم که بدهی چقدر است. در گذشته حدود 20 هزار میلیارد تومان استقراض بانکی انجام شده بود.
استقراض از بانک‌ها برای چه کاری انجام شده بود؟
بیشترش برای مترو بود؛ ولی بعضی از بدهی به بانک‌ها به صورت دلاری بود. در واقع یورویی بود. سال گذشته این بدهی‌ها را نهایی کردیم. شما تا اقدام به پرداخت بدهی نکنید و صرفا بگویید بدهی‌هایتان را تسعیر کنند و به ریال تبدیل کنند، بانک‌ها چنین چیزی را نمی‌پذیرند و می‌گویند بخشی از بدهی را باید بدهید تا ما وارد عمل شویم و بدهی‌ها را به ریال تبدیل کنیم. درحال‌حاضر 20 هزار میلیارد تومان اصل استقراض بانکی شهرداری و 10 هزار میلیارد تومان سود این استقراض است. بدهی به پیمانکاران خرد و درشت حدود شش هزار میلیارد تومان است. به بخش‌های دولتی شامل بیمه، مالیات و امثال اینها هم بدهی داریم. همه این بدهی‌ها به همراه احکام قضائی که متأسفانه مرتب صادر می‌شود و شهرداری موظف به پرداخت جریمه می‌شود نیز وجود دارد. یک‌سری طرح‌های نیمه‌تمام هم داریم. بر اساس آخرین گزارش، در مجموع 69 هزار میلیارد تومان بدهی داریم.
پیش‌بینی می‌کنید این 69 هزار میلیارد تومان بدهی افزایش یابد یا اینکه این عدد نهایی است؟ بدهی دلاری و یورویی چقدر است؟
کار خوب سال گذشته دوستانمان این بود که با پرداخت بخشی از بدهی‌ها، همه بدهی‌ها را ریالی کردند. یک کار خوب دیگر این بود که بالاخره توانستیم طلب‌هایمان را از دولت بگیریم. توانستیم حدود دوهزار‌و 500 میلیارد تومان از بدهی‌هایمان را از طریق اسناد خزانه تهاتر کنیم. بعد توانستیم با بانک ملی، یکی از قدیمی‌ترین بانک‌هایی که در مترو کار کرده بود و بانک تجارت و...، برخی حساب‌ها را تسویه کنیم. با اتفاقاتی که افتاد، دیگر تنش‌های ارزی برای ما مشکلی ایجاد نخواهد کرد. بنابراین در‌حال‌حاضر وضعیت بدهی‌های ما مشخص است، البته ممکن است کسی شکایت کند و اتفاقی بیفتد که روی بدهی‌ها اثر بگذارد؛ اما فعلا می‌توان گفت وضعیت بدهی ما این است. مسئله‌ای که داریم و در برنامه سوم هم آورده‌ایم، این است که بدهی‌ها باید مدیریت شود. وقتی امروز 69 هزار میلیارد تومان بدهی داشته باشید، اگر خوب مدیریت نکنید، بدون یک ریال استقراض رقم این بدهی‌ها افزایش می‌یابد. شهرداری در سال 95، پنج هزار میلیارد تومان استقراض کرده است و در پنج‌ماهه اول 96 که هنوز ما مستقر نشده بودیم، دو‌هزار‌و صد میلیارد تومان استقراض کردند. ما این رویه را متوقف کردیم. در کل دو سالی که در شهرداری حضور داریم، دو هزار میلیارد تومان هم استقراض نکرده‌ایم. به ‌اندازه یک دوره پنج‌ماهه آنها هم استقراض نکرده‌ایم. خوشحالم بگویم هم در مصوبه پارسال و هم در سه‌ماهه امسال، شهرداری فقط 45 درصد از مجوزی را که برای استقراض داده بودیم، استفاده کرده است. این افتخار برای مدیریت کنونی است که کمتر از مجوز استقراض می‌کند؛ اما با این وصف متأسفانه بدهی‌های شهرداری در حال زایش است؛ زیرا بدهی‌های بانکی، پیمانکاران و مسائل دیگری هم هست. بنابراین باید تدبیر شود تا این بدهی‌ها افزایش پیدا نکنند. در برنامه سوم این مسائل لحاظ شده است. به‌تازگی در کمیته اقتصادی دعوت کردیم و آمدند، گفتیم هرچه زودتر دوستان لایحه‌ای بیاورند تا نحوه مدیریت بدهی‌ها را روشن کنیم. باید بدانیم چگونه عمل کنیم که بهمن این بدهی‌ها مشکلی ایجاد نکند. مثل بانک‌ها که در سال‌های اخیر دیگر وام و نقدینگی نمی‌دهند؛ اما نقدینگی‌شان مرتب زایش می‌کند -به خاطر آن سودهای کذایی که می‌آید و انباشته می‌شود- در شهرداری تهران هم چنین اتفاقی می‌تواند رخ دهد. با اینکه سیاست مالی و پولی را عوض کردیم و استقراض نمی‌کنیم، اگر رقبای ما بیایند، ممکن است بگویند بدهی‌های شهرداری بیشتر از ارقام اعلامی است. البته امیدواریم مردم بپذیرند و لطفشان استمرار داشته باشد تا جریان اصلاحات بتواند به کارش ادامه دهد. اگر اعلام شد که بدهی‌های شهرداری بیشتر از ارقام اعلامی است، ناشی از استقراض ما نیست، بلکه این افزایش‌ها ناشی از سودها و پیامدهای طبیعی و بدیهی کار است. بنابراین تلاش داریم کاری کنیم که اولا بدهی افزایش نیابد و ثانیا مهار شود تا بتوانیم حجم بدهی را کاهش دهیم. ما حتی بدهی‌ها را پرداخت هم کرده‌ایم. اگر پرداخت نمی‎کردیم، امروز بدهی‎های شهرداری بالای 70 هزار میلیارد تومان بود. ما سعی کرده‌ایم بدهی را مهار کنیم و به سمت منابع پایدار برویم. به‌جز بدهی‌ها، در سه عرصه دیگر نیز فعال شده‌ایم و به سمت منابع پایدار رفته‌ایم. در منابع پایدار، مسئله واگذاری باغات و ساخت‌و‌سازها به شکل برخی موارد گذشته را نداریم.
توان مالی مردم در شمال و جنوب متفاوت است؛ اما قیمت خدماتی که شهرداری برای خدمات در شمال و جنوب در نظر می‌گیرد تقریبا یکسان است. شما برای متنوع‌سازی این ارقام کاری کرده‌اید؟
ما فعلا دنبال شفاف‌سازی هستم. فعلا وارد این بخش نشده‌ایم که 11 هزار میلیارد تومان را چطور پرداخت کنیم و چه کسی بپردازد. یکی از مسائل این است که آیا می‌شود 11 هزار میلیارد تومان را 10 هزار میلیارد تومان کرد. باید این کار را بکنیم. وقتی دو بار در روز سوار مترو شوید، شهرداری 22 هزار تومان هزینه می‌کند که این قطار راه برود؛ ولی امسال که بلیت گران شده است، دو تا 700 تومان از شما می‌گیرد. دولت، وزارت نفت و افکار عمومی باید بدانند که چقدر یارانه به حمل‌و‌نقل عمومی پرداخت می‌شود. مبالغ مهم است. ما می‌خواهیم دو‌‌‌هزار‌و500 میلیون سفر روزانه را به هفت میلیون سفر برسانیم. در حال پیگیری خرید هزار واگن برای مترو هستیم. تلاش داریم خط شش و هفت را کامل کنیم. داریم خطوط جدید راه می‌اندازیم. مردم باید احساس کنند مترو ارزان و راحت بوده و در دسترس همه هست؛ اما باید میزان هزینه و راه‌های تأمین درآمد آن نیز مشخص شود. سال‌هاست که گفته می‌شود مترو باید سالانه 30 درصد سفرهای روزانه را پوشش دهد، در‌حالی‌که الان 11 درصد سفرها را پوشش می‌دهد. این به خاطر آن است که نگاه‌ها درست نیست و به دنبال این نمی‌روند که بالاخره قیمت تمام‌شده کالا چقدر است و چقدر می‌شود صرفه‌جویی کرد و از چه راهی می‌توان منابع را تأمین کرد. باید این مسئله حل شود. این مسئله روی میز باید حل شود و نباید مدام حل آن را به تأخیر بیندازیم. علت اینکه تاکنون موفق نشده‌ایم، عدم انجام کار کارشناسی دقیق است. ما در حال حساب‌کردن قیمت تمام‌شده رفت‌وروب در تهران هستیم. سرانه تولید زباله برای هر نفر در تهران روزانه هزار‌و 100 گرم است. این عدد زیاد است. چرا باید سرانه تولید ما بالا باشد؟ چرا ما روزی 9 هزار تن زباله از این شهر باید در آرادکوه جمع کنیم که آلودگی و شیرابه‌اش آینده شهر را تهدید کند. ما باید سرانه تولید زباله را کاهش دهیم. ما روزانه 110 تومان برای جمع‌آوری این زباله‌ها پول می‌دهیم. تعیین قیمت تمام‌شده کالا و خدمات در دستور کار کمیته اقتصادی است. ما قیمت‌های کالا و خدمات را به صورت کارشناسی حساب می‌کنیم. در پسماند خوشحالیم که کاهش هزینه دادیم. هزینه رفت‌وروب در سال 97، 20 میلیارد تومان کمتر شده است. سازمان پسماند ما امروز به‌جای 9 هزار تن تولید زباله می‌گوید هشت هزار تن تولید زباله تولید کرده‌‎ایم. کاری ندارم که از اصل کم شده است یا از آمارها؛ امیدوارم به جایی برسیم که بگوییم روزی هفت یا شش هزار تن زباله در تهران تولید می‌شود. به جایی برسیم که بگوییم کوه زباله آرادکوه را به جای یک سال، دو‌ساله ایجاد کرده‌ایم. به جایی برسیم که مثل سوئیس 95 درصد زباله‌ها را بازیافت کنیم. فقط یک کوه نیست که از زباله تولید می‌شود، روزانه 45 هزار تن نخاله از شهر تهران خارج می‌کنیم. می‌دانید این چه پیام خطرناک زیست‌محیطی‌ای دارد؟ در گذشته این‌گونه نبود؛ ساختمان قدیمی می‌شد، آن را تخریب می‌کردند و از مصالحش برای ساختمان جدید استفاده می‌کردند؛ اما امروز بتن و میلگردی که شاید وارداتی هم بوده است، در ساختمان استفاده می‌شود و فکر می‌کنند باید دوباره آن را خراب و پنج طبقه ساختمان را به 50 طبقه تبدیل کنند. باید برای اینها فکر کرد. امیدواریم مرکز مطالعات و کارشناسان کمک کنند تا قیمت تمام‌شده تمام خدمات استخراج شود. امیدواریم شهر تهران به جایی برسد که همه چیزش با مردم منطبق باشد. به نظر می‌آید این مسائل آغاز شده است و امروز فکر می‌کنیم روی ریل قرار گرفته‌ایم.