توان بالا و ظرفیت شرکت‌های تولید دارو را مغتنم بشماریم
«من در درجه اول متولی سلامت مردم هستم اما در عین حال معتقدم اگر حمایت از تولید در مسیر صحیح قرار بگیرد، هم سلامت مردم به مدد داروهای تولید داخل به نحو مطلوبی تأمین می‌شود و هم صاحب صنعتی خواهیم بود که ما را در مسیر توسعه همراهی و در جامعه ایجاد ارزش‌افزوده می‌کند». این نکته مهمی است که سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت در گفت‌وگو با ما بر سیاست‌های سلامت‌محور حوزه مأموریت خود تأکید و اظهار می‌کند. وی با وجود اشتغالات خود به سؤالات ما به‌عنوان رسانه‌ای که ویژه‌نامه‌ای را در حوزه سلامت و صنعت دارو در برنامه انتشار دارد، این‌گونه پاسخ داد:
آقای دکتر شما تاکنون چند بار تأکید کرده‌اید که سهم دارو از نظام سلامت و تولید ناخالص داخلی بالاست. دلیل این سهم بالا چیست؛ گران‌بودن دارو، مصرف سرانه بالا و غیرمنطقی دارو یا گران‌تمام‌شدن درمان بیماری‌های غیرواگیردار؟
در سال‌های اخیر سهم دارو از تولید ناخالص داخلی کشور با 0.3 درصد افزایش به حدود ۱٫۲ درصد رسیده است در حالی که در پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا سهم دارو از تولید ناخالص داخلی حدود 0.6 تا 0.7 درصد است. دلیل اینکه دارو در سبد سلامت سنگین‌ترین سهم را از آن خود کرده نیز وزن بالای داروهای وارداتی نسبت به تولید
داخل است.
ما معتقدیم که می‌توان با حمایت از تولید داخل این سهم را کاهش داد. درواقع می‌توان سازوکاری را اتخاذ کرد که دارو با یک‌دهم قیمت در داخل کشور تولید شود. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که از ظرفیت‌های بالایی در تولید ملی برخوردار است و باید این ظرفیت‌ها به کار گرفته شوند.
شما خود را متولی حمایت از صنعت می‌دانید یا متولی حفاظت و حمایت از سلامت مردم و دسترسی آنها به داروهای باکیفیت و با قیمت مناسب؟
من در درجه اول متولی سلامت مردم هستم ولی در عین حال معتقدم اگر حمایت از تولید در مسیر صحیح قرار بگیرد، هم سلامت مردم به مدد داروهای تولید داخل به نحو مطلوبی تأمین می‌شود و هم صاحب صنعتی خواهیم بود که ما را در مسیر توسعه همراهی و در جامعه ایجاد ارزش‌افزوده می‌کند.
آیا برای رسیدن به هدف کاهش سهم دارو از منابع نظام سلامت، هر تولیدی اجازه ورود به بازار خواهد داشت؟
گرچه ما همواره بر حمایت از تولیدات داخلی تأکید داشته‌ایم، هزینه حمایت از تولید داخل را نباید مردم بپردازند. به هرحال تولیدکنندگان داخلی هم باید بتوانند ضوابط و استانداردهای ما را پاس کنند تا بتوانند وارد بازار شوند. درواقع ما به داروی بی‌کیفیت اجازه ورود به بازار را نخواهیم داد. همان‌طور که تلاش می‌کنیم رانت در واردات نداشته باشیم، اجازه نمی‌دهیم رانت در تولید نیز شکل بگیرد.
نباید در کشور داروی بی‌کیفیت داخلی یا خارجی در داروخانه‌ها توزیع شود و اگر داروی بی‌کیفیتی در کشور وجود داشته باشد، شرکت تأمین‌کننده آن را از چرخه حذف می‌کنیم. علاوه بر این تولیدکنندگان باید تلاش کنند خود را تا حد استانداردهای جهانی ارتقا دهند تا قدرت صادرات داروها را داشته باشند و خود را به بازارهای دیگر برسانند.
این حمایتی که می‌گویید باید از چه جنسی باشد؟ در واقع در حال حاضر وزارت بهداشت به جز ایجاد محدودیت‌های وارداتی، چه حمایت‌های دیگری از صنعت داشته است؟
ما معتقدیم دولت نباید مانع توسعه بخش خصوصی شود و راه را بر آن ببندد. این کار هم در سایه ایجاد شفافیت و جلوگیری از بی‌عدالتی و حذف رانت‌خواری امکان‌پذیر است. بنابراین تلاش می‌کنیم با افزایش شفافیت و حذف روندهای اداری غیرضرور، استفاده از ظرفیت هزارو 200 شرکت دانش‌بنیان که در حوزه دارو فعال شده‌اند و تقویت آنها قدم‌های مثبتی در راستای توسعه صنعت تولید دارو برداریم.
همچنین کمک به واحدهای تحقیق و توسعه شرکت‌های داروسازی داخلی با استفاده از انتقال دانش فنی و اعمال این هزینه‌ها در قیمت‌گذاری دارو، تشویق و ترغیب تولید‌کننده‌های داخلی را در دستور کار خود قرار دهیم تا میزان سرمایه‌گذاری در حوزه تولید دارو افزایش پیدا کند. البته باید راه‌هایی را برای صادرات صنایع باز و این مسیر را برای آنها تسهیل کنیم تا بتوانند هزینه‌های سربار خود را کاهش داده و همچنین توسعه پیدا کنند.
ما امیدواریم با سیاست‌هایی که در پیش گرفته‌ایم این سه درصد داروی وارداتی در دو سال آینده به یک درصد کاسته شود. البته تقریبا در همه کشورهای جهان هم شاهدیم که صددرصد نیازهای دارویی‌شان را خودشان تأمین نمی‌کنند چراکه این کار مقرون‌به‌صرفه نیست. نمی‌توانیم برای یک بچ داروی تولید داخل که فقط مصرف داخلی را در طول سال پاسخ می‌دهد، یک خط جدید با ظرفیت محدود و هزینه سنگین راه‌اندازی کنیم؛ مگر اینکه امکان صادرات به مناطق دیگر جهان را پیدا کنیم.
باز هم تأکید می‌کنم ما باید توان بالای نیروی انسانی و ظرفیت شرکت‌های تولیدی و همچنین دانش‌بنیان فعال در حوزه دارو را در کشور مغتنم بشماریم تا بستر توسعه و رونق تولید دارو مهیا شود.
با توجه به اینکه شما در دهه‌های گذشته معاونت بهداشتی وزارت بهداشت را هم برعهده داشته‌اید و همواره از ضرورت توجه به سیاست‌گذاری برای بخش بهداشت گفته‌اید، در دوره وزارت خود برای توسعه این حوزه و ارتقای سلامت افراد جامعه چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
ما بزرگ‌ترین اقدامات خود را در حوزه بهداشت انجام داده‌ایم. استقرار پرونده الکترونیک سلامت، یکی از اقدامات مهمی بود که پس از دهه‌ها انجام شد. علاوه بر آن طرح مدارس بدون پوسیدگی دندان در حال اجراست تا دندان‌های دانش‌آموزان عاری از پوسیدگی شود. درواقع ما با دراختیارداشتن سه‌هزارو 200 دندان‌پزشک در شبکه‌های بهداشت و درمان و سه‌هزارو ۶۰۰ یونیت دندان‌پزشکی در کشور صاحب ظرفیتی هستیم که باید از آن بهره ببریم. ان‌شاءالله در سال ۹۸ حدود یک‌میلیون‌و ۲۰۰ هزار دانش‌آموز پایه ششم ابتدایی را عاری از پوسیدگی دندان کنیم. همچنین با استفاده از این ظرفیت سایر گروه‌های آسیب‌پذیر را نیز تحت پوشش خدمات دندان‌پزشکی قرار خواهیم داد.
کنترل فشار خون یکی از اقدامات بسیار اساسی ما در حوزه ارتقای سلامت جامعه بود که نتایج بسیار درخشانی در پی داشت و به لطف خدا و با مشارکت عظیم بین‌بخشی و همکاران حوزه سلامت و به ویژه همراهی و اعتماد مردم ۳۰میلیون‌و ۶۰۰ هزار نفر در طرح بسیج ملی کنترل فشار خون تحت پوشش قرار گرفتند که در مقایسه با جمعیت هدف تعیینی بسیار قابل توجه و تحسین‌برانگیز بود.
علاوه بر این برای بیماری‌های سالک و بروسلوز که دو بیماری‌ای هستند که نسبتا مشکلات زیادی ایجاد می‌کنند، طرحی ملی تدوین شده است که از مهر ماه کلید خواهد خورد. همچنین برای مدیریت و کنترل بیماری دیابت و سایر بیماری‌های غیرواگیردار و همچنین تغییر سبک زندگی افراد جامعه برنامه‌هایی داریم. 400 خانه بهداشت عشایری برای عشایر کوچ‌رو طراحی کرده‌ایم که بیش از 30 خانه تاکنون مستقر شده‌اند و بقیه آنها هم به مرور مستقر خواهند شد.
از همه مهم‌تر تدابیری اندیشیده‌ایم که در نیمه دوم امسال هر خانه به عنوان یک پایگاه سلامت خواهد بود تا بتوانیم بهداشت و پیشگیری از بیماری‌ها را نهادینه و خانواده‌محور کنیم.
«من در درجه اول متولی سلامت مردم هستم اما در عین حال معتقدم اگر حمایت از تولید در مسیر صحیح قرار بگیرد، هم سلامت مردم به مدد داروهای تولید داخل به نحو مطلوبی تأمین می‌شود و هم صاحب صنعتی خواهیم بود که ما را در مسیر توسعه همراهی و در جامعه ایجاد ارزش‌افزوده می‌کند». این نکته مهمی است که سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت در گفت‌وگو با ما بر سیاست‌های سلامت‌محور حوزه مأموریت خود تأکید و اظهار می‌کند. وی با وجود اشتغالات خود به سؤالات ما به‌عنوان رسانه‌ای که ویژه‌نامه‌ای را در حوزه سلامت و صنعت دارو در برنامه انتشار دارد، این‌گونه پاسخ داد:
آقای دکتر شما تاکنون چند بار تأکید کرده‌اید که سهم دارو از نظام سلامت و تولید ناخالص داخلی بالاست. دلیل این سهم بالا چیست؛ گران‌بودن دارو، مصرف سرانه بالا و غیرمنطقی دارو یا گران‌تمام‌شدن درمان بیماری‌های غیرواگیردار؟
در سال‌های اخیر سهم دارو از تولید ناخالص داخلی کشور با 0.3 درصد افزایش به حدود ۱٫۲ درصد رسیده است در حالی که در پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا سهم دارو از تولید ناخالص داخلی حدود 0.6 تا 0.7 درصد است. دلیل اینکه دارو در سبد سلامت سنگین‌ترین سهم را از آن خود کرده نیز وزن بالای داروهای وارداتی نسبت به تولید
داخل است.
ما معتقدیم که می‌توان با حمایت از تولید داخل این سهم را کاهش داد. درواقع می‌توان سازوکاری را اتخاذ کرد که دارو با یک‌دهم قیمت در داخل کشور تولید شود. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که از ظرفیت‌های بالایی در تولید ملی برخوردار است و باید این ظرفیت‌ها به کار گرفته شوند.
شما خود را متولی حمایت از صنعت می‌دانید یا متولی حفاظت و حمایت از سلامت مردم و دسترسی آنها به داروهای باکیفیت و با قیمت مناسب؟
من در درجه اول متولی سلامت مردم هستم ولی در عین حال معتقدم اگر حمایت از تولید در مسیر صحیح قرار بگیرد، هم سلامت مردم به مدد داروهای تولید داخل به نحو مطلوبی تأمین می‌شود و هم صاحب صنعتی خواهیم بود که ما را در مسیر توسعه همراهی و در جامعه ایجاد ارزش‌افزوده می‌کند.
آیا برای رسیدن به هدف کاهش سهم دارو از منابع نظام سلامت، هر تولیدی اجازه ورود به بازار خواهد داشت؟
گرچه ما همواره بر حمایت از تولیدات داخلی تأکید داشته‌ایم، هزینه حمایت از تولید داخل را نباید مردم بپردازند. به هرحال تولیدکنندگان داخلی هم باید بتوانند ضوابط و استانداردهای ما را پاس کنند تا بتوانند وارد بازار شوند. درواقع ما به داروی بی‌کیفیت اجازه ورود به بازار را نخواهیم داد. همان‌طور که تلاش می‌کنیم رانت در واردات نداشته باشیم، اجازه نمی‌دهیم رانت در تولید نیز شکل بگیرد.
نباید در کشور داروی بی‌کیفیت داخلی یا خارجی در داروخانه‌ها توزیع شود و اگر داروی بی‌کیفیتی در کشور وجود داشته باشد، شرکت تأمین‌کننده آن را از چرخه حذف می‌کنیم. علاوه بر این تولیدکنندگان باید تلاش کنند خود را تا حد استانداردهای جهانی ارتقا دهند تا قدرت صادرات داروها را داشته باشند و خود را به بازارهای دیگر برسانند.
این حمایتی که می‌گویید باید از چه جنسی باشد؟ در واقع در حال حاضر وزارت بهداشت به جز ایجاد محدودیت‌های وارداتی، چه حمایت‌های دیگری از صنعت داشته است؟
ما معتقدیم دولت نباید مانع توسعه بخش خصوصی شود و راه را بر آن ببندد. این کار هم در سایه ایجاد شفافیت و جلوگیری از بی‌عدالتی و حذف رانت‌خواری امکان‌پذیر است. بنابراین تلاش می‌کنیم با افزایش شفافیت و حذف روندهای اداری غیرضرور، استفاده از ظرفیت هزارو 200 شرکت دانش‌بنیان که در حوزه دارو فعال شده‌اند و تقویت آنها قدم‌های مثبتی در راستای توسعه صنعت تولید دارو برداریم.
همچنین کمک به واحدهای تحقیق و توسعه شرکت‌های داروسازی داخلی با استفاده از انتقال دانش فنی و اعمال این هزینه‌ها در قیمت‌گذاری دارو، تشویق و ترغیب تولید‌کننده‌های داخلی را در دستور کار خود قرار دهیم تا میزان سرمایه‌گذاری در حوزه تولید دارو افزایش پیدا کند. البته باید راه‌هایی را برای صادرات صنایع باز و این مسیر را برای آنها تسهیل کنیم تا بتوانند هزینه‌های سربار خود را کاهش داده و همچنین توسعه پیدا کنند.
ما امیدواریم با سیاست‌هایی که در پیش گرفته‌ایم این سه درصد داروی وارداتی در دو سال آینده به یک درصد کاسته شود. البته تقریبا در همه کشورهای جهان هم شاهدیم که صددرصد نیازهای دارویی‌شان را خودشان تأمین نمی‌کنند چراکه این کار مقرون‌به‌صرفه نیست. نمی‌توانیم برای یک بچ داروی تولید داخل که فقط مصرف داخلی را در طول سال پاسخ می‌دهد، یک خط جدید با ظرفیت محدود و هزینه سنگین راه‌اندازی کنیم؛ مگر اینکه امکان صادرات به مناطق دیگر جهان را پیدا کنیم.
باز هم تأکید می‌کنم ما باید توان بالای نیروی انسانی و ظرفیت شرکت‌های تولیدی و همچنین دانش‌بنیان فعال در حوزه دارو را در کشور مغتنم بشماریم تا بستر توسعه و رونق تولید دارو مهیا شود.
با توجه به اینکه شما در دهه‌های گذشته معاونت بهداشتی وزارت بهداشت را هم برعهده داشته‌اید و همواره از ضرورت توجه به سیاست‌گذاری برای بخش بهداشت گفته‌اید، در دوره وزارت خود برای توسعه این حوزه و ارتقای سلامت افراد جامعه چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
ما بزرگ‌ترین اقدامات خود را در حوزه بهداشت انجام داده‌ایم. استقرار پرونده الکترونیک سلامت، یکی از اقدامات مهمی بود که پس از دهه‌ها انجام شد. علاوه بر آن طرح مدارس بدون پوسیدگی دندان در حال اجراست تا دندان‌های دانش‌آموزان عاری از پوسیدگی شود. درواقع ما با دراختیارداشتن سه‌هزارو 200 دندان‌پزشک در شبکه‌های بهداشت و درمان و سه‌هزارو ۶۰۰ یونیت دندان‌پزشکی در کشور صاحب ظرفیتی هستیم که باید از آن بهره ببریم. ان‌شاءالله در سال ۹۸ حدود یک‌میلیون‌و ۲۰۰ هزار دانش‌آموز پایه ششم ابتدایی را عاری از پوسیدگی دندان کنیم. همچنین با استفاده از این ظرفیت سایر گروه‌های آسیب‌پذیر را نیز تحت پوشش خدمات دندان‌پزشکی قرار خواهیم داد.
کنترل فشار خون یکی از اقدامات بسیار اساسی ما در حوزه ارتقای سلامت جامعه بود که نتایج بسیار درخشانی در پی داشت و به لطف خدا و با مشارکت عظیم بین‌بخشی و همکاران حوزه سلامت و به ویژه همراهی و اعتماد مردم ۳۰میلیون‌و ۶۰۰ هزار نفر در طرح بسیج ملی کنترل فشار خون تحت پوشش قرار گرفتند که در مقایسه با جمعیت هدف تعیینی بسیار قابل توجه و تحسین‌برانگیز بود.
علاوه بر این برای بیماری‌های سالک و بروسلوز که دو بیماری‌ای هستند که نسبتا مشکلات زیادی ایجاد می‌کنند، طرحی ملی تدوین شده است که از مهر ماه کلید خواهد خورد. همچنین برای مدیریت و کنترل بیماری دیابت و سایر بیماری‌های غیرواگیردار و همچنین تغییر سبک زندگی افراد جامعه برنامه‌هایی داریم. 400 خانه بهداشت عشایری برای عشایر کوچ‌رو طراحی کرده‌ایم که بیش از 30 خانه تاکنون مستقر شده‌اند و بقیه آنها هم به مرور مستقر خواهند شد.
از همه مهم‌تر تدابیری اندیشیده‌ایم که در نیمه دوم امسال هر خانه به عنوان یک پایگاه سلامت خواهد بود تا بتوانیم بهداشت و پیشگیری از بیماری‌ها را نهادینه و خانواده‌محور کنیم.