گفت‌وگو با مرتضی میرمنتظمی به مناسبت اجرای مالی سویینی
در پی مشق‌های تازه‌ام
عسل عباسیان: مرتضی میرمنتظمی چندی پیش بازاجرائی از نمایش «مالی سویینی» را با بازی امیر آقایی، الهام کردا و صابر ابر در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه برد. او هدف از این بازاجرا را مشق تازه بیان می‌کند و لابه‌لای حرف‌هایش بر این مهم تأکید دارد؛ تا آنجا که نام گروه تئاتری‌اش را هم گروه تئاتر مشق گذاشته و می‌گوید مدام در پی مشق‌های تازه است. با او به‌مناسبت بازاجرای مالی‌سویینی گفت‌وگو کردیم.
ویژگی متن مالی سویینی چه بود که آن را برای اجرا برگزیدید؟
سال ۹۴ که برای اولین‌بار این متن را برای اجرا انتخاب کردم، به نظرم رسید که مالی سویینی یکی از متن‌های مهم و یکی از بهترین مونولوگ‌های جهان است و برای من خیلی جذاب بود کارکردنش. یکی از دلایل انتخابم سختی متن برای اجرا بود. اینکه باید مشق تازه‌ای یاد می‌گرفتم برای این اجرا برایم بسیار جذاب بود. علاوه‌براینها این متن لایه‌های بسیار زیادی دارد که برای من مورد توجه بود، درباره تنهایی آدم‌ها حرف دارد، درباره هویتشان، درباره اضمحلال جهان، درباره مهاجرت، استعمار و... . همه اینها این متن را مورد توجه می‌کند. لایه‌های گوناگون این متن می‌تواند بالاخره مخاطب را درگیر کند. قدرت و زیبایی کلامش هم خیلی جذاب بود. دنیای بینابینی‌ای که نشان می‌دهد هم مورد توجه من است.
نسبت مالی سویینی با سایر آثاری که روی صحنه آورده‌اید چیست؟
مشقی که در این کار کردم، مشق سکوت و سکون بود؛ چیزی که در کارهای دیگرم نداشتم. در این اجرا همین مشق ایستا و حرکت‌نداشتن برایم چالش بود.
لزوم بازاجرای این اثر چه بود؟
خیلی موافق بازاجرا نیستم، ولی وقتی ایده بازاجرای این اثر مطرح شد، به دلیل استقبالی که از اجرای آن در سالن ایرانشهر شده بود و خیلی‌ها نتوانسته بودند ببینند، اول نپذیرفتم، چون گفتند در یک سالن بلک‌باکس خصوصی اجرا کنیم و خیلی برایم جذاب نبود، چون هیچ مشقی برایم اتفاق نمی‌افتاد، ولی بعد که گفتند در سالن اصلی تئاتر شهر اجرا کنیم، پذیرفتم، چون فکر کردم حالا می‌توان مشق تازه‌ای کرد. با قواعد این سالن حالا باید سکون و سکوت خودمان را جایگزین کنیم. درواقع چون مشق تازه‌ای بود، پذیرفتم بازاجرا کنیم. جذابیت مالی‌اش نمی‌توانست مرا قانع کند. یک نکته خیلی مهم دیگری هم دارد که چرا من این اجرا را انتخاب کردم برای بازاجرا؛ به دلیل هم‌خوانی‌ای که با شرایط روز دارد. به حال خودم هم مربوط است البته. من هم عضوی از جامعه‌ام و حالم، حال جامعه است.
در اجرای جدید تغییراتی در طراحی صحنه و لباس داشتید. این‌بار مالی سویینی را طوری دیگر دیدید؟
تغییراتی که این‌بار در همه‌چیز بود به‌خاطر تغییر سالن بود. به همین دلیل گفتم که این‌بار مشق تازه‌ای کردم.
چرا در بازاجرای این اثر امیر آقایی جایگزین عباس جمالی شد؟
عباس جمالی نتوانست بیاید و من گزینه‌های مختلفی را نوشتم و گزینه اول یا دومم امیر آقایی بود که خوشبختانه پذیرفت و بعد از 15 سال روی صحنه آمد. برای او هم چالشی بود روی‌صحنه‌آمدن بعد از این‌همه سال. وقتی یک کاری دیالوگ و حرکت دارد، دست بازیگر باز است، ولی وقتی در یک کار بازیگر قرار است فقط مونولوگ بگوید و هیچ کاری نکند، دائم به در بسته می‌خورد.
من واقعا تلاش می‌کنم در همه کارهایم کار جدیدی را نسبت به خودم مشق کنم؛ مثلا کار بعدی من «کلفت‌ها»ست و قطعا تماشاچی کاری خواهد دید که قبلا از من ندیده و مشقی جدید از من خواهد بود. انتظار ندارم، ولی علاقه‌مندم که تماشاچی این را از من بگیرد که من کار تازه‌ای دارم می‌کنم. البته من تاوان‌های سنگینی بر سر این تنوع اجرائی داده‌ام، ولی چاره‌ای هم نیست، مشق تازه ریسک‌پذیری هم دارد.
عسل عباسیان: مرتضی میرمنتظمی چندی پیش بازاجرائی از نمایش «مالی سویینی» را با بازی امیر آقایی، الهام کردا و صابر ابر در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه برد. او هدف از این بازاجرا را مشق تازه بیان می‌کند و لابه‌لای حرف‌هایش بر این مهم تأکید دارد؛ تا آنجا که نام گروه تئاتری‌اش را هم گروه تئاتر مشق گذاشته و می‌گوید مدام در پی مشق‌های تازه است. با او به‌مناسبت بازاجرای مالی‌سویینی گفت‌وگو کردیم.
ویژگی متن مالی سویینی چه بود که آن را برای اجرا برگزیدید؟
سال ۹۴ که برای اولین‌بار این متن را برای اجرا انتخاب کردم، به نظرم رسید که مالی سویینی یکی از متن‌های مهم و یکی از بهترین مونولوگ‌های جهان است و برای من خیلی جذاب بود کارکردنش. یکی از دلایل انتخابم سختی متن برای اجرا بود. اینکه باید مشق تازه‌ای یاد می‌گرفتم برای این اجرا برایم بسیار جذاب بود. علاوه‌براینها این متن لایه‌های بسیار زیادی دارد که برای من مورد توجه بود، درباره تنهایی آدم‌ها حرف دارد، درباره هویتشان، درباره اضمحلال جهان، درباره مهاجرت، استعمار و... . همه اینها این متن را مورد توجه می‌کند. لایه‌های گوناگون این متن می‌تواند بالاخره مخاطب را درگیر کند. قدرت و زیبایی کلامش هم خیلی جذاب بود. دنیای بینابینی‌ای که نشان می‌دهد هم مورد توجه من است.
نسبت مالی سویینی با سایر آثاری که روی صحنه آورده‌اید چیست؟
مشقی که در این کار کردم، مشق سکوت و سکون بود؛ چیزی که در کارهای دیگرم نداشتم. در این اجرا همین مشق ایستا و حرکت‌نداشتن برایم چالش بود.
لزوم بازاجرای این اثر چه بود؟
خیلی موافق بازاجرا نیستم، ولی وقتی ایده بازاجرای این اثر مطرح شد، به دلیل استقبالی که از اجرای آن در سالن ایرانشهر شده بود و خیلی‌ها نتوانسته بودند ببینند، اول نپذیرفتم، چون گفتند در یک سالن بلک‌باکس خصوصی اجرا کنیم و خیلی برایم جذاب نبود، چون هیچ مشقی برایم اتفاق نمی‌افتاد، ولی بعد که گفتند در سالن اصلی تئاتر شهر اجرا کنیم، پذیرفتم، چون فکر کردم حالا می‌توان مشق تازه‌ای کرد. با قواعد این سالن حالا باید سکون و سکوت خودمان را جایگزین کنیم. درواقع چون مشق تازه‌ای بود، پذیرفتم بازاجرا کنیم. جذابیت مالی‌اش نمی‌توانست مرا قانع کند. یک نکته خیلی مهم دیگری هم دارد که چرا من این اجرا را انتخاب کردم برای بازاجرا؛ به دلیل هم‌خوانی‌ای که با شرایط روز دارد. به حال خودم هم مربوط است البته. من هم عضوی از جامعه‌ام و حالم، حال جامعه است.
در اجرای جدید تغییراتی در طراحی صحنه و لباس داشتید. این‌بار مالی سویینی را طوری دیگر دیدید؟
تغییراتی که این‌بار در همه‌چیز بود به‌خاطر تغییر سالن بود. به همین دلیل گفتم که این‌بار مشق تازه‌ای کردم.
چرا در بازاجرای این اثر امیر آقایی جایگزین عباس جمالی شد؟
عباس جمالی نتوانست بیاید و من گزینه‌های مختلفی را نوشتم و گزینه اول یا دومم امیر آقایی بود که خوشبختانه پذیرفت و بعد از 15 سال روی صحنه آمد. برای او هم چالشی بود روی‌صحنه‌آمدن بعد از این‌همه سال. وقتی یک کاری دیالوگ و حرکت دارد، دست بازیگر باز است، ولی وقتی در یک کار بازیگر قرار است فقط مونولوگ بگوید و هیچ کاری نکند، دائم به در بسته می‌خورد.
من واقعا تلاش می‌کنم در همه کارهایم کار جدیدی را نسبت به خودم مشق کنم؛ مثلا کار بعدی من «کلفت‌ها»ست و قطعا تماشاچی کاری خواهد دید که قبلا از من ندیده و مشقی جدید از من خواهد بود. انتظار ندارم، ولی علاقه‌مندم که تماشاچی این را از من بگیرد که من کار تازه‌ای دارم می‌کنم. البته من تاوان‌های سنگینی بر سر این تنوع اجرائی داده‌ام، ولی چاره‌ای هم نیست، مشق تازه ریسک‌پذیری هم دارد.