کاهش مراجعه مردم به پزشک به دلیل فقر مالی
سمیرا حسینی: مردم ديگر كمتر به پزشك و مراكز درماني مراجعه مي‌كنند. آنها براي اينكه بتوانند هزينه‌هاي خود را كاهش دهند، گاهي خود دست‌به‌كار مي‌شوند و بدون مراجعه به پزشك براي خود آزمايش تجويز یا با مراجعه به داروخانه‌ها تجديد نسخه مي‌كنند. «خوددرماني»؛ پدیده ای كه اين روز‌ها رو به افزايش است و مسئولان وزارت بهداشت را نيز نگران كرده است. روز گذشته ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت نسبت به اين موضوع هشدار داد و گفت «حدود ۳۰ درصد بار مراجعات به داروخانه‌ها بدون داشتن نسخه و بدون مراجعه مجدد به پزشک است تا از این طریق بتوانند هزینه‌های خود را کاهش داده و پول ویزیت را پرداخت نکنند. اینها نشانه‌های نگران‌کننده‌ای است. در سال ۱۳۹۷ هم نشانه‌های اولیه کاهش بار مراجعه مردم دیده شد. از طرف دیگر دولت نیز با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند و ممکن است تحریم‌ها اجازه ندهد که در این زمینه بتواند به خوبی به ما کمک کند. در حال حاضر مهم‌ترین نکته با توجه به شرایط موجود، توجه به اقشار فقیر و محروم جامعه است که در این زمینه بسیج جامعه پزشکی کمک‌های خوبی به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کرده است. ما در شرایط
فعلی می‌بینیم که حدود ۳۰ درصد بار مراجعات به داروخانه‌ها بدون داشتن نسخه و بدون مراجعه مجدد به پزشک است تا از این طریق بتوانند هزینه‌های خود را کاهش داده و پول ویزیت را پرداخت نکنند. اینها نشانه‌های نگران‌کننده‌ای است. از همین‌رو خاضعانه از تمام کسانی که در این حوزه تلاش می‌کنند تقاضا داریم تا به فکر اقشار محروم جامعه باشند».سازمان نظام پزشكي هم كاهش مراجعه بيماران را به پزشك تأیید مي‌كند. محمد جهانگیری معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی، با بيان اينكه مردم در شرايط اقتصادي مناسبي نيستند و بايد از آنها حمايت شود، به «شرق» گفت: ما با بررسي مطب پزشكان متوجه شديم كه مراجعه بيماران به پزشك كاهش پيدا كرده است. از سوي ديگر مراجعه به داروخانه‌ها براي تجديد نسخه افزايش پيدا كرده اما در حال حاضر آمار دقيقي دراين زمينه نداريم و در حال بررسي موضوع هستيم. روز گذشته بيماري به ما مراجعه كرد كه بدون تجويز پزشك آزمايشي انجام داده بود و مي‌خواست هزينه آزمايش را از بيمه تكميلي دريافت كند. وقتي به او گفتند كه در شرايطي بيمه به شما تعلق مي‌گيرد كه با ويزيت پزشك آزمايش را انجام داده باشيد، پاسخ داد كه اگر مي‌خواستم به
پزشك مراجعه كنم، بايد علاوه بر پول آزمايش پول ويزيت را هم پرداخت مي‌كردم. از طرفي به دليل اينكه آزمايش بدون نسخه پزشك انجام شده، بيمه نمي‌تواند هزينه را به اين بيمار پرداخت كند و از سوي ديگر ممكن است با مراجعه به پزشك متوجه شود كه اصلا نياز به انجام آن آزمايش خاص نبوده است و بايد آزمايش ديگري را انجام دهند كه اين خود هزينه درمان را براي اين افراد افزايش مي‌دهد.
به گفته جهانگيري درمان بيماري نياز به يك فرايند يكپارچه و مستمر دارد و ممكن است با توجه به نوع بيماري، شرايط بيمار و تغييراتي كه در طول درمان در بيماري فرد ايجاد مي‌شود، اين روند تغيير كند كه اگر روند درمان متناسب با اين تغيير انجام نشود عوارض خاص خودش را دارد كه ممكن است به يك عارضه بزرگ‌تر تبديل شود و حتي هزينه درمان را نيز افزايش دهد. اين عوارض ميتواند در درمان بيماري‌هاي مختلف متفاوت باشد. بايد توجه داشت كه پروتكل‌هاي خاصي براي تجديد دارو وجود دارد كه پزشك با توجه به آن از بيمار مي‌‌خواهد پس از مدتي دوباره به او مراجعه كند. اگر بيمار براي كاهش هزينه‌ها به پزشك مراجعه نكند، اين موضوع ميتواند به بيمار، اقتصاد سلامت و كيفيت ارائه خدمات آسيب بزند.معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی با اشاره به خطرات خوددرماني افزود «برخي از بيماري‌ها ممكن است چندان پيشرونده نباشد و با مراجعه‌نكردن بيمار به پزشك براي ادامه درمان براي او مشكلي ايجاد نشود اما بسياري از مردم نمي‌دانند كه خوردن يك آنتي‌بيوتيك هم بدون تشخيص پزشك خطرناك است. برخي از بيماران حتي درمان آنتي‌بيوتيك را هم خودشان انجام مي‌دهند كه ممكن است
مقاومت ميكروبي يا مقاومت به آنتي‌بيوتيك در فرد ايجاد كند. آن‌طور كه معاون کل وزارت بهداشت اعلام كردند، اين پديده بيشتر در بيماري‌هاي مزمن در حال افزايش است. بيشتر بيماران مزمن كه نياز به مراجعه مستمر به پزشك دارند، در شرايط بد اقتصادي كمتر به پزشك مراجعه مي‌كنند، حتي در اين ميان افرادي كه بيماري قلبي دارند نيز ديده مي‌شود، افرادي كه شايد سال‌ها يك داروي خاص را مصرف مي‌كنند اما به دليل بيماري‌شان بايد به صورت مستمر به پزشك مراجعه كنند و تحت كنترل باشند اما اين افراد به دليل شرايط بد اقتصادي با مراجعه به داروخانه دارو را تهيه مي‌كنند و براي صرفه‌جويي سعي دارند كمتر به پزشك مراجعه كنند».
او با بيان اينكه توجه به سلامت مردم يك سرمايه‌گذاري بلندمدت است، افزود «تجربه نشان داده است وقتي وضعيت اقتصادي جامعه‌‌اي ضعيف مي‌شود هم بار مراجعه به پزشك افزايش پيدا مي‌كند و هم مردم براي درمان‌هايي كه به نظرشان آسان‌تر است و به مرحله حاد نرسيده، سعي مي‌كنند به پزشك مراجعه نكنند. در اين شرايط بايد با توجه به اولويت‌گذاري‌ها، همخواني‌ها بيشتر، پوشش بيمه‌ها مؤثرتر و در اين زمينه فرهنگ‌سازي انجام شود؛ در غير اين صورت با طولاني‌شدن اين شرايط، عوارض عدم درمان يا درمان ناقص بيماري براي مردم بيشتر خواهد بود. بارها در سازمان نظام پزشكي اين مسائل مطرح شده كه بايد به سلامت مردم بيشتر توجه كرد چون اهميت‌دادن به سلامت مردم يك سرمايه‌گذاري بلندمدت در كشور است».
بر اساس آمارهایی که پیش از این مسئولان وزارت بهداشت اعلام کرده‌اند در ایران روزانه ۶۵۰ هزار مراجعه در مراکز بهداشتی شهری و روستایی ثبت می‌شود و حدود هشت درصد از GDP کشور به حوزه بهداشت و درمان اختصاص می‌یابد؛ به عبارت دیگر از هر ۱۲تومانی که ایرانی‌ها هزینه می‌کنند یا برای آنها هزینه می‌شود، یک تومان به حوزه بهداشت و درمان اختصاص پیدا می‌کند. با این حال به نظر می‌رسد وضعیت وخیم اقتصادی که در دو سال اخیر بر اثر کاهش ارزش پول ملی و افزایش شدید قیمت‌ها و تورم رخ داده، رفته رفته در حال نشان‌دادن اثرات مخرب خود در ابعاد دیگر زندگی مردم است. کاهش مراجعه به پزشک و عدم پیگیری درمان به روش اصولی می‌تواند در درازمدت تبعاتی سنگین برای وضعیت سلامت قشر آسیب‌پذیر داشته باشد.
سمیرا حسینی: مردم ديگر كمتر به پزشك و مراكز درماني مراجعه مي‌كنند. آنها براي اينكه بتوانند هزينه‌هاي خود را كاهش دهند، گاهي خود دست‌به‌كار مي‌شوند و بدون مراجعه به پزشك براي خود آزمايش تجويز یا با مراجعه به داروخانه‌ها تجديد نسخه مي‌كنند. «خوددرماني»؛ پدیده ای كه اين روز‌ها رو به افزايش است و مسئولان وزارت بهداشت را نيز نگران كرده است. روز گذشته ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت نسبت به اين موضوع هشدار داد و گفت «حدود ۳۰ درصد بار مراجعات به داروخانه‌ها بدون داشتن نسخه و بدون مراجعه مجدد به پزشک است تا از این طریق بتوانند هزینه‌های خود را کاهش داده و پول ویزیت را پرداخت نکنند. اینها نشانه‌های نگران‌کننده‌ای است. در سال ۱۳۹۷ هم نشانه‌های اولیه کاهش بار مراجعه مردم دیده شد. از طرف دیگر دولت نیز با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند و ممکن است تحریم‌ها اجازه ندهد که در این زمینه بتواند به خوبی به ما کمک کند. در حال حاضر مهم‌ترین نکته با توجه به شرایط موجود، توجه به اقشار فقیر و محروم جامعه است که در این زمینه بسیج جامعه پزشکی کمک‌های خوبی به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کرده است. ما در شرایط
فعلی می‌بینیم که حدود ۳۰ درصد بار مراجعات به داروخانه‌ها بدون داشتن نسخه و بدون مراجعه مجدد به پزشک است تا از این طریق بتوانند هزینه‌های خود را کاهش داده و پول ویزیت را پرداخت نکنند. اینها نشانه‌های نگران‌کننده‌ای است. از همین‌رو خاضعانه از تمام کسانی که در این حوزه تلاش می‌کنند تقاضا داریم تا به فکر اقشار محروم جامعه باشند».سازمان نظام پزشكي هم كاهش مراجعه بيماران را به پزشك تأیید مي‌كند. محمد جهانگیری معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی، با بيان اينكه مردم در شرايط اقتصادي مناسبي نيستند و بايد از آنها حمايت شود، به «شرق» گفت: ما با بررسي مطب پزشكان متوجه شديم كه مراجعه بيماران به پزشك كاهش پيدا كرده است. از سوي ديگر مراجعه به داروخانه‌ها براي تجديد نسخه افزايش پيدا كرده اما در حال حاضر آمار دقيقي دراين زمينه نداريم و در حال بررسي موضوع هستيم. روز گذشته بيماري به ما مراجعه كرد كه بدون تجويز پزشك آزمايشي انجام داده بود و مي‌خواست هزينه آزمايش را از بيمه تكميلي دريافت كند. وقتي به او گفتند كه در شرايطي بيمه به شما تعلق مي‌گيرد كه با ويزيت پزشك آزمايش را انجام داده باشيد، پاسخ داد كه اگر مي‌خواستم به
پزشك مراجعه كنم، بايد علاوه بر پول آزمايش پول ويزيت را هم پرداخت مي‌كردم. از طرفي به دليل اينكه آزمايش بدون نسخه پزشك انجام شده، بيمه نمي‌تواند هزينه را به اين بيمار پرداخت كند و از سوي ديگر ممكن است با مراجعه به پزشك متوجه شود كه اصلا نياز به انجام آن آزمايش خاص نبوده است و بايد آزمايش ديگري را انجام دهند كه اين خود هزينه درمان را براي اين افراد افزايش مي‌دهد.
به گفته جهانگيري درمان بيماري نياز به يك فرايند يكپارچه و مستمر دارد و ممكن است با توجه به نوع بيماري، شرايط بيمار و تغييراتي كه در طول درمان در بيماري فرد ايجاد مي‌شود، اين روند تغيير كند كه اگر روند درمان متناسب با اين تغيير انجام نشود عوارض خاص خودش را دارد كه ممكن است به يك عارضه بزرگ‌تر تبديل شود و حتي هزينه درمان را نيز افزايش دهد. اين عوارض ميتواند در درمان بيماري‌هاي مختلف متفاوت باشد. بايد توجه داشت كه پروتكل‌هاي خاصي براي تجديد دارو وجود دارد كه پزشك با توجه به آن از بيمار مي‌‌خواهد پس از مدتي دوباره به او مراجعه كند. اگر بيمار براي كاهش هزينه‌ها به پزشك مراجعه نكند، اين موضوع ميتواند به بيمار، اقتصاد سلامت و كيفيت ارائه خدمات آسيب بزند.معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی با اشاره به خطرات خوددرماني افزود «برخي از بيماري‌ها ممكن است چندان پيشرونده نباشد و با مراجعه‌نكردن بيمار به پزشك براي ادامه درمان براي او مشكلي ايجاد نشود اما بسياري از مردم نمي‌دانند كه خوردن يك آنتي‌بيوتيك هم بدون تشخيص پزشك خطرناك است. برخي از بيماران حتي درمان آنتي‌بيوتيك را هم خودشان انجام مي‌دهند كه ممكن است
مقاومت ميكروبي يا مقاومت به آنتي‌بيوتيك در فرد ايجاد كند. آن‌طور كه معاون کل وزارت بهداشت اعلام كردند، اين پديده بيشتر در بيماري‌هاي مزمن در حال افزايش است. بيشتر بيماران مزمن كه نياز به مراجعه مستمر به پزشك دارند، در شرايط بد اقتصادي كمتر به پزشك مراجعه مي‌كنند، حتي در اين ميان افرادي كه بيماري قلبي دارند نيز ديده مي‌شود، افرادي كه شايد سال‌ها يك داروي خاص را مصرف مي‌كنند اما به دليل بيماري‌شان بايد به صورت مستمر به پزشك مراجعه كنند و تحت كنترل باشند اما اين افراد به دليل شرايط بد اقتصادي با مراجعه به داروخانه دارو را تهيه مي‌كنند و براي صرفه‌جويي سعي دارند كمتر به پزشك مراجعه كنند».
او با بيان اينكه توجه به سلامت مردم يك سرمايه‌گذاري بلندمدت است، افزود «تجربه نشان داده است وقتي وضعيت اقتصادي جامعه‌‌اي ضعيف مي‌شود هم بار مراجعه به پزشك افزايش پيدا مي‌كند و هم مردم براي درمان‌هايي كه به نظرشان آسان‌تر است و به مرحله حاد نرسيده، سعي مي‌كنند به پزشك مراجعه نكنند. در اين شرايط بايد با توجه به اولويت‌گذاري‌ها، همخواني‌ها بيشتر، پوشش بيمه‌ها مؤثرتر و در اين زمينه فرهنگ‌سازي انجام شود؛ در غير اين صورت با طولاني‌شدن اين شرايط، عوارض عدم درمان يا درمان ناقص بيماري براي مردم بيشتر خواهد بود. بارها در سازمان نظام پزشكي اين مسائل مطرح شده كه بايد به سلامت مردم بيشتر توجه كرد چون اهميت‌دادن به سلامت مردم يك سرمايه‌گذاري بلندمدت در كشور است».
بر اساس آمارهایی که پیش از این مسئولان وزارت بهداشت اعلام کرده‌اند در ایران روزانه ۶۵۰ هزار مراجعه در مراکز بهداشتی شهری و روستایی ثبت می‌شود و حدود هشت درصد از GDP کشور به حوزه بهداشت و درمان اختصاص می‌یابد؛ به عبارت دیگر از هر ۱۲تومانی که ایرانی‌ها هزینه می‌کنند یا برای آنها هزینه می‌شود، یک تومان به حوزه بهداشت و درمان اختصاص پیدا می‌کند. با این حال به نظر می‌رسد وضعیت وخیم اقتصادی که در دو سال اخیر بر اثر کاهش ارزش پول ملی و افزایش شدید قیمت‌ها و تورم رخ داده، رفته رفته در حال نشان‌دادن اثرات مخرب خود در ابعاد دیگر زندگی مردم است. کاهش مراجعه به پزشک و عدم پیگیری درمان به روش اصولی می‌تواند در درازمدت تبعاتی سنگین برای وضعیت سلامت قشر آسیب‌پذیر داشته باشد.