|

مالکیت زمانی در دنیای باکتری‌ها

کسرا حقیقت

مفهوم مالکیت زمانی یا همان Time-Sharing در جامعه انسانی معنای زیادی دارد و در بخش‌های گوناگونی به کار گرفته می‌شود. اصطلاح Time-Sharingبه سازوکاری اطلاق می‌شود که در آن مالکان به صورت مشترک، مکان یا کالایی را خریداری کرده و سپس هر کدام از خریداران برای مدت زمان خاصی از آن استفاده می‌کند. ایده مالکیت زمانی نخستین‌بار در سال‌های ۱۹۶۰ و در کشورهای اروپایی مطرح شد و امروزه علاوه بر مکان‌های تفریحی و اقامتی، ویلا، کشتی و قایق‌های تفریحی، خودروهای مسافری، اتوبوس، هواپیما و... نیز به این طرح افزوده شده است. یک مطالعه سال ۲۰۱۷ نتایج بررسی‌هایی را منتشر کرد که نشان می‌داد باکتری‌ها نیز همین استراتژی را از میلیون‌ها سال پیش استفاده می‌کرده‌اند تا بتوانند منابع را به صورت عادلانه تقسیم کنند. باکتری‌ها به نوعی ماشین‌های میکروسکوپی به شمار می‌روند و دنیای عجیب آنها همواره مورد توجه دانشمندان و زیست‌شناسان بوده است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ پژوهشگران به سرپرستی گورول سولس از دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیه‌گو خبر از کشفی دادند که بر اساس آن باکتری‌ها به صورت جمعی سیگنال‌های الکتریکی را با هم تبادل می‌کنند تا به این وسیله رفتار خود را با یکدیگر هماهنگ کرده و بین خود ارتباط برقرار کنند. اما در جریان آزمایش‌های اخیر دانشمندان نتایج جالب توجهی به دست آمد. مواد غذایی حین تغذیه توسط باکتری‌ها به‌تدریج کمتر و کمتر می‌شود و دانشمندان به صورت هدفمند غلظت ماده گلوتامات را به صورت موازی در بین دو کلنی باکتری در حال رشد کاهش دادند. با رشد کلنی و محدودشدن ظرفیت غذایی به‌تدریج بازدهی باکتری‌ها نیز محدود شد. در ادامه دانشمندان مشاهده کردند که هر دو گروه مجزا از باکتری‌ها به صورت کاملا معناداری به این مسئله واکنش نشان دادند. به عبارت دیگر دو کلنی بر اساس محدودیت منابع غذایی موجود، رفتار جالبی را پیش گرفتند. زمانی که یک کلنی در حال رشد بود، کلنی دیگر رشد خود را کند کرده و برعکس. این توافق متقابل بین دو کلنی از باکتری‌ها با تبادل سیگنال‌های الکتریکی صورت می‌گيرد. به این ترتیب هر دو کلنی با پایان‌دادن مقطعی به رقابت بر سر بقا، مصرف سریع ماده غذایی را متوقف کرده و با یکدیگر سازگار می‌شوند. دانشمندان معتقدند رفتار پیچیده این کلنی‌های باکتری به نوعی است که گویا می‌توان رفتار اجتماعی را به آن اطلاق کرد. دقیقا چیزی شبیه به استراتژی مالکیت زمانی در انسان‌ها که با اهداف گوناگونی صورت می‌گیرد. در استفاده از کامپیوتر یا مثلا بهره‌مندی زمانی از یک خانه. اینک مشخص شده که کلنی‌های باکتری نیز در زمان محدودیت منابع غذایی، با هدف بازدهی بالاتر منابع برای هر دو کلنی، استراتژی مالکیت زمانی را پیش می‌گیرند. البته میلیون‌ها سال پیش از آنکه انسان‌ها چنین طرحی را برای بهره‌مندی مشترک از منابع طرح‌ریزی کرده باشند.

مفهوم مالکیت زمانی یا همان Time-Sharing در جامعه انسانی معنای زیادی دارد و در بخش‌های گوناگونی به کار گرفته می‌شود. اصطلاح Time-Sharingبه سازوکاری اطلاق می‌شود که در آن مالکان به صورت مشترک، مکان یا کالایی را خریداری کرده و سپس هر کدام از خریداران برای مدت زمان خاصی از آن استفاده می‌کند. ایده مالکیت زمانی نخستین‌بار در سال‌های ۱۹۶۰ و در کشورهای اروپایی مطرح شد و امروزه علاوه بر مکان‌های تفریحی و اقامتی، ویلا، کشتی و قایق‌های تفریحی، خودروهای مسافری، اتوبوس، هواپیما و... نیز به این طرح افزوده شده است. یک مطالعه سال ۲۰۱۷ نتایج بررسی‌هایی را منتشر کرد که نشان می‌داد باکتری‌ها نیز همین استراتژی را از میلیون‌ها سال پیش استفاده می‌کرده‌اند تا بتوانند منابع را به صورت عادلانه تقسیم کنند. باکتری‌ها به نوعی ماشین‌های میکروسکوپی به شمار می‌روند و دنیای عجیب آنها همواره مورد توجه دانشمندان و زیست‌شناسان بوده است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ پژوهشگران به سرپرستی گورول سولس از دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیه‌گو خبر از کشفی دادند که بر اساس آن باکتری‌ها به صورت جمعی سیگنال‌های الکتریکی را با هم تبادل می‌کنند تا به این وسیله رفتار خود را با یکدیگر هماهنگ کرده و بین خود ارتباط برقرار کنند. اما در جریان آزمایش‌های اخیر دانشمندان نتایج جالب توجهی به دست آمد. مواد غذایی حین تغذیه توسط باکتری‌ها به‌تدریج کمتر و کمتر می‌شود و دانشمندان به صورت هدفمند غلظت ماده گلوتامات را به صورت موازی در بین دو کلنی باکتری در حال رشد کاهش دادند. با رشد کلنی و محدودشدن ظرفیت غذایی به‌تدریج بازدهی باکتری‌ها نیز محدود شد. در ادامه دانشمندان مشاهده کردند که هر دو گروه مجزا از باکتری‌ها به صورت کاملا معناداری به این مسئله واکنش نشان دادند. به عبارت دیگر دو کلنی بر اساس محدودیت منابع غذایی موجود، رفتار جالبی را پیش گرفتند. زمانی که یک کلنی در حال رشد بود، کلنی دیگر رشد خود را کند کرده و برعکس. این توافق متقابل بین دو کلنی از باکتری‌ها با تبادل سیگنال‌های الکتریکی صورت می‌گيرد. به این ترتیب هر دو کلنی با پایان‌دادن مقطعی به رقابت بر سر بقا، مصرف سریع ماده غذایی را متوقف کرده و با یکدیگر سازگار می‌شوند. دانشمندان معتقدند رفتار پیچیده این کلنی‌های باکتری به نوعی است که گویا می‌توان رفتار اجتماعی را به آن اطلاق کرد. دقیقا چیزی شبیه به استراتژی مالکیت زمانی در انسان‌ها که با اهداف گوناگونی صورت می‌گیرد. در استفاده از کامپیوتر یا مثلا بهره‌مندی زمانی از یک خانه. اینک مشخص شده که کلنی‌های باکتری نیز در زمان محدودیت منابع غذایی، با هدف بازدهی بالاتر منابع برای هر دو کلنی، استراتژی مالکیت زمانی را پیش می‌گیرند. البته میلیون‌ها سال پیش از آنکه انسان‌ها چنین طرحی را برای بهره‌مندی مشترک از منابع طرح‌ریزی کرده باشند.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها