«شرق» پشت‌پرده عدم تصويب دريافت ماليات پلکاني از اعضاي هيئت علمي را بررسي کرد
کاهش مالیات به دلیل تضاد منافع در مجلس
شرق: دولت در بند «الف» تبصره 6 لايحه بودجه 99 براي اولين‌بار پله‌هاي ماليات بر درآمد کارکنان دولتي و غيردولتي را مطابق با قوانين بودجه سال‌هاي 97 و 98 يعني به صورت مدل پنج‌پله‌اي (از 10 درصد تا 35 درصد) ارائه داد، اما در اتفاقي عجيب، کميسيون تلفيق مجلس بازگشت به مدل دوپلهاي ماليات بر درآمد کارمندان (همان مدل ماده 85 قانون ماليات‌هاي مستقيم) را به تصويب رساند که بر اين اساس مقرر شد نرخ ماليات بر درآمد حقوق کارکنان دولتي و غيردولتي مازاد بر ميزان معافيت ماليات بر درآمد سالانه (سه ميليون تومان) و تا هفت‌برابر آن مشمول ماليات سالانه 10 درصد و نسبت به مازاد آن 20 درصد است. اين مصوبه به معناي کاهش چشمگير ماليات حقوق‌هاي نجومي بود، زيرا صرفا کساني بيشتر از 10 درصد ماليات بر درآمد مي‌دهند که بيشتر از 21 ميليون تومان در ماه حقوق بگيرند، همچنين از محل اين عقب‌گرد مجلس، درآمدهاي مالياتي پيش‌بيني‌شده حدود پنج هزار ميليارد تومان کاهش پيدا مي‌کند. يک کارشناس اقتصادي در گفت‌وگو با «شرق» معتقد است زماني بايد ماليات پنج‌پله‌اي از اعضاي هيئت علمي دريافت شود که تبعيض دستمزدي اعضاي هيئت علمي وزارت علوم و وزارت بهداشت برطرف
شده باشد. رضا شيران‌خراساني، عضو کميسيون تلفيق اما مي‌گويد، سقف دريافتي اعضاي هيئت علمي در هر دو وزارتخانه بالاي 20 ميليون تومان است و اگر مجلس حاضر به افزايش ماليات از اين قشر نشده، منافع خودشان درگير بوده است. «جمعي از نمايندگان مجلس خودشان عضو هيئت علمي هستند يا مديران دستگاه‌هاي اجرائي که با نمايندگان ارتباطات جدي دارند، در روال کار اثرگذار هستند». طبق برآوردهاي «شرق»، حدود 80 نفر از نمايندگان مجلس درحال‌حاضر عضو هيئت علمي دانشگاه‌ها هستند.
مجلس عقب نشست
به گزارش «شرق»، با مصوبه کميسيون تلفيق مجلس درباره شيوه محاسبه ماليات پلکاني بر درآمد کارمندان، ماليات افرادي که پردرآمد هستند و حقوق‌هاي نجومي مي‌گيرند، در نتيجه درآمدهاي دولت از اين محل، کاهش چشمگيري يافت. مطابق ماده 85 قانون اصلاح قانون ماليات‌هاي مستقيم (مصوب سال 94)، نرخ ماليات بر درآمد حقوق کارکنان دولتي و غيردولتي مازاد بر ميزان معافيت ماليات بر درآمد سالانه و تا هفت‌برابر آن مشمول ماليات سالانه 10 درصد و نسبت به مازاد آن 20 درصد است. با وجود اصرار دولت بر اجراي مدل دوپلهاي (مدلي مشابه ماده 85 قانون اصلاح قانون ماليات‌هاي مستقيم) در بند «الف» تبصره 6 لوايح بودجه 97 و 98، با تلاش نمايندگان مجلس، به‌خصوص اعضاي کميسيون تلفيق، مدل پله‌هاي ماليات بر درآمد کارمندان در اين بند از قوانين بودجه 97 و 98 تغيير يافت و به صورت مدل پنج‌پله‌اي (از 10 درصد تا 35 درصد) درآمد. به عبارت دقيق‌تر، نرخ ماليات بر کل درآمد کارکنان دولتي و غيردولتي مازاد بر ميزان معافيت ماليات بر درآمد سالانه تا 5/1 برابر آن مشمول ماليات سالانه 10 درصد و نسبت به مازاد 5/1 برابر تا 5/2 برابر آن مشمول ماليات سالانه 15 درصد و نسبت به مازاد
5/2 برابر تا چهاربرابر آن مشمول ماليات سالانه 20 درصد و نسبت به مازاد چهاربرابر تا ششبرابر مشمول ماليات 25 درصد و نسبت به مازاد ششبرابر 35 درصد شد. اما در نهايت در جريان بررسي اين مدل، مجلسي‌ها از اين تصميم خود عقب‌نشيني کردند.
تبعيض و شکاف درآمدي میان استادان وزارت علوم با وزارت بهداشت
محمد سبحانيان، کارشناس اقتصادي، در گفت‌وگو با «شرق» دراين‌باره توضيح داد: بحث مهمي که در اين زمينه وجود دارد اين است که اعضاي هيئت علمي متناسب با جايگاه علمي و ذخيره دانش خود دريافتي ندارند. ضمن اينکه دريافتي اعضاي هيئت علمي وزارت علوم و اعضاي هيئت علمي وزارت بهداشت با يکديگر متفاوت است؛ تبعيض مشهودي در اين ميان وجود دارد. بحثي وجود دارد که براي پوشش اين شکاف و همچنين عدم تناسب پرداختي اعضاي هيئت علمي با ذخيره دانش و جايگاه شغلي‌شان، ماليات آنها در همان نرخ 10 درصد نگه داشته شود.او اضافه کرد: به‌جز استادتمام‌ها که سنوات بالايي در دانشگاه دارند، استادهاي جوان دريافتي‌های متناسب با جايگاه علمي و شغلي‌شان ندارند و اين بايد اصلاح شود.اما يکي از اعضاي کميسيون تلفيق مجلس با اشاره به اعتراض اقشار پردرآمد، از جمله برخي نمايندگان مجلس که عضو هيئت علمي دانشگاه‌ها هستند، به شيوه محاسبه ماليات بر درآمد کارمندان به صورت پنج‌پله‌اي، گفت: اين مسئله موجب شد نحوه محاسبه اين ماليات در بودجه 99، دوپلهاي شود.رضا شيران‌خراساني، عضو کميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي، درباره مصوبه اين کميسيون درباره شيوه محاسبه ماليات پلکاني بر
درآمد کارمندان گفت: نکته مهم اين است که ما بايد در همه بخش‌ها توزيع ثروت را با عدالت همراه کنيم. اگر قرار بر توسعه بدون عدالت باشد، همان بحث اقتصاد ليبراليسم، فاصله طبقاتي و ناعدالتي رخ خواهد داد. بنابراين بايد در مسئله دريافت ماليات از حقوق، عدالت رعايت شود.او تصريح کرد: در مسئله رعايت عدالت همکاري‌ای که بايد می‌شد، اين بود که فاصله ميان حداقل و حداکثر حقوق کم شود. از قبل پايه‌‌اي براي اين موضوع در نظر گرفته شده بود و مجلس نمي‌توانست حداکثر حقوق‌ها را کم کند. در دنيا هم متداول است هر کسي درآمد بيشتري دارد، بايد ماليات بيشتري بپردازد. بر اين اساس قرار است ماليات بر درآمد در حوزه حقوق و دستمزد، طبقه‌بندي شود؛ يعني هر کسي حقوق کمتري دارد، درصد ماليات کمتري بپردازد و برعکس. در قوانين بودجه دو سال گذشته هم به اين منوال عمل شد.اين عضو کميسيون تلفيق مجلس با اشاره به اعتراض اقشاري که حقوق بيشتري می‌گرفتند، اظهار کرد: اين اقشار که شامل اعضاي هيئت‌علمي دانشگاه‌ها، قضات، برخي کارمندان عالي‌رتبه شرکت ملي نفت، پزشکان و ديگر مديران ميشود، به اين شيوه اخذ ماليات اعتراض کردند. اين در حالي بود که ما فکر مي‌کرديم افراد
اين قشرها به‌عنوان نخبگان جامعه که از شرايط کشور هم مطلع هستند، داوطلبانه تقاضاي پرداخت ماليات بيشتري را داشته باشند تا عدالت پايدار شود.شيران‌خراساني تأكيد کرد: اما متأسفانه موانعي بر سر راه است و همان طبقه تصميم‌‌گير که بيشترين حقوق را هم دريافت مي‌‌کنند، در روند تصميم‌گيري درباره اين موضوع، اثرگذار هستند. اگرچه ما تلاش مي‌‌کنيم اين اتفاق رخ ندهد اما براي مثال جمعي از نمايندگان مجلس خودشان عضو هيئت‌علمي هستند يا مديران دستگاه‌هاي اجرائي که با نمايندگان ارتباطات جدي دارند، در روال کار اثرگذار هستند.
او تأكيد کرد: تغيير شيوه محاسبه ماليات پلکاني بر درآمد کارمندان از پنج‌پله‌اي به دوپلهاي هم مختص فرد خاصي نيست. بلکه بسياري از نمايندگان موجب اين تغيير شدند. اما من از جمله نمايندگاني هستم که با اين روش مخالف هستم.
مزاياي تصويب ماليات پنج‌پله‌اي
در اواخر هفته گذشته، کميسيون تلفيق مجلس در اقدامي عجيب، ضمن رد پيشنهاد دولت براي پنج‌پله‌اي شدن ماليات بر درآمد کارمندان در بند «الف» تبصره 6 لايحه بودجه 99، مصوب کرد ماليات بر درآمد کارمندان به‌صورت دوپلهاي اخذ شود. کارشناسان اعتقاد دارند اين مصوبه کميسيون تلفيق مجلس که به‌معناي کاهش چشمگير ماليات افرادي است که حقوق‌هاي نجومي مي‌گيرند هم برخلاف عدالت است و هم موجب کاهش پنج‌هزار ميليارد توماني درآمد دولت از اين محل ميشود.همچنين به استناد گزارش‌هاي مرکز پژوهش‌هاي مجلس مي‌توان گفت مزاياي اصلاح مدل ماليات بر درآمد حقوق کارمندان به بهبود بازتوزيع درآمد و عادلانه‌تر بودن کمک مي‌کند. مدل مصوب مجلس در مقايسه با مدل پيشنهادي دولت (ماده 85 قانون ماليات‌هاي مستقيم)، تبعات بازتوزيعي بهتري دارد و عادلانه‌تر است. به عبارت ديگر، طبق اين الگو کساني که حقوق پايين‌تري دارند، ماليات کمتري خواهند پرداخت و در مقابل افراد با حقوق بالا مشمول ماليات بالاتري خواهند بود.همچنين با توجه به اينکه در مدل مصوب مجلس، طبقات بالاي درآمدي مشمول نرخ‌هاي مالياتي بالاتري مي‌شوند، امکان افزايش سقف معافيت ماليات بر درآمد که به نفع کساني است
که حقوق پايين‌تري دارند، هم‌زمان با حفظ يا حتي افزايش درآمدهاي دولت از محل اين ماليات فراهم ميشود. ضمن اينکه يکي از روش‌هاي برخي شرکت‌هاي خصوصي براي فرار مالياتي، ثبت بخشي از سود در قالب حقوق‌هاي بالاست. درواقع، ماليات حقوق همواره زير 20 درصد است؛ درحالي‌که ماليات عملکرد شرکت‌ها 25 درصد است. با ثبت بخشي از سود به‌صورت دستمزد، اين شرکت‌ها هم مي‌توانند از کاهش پنج‌درصدي ماليات منتفع شوند هم اينکه حقوق‌هاي ثبت‌شده را به‌عنوان هزينه‌هاي قابل‌قبول به سازمان امور مالياتي ارائه دهند.با توجه به آنچه گفته شد، مهم‌ترين بازندگان مدل پنج‌پله‌اي ماليات بر درآمد کارمندان، افرادي بودند که حقوق‌هاي نجومي مي‌گرفتند و براساس اين مدل، مجبور مي‌شدند ماليات بيشتري پرداخت کنند.
شرق: دولت در بند «الف» تبصره 6 لايحه بودجه 99 براي اولين‌بار پله‌هاي ماليات بر درآمد کارکنان دولتي و غيردولتي را مطابق با قوانين بودجه سال‌هاي 97 و 98 يعني به صورت مدل پنج‌پله‌اي (از 10 درصد تا 35 درصد) ارائه داد، اما در اتفاقي عجيب، کميسيون تلفيق مجلس بازگشت به مدل دوپلهاي ماليات بر درآمد کارمندان (همان مدل ماده 85 قانون ماليات‌هاي مستقيم) را به تصويب رساند که بر اين اساس مقرر شد نرخ ماليات بر درآمد حقوق کارکنان دولتي و غيردولتي مازاد بر ميزان معافيت ماليات بر درآمد سالانه (سه ميليون تومان) و تا هفت‌برابر آن مشمول ماليات سالانه 10 درصد و نسبت به مازاد آن 20 درصد است. اين مصوبه به معناي کاهش چشمگير ماليات حقوق‌هاي نجومي بود، زيرا صرفا کساني بيشتر از 10 درصد ماليات بر درآمد مي‌دهند که بيشتر از 21 ميليون تومان در ماه حقوق بگيرند، همچنين از محل اين عقب‌گرد مجلس، درآمدهاي مالياتي پيش‌بيني‌شده حدود پنج هزار ميليارد تومان کاهش پيدا مي‌کند. يک کارشناس اقتصادي در گفت‌وگو با «شرق» معتقد است زماني بايد ماليات پنج‌پله‌اي از اعضاي هيئت علمي دريافت شود که تبعيض دستمزدي اعضاي هيئت علمي وزارت علوم و وزارت بهداشت برطرف
شده باشد. رضا شيران‌خراساني، عضو کميسيون تلفيق اما مي‌گويد، سقف دريافتي اعضاي هيئت علمي در هر دو وزارتخانه بالاي 20 ميليون تومان است و اگر مجلس حاضر به افزايش ماليات از اين قشر نشده، منافع خودشان درگير بوده است. «جمعي از نمايندگان مجلس خودشان عضو هيئت علمي هستند يا مديران دستگاه‌هاي اجرائي که با نمايندگان ارتباطات جدي دارند، در روال کار اثرگذار هستند». طبق برآوردهاي «شرق»، حدود 80 نفر از نمايندگان مجلس درحال‌حاضر عضو هيئت علمي دانشگاه‌ها هستند.
مجلس عقب نشست
به گزارش «شرق»، با مصوبه کميسيون تلفيق مجلس درباره شيوه محاسبه ماليات پلکاني بر درآمد کارمندان، ماليات افرادي که پردرآمد هستند و حقوق‌هاي نجومي مي‌گيرند، در نتيجه درآمدهاي دولت از اين محل، کاهش چشمگيري يافت. مطابق ماده 85 قانون اصلاح قانون ماليات‌هاي مستقيم (مصوب سال 94)، نرخ ماليات بر درآمد حقوق کارکنان دولتي و غيردولتي مازاد بر ميزان معافيت ماليات بر درآمد سالانه و تا هفت‌برابر آن مشمول ماليات سالانه 10 درصد و نسبت به مازاد آن 20 درصد است. با وجود اصرار دولت بر اجراي مدل دوپلهاي (مدلي مشابه ماده 85 قانون اصلاح قانون ماليات‌هاي مستقيم) در بند «الف» تبصره 6 لوايح بودجه 97 و 98، با تلاش نمايندگان مجلس، به‌خصوص اعضاي کميسيون تلفيق، مدل پله‌هاي ماليات بر درآمد کارمندان در اين بند از قوانين بودجه 97 و 98 تغيير يافت و به صورت مدل پنج‌پله‌اي (از 10 درصد تا 35 درصد) درآمد. به عبارت دقيق‌تر، نرخ ماليات بر کل درآمد کارکنان دولتي و غيردولتي مازاد بر ميزان معافيت ماليات بر درآمد سالانه تا 5/1 برابر آن مشمول ماليات سالانه 10 درصد و نسبت به مازاد 5/1 برابر تا 5/2 برابر آن مشمول ماليات سالانه 15 درصد و نسبت به مازاد
5/2 برابر تا چهاربرابر آن مشمول ماليات سالانه 20 درصد و نسبت به مازاد چهاربرابر تا ششبرابر مشمول ماليات 25 درصد و نسبت به مازاد ششبرابر 35 درصد شد. اما در نهايت در جريان بررسي اين مدل، مجلسي‌ها از اين تصميم خود عقب‌نشيني کردند.
تبعيض و شکاف درآمدي میان استادان وزارت علوم با وزارت بهداشت
محمد سبحانيان، کارشناس اقتصادي، در گفت‌وگو با «شرق» دراين‌باره توضيح داد: بحث مهمي که در اين زمينه وجود دارد اين است که اعضاي هيئت علمي متناسب با جايگاه علمي و ذخيره دانش خود دريافتي ندارند. ضمن اينکه دريافتي اعضاي هيئت علمي وزارت علوم و اعضاي هيئت علمي وزارت بهداشت با يکديگر متفاوت است؛ تبعيض مشهودي در اين ميان وجود دارد. بحثي وجود دارد که براي پوشش اين شکاف و همچنين عدم تناسب پرداختي اعضاي هيئت علمي با ذخيره دانش و جايگاه شغلي‌شان، ماليات آنها در همان نرخ 10 درصد نگه داشته شود.او اضافه کرد: به‌جز استادتمام‌ها که سنوات بالايي در دانشگاه دارند، استادهاي جوان دريافتي‌های متناسب با جايگاه علمي و شغلي‌شان ندارند و اين بايد اصلاح شود.اما يکي از اعضاي کميسيون تلفيق مجلس با اشاره به اعتراض اقشار پردرآمد، از جمله برخي نمايندگان مجلس که عضو هيئت علمي دانشگاه‌ها هستند، به شيوه محاسبه ماليات بر درآمد کارمندان به صورت پنج‌پله‌اي، گفت: اين مسئله موجب شد نحوه محاسبه اين ماليات در بودجه 99، دوپلهاي شود.رضا شيران‌خراساني، عضو کميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي، درباره مصوبه اين کميسيون درباره شيوه محاسبه ماليات پلکاني بر
درآمد کارمندان گفت: نکته مهم اين است که ما بايد در همه بخش‌ها توزيع ثروت را با عدالت همراه کنيم. اگر قرار بر توسعه بدون عدالت باشد، همان بحث اقتصاد ليبراليسم، فاصله طبقاتي و ناعدالتي رخ خواهد داد. بنابراين بايد در مسئله دريافت ماليات از حقوق، عدالت رعايت شود.او تصريح کرد: در مسئله رعايت عدالت همکاري‌ای که بايد می‌شد، اين بود که فاصله ميان حداقل و حداکثر حقوق کم شود. از قبل پايه‌‌اي براي اين موضوع در نظر گرفته شده بود و مجلس نمي‌توانست حداکثر حقوق‌ها را کم کند. در دنيا هم متداول است هر کسي درآمد بيشتري دارد، بايد ماليات بيشتري بپردازد. بر اين اساس قرار است ماليات بر درآمد در حوزه حقوق و دستمزد، طبقه‌بندي شود؛ يعني هر کسي حقوق کمتري دارد، درصد ماليات کمتري بپردازد و برعکس. در قوانين بودجه دو سال گذشته هم به اين منوال عمل شد.اين عضو کميسيون تلفيق مجلس با اشاره به اعتراض اقشاري که حقوق بيشتري می‌گرفتند، اظهار کرد: اين اقشار که شامل اعضاي هيئت‌علمي دانشگاه‌ها، قضات، برخي کارمندان عالي‌رتبه شرکت ملي نفت، پزشکان و ديگر مديران ميشود، به اين شيوه اخذ ماليات اعتراض کردند. اين در حالي بود که ما فکر مي‌کرديم افراد
اين قشرها به‌عنوان نخبگان جامعه که از شرايط کشور هم مطلع هستند، داوطلبانه تقاضاي پرداخت ماليات بيشتري را داشته باشند تا عدالت پايدار شود.شيران‌خراساني تأكيد کرد: اما متأسفانه موانعي بر سر راه است و همان طبقه تصميم‌‌گير که بيشترين حقوق را هم دريافت مي‌‌کنند، در روند تصميم‌گيري درباره اين موضوع، اثرگذار هستند. اگرچه ما تلاش مي‌‌کنيم اين اتفاق رخ ندهد اما براي مثال جمعي از نمايندگان مجلس خودشان عضو هيئت‌علمي هستند يا مديران دستگاه‌هاي اجرائي که با نمايندگان ارتباطات جدي دارند، در روال کار اثرگذار هستند.
او تأكيد کرد: تغيير شيوه محاسبه ماليات پلکاني بر درآمد کارمندان از پنج‌پله‌اي به دوپلهاي هم مختص فرد خاصي نيست. بلکه بسياري از نمايندگان موجب اين تغيير شدند. اما من از جمله نمايندگاني هستم که با اين روش مخالف هستم.
مزاياي تصويب ماليات پنج‌پله‌اي
در اواخر هفته گذشته، کميسيون تلفيق مجلس در اقدامي عجيب، ضمن رد پيشنهاد دولت براي پنج‌پله‌اي شدن ماليات بر درآمد کارمندان در بند «الف» تبصره 6 لايحه بودجه 99، مصوب کرد ماليات بر درآمد کارمندان به‌صورت دوپلهاي اخذ شود. کارشناسان اعتقاد دارند اين مصوبه کميسيون تلفيق مجلس که به‌معناي کاهش چشمگير ماليات افرادي است که حقوق‌هاي نجومي مي‌گيرند هم برخلاف عدالت است و هم موجب کاهش پنج‌هزار ميليارد توماني درآمد دولت از اين محل ميشود.همچنين به استناد گزارش‌هاي مرکز پژوهش‌هاي مجلس مي‌توان گفت مزاياي اصلاح مدل ماليات بر درآمد حقوق کارمندان به بهبود بازتوزيع درآمد و عادلانه‌تر بودن کمک مي‌کند. مدل مصوب مجلس در مقايسه با مدل پيشنهادي دولت (ماده 85 قانون ماليات‌هاي مستقيم)، تبعات بازتوزيعي بهتري دارد و عادلانه‌تر است. به عبارت ديگر، طبق اين الگو کساني که حقوق پايين‌تري دارند، ماليات کمتري خواهند پرداخت و در مقابل افراد با حقوق بالا مشمول ماليات بالاتري خواهند بود.همچنين با توجه به اينکه در مدل مصوب مجلس، طبقات بالاي درآمدي مشمول نرخ‌هاي مالياتي بالاتري مي‌شوند، امکان افزايش سقف معافيت ماليات بر درآمد که به نفع کساني است
که حقوق پايين‌تري دارند، هم‌زمان با حفظ يا حتي افزايش درآمدهاي دولت از محل اين ماليات فراهم ميشود. ضمن اينکه يکي از روش‌هاي برخي شرکت‌هاي خصوصي براي فرار مالياتي، ثبت بخشي از سود در قالب حقوق‌هاي بالاست. درواقع، ماليات حقوق همواره زير 20 درصد است؛ درحالي‌که ماليات عملکرد شرکت‌ها 25 درصد است. با ثبت بخشي از سود به‌صورت دستمزد، اين شرکت‌ها هم مي‌توانند از کاهش پنج‌درصدي ماليات منتفع شوند هم اينکه حقوق‌هاي ثبت‌شده را به‌عنوان هزينه‌هاي قابل‌قبول به سازمان امور مالياتي ارائه دهند.با توجه به آنچه گفته شد، مهم‌ترين بازندگان مدل پنج‌پله‌اي ماليات بر درآمد کارمندان، افرادي بودند که حقوق‌هاي نجومي مي‌گرفتند و براساس اين مدل، مجبور مي‌شدند ماليات بيشتري پرداخت کنند.