چرا رفتار آمریکا مهم است
زینب اسماعیلی‌سیویری
«آنچه برای تهران اهمیت دارد، رفتار آمریکاست نه فردی که روی کار می‌آید».
این جمله را این‌روزها از مقامات دولتی ایران بارها شنیده‌ایم. شاید شنیدن این جمله برای مردم ایران که این‌روزها پیگیر نتایج انتخابات آمریکا بودند، خیلی خوشایند و قریب به واقعیت به نظر نمی‌رسد؛ اما اگر اندکی در آن دقیق شویم، می‌توان روی دیگر سکه این سخن را دریافت. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، روز گذشته گفته است «برای ایران شیوه‌ای که آمریکا در پیش می‌گیرد مهم است، نه فردی که بر سر کار می‌آید». محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز در سخنانی گفت «رفتار آمریکا بعد از انتخابات برای ایران مهم است، نه وعده‌ها و شعارهایی که نامزدها در انتخابات می‌دهند». او در مصاحبه با شبکه خبری سی‌بی‌اس‌نیوز در پاسخ به اصرار خبرنگار گفته است: «اظهارات اردوگاه بایدن امیدوارکننده‌تر است، اما باید منتظر ماند و دید» و اضافه کرده که «برای دولت ایران دونالد ترامپ یا جو بایدن تفاوتی ندارند. آنچه برای ما مهم است، این است که کاخ سفید پس از انتخابات چگونه رفتار می‌کند؛ نه اینکه چه وعده‌ها و چه شعارهایی داده می‌شود. رفتار ایالات متحده مهم است». مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل نیز پیش‌تر در اظهاراتی گفته بود: «این را که در
آمریکا چه کسی رئیس‌جمهور شود، باید به مردم این کشور مربوط دانست». شاید برای قفل 40ساله رابطه ایران و آمریکا این اظهارات اندکی عجیب و باورنکردنی باشد؛ اما موضوع اینجاست که می‌توان نکته مشترک این اظهارات را در این یافت که همه معتقدند رفتار رئیس‌جمهور آمریکا مهم است. اینکه ترامپ یا بایدن کدامشان از پس جمع‌بندی آرای انتخابات، صاحب کرسی ریاست‌جمهوری آمریکا شوند، فی‌نفسه مهم است؛ اما اگر هر‌کدام به آنچه ایران می‌خواهد عمل کنند، چه تفاوتی دارد کدامشان صاحب این پست باشند.
اگر ترامپ که برجام را به ورطه نابودی کشاند، به این توافق بازگردد، آیا ایران نمی‌پذیرد؟ بایدن چطور؟ حتما می‌پذیرد. البته قصه از آنجایی پیچیده می‌شود که ترامپ به این توافق باز نخواهد گشت و اگر دولت بعدی نیز از آنِ او باشد، حتما سخت‌گیری‌ها بیش از اکنون و به ضرر ایران خواهد بود. اینجا همان بحث فرعی و البته حیاتی شکل می‌گیرد که برای هر‌کدام از این دو گزینه چه برنامه‌ای در سطح حاکمیت چیده شده است؟ جواد ظریف می‌گوید بر سر برجام مذاکره مجدد نمی‌کنیم. به نظر می‌رسد اگر دولتی در آمریکا روی کار بیاید که بخواهد بر سر برجام مذاکره کند، این می‌تواند شرط تهران باشد که روی متن توافق، مذاکره مجددی صورت نمی‌گیرد، ولی حتما نحوه برگشت به این توافق نیازمند مذاکره مجدد است. همه اینها در حالی است که دولت روحانی و شخص وزیر خارجه او با این پیام روی کار آمدند که از مذاکره تابوشکنی کنند. مذاکره با وزیر خارجه آمریکا پس از چهار دهه و گفت‌وگوی تلفنی بین رؤسای جمهور دو کشور ایران و آمریکا بعد از 40 سال، هر دو تابوشکنی بود که در دولت اول روحانی رخ داد. همین تابوشکنی‌ها بود که توانست به برجام برسد؛ در غیر این صورت چرا تیم سعید جلیلی بعد
از آن همه سال رفت و برگشت نتوانستند به توافقی دست پیدا کنند؟
آنچه مسئله اصلی دیپلماسی است، گفت‌وگو بین طرفین است؛ گفت‌وگوی مقامات دو کشور بر سر مسائلی که دارند، اصلی بدیهی است و برای پیدا‌کردن راه‌حل باید مذاکره کرد. به نظر می‌رسد بهتر است این دولت حتی اگر قرار است بدون داشتن هیچ دستاوردی عرصه قدرت را ترک کند، دست‌کم تابوشکنی از مذاکره را به فراموشی نسپارد تا شاید روزی اختلاف دو حکومت که برای مردم به هزینه‌ای کمرشکن تبدیل شده، رفع شود.
«آنچه برای تهران اهمیت دارد، رفتار آمریکاست نه فردی که روی کار می‌آید».
این جمله را این‌روزها از مقامات دولتی ایران بارها شنیده‌ایم. شاید شنیدن این جمله برای مردم ایران که این‌روزها پیگیر نتایج انتخابات آمریکا بودند، خیلی خوشایند و قریب به واقعیت به نظر نمی‌رسد؛ اما اگر اندکی در آن دقیق شویم، می‌توان روی دیگر سکه این سخن را دریافت. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، روز گذشته گفته است «برای ایران شیوه‌ای که آمریکا در پیش می‌گیرد مهم است، نه فردی که بر سر کار می‌آید». محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز در سخنانی گفت «رفتار آمریکا بعد از انتخابات برای ایران مهم است، نه وعده‌ها و شعارهایی که نامزدها در انتخابات می‌دهند». او در مصاحبه با شبکه خبری سی‌بی‌اس‌نیوز در پاسخ به اصرار خبرنگار گفته است: «اظهارات اردوگاه بایدن امیدوارکننده‌تر است، اما باید منتظر ماند و دید» و اضافه کرده که «برای دولت ایران دونالد ترامپ یا جو بایدن تفاوتی ندارند. آنچه برای ما مهم است، این است که کاخ سفید پس از انتخابات چگونه رفتار می‌کند؛ نه اینکه چه وعده‌ها و چه شعارهایی داده می‌شود. رفتار ایالات متحده مهم است». مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل نیز پیش‌تر در اظهاراتی گفته بود: «این را که در
آمریکا چه کسی رئیس‌جمهور شود، باید به مردم این کشور مربوط دانست». شاید برای قفل 40ساله رابطه ایران و آمریکا این اظهارات اندکی عجیب و باورنکردنی باشد؛ اما موضوع اینجاست که می‌توان نکته مشترک این اظهارات را در این یافت که همه معتقدند رفتار رئیس‌جمهور آمریکا مهم است. اینکه ترامپ یا بایدن کدامشان از پس جمع‌بندی آرای انتخابات، صاحب کرسی ریاست‌جمهوری آمریکا شوند، فی‌نفسه مهم است؛ اما اگر هر‌کدام به آنچه ایران می‌خواهد عمل کنند، چه تفاوتی دارد کدامشان صاحب این پست باشند.
اگر ترامپ که برجام را به ورطه نابودی کشاند، به این توافق بازگردد، آیا ایران نمی‌پذیرد؟ بایدن چطور؟ حتما می‌پذیرد. البته قصه از آنجایی پیچیده می‌شود که ترامپ به این توافق باز نخواهد گشت و اگر دولت بعدی نیز از آنِ او باشد، حتما سخت‌گیری‌ها بیش از اکنون و به ضرر ایران خواهد بود. اینجا همان بحث فرعی و البته حیاتی شکل می‌گیرد که برای هر‌کدام از این دو گزینه چه برنامه‌ای در سطح حاکمیت چیده شده است؟ جواد ظریف می‌گوید بر سر برجام مذاکره مجدد نمی‌کنیم. به نظر می‌رسد اگر دولتی در آمریکا روی کار بیاید که بخواهد بر سر برجام مذاکره کند، این می‌تواند شرط تهران باشد که روی متن توافق، مذاکره مجددی صورت نمی‌گیرد، ولی حتما نحوه برگشت به این توافق نیازمند مذاکره مجدد است. همه اینها در حالی است که دولت روحانی و شخص وزیر خارجه او با این پیام روی کار آمدند که از مذاکره تابوشکنی کنند. مذاکره با وزیر خارجه آمریکا پس از چهار دهه و گفت‌وگوی تلفنی بین رؤسای جمهور دو کشور ایران و آمریکا بعد از 40 سال، هر دو تابوشکنی بود که در دولت اول روحانی رخ داد. همین تابوشکنی‌ها بود که توانست به برجام برسد؛ در غیر این صورت چرا تیم سعید جلیلی بعد
از آن همه سال رفت و برگشت نتوانستند به توافقی دست پیدا کنند؟
آنچه مسئله اصلی دیپلماسی است، گفت‌وگو بین طرفین است؛ گفت‌وگوی مقامات دو کشور بر سر مسائلی که دارند، اصلی بدیهی است و برای پیدا‌کردن راه‌حل باید مذاکره کرد. به نظر می‌رسد بهتر است این دولت حتی اگر قرار است بدون داشتن هیچ دستاوردی عرصه قدرت را ترک کند، دست‌کم تابوشکنی از مذاکره را به فراموشی نسپارد تا شاید روزی اختلاف دو حکومت که برای مردم به هزینه‌ای کمرشکن تبدیل شده، رفع شود.