نوزادان بی‌قرار

صدای بی‌قراری و گریه نوزاد آنقدر زیاد است که کاری از دست هیچ کس بر نمی آید. گریه‌های از ته دل و بی‌قراری‌های نامعمول. پرستار در آغوشش می‌گیرد. در گوشش حرف می‌زند، لالایی می‌خواند، بدنش را چک می‌کند، با دکتر مشورت می‌کند، اما آرامشی در حال نوزاد نیست و حال و روزش هم مثل نوزادان عادی نیست. این آغاز زندگی نوزادانی‌ست که از مادر معتاد به این دنیا می آیند. نوزادانی که ۹ ماه اعتیاد ناخواسته را در رحم مادر تجربه کردند و حالا بعد از به دنیا آمدن دردی را تجربه می‌کنند که امانشان را می‌برد و تا روزها با این درد شب و روز می‌گذرانند. آمار دقیقی از نوزادانی که معتاد به دنیا می‌آید وجود ندارد اما بر اساس مشاهدات و گزارش‌های مددکار موسسه خیریه مهر آفرین، تعداد نوزادانی که از مادر معتاد به دنیا می‌آیند هر سال بیشتر از سال قبل است. 

نوزادان بی‌پناه

در این سال ها بارها گزارش‌هایی را خواندیم که نشان می‌داد نوزادانی در بیمارستان‌ها به دنیا می‌آیند که معتادند و روزهای اول زندگیشان با درد خماری همراه است. نوزادان بی‌پناهی که درد نفسشان را بند می‌آورد و آنها چاره‌ای جز گریه و بی‌قراری ندارند. رضایی مددکار اجتماعی موسسه خیریه مهرآفرین درباره این نوزدان می‌گوید: «این نوزادان معتادهای مادرزادی هستند که مادرانشان در دوران بارداری مواد مخدر مصرف می‌کردند. بدون آنکه خودشان بخواهند، هنگام جنینی در رحم مادر معتاد می‌شوند.» حال و روز نوزادان معتاد بسته به نوع اعتیاد مادر و میزان مصرفش دارد. این مددکار اجتماعی می‌گوید: «این نوزادان اکثرا نارس و بی‌قرار به دنیا می‌آیند. روزها با درد استخوان زندگی می‌کنند و برخی‌شان که مادرانشان مواد سنگین‌تری مصرف می‌کنند با آرام بخش فقط آرام می‌شوند. ساعت خواب و بیداریشان هم به هم می‌ریزد.حتی بسیاری از آنها بی‌اشتهایی را در روزهای اول زندگی تجربه می‌کنند.»

او درباره مادران این نوزادان می گوید: «هنگام پذیرش بیماران شرح حال و علائم آن‌ها ثبت می‌شود، البته ممکن است برخی از آن‌ها اعتیاد خود را پنهان کنند، اما خیلی زود مشخص می‌شود. بقیه را هم پس از به دنیا آوردن بچه شناسایی می‌کنند. بیشتر مادران اعلام می کنند که معتاد هستند. اگر مادری هم اعلام نکند از شرایط نوزاد می‌شود فهمید که معتاد است.»

روزهای بی‌تابی

این نوزادان قصه پر غصه دارند. چندین روز سخت را سپری می‌کنند تا بدنشان از مواد پاک شود. برخی‌شان به بهزیستی داده می‌شوند و برخی‌های دیگر اما راهی همان خانه‌ای می‌شوند که مادر و پدر معتاد دارند. رضایی در این باره بیشتر توضیح می دهد: «سال های قبل مددکار می‌رفت بازدید از منزل انجام می‌داد و تا زمانی که از شرایط کودک مطمئن نبود، بچه را به خانواده نمی‌دادند، اما الان با توجه به مشاهدات خودم می‌گویم که وضعیت اینگونه نیست.ما بعید می دانیم که همه این نوزادان تحویل بهزیستی داده شوند. سال قبل مددجویی داشتم که باردار شد او خواهش می‌کرد بچه را به خانواده‌اش ندهیم. چون می‌دانست نوزادش را می‌فروشند.»

افزایش زنان معتاد

آنطور که این مددکار اجتماعی می‌گوید، تعداد نوزادانی که از مادر معتاد به دنیا می‌آیند بیشتر شده است. دلیل این موضوع هم افزایش زنان معتاد است:«وضعیت آسیب‌های اجتماعی در برخی از کلان‌شهرها مثل تهران بیشتر از قبل و بر اساس همین افزایش نرخ اعتیاد زنان هم بیشتر شده است. اعتیاد زنان به مواد شیشه و هرویین زیاد است و درنتیجه برخی از زنان برای مصرف، رفتارهای پرخطری دارند. بر اساس گزارش‌های ما زنان زیر ۳۰ سال بیشترین جمعیت مادران معتاد را تشکیل می‌دهند.»