بازی سه سر برد

مهدی امیرپور: عضو شورای سیاست‌گذاری  فن‌زی: ۱- «فن‌زی» رسانه جدید کسب‌وکارهای نوآورانه ایران است. از نامش این‌طور بر می‌آید که رسانه‌ای است برای مردم تا زیست فناورانه بهتری را تجربه کنند. در روزهایی که روش‌های نوآور و تکنولوژیک برای رفع نیازهای مردم جایش را در میان زندگی آنها باز کرده، یکی از مأموریت‌های فن‌زی توسعه این زندگی مبتنی بر تکنولوژی است. آیا این تنها مأموریت فن‌زی است؟

۲- کسب‌وکارهای نوین و در کنارشان مردم ایران در 10 سال گذشته رشد شگفت‌انگیزی را در استفاده از تکنولوژی و راه‌حل‌های نوین برای رفع نیازهای روزمره تجربه کردند. چند مثال ساده می‌زنم: در 10 سال گذشته مردم ایران یاد گرفتند به جای تماس تلفنی با آژانس‌ها از اسنپ تاکسی بگیرند، آنلاین از رستوران‌ها و سوپرمارکت‌ها غذا و مواد غذایی بخرند، به جای نیازمندی‌های قطور روزنامه‌ برای کاریابی و خرید ملک و خودرو به دیوار سر بزنند، به جای گشت‌وگذار در راسته‌های بازار تهران از دیجی‌کالا اینترنتی خرید کنند، به جای گوش‌دادن به امواج رادیوی رسمی، پادکست و کتاب صوتی گوش کنند و به جای اجاره و کپی و خرید دی‌وی‌دی‌های سینمایی از فروشگاه‌ها و دست‌فروش‌ها، در فیلیمو و نماوا فیلم و سریال ببینند. این آخری خط قرمز همه مدیران و دولتمردان بود. در تمام این سال‌ها بحث ممنوعیت تأسیس تلویزیون خصوصی در قانون اساسی، مانع از تعبیر رؤیای مدیران فرهنگی بخش خصوصی شده بود، اما شکست تابوی تلویزیون بدون نیاز به تغییر قانون اساسی بلکه با ظهور یک تکنولوژی جدید عملی شد. در همین 10 سال سبک زندگی مردم ایران به قدری عوض شده که یکی از دوستان‌مان که پس از 10 سال به ایران برگشته بود از یک اتفاق روزمره شگفت‌زده شده بود؛ مردم ایران دیگر اسکناس همراه ندارند و پرداختشان را برای خریدهای گوناگون با آپ‌های بانکی انجام می‌دهند. این اتفاقی که ساده و بدیهی می‌بینیم را با ترکیه مقایسه کنید که شباهت‌های فرهنگی زیادی با ایران دارد. ترک‌ها هنوز هم بخش زیادی از مراودات و معاملات روزانه را با اسکناس انجام می‌دهند. این حذف اسکناس از زندگی روزانه ما یک پیام ویژه دارد؛ ما برخلاف پوسته سخت و سنتی بیرونی‌، زودتر از چیزی که فکر می‌کردیم تکنولوژی را به زندگی‌ روزمره راه دادیم.

۳- اگر بپذیریم که با وجود تمام مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها زندگی در ایران با تکنولوژی آمیخته شده، سؤال اینجاست که دولت و حاکمیت ایران چقدر در این زندگی نوآورانه نقش داشته؟ آیا دولت ایران از ابتدای دهه ۱۳۹۰ برای این تحول سیاست‌گذاری کرده؟ آیا تسهیل‌گری حاکمیتی خاصی اتفاق افتاد که ایران سال‌ها زودتر از اینکه ترندیول در ترکیه تأسیس شود، ایران دیجی‌کالا را داشت و سال‌ها پیش از اینکه اپلیکیشن کریم در امارات همه‌گیر شود، اسنپ در همه شهرهای ایران فعال بود؟ آیا سیاست‌گذاران دولتی از آنتن‌های صداوسیما به مردم آموزشی داده بودند که باید چطور با گوشی‌های هوشمند نیازهای روزانه‌شان را برطرف کنند؟ همه این پرسش‌ها یک پاسخ ساده دارد: «نه». اگر بخواهیم مفصل‌تر جواب بدهیم دولت و دستگاه‌های متولی ایران در این سال‌ها نه‌تنها سیاستی برای این اتفاق نداشته که از کارآفرینان به عنوان تولیدکنندگان و کاربران اینترنت به عنوان مصرف‌کنندگان این تکنولوژی‌ها عقب بوده است. سال‌ها طول کشیده تا تاکسی اینترنتی در سیاست‌گذاری‌های شهری کمی به رسمیت شناخته شود، برای خرید و فروش اینترنتی اندک‌فهم مشترکی بین مردم و دولت ایجاد شود و با هزار شرط و شروط اجازه داده شود که مشاوران املاک و فروشندگان خودرو در فضای آنلاین فعالیت کنند. این فهم اندک است و کامل نیست. هنوز دست‌اندازهای زیادی برای هر یک از این کسب‌وکارها وجود دارد. هنوز 10 سال پس از اپیدمی تکنولوژی در زندگی روزمره مردم ایران، بحث‌های ابتدایی در این حوزه تمام نشده و هر یک از کسب‌وکارها با چالش‌های جدی روزانه برای تداوم فعالیت‌ها روبه‌رو هستند.

۴- فن‌زی بیشتر از اینکه بخواهد به مردم زندگی تکنولوژیک را آموزش دهد، خطابش به مدیران و مقاماتی است که هنوز درک درستی از فضای زندگی مدرن مردم ایران ندارند؛ مدیرانی که خیلی عقب‌تر از کاربران و بسیار عقب‌تر از بنیان‌گذاران کسب‌وکارهای ایرانی هنوز در فهم ضرورت‌های زندگی مدرن مردم ایران قرار نگرفته‌اند. فن‌زی به دنبال ایجاد یک زبان مشترک بین کارآفرینان سخت‌جان، مردم مدرن و مسئولان سنتی ایران است. این زبان مشترک به یک زمین مشترک نیاز دارد. هر سه سر این بازی با تکنولوژی مخالفتی ندارند اما تا الان در اشتباه تاریخی، برد یکی شکست دیگری تلقی شده است. امیدوارم فن‌زی زمین مشترک این بازی سه سر برد شود.