تکریم و توجه به معیشت مهمترین نیاز پیشکسوتان ورزش
سیدافشین گنجبخش. کارشناس ارشد مدیریت ورزشی
توجه به پیشکسوتان یک ضرورت اخلاقی است، بهویژه در ورزش که صفات حسنه از ویژگیهای جداییناپذیر آن محسوب میشود. در اکثر ادوار شاهد بهادادن به قهرمانان گذشته بودیم؛ اما به صورت سیستماتیک و قانونمند این اتفاق مبارک در دولت اصلاحات و زمان ریاست محسن مهرعلیزاده در ورزش کشور نهادینه شد؛ تاجاییکه منجر به تأسیس نهادی با عنوان «صندوق حمایت از پیشکسوتان و قهرمانان ملی ایران» شد که در واقع یکی از نقاط عطف تاریخ ورزش ایران است. در دورههای مختلف براساس تفکرات حاکم بر دولتها، نوع نگاه به پیشکسوتان نیز متغیر بوده است؛ برای مثال در دولت اصلاحات؛ نگاهی حمایتی همراه با مشورتپذیری از پیشکسوتان، مورد توجه قرار گرفت؛ اما متأسفانه در دولتهای بعدی این سبک دیدگاه به نگرش «استفاده ابزاری از پیشکسوتان» تغییر پیدا کرد که میتوان آن را به حضور بیتأثیر پیشکسوتان تیمهای استقلال و پرسپولیس در هیئتمدیره این دو باشگاه پرطرفدار، مرتبط دانست.
اگر بخواهیم شرایط فعلی را درباره توجه و استفاده از تجربیات ارزشمند پیشکسوتان ورزش بررسی کنیم، نقاط قوت و ضعف بسیاری مشاهده میشود که براساس رشتههای ورزشی مختلف و سبک نگرش رؤسای فدراسیونهای ورزشی است؛ بهعنوان مثال فدراسیون فوتبال در زمان ریاست آقای دادکان کمیتهای تحت عنوان «پیشکسوتان» تأسیس کرد که همین امر موجب شد تا دیگر فدراسیونها نیز چنین کمیتهای تشکیل دهند؛ اما در دوران فعلی، کمیته پیشکسوتان به وسیله ریاست فدراسیون منحل شد! که دلایل و چرایی آن همچنان در هالهای از ابهام است. براساساین ضرورت تعریف شاخصهایی از طرف وزارت ورزش یا انجمن المپینها برای ارجنهادن به مقام پیشکسوتان در رشتههای مختلف ورزشی، احساس میشود. از محاسن ضابطهمندشدن توجه به پیشکسوتان و اجرای آن در همه رشتهها، پرهیز از تصمیمات سلیقهای و غیرکارشناسی است که در نهایت در پیشبرد اهداف کلان ورزش ایران مؤثر خواهد بود.
بهطورکلی اگر بخواهیم نیازهای اساسی پیشکسوتان را به ترتیب اولویت طبقهبندی کنیم، بعد از نیاز «توجه یا حفظ احترام» باید به مسئله بسیار مهم «معیشت» اشاره داشته باشیم. بسیاری از پیشکسوتان ورزش ایران در روزگاری برای خود دارای جایگاه و منزلت اجتماعی خاصی بودند و از نظر مالی هم شرایط مناسبی داشتند؛ اما اقتضای زمان و چرخ روزگار شرایطی را رقم زد که این عزیزان از دوران میانسالی به بعد، وضعیت اقتصادی مناسبی داشته و از تمکن مالی برخوردار نبودند.
امروزه یکی از مباحث بسیار مهم که در پرورش استعدادهای ورزشی باید مدنظر قرار گیرد، رفع نیازهای مالی قهرمانهای گذشته است؛ چراکه یک استعداد ورزشی اگر قهرمان سابقی را در شرایط مالی مناسب نبیند، شاید مسیر زندگی خود را تغییر دهد و از ادامه فعالیت در ورزش خودداری کند؛ پس درواقع رسیدگی به وضعیت معیشت پیشکسوتان و برنامهریزی برای آن تأثیر اجتماعی چشمگیری دارد و حتی ابزاری برای تبلیغ ورزش حرفهای در بین عموم جامعه است. ذکر این نکته ضروری است که مدیریت صندوق حمایت از قهرمانان ورزشی در سالهای گذشته، تمام تلاش خود را برای رفع نیازهای پیشکسوتان ورزشی به کار برده که از این نظر ستودنی است؛ اما این تلاشها میتواند بهتر و پرقدرتتر ادامه یابد تا در نهایت موجبات رضایت اکثریت پیشکسوتان ورزش ایران را فراهم كند.
قهرمانان گذشته سالها برای ورزش زحمت کشیدند و تلاش کردند، در همه موفقیتها سهم چشمگیر و فراموشنشدنی داشتند در نتیجه وقتی به درجه پیشکسوتی نائل شدهاند، انتظاراتی بحق از مسئولان ورزش، مدیران و دولت دارند که باید به آن توجه داشت و تلاش کنیم جایگاه پیشکسوت ورزشی را روزبهروز ارتقا بخشیم. قطع این امر با همکاری و هماهنگی بین همه نهادهای مسئول، میسر خواهد شد.
توجه به پیشکسوتان یک ضرورت اخلاقی است، بهویژه در ورزش که صفات حسنه از ویژگیهای جداییناپذیر آن محسوب میشود. در اکثر ادوار شاهد بهادادن به قهرمانان گذشته بودیم؛ اما به صورت سیستماتیک و قانونمند این اتفاق مبارک در دولت اصلاحات و زمان ریاست محسن مهرعلیزاده در ورزش کشور نهادینه شد؛ تاجاییکه منجر به تأسیس نهادی با عنوان «صندوق حمایت از پیشکسوتان و قهرمانان ملی ایران» شد که در واقع یکی از نقاط عطف تاریخ ورزش ایران است. در دورههای مختلف براساس تفکرات حاکم بر دولتها، نوع نگاه به پیشکسوتان نیز متغیر بوده است؛ برای مثال در دولت اصلاحات؛ نگاهی حمایتی همراه با مشورتپذیری از پیشکسوتان، مورد توجه قرار گرفت؛ اما متأسفانه در دولتهای بعدی این سبک دیدگاه به نگرش «استفاده ابزاری از پیشکسوتان» تغییر پیدا کرد که میتوان آن را به حضور بیتأثیر پیشکسوتان تیمهای استقلال و پرسپولیس در هیئتمدیره این دو باشگاه پرطرفدار، مرتبط دانست.
اگر بخواهیم شرایط فعلی را درباره توجه و استفاده از تجربیات ارزشمند پیشکسوتان ورزش بررسی کنیم، نقاط قوت و ضعف بسیاری مشاهده میشود که براساس رشتههای ورزشی مختلف و سبک نگرش رؤسای فدراسیونهای ورزشی است؛ بهعنوان مثال فدراسیون فوتبال در زمان ریاست آقای دادکان کمیتهای تحت عنوان «پیشکسوتان» تأسیس کرد که همین امر موجب شد تا دیگر فدراسیونها نیز چنین کمیتهای تشکیل دهند؛ اما در دوران فعلی، کمیته پیشکسوتان به وسیله ریاست فدراسیون منحل شد! که دلایل و چرایی آن همچنان در هالهای از ابهام است. براساساین ضرورت تعریف شاخصهایی از طرف وزارت ورزش یا انجمن المپینها برای ارجنهادن به مقام پیشکسوتان در رشتههای مختلف ورزشی، احساس میشود. از محاسن ضابطهمندشدن توجه به پیشکسوتان و اجرای آن در همه رشتهها، پرهیز از تصمیمات سلیقهای و غیرکارشناسی است که در نهایت در پیشبرد اهداف کلان ورزش ایران مؤثر خواهد بود.
بهطورکلی اگر بخواهیم نیازهای اساسی پیشکسوتان را به ترتیب اولویت طبقهبندی کنیم، بعد از نیاز «توجه یا حفظ احترام» باید به مسئله بسیار مهم «معیشت» اشاره داشته باشیم. بسیاری از پیشکسوتان ورزش ایران در روزگاری برای خود دارای جایگاه و منزلت اجتماعی خاصی بودند و از نظر مالی هم شرایط مناسبی داشتند؛ اما اقتضای زمان و چرخ روزگار شرایطی را رقم زد که این عزیزان از دوران میانسالی به بعد، وضعیت اقتصادی مناسبی داشته و از تمکن مالی برخوردار نبودند.
امروزه یکی از مباحث بسیار مهم که در پرورش استعدادهای ورزشی باید مدنظر قرار گیرد، رفع نیازهای مالی قهرمانهای گذشته است؛ چراکه یک استعداد ورزشی اگر قهرمان سابقی را در شرایط مالی مناسب نبیند، شاید مسیر زندگی خود را تغییر دهد و از ادامه فعالیت در ورزش خودداری کند؛ پس درواقع رسیدگی به وضعیت معیشت پیشکسوتان و برنامهریزی برای آن تأثیر اجتماعی چشمگیری دارد و حتی ابزاری برای تبلیغ ورزش حرفهای در بین عموم جامعه است. ذکر این نکته ضروری است که مدیریت صندوق حمایت از قهرمانان ورزشی در سالهای گذشته، تمام تلاش خود را برای رفع نیازهای پیشکسوتان ورزشی به کار برده که از این نظر ستودنی است؛ اما این تلاشها میتواند بهتر و پرقدرتتر ادامه یابد تا در نهایت موجبات رضایت اکثریت پیشکسوتان ورزش ایران را فراهم كند.
قهرمانان گذشته سالها برای ورزش زحمت کشیدند و تلاش کردند، در همه موفقیتها سهم چشمگیر و فراموشنشدنی داشتند در نتیجه وقتی به درجه پیشکسوتی نائل شدهاند، انتظاراتی بحق از مسئولان ورزش، مدیران و دولت دارند که باید به آن توجه داشت و تلاش کنیم جایگاه پیشکسوت ورزشی را روزبهروز ارتقا بخشیم. قطع این امر با همکاری و هماهنگی بین همه نهادهای مسئول، میسر خواهد شد.