رقابت شانهبهشانه چين با آمريکا و روسيه براي تقويت تسليحات هستهاي
بازار داغ آزمايشهاي هستهاي
چين در رقابتي شانهبهشانه با آمريکا و روسيه در حال تقويت تسليحات هستهاي خود است؛ رقابتي که بهگفته تحليلگران، خطر درگيري هستهاي را افزايش ميدهد. بهگفته يکي از مؤسسات بزرگ فعال در زمينه تسليحات چين، اين کشور در حال سرعتبخشيدن به توليد نسل جديد تسليحات هستهاي خود است و براي شبيهسازيکردن آزمايش هستهاي بهطور متوسط ماهانه پنج آزمايش انجام ميدهد. اين آمار نشان ميدهد که تعداد آزمايشهاي هستهاي شبيهسازيشده چين از آمريکا فراتر رفته است چراکه طبق همين گزارش آمريکا، بهطور متوسط ماهانه کمتر از يک آزمايش انجام ميدهد. آکادمي مهندسي اتمي چين در مستندي گزارش داده که چين بين سپتامبر 2014 تا دسامبر گذشته نزديک به 200 تجربه آزمايشگاهي براي شبيهسازي انفجار هستهاي داشته است. اين در حالي است که طبق گزارش آزمايشگاه ملي لارنس ليورمور، ايالاتمتحده بين سالهاي 2012 تا 2017، 50 آزمايش اينچنيني داشته است.
کارشناسان هشدار ميدهند در حالي که چين در دنبالکردن سلاحهاي هستهاي هدفمند به عنوان عامل بازدارنده در برابر تهديدات بالقوه به روسيه و آمريکا ميپيوندد، افزايش رقابت تسليحاتي درواقع با افزايش خطر بحران هستهاي نتيجهاي عکس خواهد داشت. مقامات پنتاگون گفتهاند که آمريکا ميخواهد دشمنانش باور کنند که احتمال دارد اين کشور از نسل جديد کلاهکهايش استفاده کند؛ کلاهکهايي که کوچکتر و هوشمندترند و طوري طراحي شدهاند که فقط با نابودي اهداف خاص، تخريب را محدود ميکنند.
با اين حال، دولتها با داشتن اين سلاحهاي امنتر و کمترمخرب ممکن است خويشتنداري خود براي استفاده از آنها را از دست دهند و تمايل بيشتري به استفاده از آنها داشته باشند. لي جاي، يک کارشناس نيروي دريايي مستقر در پکن، گفت: استفاده از کلاهکهاي کوچک به استفاده از کلاهکهاي بزرگتر خواهد انجاميد.
بهگفته اين کارشناس، گرچه پکن تمايلي به استفاده از اين سلاحهاي هستهاي ندارد، اما توسعه آنها ضروري است. او توضيح ميدهد: «اگر ساير کشورها عليه ما از تسليحات هستهاي استفاده کنند، ما بايد اين اقدام را تلافي کنيم و احتمالا به همين دليل است که تحقيقاتي براي ساخت تسليحات جديد صورت ميگيرد». گرچه در دهه 90 ميلادي آزمايش تسليحات هستهاي ممنوع شد (کرهشمالي از اين توافق پيروي نکرد)، قدرتهاي اصلي هستهاي توانستهاند آزمايشهاي شبيهسازيشده انجام دهند.
اين قدرتهاي هستهاي براي چنين آزمايشهايي از اسلحههاي گاز پرقدرت استفاده ميکنند و دانشمندان هستهاي چين هم از اين قاعده مستثنا نيستند. آنطور که پوليتيکو گزارش داده، تعداد آزمايشهاي هستهاي دانشمندان هستهاي چين در سه سال گذشته بيشتر از تعداد آزمايشهايي بوده که آمريکا در 15 سال گذشته انجام داده است. در ادامه اين گزارش آمده است که در تونلهاي عميق کوههاي ميانيانگ که تأسيسات اصلي هستهاي چين در آنجا مستقر است، در نتيجه آزمايشها صداهاي مهيبي بيش از يکبار در هفته شنيده ميشود. اين در حالي است که بين سالهاي 2003 تا 2017، ايالاتمتحده 150 انفجار هستهاي را در سايت امنيت ملي نوادا شبيهسازي کرده است.
با وجود این، بر اساس اظهارات پروفسور وانگ چوانبين، استاد دانشگاه تکنولوژي ووهانبين چين، شمار بالاي آزمايشهاي شبيهسازي چين به اين معنا نيست که پکن در ساخت تسليحات هستهاي از آمريکا پيشي گرفته است. به گفته اين استاد دانشگاه، آمريکا از سال ۱۹۴۵ بيش از هزار کلاهک هستهاي را منفجر کرده و در قياس با اين آمار، چين از سال ۱۹۶۴ فقط ۴۵ آزمايش با آتش واقعي داشته است. چوانبين ميگويد: اين احتمال وجود دارد که چين براي جبران فاصله خود با آمريکا دراينباره عجله ميکند.
با اين حال، اين استاد دانشگاه بر اين باور است که اگر افزايش آزمايشهاي هستهاي چين به اقدام متقابل ايالاتمتحده منجر شود، «خبر بدي براي همه خواهد بود».
اين احتمالي دور از ذهن هم نيست. کاخ سفيد برنامهاي 1.2 هزار ميليارددلاري براي توسعه زرادخانه اتمي خود ارائه کرده است. وزارت دفاع آمريکا در ماه ژانويه سال جاري ميلادي، سندي را به نام بررسي وضعيت هستهاي منتشر کرد که در آن به منظور ايجاد بازدارندگي در برابر چين و روسيه، درخواست براي توليد تسليحات اتمي کوچکتر با قدرت انفجاري پايينتر مطرح شده است. دينا وايت، سخنگوي ارشد پنتاگون، در ماه فوريه سال جاري ميلادي گفت: «ما بايد اطمينان حاصل کنيم يک بازدارنده قابلاعتماد اتمي در اختيار داريم و بتوانيم مطمئن باشيم که آماده هرگونه دفاع از اين کشور هستيم». کنگره آمريکا نيز با تنظيم نسخههاي مختلف لايحه سياست دفاعي خود، به توليد چنين تسليحاتي چراغ سبز نشان داد. قانون مجوز دفاع ملي که از سوي کميته نيروهاي مسلح در مجلس سناي آمريکا براي سال مالي 2019 ارائه و در هفته گذشته براي رأيگيري به صحن مجلس سنا آماده شده است، از درخواست دولت آمريکا براي اختصاص 65 ميليون دلار به توليد تسليحات اتمي با قدرت انفجاري پايين حمايت ميکند. نسخه قانون مجوز دفاع ملي مجلس نمايندگان آمريکا نيز که در هفته گذشته در اين مجلس به تصويب رسيد، اجازه
اختصاص اين مبلغ براي توليد تسليحات هستهاي با قدرت انفجاري کمتر را صادر کرده است. پس از انتشار سند بررسي وضعيت هستهاي آمريکا، روزنامه دولتي گلوبالتايمز چين در سرمقالهاي نوشت پکن در واکنش به راهانداختن مسابقه تسليحات هستهاي از جانب آمريکا، با جديت مسئله اعلام عمومي جزئيات درباره تسليحات هستهاي با قدرت انفجاري پايين خود را بررسي ميکند.
چين در رقابتي شانهبهشانه با آمريکا و روسيه در حال تقويت تسليحات هستهاي خود است؛ رقابتي که بهگفته تحليلگران، خطر درگيري هستهاي را افزايش ميدهد. بهگفته يکي از مؤسسات بزرگ فعال در زمينه تسليحات چين، اين کشور در حال سرعتبخشيدن به توليد نسل جديد تسليحات هستهاي خود است و براي شبيهسازيکردن آزمايش هستهاي بهطور متوسط ماهانه پنج آزمايش انجام ميدهد. اين آمار نشان ميدهد که تعداد آزمايشهاي هستهاي شبيهسازيشده چين از آمريکا فراتر رفته است چراکه طبق همين گزارش آمريکا، بهطور متوسط ماهانه کمتر از يک آزمايش انجام ميدهد. آکادمي مهندسي اتمي چين در مستندي گزارش داده که چين بين سپتامبر 2014 تا دسامبر گذشته نزديک به 200 تجربه آزمايشگاهي براي شبيهسازي انفجار هستهاي داشته است. اين در حالي است که طبق گزارش آزمايشگاه ملي لارنس ليورمور، ايالاتمتحده بين سالهاي 2012 تا 2017، 50 آزمايش اينچنيني داشته است.
کارشناسان هشدار ميدهند در حالي که چين در دنبالکردن سلاحهاي هستهاي هدفمند به عنوان عامل بازدارنده در برابر تهديدات بالقوه به روسيه و آمريکا ميپيوندد، افزايش رقابت تسليحاتي درواقع با افزايش خطر بحران هستهاي نتيجهاي عکس خواهد داشت. مقامات پنتاگون گفتهاند که آمريکا ميخواهد دشمنانش باور کنند که احتمال دارد اين کشور از نسل جديد کلاهکهايش استفاده کند؛ کلاهکهايي که کوچکتر و هوشمندترند و طوري طراحي شدهاند که فقط با نابودي اهداف خاص، تخريب را محدود ميکنند.
با اين حال، دولتها با داشتن اين سلاحهاي امنتر و کمترمخرب ممکن است خويشتنداري خود براي استفاده از آنها را از دست دهند و تمايل بيشتري به استفاده از آنها داشته باشند. لي جاي، يک کارشناس نيروي دريايي مستقر در پکن، گفت: استفاده از کلاهکهاي کوچک به استفاده از کلاهکهاي بزرگتر خواهد انجاميد.
بهگفته اين کارشناس، گرچه پکن تمايلي به استفاده از اين سلاحهاي هستهاي ندارد، اما توسعه آنها ضروري است. او توضيح ميدهد: «اگر ساير کشورها عليه ما از تسليحات هستهاي استفاده کنند، ما بايد اين اقدام را تلافي کنيم و احتمالا به همين دليل است که تحقيقاتي براي ساخت تسليحات جديد صورت ميگيرد». گرچه در دهه 90 ميلادي آزمايش تسليحات هستهاي ممنوع شد (کرهشمالي از اين توافق پيروي نکرد)، قدرتهاي اصلي هستهاي توانستهاند آزمايشهاي شبيهسازيشده انجام دهند.
اين قدرتهاي هستهاي براي چنين آزمايشهايي از اسلحههاي گاز پرقدرت استفاده ميکنند و دانشمندان هستهاي چين هم از اين قاعده مستثنا نيستند. آنطور که پوليتيکو گزارش داده، تعداد آزمايشهاي هستهاي دانشمندان هستهاي چين در سه سال گذشته بيشتر از تعداد آزمايشهايي بوده که آمريکا در 15 سال گذشته انجام داده است. در ادامه اين گزارش آمده است که در تونلهاي عميق کوههاي ميانيانگ که تأسيسات اصلي هستهاي چين در آنجا مستقر است، در نتيجه آزمايشها صداهاي مهيبي بيش از يکبار در هفته شنيده ميشود. اين در حالي است که بين سالهاي 2003 تا 2017، ايالاتمتحده 150 انفجار هستهاي را در سايت امنيت ملي نوادا شبيهسازي کرده است.
با وجود این، بر اساس اظهارات پروفسور وانگ چوانبين، استاد دانشگاه تکنولوژي ووهانبين چين، شمار بالاي آزمايشهاي شبيهسازي چين به اين معنا نيست که پکن در ساخت تسليحات هستهاي از آمريکا پيشي گرفته است. به گفته اين استاد دانشگاه، آمريکا از سال ۱۹۴۵ بيش از هزار کلاهک هستهاي را منفجر کرده و در قياس با اين آمار، چين از سال ۱۹۶۴ فقط ۴۵ آزمايش با آتش واقعي داشته است. چوانبين ميگويد: اين احتمال وجود دارد که چين براي جبران فاصله خود با آمريکا دراينباره عجله ميکند.
با اين حال، اين استاد دانشگاه بر اين باور است که اگر افزايش آزمايشهاي هستهاي چين به اقدام متقابل ايالاتمتحده منجر شود، «خبر بدي براي همه خواهد بود».
اين احتمالي دور از ذهن هم نيست. کاخ سفيد برنامهاي 1.2 هزار ميليارددلاري براي توسعه زرادخانه اتمي خود ارائه کرده است. وزارت دفاع آمريکا در ماه ژانويه سال جاري ميلادي، سندي را به نام بررسي وضعيت هستهاي منتشر کرد که در آن به منظور ايجاد بازدارندگي در برابر چين و روسيه، درخواست براي توليد تسليحات اتمي کوچکتر با قدرت انفجاري پايينتر مطرح شده است. دينا وايت، سخنگوي ارشد پنتاگون، در ماه فوريه سال جاري ميلادي گفت: «ما بايد اطمينان حاصل کنيم يک بازدارنده قابلاعتماد اتمي در اختيار داريم و بتوانيم مطمئن باشيم که آماده هرگونه دفاع از اين کشور هستيم». کنگره آمريکا نيز با تنظيم نسخههاي مختلف لايحه سياست دفاعي خود، به توليد چنين تسليحاتي چراغ سبز نشان داد. قانون مجوز دفاع ملي که از سوي کميته نيروهاي مسلح در مجلس سناي آمريکا براي سال مالي 2019 ارائه و در هفته گذشته براي رأيگيري به صحن مجلس سنا آماده شده است، از درخواست دولت آمريکا براي اختصاص 65 ميليون دلار به توليد تسليحات اتمي با قدرت انفجاري پايين حمايت ميکند. نسخه قانون مجوز دفاع ملي مجلس نمايندگان آمريکا نيز که در هفته گذشته در اين مجلس به تصويب رسيد، اجازه
اختصاص اين مبلغ براي توليد تسليحات هستهاي با قدرت انفجاري کمتر را صادر کرده است. پس از انتشار سند بررسي وضعيت هستهاي آمريکا، روزنامه دولتي گلوبالتايمز چين در سرمقالهاي نوشت پکن در واکنش به راهانداختن مسابقه تسليحات هستهاي از جانب آمريکا، با جديت مسئله اعلام عمومي جزئيات درباره تسليحات هستهاي با قدرت انفجاري پايين خود را بررسي ميکند.