|

آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل خارج شد

نقض دوباره یک تعهد

یک روز بعد از آنکه کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل متحد با انتقاد از سیاست مهاجرتی اخیر دونالد ترامپ، جداکردن کودکان مهاجر از والدین‌شان در مرز مکزیک را «بی‌رحمانه» خواند، دولت ایالات متحده از شورای حقوق بشر سازمان‌ ملل خارج شد. در حالی که در سه ماه گذشته صدها فلسطینی به دست نیروهای رژیم اسرائیل کشته و زخمی شده‌اند، دولت ایالات‌ متحده در اعتراض به آنچه اتخاذ مواضع مغرضانه علیه اسرائيل و تمایل این شورا به عضویت کشورهای بدنام در زمینه حقوق بشر خوانده، از این شورا خارج شده است.
نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل که از زمان تصدی این سمت به دنبال تغییر و تحول در این شورا بوده، روز سه‌شنبه در یک کنفرانس خبری در واشنگتن با اعلام این تصمیم از شورای حقوق بشر سازمان ملل انتقاد کرد و گفت این شورا به حامی ناقضان حقوق بشر بدل شده است. نیکی هیلی که در زمان اعلام این خبر در کنار مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا ایستاده بود، در ادامه برای اثبات گفته‌هایش به عدم رسیدگی به وضعیت حقوق بشر در ایران و ونزوئلا اشاره کرد. او همچنین به پذیرش کنگو به عنوان عضو این شورا در حالی که گورهایی دسته‌جمعی در این کشور پیدا شده‌اند، انتقاد کرد: «وقتی شورای به اصطلاح حقوق بشر نمی‌تواند به نقض شدید حقوق بشر در ونزوئلا و ایران رسیدگی کند و جمهوری دموکراتیک کنگو را به‌عنوان یک عضو می‌پذیرد، ارزش اسم خود را از دست می‌دهد». نیکی هیلی با اشاره به اعتراضات سال گذشته در ایران مدعی شد: «در ماه دسامبر و ژانویه که ایران صدها شهروند را صرفا به خاطر بیان نظراتشان کشت و دستگیر کرد، این شورا واکنشی از خود نشان نداد». نیکی هیلی همچنین شورای حقوق بشر را به خصومت بی‌پایان با اسرائیل متهم کرد و گفت این نهاد در سال میلادی جاری پنج قطع‌نامه علیه اسرائیل تصویب کرده که به گفته او بیش از پنج برابر تعداد قطع‌نامه‌هایی است که در مجموع علیه کره‌شمالی، ایران و سوریه به تصویب رسانده است.
پیش از عضویت ایالات‌ متحده در شورای حقوق بشر سازمان ملل، نیمی از آرای اعضای این شورا در محکومیت اسرائيل بود. در شش سال اول عضویت آمریکا، تعداد قطع‌نامه‌های انتقادی از اسرائيل یک‌پنجم کاهش پیدا کرد و تعداد جلسه‌های ویژه این شورا با تمرکز بر خشونت اسرائيل علیه فلسطینی‌ها هم به طرز چشمگیری کاهش یافت.
گرچه بسیاری از فعالان حقوق بشر در روزهای اخیر اقدام آمریکا در راستای جداکردن فرزندان مهاجران غیرقانونی از والدین‌شان در مرز آمریکا با مکزیک را نقض آشکار حقوق‌ بشر خوانده‌اند، هیلی می‌گوید: «می‌خواهم صریحا این نکته را روشن کنم که این گام (خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل) عقب‌نشینی از تعهدات حقوق‌بشری ما به شمار نمی‌رود. برعکس، ما به این دلیل این گام را برداشتیم که تعهداتمان به ما اجازه نمی‌داد بخشی از سازمان ریاکار و خودسری باشیم که حقوق بشر را به استهزا می‌گیرد».
هیلی دولت‌هایی با سوابق به گفته او تأسف‌بار در زمینه حقوق بشر را متهم کرد که به دنبال این هستند که با عضویت در این شورا از بررسی شرایط برخی کشورها جلوگیری و سپس در برابر پیشنهاد اصلاحات مقاومت کنند. نماینده آمریکا در سازمان ملل همچنین مدعی شد که کشورهایی نظیر روسیه، چین، کوبا و مصر سال گذشته تلاش کردند تلاش‌های آمریکا برای اصلاحات در این شورا را تضعیف کنند.خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان‌ ملل عقب‌نشینی دیگر دولت ترامپ از گروه‌های بین‌المللی است؛ گروه‌هایی که از دید دولت ترامپ سیاست‌های آنها مغایر با منافع آمریکا در زمینه تجارت، دفاع، تغییرات آب‌و‌هوایی و حالا حقوق ‌بشر است. در‌این‌میان به باور برخی تحلیلگران خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل، اسرائيل را از اصلی‌ترین مدافع خود در این شورا محروم می‌کند؛ به‌ویژه از این نظر که مسئله نقض حقوق‌ بشر از سوی اسرائيل در همه نشست‌های این گروه بررسی می‌شود. برخی مقامات آمریکایی هم بر این نکته تأکید کرده‌اند. برای مثال الیوت آنجل، دموکرات برجسته عضو کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، در این زمینه گفته است: «ما با خروج از شورا نفوذ خود را از دست می‌دهیم و به بازیگران بد این شورا اجازه می‌دهیم که بدترین انگیزه‌هایشان را پیش ببرند». او البته با انتقاد از رویکرد آمریکا در این موارد خاطرنشان کرده: «رویکرد این دولت در هنگام مواجهه با مشکل خارج‌کردن آمریکا از زمین بازی است. این اقدام، موضع ما در جهان را تضعیف می‌کند و به بدخواهان ما اجازه می‌دهد که خلأ به‌وجودآمده را پر کنند». شورای حقوق بشر که ۴۷ عضو دارد، هر سه سال یک بار نشست عمومی تشکیل می‌دهد و نشست کنونی تا ٢٣ ژوئن ادامه خواهد داشت. قرار است روز ١٩ ژوئن، وضعیت فلسطینیان در سرزمین‌های اشغالی بررسی شود. طبق مصوبات قبلی، شورای حقوق بشر ملزم است در همه نشست‌های خود اختلاف اسرائیل و فلسطینیان را بررسی کند.
این برای اولین بار از زمان تشکیل شورای حقوق بشر سازمان ملل در سال 2006 است که کشوری به صورت داوطلبانه از این شورا خارج می‌شود؛ هرچند در سال 2011 لیبی بعد از سرکوب گسترده معترضان غیرمسلح از این شورا اخراج شد. ایالات‌ متحده در دوران ریاست‌جمهوری جورج بوش پسر شورای حقوق بشر را تحریم کرد؛ به‌این‌دلیل که معتقد بود این نهاد کشورهایی با کارنامه ضعیف حقوق بشری را به عضویت می‌پذیرد؛ اما دولت باراک اوباما در ماه می ۲۰۰۹ میلادی با تجدیدنظر در موضع واشنگتن، برای اثبات این نکته که حقوق بشر در سیاست خارجی آمریکا حائز اهمیت است، به عضویت شورای حقوق بشر درآمد.
دولت ترامپ سال گذشته در اعتراض به آنچه «جانبداری ضداسرائیلی» خواند، از سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) هم خارج شد. اسرائیل نیز کمی پس از اعلام تصمیم آمریکا، از یونسکو خارج شد. اسرائیل در چند سال اخیر یونسکو را متهم کرده است که هویت یهودی مناطقی مثل بیت‌المقدس و الخلیل را نادیده می‌گیرد.

شورای حقوق بشر سازمان ملل
شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد یکی از نهادهای وابسته به سازمان ملل است که مأموریت آن پیشبرد و حفاظت از حقوق بشر و نشان‌دادن موارد نقض حقوق بشر در میان کشورهای جهان است. 47 عضو این شورا که مقر آن در ژنو سوئیس است، بر پایه گروه‌های منطقه‌ای برای دوره‌ای سه‌ساله انتخاب می‌شوند. شورای حقوق بشر سازمان ملل درباره موارد نقض حقوق بشر در کشورهای عضو سازمان ملل تحقیق می‌کند و مسائل حقوق‌بشری مانند آزادی تجمع، آزادی بیان، آزادی عقیده و مذهب، حقوق زنان و حقوق اقلیت‌های قومی و نژادی را بررسی می‌کند. این شورا هم‌زمان با انحلال نهاد سَلَفش یعنی کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد ایجاد شد. در ۱۵ مارس ۲۰۰۶ مجمع عمومی قطع‌نامه مهمی برای ایجاد شورای حقوق بشر برای جایگزینی با کمیسیون حقوق بشر تصویب کرد. در آن هنگام کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل ایجاد یک نهاد حقوق بشر جدید با اعتبار بیشتر را به‌عنوان اولویت مهم معرفی کرد و در نهایت رهبران جهان از درخواست او برای یک شورای حقوق بشر مؤثرتر، پاسخگوتر و با اعضای بیشتر در سند نهایی اجلاس سران ۲۰۰۵ حمایت کردند. دبیرکل معتقد بود کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل راه خود را گم کرده، خیلی سیاسی شده و به مجمعی تبدیل شده بود که در آن نقض‌کنندگان حقوق بشر با توطئه بر کار یکدیگر سرپوش می‌گذاشتند و برای کاری که به آن محول شده بود، کوچک بود.

یک روز بعد از آنکه کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل متحد با انتقاد از سیاست مهاجرتی اخیر دونالد ترامپ، جداکردن کودکان مهاجر از والدین‌شان در مرز مکزیک را «بی‌رحمانه» خواند، دولت ایالات متحده از شورای حقوق بشر سازمان‌ ملل خارج شد. در حالی که در سه ماه گذشته صدها فلسطینی به دست نیروهای رژیم اسرائیل کشته و زخمی شده‌اند، دولت ایالات‌ متحده در اعتراض به آنچه اتخاذ مواضع مغرضانه علیه اسرائيل و تمایل این شورا به عضویت کشورهای بدنام در زمینه حقوق بشر خوانده، از این شورا خارج شده است.
نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل که از زمان تصدی این سمت به دنبال تغییر و تحول در این شورا بوده، روز سه‌شنبه در یک کنفرانس خبری در واشنگتن با اعلام این تصمیم از شورای حقوق بشر سازمان ملل انتقاد کرد و گفت این شورا به حامی ناقضان حقوق بشر بدل شده است. نیکی هیلی که در زمان اعلام این خبر در کنار مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا ایستاده بود، در ادامه برای اثبات گفته‌هایش به عدم رسیدگی به وضعیت حقوق بشر در ایران و ونزوئلا اشاره کرد. او همچنین به پذیرش کنگو به عنوان عضو این شورا در حالی که گورهایی دسته‌جمعی در این کشور پیدا شده‌اند، انتقاد کرد: «وقتی شورای به اصطلاح حقوق بشر نمی‌تواند به نقض شدید حقوق بشر در ونزوئلا و ایران رسیدگی کند و جمهوری دموکراتیک کنگو را به‌عنوان یک عضو می‌پذیرد، ارزش اسم خود را از دست می‌دهد». نیکی هیلی با اشاره به اعتراضات سال گذشته در ایران مدعی شد: «در ماه دسامبر و ژانویه که ایران صدها شهروند را صرفا به خاطر بیان نظراتشان کشت و دستگیر کرد، این شورا واکنشی از خود نشان نداد». نیکی هیلی همچنین شورای حقوق بشر را به خصومت بی‌پایان با اسرائیل متهم کرد و گفت این نهاد در سال میلادی جاری پنج قطع‌نامه علیه اسرائیل تصویب کرده که به گفته او بیش از پنج برابر تعداد قطع‌نامه‌هایی است که در مجموع علیه کره‌شمالی، ایران و سوریه به تصویب رسانده است.
پیش از عضویت ایالات‌ متحده در شورای حقوق بشر سازمان ملل، نیمی از آرای اعضای این شورا در محکومیت اسرائيل بود. در شش سال اول عضویت آمریکا، تعداد قطع‌نامه‌های انتقادی از اسرائيل یک‌پنجم کاهش پیدا کرد و تعداد جلسه‌های ویژه این شورا با تمرکز بر خشونت اسرائيل علیه فلسطینی‌ها هم به طرز چشمگیری کاهش یافت.
گرچه بسیاری از فعالان حقوق بشر در روزهای اخیر اقدام آمریکا در راستای جداکردن فرزندان مهاجران غیرقانونی از والدین‌شان در مرز آمریکا با مکزیک را نقض آشکار حقوق‌ بشر خوانده‌اند، هیلی می‌گوید: «می‌خواهم صریحا این نکته را روشن کنم که این گام (خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل) عقب‌نشینی از تعهدات حقوق‌بشری ما به شمار نمی‌رود. برعکس، ما به این دلیل این گام را برداشتیم که تعهداتمان به ما اجازه نمی‌داد بخشی از سازمان ریاکار و خودسری باشیم که حقوق بشر را به استهزا می‌گیرد».
هیلی دولت‌هایی با سوابق به گفته او تأسف‌بار در زمینه حقوق بشر را متهم کرد که به دنبال این هستند که با عضویت در این شورا از بررسی شرایط برخی کشورها جلوگیری و سپس در برابر پیشنهاد اصلاحات مقاومت کنند. نماینده آمریکا در سازمان ملل همچنین مدعی شد که کشورهایی نظیر روسیه، چین، کوبا و مصر سال گذشته تلاش کردند تلاش‌های آمریکا برای اصلاحات در این شورا را تضعیف کنند.خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان‌ ملل عقب‌نشینی دیگر دولت ترامپ از گروه‌های بین‌المللی است؛ گروه‌هایی که از دید دولت ترامپ سیاست‌های آنها مغایر با منافع آمریکا در زمینه تجارت، دفاع، تغییرات آب‌و‌هوایی و حالا حقوق ‌بشر است. در‌این‌میان به باور برخی تحلیلگران خروج آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل، اسرائيل را از اصلی‌ترین مدافع خود در این شورا محروم می‌کند؛ به‌ویژه از این نظر که مسئله نقض حقوق‌ بشر از سوی اسرائيل در همه نشست‌های این گروه بررسی می‌شود. برخی مقامات آمریکایی هم بر این نکته تأکید کرده‌اند. برای مثال الیوت آنجل، دموکرات برجسته عضو کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، در این زمینه گفته است: «ما با خروج از شورا نفوذ خود را از دست می‌دهیم و به بازیگران بد این شورا اجازه می‌دهیم که بدترین انگیزه‌هایشان را پیش ببرند». او البته با انتقاد از رویکرد آمریکا در این موارد خاطرنشان کرده: «رویکرد این دولت در هنگام مواجهه با مشکل خارج‌کردن آمریکا از زمین بازی است. این اقدام، موضع ما در جهان را تضعیف می‌کند و به بدخواهان ما اجازه می‌دهد که خلأ به‌وجودآمده را پر کنند». شورای حقوق بشر که ۴۷ عضو دارد، هر سه سال یک بار نشست عمومی تشکیل می‌دهد و نشست کنونی تا ٢٣ ژوئن ادامه خواهد داشت. قرار است روز ١٩ ژوئن، وضعیت فلسطینیان در سرزمین‌های اشغالی بررسی شود. طبق مصوبات قبلی، شورای حقوق بشر ملزم است در همه نشست‌های خود اختلاف اسرائیل و فلسطینیان را بررسی کند.
این برای اولین بار از زمان تشکیل شورای حقوق بشر سازمان ملل در سال 2006 است که کشوری به صورت داوطلبانه از این شورا خارج می‌شود؛ هرچند در سال 2011 لیبی بعد از سرکوب گسترده معترضان غیرمسلح از این شورا اخراج شد. ایالات‌ متحده در دوران ریاست‌جمهوری جورج بوش پسر شورای حقوق بشر را تحریم کرد؛ به‌این‌دلیل که معتقد بود این نهاد کشورهایی با کارنامه ضعیف حقوق بشری را به عضویت می‌پذیرد؛ اما دولت باراک اوباما در ماه می ۲۰۰۹ میلادی با تجدیدنظر در موضع واشنگتن، برای اثبات این نکته که حقوق بشر در سیاست خارجی آمریکا حائز اهمیت است، به عضویت شورای حقوق بشر درآمد.
دولت ترامپ سال گذشته در اعتراض به آنچه «جانبداری ضداسرائیلی» خواند، از سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) هم خارج شد. اسرائیل نیز کمی پس از اعلام تصمیم آمریکا، از یونسکو خارج شد. اسرائیل در چند سال اخیر یونسکو را متهم کرده است که هویت یهودی مناطقی مثل بیت‌المقدس و الخلیل را نادیده می‌گیرد.

شورای حقوق بشر سازمان ملل
شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد یکی از نهادهای وابسته به سازمان ملل است که مأموریت آن پیشبرد و حفاظت از حقوق بشر و نشان‌دادن موارد نقض حقوق بشر در میان کشورهای جهان است. 47 عضو این شورا که مقر آن در ژنو سوئیس است، بر پایه گروه‌های منطقه‌ای برای دوره‌ای سه‌ساله انتخاب می‌شوند. شورای حقوق بشر سازمان ملل درباره موارد نقض حقوق بشر در کشورهای عضو سازمان ملل تحقیق می‌کند و مسائل حقوق‌بشری مانند آزادی تجمع، آزادی بیان، آزادی عقیده و مذهب، حقوق زنان و حقوق اقلیت‌های قومی و نژادی را بررسی می‌کند. این شورا هم‌زمان با انحلال نهاد سَلَفش یعنی کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد ایجاد شد. در ۱۵ مارس ۲۰۰۶ مجمع عمومی قطع‌نامه مهمی برای ایجاد شورای حقوق بشر برای جایگزینی با کمیسیون حقوق بشر تصویب کرد. در آن هنگام کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل ایجاد یک نهاد حقوق بشر جدید با اعتبار بیشتر را به‌عنوان اولویت مهم معرفی کرد و در نهایت رهبران جهان از درخواست او برای یک شورای حقوق بشر مؤثرتر، پاسخگوتر و با اعضای بیشتر در سند نهایی اجلاس سران ۲۰۰۵ حمایت کردند. دبیرکل معتقد بود کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل راه خود را گم کرده، خیلی سیاسی شده و به مجمعی تبدیل شده بود که در آن نقض‌کنندگان حقوق بشر با توطئه بر کار یکدیگر سرپوش می‌گذاشتند و برای کاری که به آن محول شده بود، کوچک بود.
 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها