زیر آسمان فیروزه‌ای
اعتراض گروهی از مترجمان آثار نمایشی
پایمال‌شدن حقوق مادی و معنوی
شرق: به‌تازگی گروهی از مترجمان نامه‌ای خطاب به مدیر مرکز هنرهای نمایشی نوشته و در آن به مسئله‌ای پرداخته‌اند که اگرچه پیشتر هم وجود داشته، اما این روزها به شکل گسترده‌تری در جریان است. این نامه که توسط 54 نفر از مترجمان امضا شده، اعتراضی است به «عدم رعایت حقوق مادی و معنوی مترجمان آثار نمایشی از سوی گروه‌های تئاتری». امضا‌کنندگان این نامه به این مسئله اشاره کرده‌اند که توسعه فضاهای تئاتری، کثرت تماشاخانه‌های خصوصی و تعدد گروه‌های نمایشی در سال‌های اخیر، گرچه امکانات اجرائی بیشتری را برای گروه‌های تئاتری فراهم کرده، اما درعین‌حال به دامنه مشکلاتی افزوده که مترجمان آثار نمایشی پیش از این کمتر با آن درگیر بودند. این مترجمان در بخشی از این نامه که در اختیار «شرق» قرار گرفته، نوشته‌اند: «اگر این مشکل را به سال‌های اخیر نسبت می‌دهیم ازآن‌روست که پیشتر، هنگام عقد قرارداد با گروه‌های نمایشی برای اجرای آثار ترجمه‌شده، علاوه‌بر لزوم ارائه مجوز کتبی انتشارات یا مترجم، حقالترجمه متن اجراشده از سوی مرکز هنرهای نمایشی در قرارداد درج و نهایتا از طریق مرکز هنرهای نمایشی به همراه سایر دستمزدها پرداخت می‌شد. اما در
سال‌های اخیر که سلطه اقتصاد سرمایهداری به عرصه تئاتر مستولی شده، برخی از گروه‌های نمایشی برای کم‌کردن از هزینه‌های خویش و یا شاید هم برای جبران هزینه‌هایی که برای اجاره سالنهای خصوصی میپردازند، به انحاء مختلفی حقوق مادی و معنوی هنرمندانی را تضییع می‌کنند که پیش از شروع فرایند اجرا، با صرف وقت و تحمل بسیار، در ترجمان آثار نمایشی کوشیدهاند. اگرچه گاهی دلیل این پدیده نوعی بیاخلاقی سرمایهمحور است اما گاهی نیز دلیل آن جاهطلبی برخی از کارگردانان است که می‌خواهند با افزودن سایر عناوین - که دامنه آن از طراح و دراماتورژ تا مترجم گسترده شده - بر شأن مفروض خویش بیفزاید. اما دلایل هرچه که باشد، سازوکار پایمال‌شدن حقوق مترجمان یکسان است: آثار منتشرشده مبنای کار قرار میگیرند و با اندکی پس‌وپیش‌کردن کلمات، جایگزینی کلمات هممعنا، افزودن علایم سجاوندی و گاهی با ادغام چند ترجمه از یک متن، معجونی غریب را به نام خویش - و گاهی هم بهنام مترجمی مجهول‌الهویه- پدید میآورند. البته گاهی هم کار بسیار سادهتر از اینهاست: متن همان است و فقط نام مترجم از پوستر و بروشور حذف می‌شود و ترجمه متن او، بیهیچ اطلاعی اجرا
می‌شود. اغلب اوقات مترجمان پس از یک اجرا و برحسب اتفاق از وقوع چنین امری آگاه می‌شوند، اما حتی در صورت اطلاع آنها در زمان اجرا نیز به دلیل نبودن مرجعی مشخص برای پیگیری سردرگم می‌شوند و بدینترتیب از پیگیری حقوق مادی و معنوی خویش صرفنظر می‌کنند و سکوت را بر مناقشه با همصنفهای خویش ترجیح می‌دهند. از آنجایی که بدون وجود قوانین و قواعد صنفی نمیتوان انتظار داشت که اقدامات فردی مترجمان ثمربخش باشد، لذا مترجمان آثار نمایشی که نام آنها در ذیل میآید خواستار آنند که فرایندی از سوی مرکز هنرهای نمایشی تدوین و به تماشاخانه‌های دولتی و خصوصی ابلاغ شود که بر مبنای آن، هم از وقوع چنین اموری در آینده پیشگیری نماید و هم در صورت بروز مشکلات، به مسائل حقوقی مترجمان رسیدگی شود». این نامه در پایان به این نکته اشاره کرده که نمایندگان مترجمان آماده‌اند در جلساتی حضوری، «پیشنهادها، راهکارها و یا ملاحظات تخصصی»شان را به مرکز هنرهای نمایشی ارائه کنند. عبدالله کوثری، محمدرضا خاکی، محمود حسینی‌زاد، حمید امجد، رضا سرور، منصور براهیمی، حمید احیاء، ژیلا اسماعیلیان، داود دانشور، ناصر حسینی‌مهر، شهرام زرگر، آبتین گلکار، حسن ملکی،
احسان نوروزی، مهشید نونهالی و... از جمله امضا‌کنندگان این نامه هستند.
سرو ایرانی برای لوریس چکناواریان
سومین دوره آیین اهدای جایزه سرو ایرانی، پنجشنبه، 14 تیر، برگزار می‌شود و لوریس چکناواریان دریافت‌کننده یکی از دو سرو این مراسم خواهد بود. در این برنامه تندیسِ سروِ سایه‌فکن به لوریس چکناواریان، رهبر ارکستر و آهنگ‌ساز برجسته ایرانی و سجاد آیدنلو، شاهنامه‌شناس و استاد دانشگاه، اهدا خواهد شد. لوریس چکناواریان که اکنون ۸۱ سال دارد، در بروجرد از پدر و مادری ارمنی‌تبار زاده شد. او در وین و میشیگان تحصیلات خود را ادامه داده و بیش از ۷۵ اثر موسیقی ساخته و بارها در مهم‌ترین صحنه‌های موسیقی جهان به رهبری ارکستر پرداخته است. آثاری از او که مورد توجه علاقه‌مندان میراث فرهنگی ایران قرار گرفته است، عبارتند از: اپرای پردیس و پریسا، اپرای رستم و سهراب، اپرای شمس و مولانا، باله سیمرغ، آهنگِ نور و صدا برای برنامه شبانه تخت‌جمشید، سمفونی پرسپولیس و سمفونی کورش کبیر که این آخری به تازگی منتشر شده است.
اعتراض گروهی از مترجمان آثار نمایشی
پایمال‌شدن حقوق مادی و معنوی
شرق: به‌تازگی گروهی از مترجمان نامه‌ای خطاب به مدیر مرکز هنرهای نمایشی نوشته و در آن به مسئله‌ای پرداخته‌اند که اگرچه پیشتر هم وجود داشته، اما این روزها به شکل گسترده‌تری در جریان است. این نامه که توسط 54 نفر از مترجمان امضا شده، اعتراضی است به «عدم رعایت حقوق مادی و معنوی مترجمان آثار نمایشی از سوی گروه‌های تئاتری». امضا‌کنندگان این نامه به این مسئله اشاره کرده‌اند که توسعه فضاهای تئاتری، کثرت تماشاخانه‌های خصوصی و تعدد گروه‌های نمایشی در سال‌های اخیر، گرچه امکانات اجرائی بیشتری را برای گروه‌های تئاتری فراهم کرده، اما درعین‌حال به دامنه مشکلاتی افزوده که مترجمان آثار نمایشی پیش از این کمتر با آن درگیر بودند. این مترجمان در بخشی از این نامه که در اختیار «شرق» قرار گرفته، نوشته‌اند: «اگر این مشکل را به سال‌های اخیر نسبت می‌دهیم ازآن‌روست که پیشتر، هنگام عقد قرارداد با گروه‌های نمایشی برای اجرای آثار ترجمه‌شده، علاوه‌بر لزوم ارائه مجوز کتبی انتشارات یا مترجم، حقالترجمه متن اجراشده از سوی مرکز هنرهای نمایشی در قرارداد درج و نهایتا از طریق مرکز هنرهای نمایشی به همراه سایر دستمزدها پرداخت می‌شد. اما در
سال‌های اخیر که سلطه اقتصاد سرمایهداری به عرصه تئاتر مستولی شده، برخی از گروه‌های نمایشی برای کم‌کردن از هزینه‌های خویش و یا شاید هم برای جبران هزینه‌هایی که برای اجاره سالنهای خصوصی میپردازند، به انحاء مختلفی حقوق مادی و معنوی هنرمندانی را تضییع می‌کنند که پیش از شروع فرایند اجرا، با صرف وقت و تحمل بسیار، در ترجمان آثار نمایشی کوشیدهاند. اگرچه گاهی دلیل این پدیده نوعی بیاخلاقی سرمایهمحور است اما گاهی نیز دلیل آن جاهطلبی برخی از کارگردانان است که می‌خواهند با افزودن سایر عناوین - که دامنه آن از طراح و دراماتورژ تا مترجم گسترده شده - بر شأن مفروض خویش بیفزاید. اما دلایل هرچه که باشد، سازوکار پایمال‌شدن حقوق مترجمان یکسان است: آثار منتشرشده مبنای کار قرار میگیرند و با اندکی پس‌وپیش‌کردن کلمات، جایگزینی کلمات هممعنا، افزودن علایم سجاوندی و گاهی با ادغام چند ترجمه از یک متن، معجونی غریب را به نام خویش - و گاهی هم بهنام مترجمی مجهول‌الهویه- پدید میآورند. البته گاهی هم کار بسیار سادهتر از اینهاست: متن همان است و فقط نام مترجم از پوستر و بروشور حذف می‌شود و ترجمه متن او، بیهیچ اطلاعی اجرا
می‌شود. اغلب اوقات مترجمان پس از یک اجرا و برحسب اتفاق از وقوع چنین امری آگاه می‌شوند، اما حتی در صورت اطلاع آنها در زمان اجرا نیز به دلیل نبودن مرجعی مشخص برای پیگیری سردرگم می‌شوند و بدینترتیب از پیگیری حقوق مادی و معنوی خویش صرفنظر می‌کنند و سکوت را بر مناقشه با همصنفهای خویش ترجیح می‌دهند. از آنجایی که بدون وجود قوانین و قواعد صنفی نمیتوان انتظار داشت که اقدامات فردی مترجمان ثمربخش باشد، لذا مترجمان آثار نمایشی که نام آنها در ذیل میآید خواستار آنند که فرایندی از سوی مرکز هنرهای نمایشی تدوین و به تماشاخانه‌های دولتی و خصوصی ابلاغ شود که بر مبنای آن، هم از وقوع چنین اموری در آینده پیشگیری نماید و هم در صورت بروز مشکلات، به مسائل حقوقی مترجمان رسیدگی شود». این نامه در پایان به این نکته اشاره کرده که نمایندگان مترجمان آماده‌اند در جلساتی حضوری، «پیشنهادها، راهکارها و یا ملاحظات تخصصی»شان را به مرکز هنرهای نمایشی ارائه کنند. عبدالله کوثری، محمدرضا خاکی، محمود حسینی‌زاد، حمید امجد، رضا سرور، منصور براهیمی، حمید احیاء، ژیلا اسماعیلیان، داود دانشور، ناصر حسینی‌مهر، شهرام زرگر، آبتین گلکار، حسن ملکی،
احسان نوروزی، مهشید نونهالی و... از جمله امضا‌کنندگان این نامه هستند.
سرو ایرانی برای لوریس چکناواریان
سومین دوره آیین اهدای جایزه سرو ایرانی، پنجشنبه، 14 تیر، برگزار می‌شود و لوریس چکناواریان دریافت‌کننده یکی از دو سرو این مراسم خواهد بود. در این برنامه تندیسِ سروِ سایه‌فکن به لوریس چکناواریان، رهبر ارکستر و آهنگ‌ساز برجسته ایرانی و سجاد آیدنلو، شاهنامه‌شناس و استاد دانشگاه، اهدا خواهد شد. لوریس چکناواریان که اکنون ۸۱ سال دارد، در بروجرد از پدر و مادری ارمنی‌تبار زاده شد. او در وین و میشیگان تحصیلات خود را ادامه داده و بیش از ۷۵ اثر موسیقی ساخته و بارها در مهم‌ترین صحنه‌های موسیقی جهان به رهبری ارکستر پرداخته است. آثاری از او که مورد توجه علاقه‌مندان میراث فرهنگی ایران قرار گرفته است، عبارتند از: اپرای پردیس و پریسا، اپرای رستم و سهراب، اپرای شمس و مولانا، باله سیمرغ، آهنگِ نور و صدا برای برنامه شبانه تخت‌جمشید، سمفونی پرسپولیس و سمفونی کورش کبیر که این آخری به تازگی منتشر شده است.